Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ౩౪. నిరోధసమాపత్తిఞాణనిద్దేసవణ్ణనా

    34. Nirodhasamāpattiñāṇaniddesavaṇṇanā

    ౮౩. నిరోధసమాపత్తిఞాణనిద్దేసే సమథబలన్తి కామచ్ఛన్దాదయో పచ్చనీకధమ్మే సమేతీతి సమథో, సోయేవ అకమ్పనీయట్ఠేన బలం. అనాగామిఅరహన్తానంయేవ సమాధిపటిపక్ఖస్స కామచ్ఛన్దస్స పహానేన సమాధిస్మిం పరిపూరకారిభావప్పత్తత్తా తేసంయేవ సమాధి బలప్పత్తోతి కత్వా ‘‘సమథబల’’న్తి వుచ్చతి, న అఞ్ఞేసం. సమాధిబలన్తిపి పాఠో. విపస్సనాబలన్తి అనిచ్చాదివసేన వివిధేహి ఆకారేహి ధమ్మే పస్సతీతి విపస్సనా, సాయేవ అకమ్పనీయట్ఠేన బలం. తేసంయేవ ఉభిన్నం బలప్పత్తం విపస్సనాఞాణం. తత్థ సమథబలం అనుపుబ్బేన చిత్తసన్తానవూపసమనత్థం నిరోధే చ పటిపాదనత్థం, విపస్సనాబలం పవత్తే ఆదీనవదస్సనత్థం నిరోధే చ ఆనిసంసదస్సనత్థం.

    83. Nirodhasamāpattiñāṇaniddese samathabalanti kāmacchandādayo paccanīkadhamme sametīti samatho, soyeva akampanīyaṭṭhena balaṃ. Anāgāmiarahantānaṃyeva samādhipaṭipakkhassa kāmacchandassa pahānena samādhismiṃ paripūrakāribhāvappattattā tesaṃyeva samādhi balappattoti katvā ‘‘samathabala’’nti vuccati, na aññesaṃ. Samādhibalantipi pāṭho. Vipassanābalanti aniccādivasena vividhehi ākārehi dhamme passatīti vipassanā, sāyeva akampanīyaṭṭhena balaṃ. Tesaṃyeva ubhinnaṃ balappattaṃ vipassanāñāṇaṃ. Tattha samathabalaṃ anupubbena cittasantānavūpasamanatthaṃ nirodhe ca paṭipādanatthaṃ, vipassanābalaṃ pavatte ādīnavadassanatthaṃ nirodhe ca ānisaṃsadassanatthaṃ.

    నీవరణేతి నిమిత్తత్థే భుమ్మవచనం, నీవరణనిమిత్తం నీవరణపచ్చయాతి అత్థో. కరణత్థే వా భుమ్మవచనం, నీవరణేనాతి అత్థో. న కమ్పతీతి ఝానసమఙ్గీపుగ్గలో. అథ వా ఝానన్తి ఝానఙ్గానం అధిప్పేతత్తా పఠమేన ఝానేన తంసమ్పయుత్తసమాధి నీవరణే న కమ్పతి. అయమేవ చేత్థ యోజనా గహేతబ్బా. ఉద్ధచ్చే చాతి ఉద్ధచ్చసహగతచిత్తుప్పాదే ఉద్ధచ్చే చ. ఉద్ధచ్చన్తి చ ఉద్ధతభావో , తం అవూపసమలక్ఖణం. ఉద్ధచ్చసహగతకిలేసే చాతి ఉద్ధచ్చేన సహగతే ఏకుప్పాదాదిభావం గతే ఉద్ధచ్చసమ్పయుత్తే మోహఅహిరికఅనోత్తప్పకిలేసే చ. ఖన్ధే చాతి ఉద్ధచ్చసమ్పయుత్తచతుక్ఖన్ధే చ. న కమ్పతి న చలతి న వేధతీతి అఞ్ఞమఞ్ఞవేవచనాని. ఉద్ధచ్చే న కమ్పతి, ఉద్ధచ్చసహగతకిలేసే న చలతి, ఉద్ధచ్చసహగతక్ఖన్ధే న వేధతీతి యోజేతబ్బం. విపస్సనాబలం సత్తన్నంయేవ అనుపస్సనానం వుత్తత్తా తాసంయేవ వసేన విపస్సనాబలం పరిపుణ్ణం హోతీతి వేదితబ్బం. అవిజ్జాయ చాతి ద్వాదససుపి అకుసలచిత్తుప్పాదేసు అవిజ్జాయ చ. అవిజ్జాసహగతకిలేసే చాతి యథాయోగం అవిజ్జాయ సమ్పయుత్తలోభదోసమానదిట్ఠివిచికిచ్ఛాథినఉద్ధచ్చఅహిరికఅనోత్తప్పకిలేసే చ.

    Nīvaraṇeti nimittatthe bhummavacanaṃ, nīvaraṇanimittaṃ nīvaraṇapaccayāti attho. Karaṇatthe vā bhummavacanaṃ, nīvaraṇenāti attho. Na kampatīti jhānasamaṅgīpuggalo. Atha vā jhānanti jhānaṅgānaṃ adhippetattā paṭhamena jhānena taṃsampayuttasamādhi nīvaraṇe na kampati. Ayameva cettha yojanā gahetabbā. Uddhacce cāti uddhaccasahagatacittuppāde uddhacce ca. Uddhaccanti ca uddhatabhāvo , taṃ avūpasamalakkhaṇaṃ. Uddhaccasahagatakilese cāti uddhaccena sahagate ekuppādādibhāvaṃ gate uddhaccasampayutte mohaahirikaanottappakilese ca. Khandhe cāti uddhaccasampayuttacatukkhandhe ca. Na kampati na calati na vedhatīti aññamaññavevacanāni. Uddhacce na kampati, uddhaccasahagatakilese na calati, uddhaccasahagatakkhandhe na vedhatīti yojetabbaṃ. Vipassanābalaṃ sattannaṃyeva anupassanānaṃ vuttattā tāsaṃyeva vasena vipassanābalaṃ paripuṇṇaṃ hotīti veditabbaṃ. Avijjāya cāti dvādasasupi akusalacittuppādesu avijjāya ca. Avijjāsahagatakilese cāti yathāyogaṃ avijjāya sampayuttalobhadosamānadiṭṭhivicikicchāthinauddhaccaahirikaanottappakilese ca.

    వచీసఙ్ఖారాతి వితక్కవిచారా. ‘‘పుబ్బే ఖో, ఆవుసో విసాఖ, వితక్కేత్వా విచారేత్వా పచ్ఛా వాచం భిన్దతి, తస్మా వితక్కవిచారా వచీసఙ్ఖారో’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౪౬౩) వచనతో వాచం సఙ్ఖరోన్తి ఉప్పాదేన్తీతి వచీసఙ్ఖారా. కాయసఙ్ఖారాతి అస్సాసపస్సాసా. ‘‘అస్సాసపస్సాసా ఖో, ఆవుసో విసాఖ, కాయికా ఏతే ధమ్మా కాయపటిబద్ధా, తస్మా అస్సాసపస్సాసా కాయసఙ్ఖారో’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౪౬౩) వచనతో కాయేన సఙ్ఖరీయన్తీతి కాయసఙ్ఖారా. సఞ్ఞావేదయితనిరోధన్తి సఞ్ఞాయ వేదనాయ చ నిరోధం. చిత్తసఙ్ఖారాతి సఞ్ఞా చ వేదనా చ. ‘‘చేతసికా ఏతే ధమ్మా చిత్తపటిబద్ధా, తస్మా సఞ్ఞా చ వేదనా చ చిత్తసఙ్ఖారో’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౪౬౩) వచనతో చిత్తేన సఙ్ఖరీయన్తీతి చిత్తసఙ్ఖారా.

    Vacīsaṅkhārāti vitakkavicārā. ‘‘Pubbe kho, āvuso visākha, vitakketvā vicāretvā pacchā vācaṃ bhindati, tasmā vitakkavicārā vacīsaṅkhāro’’ti (ma. ni. 1.463) vacanato vācaṃ saṅkharonti uppādentīti vacīsaṅkhārā. Kāyasaṅkhārāti assāsapassāsā. ‘‘Assāsapassāsā kho, āvuso visākha, kāyikā ete dhammā kāyapaṭibaddhā, tasmā assāsapassāsā kāyasaṅkhāro’’ti (ma. ni. 1.463) vacanato kāyena saṅkharīyantīti kāyasaṅkhārā. Saññāvedayitanirodhanti saññāya vedanāya ca nirodhaṃ. Cittasaṅkhārāti saññā ca vedanā ca. ‘‘Cetasikā ete dhammā cittapaṭibaddhā, tasmā saññā ca vedanā ca cittasaṅkhāro’’ti (ma. ni. 1.463) vacanato cittena saṅkharīyantīti cittasaṅkhārā.

    ౮౪. ఞాణచరియాసు అనుపస్సనావసానే, వివట్టనానుపస్సనాగహణేన వా తస్సా ఆదిభూతా చరియాకథాయ ఞాణచరియాతి వుత్తా సేసానుపస్సనాపి గహితా హోన్తీతి వేదితబ్బం. సోళసహి ఞాణచరియాహీతి చ ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదో, అనాగామిస్స పన అరహత్తమగ్గఫలవజ్జాహి చుద్దసహిపి హోతి పరిపుణ్ణబలత్తా.

    84. Ñāṇacariyāsu anupassanāvasāne, vivaṭṭanānupassanāgahaṇena vā tassā ādibhūtā cariyākathāya ñāṇacariyāti vuttā sesānupassanāpi gahitā hontīti veditabbaṃ. Soḷasahi ñāṇacariyāhīti ca ukkaṭṭhaparicchedo, anāgāmissa pana arahattamaggaphalavajjāhi cuddasahipi hoti paripuṇṇabalattā.

    ౮౫. నవహి సమాధిచరియాహీతి ఏత్థ పఠమజ్ఝానాదీహి అట్ఠ, పఠమజ్ఝానాదీనం పటిలాభత్థాయ సబ్బత్థ ఉపచారజ్ఝానవసేన ఏకాతి నవ సమాధిచరియా. బలచరియానం కిం నానత్తం? సమథబలేనపి హి ‘‘నేక్ఖమ్మవసేనా’’తిఆదీహి సత్తహి పరియాయేహి ఉపచారసమాధి వుత్తో, పేయ్యాలవిత్థారతో ‘‘పఠమజ్ఝానవసేనా’’తిఆదీహి సమసత్తతియా వారేహి యథాయోగం అప్పనూపచారసమాధి వుత్తో, సమాధిచరియాయపి ‘‘పఠమం ఝాన’’న్తిఆదీహి అట్ఠహి పరియాయేహి అప్పనాసమాధి వుత్తో. పఠమం ఝానం పటిలాభత్థాయాతిఆదీహి అట్ఠహి పరియాయేహి ఉపచారసమాధి వుత్తోతి ఉభయత్థాపి అప్పనూపచారసమాధియేవ వుత్తో. ఏవం సన్తేపి అకమ్పియట్ఠేన బలాని వసీభావట్ఠేన చరియాతి వేదితబ్బా. విపస్సనాబలే పన సత్త అనుపస్సనావ ‘‘విపస్సనాబల’’న్తి వుత్తా, ఞాణచరియాయ సత్త చ అనుపస్సనా వుత్తా, వివట్టనానుపస్సనాదయో నవ చ విసేసేత్వా వుత్తా. ఇదం నేసం నానత్తం. సత్త అనుపస్సనా పన అకమ్పియట్ఠేన బలాని వసీభావట్ఠేన చరియాతి వేదితబ్బా.

    85.Navahi samādhicariyāhīti ettha paṭhamajjhānādīhi aṭṭha, paṭhamajjhānādīnaṃ paṭilābhatthāya sabbattha upacārajjhānavasena ekāti nava samādhicariyā. Balacariyānaṃ kiṃ nānattaṃ? Samathabalenapi hi ‘‘nekkhammavasenā’’tiādīhi sattahi pariyāyehi upacārasamādhi vutto, peyyālavitthārato ‘‘paṭhamajjhānavasenā’’tiādīhi samasattatiyā vārehi yathāyogaṃ appanūpacārasamādhi vutto, samādhicariyāyapi ‘‘paṭhamaṃ jhāna’’ntiādīhi aṭṭhahi pariyāyehi appanāsamādhi vutto. Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāyātiādīhi aṭṭhahi pariyāyehi upacārasamādhi vuttoti ubhayatthāpi appanūpacārasamādhiyeva vutto. Evaṃ santepi akampiyaṭṭhena balāni vasībhāvaṭṭhena cariyāti veditabbā. Vipassanābale pana satta anupassanāva ‘‘vipassanābala’’nti vuttā, ñāṇacariyāya satta ca anupassanā vuttā, vivaṭṭanānupassanādayo nava ca visesetvā vuttā. Idaṃ nesaṃ nānattaṃ. Satta anupassanā pana akampiyaṭṭhena balāni vasībhāvaṭṭhena cariyāti veditabbā.

    ‘‘వసీభావతా పఞ్ఞా’’తి (పటి॰ మ॰ ౧.౩౪ మాతికా) ఏత్థ వుత్తవసియో విస్సజ్జేతుం వసీతి పఞ్చ వసియోతి ఇత్థిలిఙ్గవోహారేన వుత్తం. వసో ఏవ వసీతి వుత్తం హోతి. పున పుగ్గలాధిట్ఠానాయ దేసనాయ తా వసియో విస్సజ్జేన్తో ఆవజ్జనవసీతిఆదిమాహ. ఆవజ్జనాయ వసో ఆవజ్జనవసో, సో అస్స అత్థీతి ఆవజ్జనవసీ. ఏసేవ నయో సేసేసు. పఠమం ఝానం యత్థిచ్ఛకన్తి యత్థ యత్థ పదేసే ఇచ్ఛతి గామే వా అరఞ్ఞే వా, తత్థ తత్థ ఆవజ్జతి. యదిచ్ఛకన్తి యదా యదా కాలే సీతకాలే వా ఉణ్హకాలే వా, తదా తదా ఆవజ్జతి. అథ వా యం యం పఠమం ఝానం ఇచ్ఛతి పథవీకసిణారమ్మణం వా సేసారమ్మణం వా, తం తం ఆవజ్జతి. ఏకేకకసిణారమ్మణస్సాపి ఝానస్స వసితానం వుత్తత్తా పురిమయోజనాయేవ సున్దరతరా. యావతిచ్ఛకన్తి యావతకం కాలం ఇచ్ఛతి అచ్ఛరాసఙ్ఘాతమత్తం సత్తాహం వా, తావతకం కాలం ఆవజ్జతి. ఆవజ్జనాయాతి మనోద్వారావజ్జనాయ. దన్ధాయితత్తన్తి అవసవత్తిభావో, అలసభావో వా. సమాపజ్జతీతి పటిపజ్జతి, అప్పేతీతి అత్థో. అధిట్ఠాతీతి అన్తోసమాపత్తియం అధికం కత్వా తిట్ఠతి. వుట్ఠానవసియంపఠమం ఝానన్తి నిస్సక్కత్థే ఉపయోగవచనం, పఠమజ్ఝానాతి అత్థో. పచ్చవేక్ఖతీతి పచ్చవేక్ఖణజవనేహి నివత్తిత్వా పస్సతి. అయమేత్థ పాళివణ్ణనా.

    ‘‘Vasībhāvatā paññā’’ti (paṭi. ma. 1.34 mātikā) ettha vuttavasiyo vissajjetuṃ vasīti pañca vasiyoti itthiliṅgavohārena vuttaṃ. Vaso eva vasīti vuttaṃ hoti. Puna puggalādhiṭṭhānāya desanāya tā vasiyo vissajjento āvajjanavasītiādimāha. Āvajjanāya vaso āvajjanavaso, so assa atthīti āvajjanavasī. Eseva nayo sesesu. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakanti yattha yattha padese icchati gāme vā araññe vā, tattha tattha āvajjati. Yadicchakanti yadā yadā kāle sītakāle vā uṇhakāle vā, tadā tadā āvajjati. Atha vā yaṃ yaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ icchati pathavīkasiṇārammaṇaṃ vā sesārammaṇaṃ vā, taṃ taṃ āvajjati. Ekekakasiṇārammaṇassāpi jhānassa vasitānaṃ vuttattā purimayojanāyeva sundaratarā. Yāvaticchakanti yāvatakaṃ kālaṃ icchati accharāsaṅghātamattaṃ sattāhaṃ vā, tāvatakaṃ kālaṃ āvajjati. Āvajjanāyāti manodvārāvajjanāya. Dandhāyitattanti avasavattibhāvo, alasabhāvo vā. Samāpajjatīti paṭipajjati, appetīti attho. Adhiṭṭhātīti antosamāpattiyaṃ adhikaṃ katvā tiṭṭhati. Vuṭṭhānavasiyaṃpaṭhamaṃ jhānanti nissakkatthe upayogavacanaṃ, paṭhamajjhānāti attho. Paccavekkhatīti paccavekkhaṇajavanehi nivattitvā passati. Ayamettha pāḷivaṇṇanā.

    అయం పన అత్థప్పకాసనా – పఠమజ్ఝానతో వుట్ఠాయ వితక్కం ఆవజ్జయతో భవఙ్గం ఉపచ్ఛిన్దిత్వా పవత్తావజ్జనానన్తరం వితక్కారమ్మణానేవ చత్తారి పఞ్చ వా జవనాని జవన్తి, తతో ద్వే భవఙ్గాని, తతో పున విచారారమ్మణం ఆవజ్జనం వుత్తనయేనేవ జవనానీతి ఏవం పఞ్చసు ఝానఙ్గేసు యదా నిరన్తరం చిత్తం పేసేతుం సక్కోతి, అథస్స ఆవజ్జనవసీ సిద్ధావ హోతి. అయం పన మత్థకప్పత్తా వసీ భగవతో యమకపాటిహారియేవ లబ్భతి. ఇతో పరం సీఘతరా ఆవజ్జనవసీ నామ నత్థి. అఞ్ఞేసం పన అన్తరన్తరా భవఙ్గవారే గణనా నత్థి. మహామోగ్గల్లానత్థేరస్స నన్దోపనన్దదమనే వియ సీఘం సమాపత్తిసమాపజ్జనసమత్థతా సమాపజ్జనవసీ నామ. అచ్ఛరామత్తం వా దసచ్ఛరామత్తం వా ఖణం సమాపత్తిం ఠపేతుం సమత్థతా అధిట్ఠానవసీ నామ. తథేవ తతో లహుం వుట్ఠానసమత్థతా వుట్ఠానవసీ నామ. పచ్చవేక్ఖణవసీ పన ఆవజ్జనవసియా ఏవ వుత్తా. పచ్చవేక్ఖణజవనానేవ హి తత్థ ఆవజ్జనానన్తరానీతి. ఇతి ఆవజ్జనవసియా సిద్ధాయ పచ్చవేక్ఖణవసీ సిద్ధా హోతి, అధిట్ఠానవసియా చ సిద్ధాయ వుట్ఠానవసీ సిద్ధా హోతి. ఏవం సన్తేపి ‘‘అయం పన మత్థకప్పత్తా వసీ భగవతో యమకపాటిహారియేవ లబ్భతీ’’తి వుత్తత్తా పాటిహారియకాలే ఝానఙ్గపచ్చవేక్ఖణానం అభావతో నానావిధవణ్ణాదినిమ్మానస్స నానాకసిణవసేన ఇజ్ఝనతో తంతంకసిణారమ్మణం ఝానం సమాపజ్జితుకామస్స యథారుచి లహుం తస్మిం కసిణే వుత్తనయేన ఆవజ్జనపవత్తనసమత్థతా ఆవజ్జనవసీ, తదావజ్జనవీథియంయేవ తస్స ఝానస్స అప్పనాసమత్థతాసమాపజ్జనసమత్థతా సమాపజ్జనవసీ. ఏవఞ్హి వుచ్చమానే యుత్తి చ న విరుజ్ఝతి, వసీపటిపాటి చ యథాక్కమేనేవ యుజ్జతి. ఝానఙ్గపచ్చవేక్ఖణాయం పన ‘‘మత్థకప్పత్తాయేవ పఞ్చ జవనానీ’’తి వుత్తత్తా వుత్తనయేన సత్తసుపి జవనేసు జవన్తేసు పచ్చవేక్ఖణవసీయేవ హోతి. ఏవం సన్తే ‘‘పఠమజ్ఝానం ఆవజ్జతీ’’తి వచనం న యుజ్జతీతి చే? యథా కసిణే పవత్తం ఝానం కారణోపచారేన కసిణన్తి వుత్తం, తథా ఝానపచ్చయం కసిణం ‘‘సుఖో బుద్ధానముప్పాదో’’తిఆదీసు (ధ॰ ప॰ ౧౯౪) వియ ఫలోపచారేన ఝానన్తి వుత్తం. యథాపరిచ్ఛిన్నే కాలే ఠత్వా వుట్ఠితస్స నిద్దాయ పబుద్ధస్స పున నిద్దోక్కమనే వియ పున ఝానోక్కమనే సతిపి అధిట్ఠానవసీయేవ నామ, యథాపరిచ్ఛేదేన వుట్ఠితస్స పన వుట్ఠానేయేవ అధిట్ఠానే సతిపి వుట్ఠానవసీ నామ హోతీతి అయం తేసం విసేసో.

    Ayaṃ pana atthappakāsanā – paṭhamajjhānato vuṭṭhāya vitakkaṃ āvajjayato bhavaṅgaṃ upacchinditvā pavattāvajjanānantaraṃ vitakkārammaṇāneva cattāri pañca vā javanāni javanti, tato dve bhavaṅgāni, tato puna vicārārammaṇaṃ āvajjanaṃ vuttanayeneva javanānīti evaṃ pañcasu jhānaṅgesu yadā nirantaraṃ cittaṃ pesetuṃ sakkoti, athassa āvajjanavasī siddhāva hoti. Ayaṃ pana matthakappattā vasī bhagavato yamakapāṭihāriyeva labbhati. Ito paraṃ sīghatarā āvajjanavasī nāma natthi. Aññesaṃ pana antarantarā bhavaṅgavāre gaṇanā natthi. Mahāmoggallānattherassa nandopanandadamane viya sīghaṃ samāpattisamāpajjanasamatthatā samāpajjanavasī nāma. Accharāmattaṃ vā dasaccharāmattaṃ vā khaṇaṃ samāpattiṃ ṭhapetuṃ samatthatā adhiṭṭhānavasī nāma. Tatheva tato lahuṃ vuṭṭhānasamatthatā vuṭṭhānavasī nāma. Paccavekkhaṇavasī pana āvajjanavasiyā eva vuttā. Paccavekkhaṇajavanāneva hi tattha āvajjanānantarānīti. Iti āvajjanavasiyā siddhāya paccavekkhaṇavasī siddhā hoti, adhiṭṭhānavasiyā ca siddhāya vuṭṭhānavasī siddhā hoti. Evaṃ santepi ‘‘ayaṃ pana matthakappattā vasī bhagavato yamakapāṭihāriyeva labbhatī’’ti vuttattā pāṭihāriyakāle jhānaṅgapaccavekkhaṇānaṃ abhāvato nānāvidhavaṇṇādinimmānassa nānākasiṇavasena ijjhanato taṃtaṃkasiṇārammaṇaṃ jhānaṃ samāpajjitukāmassa yathāruci lahuṃ tasmiṃ kasiṇe vuttanayena āvajjanapavattanasamatthatā āvajjanavasī, tadāvajjanavīthiyaṃyeva tassa jhānassa appanāsamatthatāsamāpajjanasamatthatā samāpajjanavasī. Evañhi vuccamāne yutti ca na virujjhati, vasīpaṭipāṭi ca yathākkameneva yujjati. Jhānaṅgapaccavekkhaṇāyaṃ pana ‘‘matthakappattāyeva pañca javanānī’’ti vuttattā vuttanayena sattasupi javanesu javantesu paccavekkhaṇavasīyeva hoti. Evaṃ sante ‘‘paṭhamajjhānaṃ āvajjatī’’ti vacanaṃ na yujjatīti ce? Yathā kasiṇe pavattaṃ jhānaṃ kāraṇopacārena kasiṇanti vuttaṃ, tathā jhānapaccayaṃ kasiṇaṃ ‘‘sukho buddhānamuppādo’’tiādīsu (dha. pa. 194) viya phalopacārena jhānanti vuttaṃ. Yathāparicchinne kāle ṭhatvā vuṭṭhitassa niddāya pabuddhassa puna niddokkamane viya puna jhānokkamane satipi adhiṭṭhānavasīyeva nāma, yathāparicchedena vuṭṭhitassa pana vuṭṭhāneyeva adhiṭṭhāne satipi vuṭṭhānavasī nāma hotīti ayaṃ tesaṃ viseso.

    నిరోధసమాపత్తియా విభావనత్థం పన ఇదం పఞ్హకమ్మం – కా నిరోధసమాపత్తి, కే తం సమాపజ్జన్తి, కే న సమాపజ్జన్తి, కత్థ సమాపజ్జన్తి, కస్మా సమాపజ్జన్తి, కథఞ్చస్సా సమాపజ్జనం హోతి, కథం ఠానం, కథం వుట్ఠానం, వుట్ఠితస్స కిన్నిన్నం చిత్తం హోతి, మతస్స చ సమాపన్నస్స చ కో విసేసో, నిరోధసమాపత్తి కిం సఙ్ఖతా అసఙ్ఖతా లోకియా లోకుత్తరా నిప్ఫన్నా అనిప్ఫన్నాతి?

    Nirodhasamāpattiyā vibhāvanatthaṃ pana idaṃ pañhakammaṃ – kā nirodhasamāpatti, ke taṃ samāpajjanti, ke na samāpajjanti, kattha samāpajjanti, kasmā samāpajjanti, kathañcassā samāpajjanaṃ hoti, kathaṃ ṭhānaṃ, kathaṃ vuṭṭhānaṃ, vuṭṭhitassa kinninnaṃ cittaṃ hoti, matassa ca samāpannassa ca ko viseso, nirodhasamāpatti kiṃ saṅkhatā asaṅkhatā lokiyā lokuttarā nipphannā anipphannāti?

    తత్థ కా నిరోధసమాపత్తీతి? యా అనుపుబ్బనిరోధవసేన చిత్తచేతసికానం ధమ్మానం అప్పవత్తి.

    Tattha kā nirodhasamāpattīti? Yā anupubbanirodhavasena cittacetasikānaṃ dhammānaṃ appavatti.

    కే తం సమాపజ్జన్తి, కే న సమాపజ్జన్తీతి? సబ్బేపి పుథుజ్జనా సోతాపన్నా సకదాగామినో సుక్ఖవిపస్సకా చ అనాగామీ అరహన్తో న సమాపజ్జన్తి, అట్ఠసమాపత్తిలాభినో పన అనాగామినో చ ఖీణాసవా చ సమాపజ్జన్తి.

    Ke taṃ samāpajjanti, ke na samāpajjantīti? Sabbepi puthujjanā sotāpannā sakadāgāmino sukkhavipassakā ca anāgāmī arahanto na samāpajjanti, aṭṭhasamāpattilābhino pana anāgāmino ca khīṇāsavā ca samāpajjanti.

    కత్థ సమాపజ్జన్తీతి? పఞ్చవోకారభవే. కస్మా? అనుపుబ్బసమాపత్తిసబ్భావతో. చతువోకారభవే పన పఠమజ్ఝానాదీనం ఉప్పత్తియేవ నత్థి, తస్మా న సక్కా తత్థ సమాపజ్జితుం.

    Katthasamāpajjantīti? Pañcavokārabhave. Kasmā? Anupubbasamāpattisabbhāvato. Catuvokārabhave pana paṭhamajjhānādīnaṃ uppattiyeva natthi, tasmā na sakkā tattha samāpajjituṃ.

    కస్మా సమాపజ్జన్తీతి? సఙ్ఖారానం పవత్తిభేదే ఉక్కణ్ఠిత్వా దిట్ఠేవ ధమ్మే అచిత్తకా హుత్వా ‘‘నిరోధం నిబ్బానం పత్వా సుఖం విహరిస్సామా’’తి సమాపజ్జన్తి.

    Kasmā samāpajjantīti? Saṅkhārānaṃ pavattibhede ukkaṇṭhitvā diṭṭheva dhamme acittakā hutvā ‘‘nirodhaṃ nibbānaṃ patvā sukhaṃ viharissāmā’’ti samāpajjanti.

    కథం చస్సా సమాపజ్జనం హోతీతి? సమథవిపస్సనావసేన ఉస్సక్కిత్వా కతపుబ్బకిచ్చస్స నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం నిరోధయతో ఏవమస్సా సమాపజ్జనం హోతి. యో హి సమథవసేనేవ ఉస్సక్కతి, సో నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తిం పత్వా తిట్ఠతి. యో విపస్సనావసేనేవ ఉస్సక్కతి, సో ఫలసమాపత్తిం పత్వా తిట్ఠతి. యో పన ఉభయవసేన ఉస్సక్కిత్వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం నిరోధేతి, సో తం సమాపజ్జతీతి అయమేత్థ సఙ్ఖేపో.

    Kathaṃ cassā samāpajjanaṃ hotīti? Samathavipassanāvasena ussakkitvā katapubbakiccassa nevasaññānāsaññāyatanaṃ nirodhayato evamassā samāpajjanaṃ hoti. Yo hi samathavaseneva ussakkati, so nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ patvā tiṭṭhati. Yo vipassanāvaseneva ussakkati, so phalasamāpattiṃ patvā tiṭṭhati. Yo pana ubhayavasena ussakkitvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ nirodheti, so taṃ samāpajjatīti ayamettha saṅkhepo.

    అయం పన విత్థారో – ఇధ భిక్ఖు నిరోధం సమాపజ్జితుకామో కతభత్తకిచ్చో సుధోతహత్థపాదో వివిత్తే ఓకాసే సుపఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా ఉజుం కాయం పణిధాయ పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో పఠమజ్ఝానం సమాపజ్జిత్వా వుట్ఠాయ తత్థ సఙ్ఖారే అనిచ్చతో దుక్ఖతో అనత్తతో విపస్సతి. విపస్సనా పనేసా తివిధా హోతి – సఙ్ఖారపరిగ్గణ్హనకవిపస్సనా, ఫలసమాపత్తివిపస్సనా, నిరోధసమాపత్తివిపస్సనాతి. తత్థ సఙ్ఖారపరిగ్గణ్హనకవిపస్సనా మన్దా వా హోతు తిక్ఖా వా, మగ్గస్స పదట్ఠానం హోతియేవ. ఫలసమాపత్తివిపస్సనా తిక్ఖావ వట్టతి మగ్గభావనాసదిసా. నిరోధసమాపత్తివిపస్సనా పన నాతిమన్దా నాతితిక్ఖా వట్టతి. తస్మా ఏస నాతిమన్దాయ నాతితిక్ఖాయ విపస్సనాయ తే సఙ్ఖారే విపస్సతి. తతో దుతియజ్ఝానం సమాపజ్జిత్వా వుట్ఠాయ తత్థ సఙ్ఖారే తథేవ విపస్సతి. తతో తతియజ్ఝానం…పే॰… తతో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమాపజ్జిత్వా వుట్ఠాయ తత్థ సఙ్ఖారే తథేవ విపస్సతి. అథ ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జిత్వా వుట్ఠాయ చతుబ్బిధం పుబ్బకిచ్చం కరోతి – నానాబద్ధఅవికోపనం, సఙ్ఘపటిమాననం, సత్థుపక్కోసనం, అద్ధానపరిచ్ఛేదన్తి.

    Ayaṃ pana vitthāro – idha bhikkhu nirodhaṃ samāpajjitukāmo katabhattakicco sudhotahatthapādo vivitte okāse supaññatte āsane nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So paṭhamajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tattha saṅkhāre aniccato dukkhato anattato vipassati. Vipassanā panesā tividhā hoti – saṅkhārapariggaṇhanakavipassanā, phalasamāpattivipassanā, nirodhasamāpattivipassanāti. Tattha saṅkhārapariggaṇhanakavipassanā mandā vā hotu tikkhā vā, maggassa padaṭṭhānaṃ hotiyeva. Phalasamāpattivipassanā tikkhāva vaṭṭati maggabhāvanāsadisā. Nirodhasamāpattivipassanā pana nātimandā nātitikkhā vaṭṭati. Tasmā esa nātimandāya nātitikkhāya vipassanāya te saṅkhāre vipassati. Tato dutiyajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tattha saṅkhāre tatheva vipassati. Tato tatiyajjhānaṃ…pe… tato viññāṇañcāyatanaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tattha saṅkhāre tatheva vipassati. Atha ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya catubbidhaṃ pubbakiccaṃ karoti – nānābaddhaavikopanaṃ, saṅghapaṭimānanaṃ, satthupakkosanaṃ, addhānaparicchedanti.

    తత్థ నానాబద్ధఅవికోపనన్తి యం ఇమినా భిక్ఖునా సద్ధిం ఏకాబద్ధం న హోతి, నానాబద్ధం హుత్వా ఠితం పత్తచీవరం వా మఞ్చపీఠం వా నివాసగేహం వా అఞ్ఞం వా పన కిఞ్చి పరిక్ఖారజాతం, తం యథా న వికుప్పతి, అగ్గిఉదకవాతచోరఉన్దూరాదీనం వసేన న వినస్సతి, ఏవం అధిట్ఠాతబ్బం. తత్రిదం అధిట్ఠానవిధానం – ‘‘ఇదఞ్చిదఞ్చ ఇమస్మిం సత్తాహబ్భన్తరే మా అగ్గినా ఝాయతు, మా ఉదకేన వుయ్హతు, మా వాతేన విద్ధంసతు, మా చోరేహి హరీయతు, మా ఉన్దూరాదీహి ఖజ్జతూ’’తి. ఏవం అధిట్ఠితే తం సత్తాహం తస్స న కోచి పరిస్సయో హోతి, అనధిట్ఠహతో పన అగ్గిఆదీహి వినస్సతి. ఇదం నానాబద్ధఅవికోపనం నామ. యం పన ఏకాబద్ధం హోతి నివాసనపారుపనం వా నిసిన్నాసనం వా, తత్థ విసుం అధిట్ఠానకిచ్చం నత్థి, సమాపత్తియేవ నం రక్ఖతి.

    Tattha nānābaddhaavikopananti yaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ ekābaddhaṃ na hoti, nānābaddhaṃ hutvā ṭhitaṃ pattacīvaraṃ vā mañcapīṭhaṃ vā nivāsagehaṃ vā aññaṃ vā pana kiñci parikkhārajātaṃ, taṃ yathā na vikuppati, aggiudakavātacoraundūrādīnaṃ vasena na vinassati, evaṃ adhiṭṭhātabbaṃ. Tatridaṃ adhiṭṭhānavidhānaṃ – ‘‘idañcidañca imasmiṃ sattāhabbhantare mā agginā jhāyatu, mā udakena vuyhatu, mā vātena viddhaṃsatu, mā corehi harīyatu, mā undūrādīhi khajjatū’’ti. Evaṃ adhiṭṭhite taṃ sattāhaṃ tassa na koci parissayo hoti, anadhiṭṭhahato pana aggiādīhi vinassati. Idaṃ nānābaddhaavikopanaṃ nāma. Yaṃ pana ekābaddhaṃ hoti nivāsanapārupanaṃ vā nisinnāsanaṃ vā, tattha visuṃ adhiṭṭhānakiccaṃ natthi, samāpattiyeva naṃ rakkhati.

    సఙ్ఘపటిమాననన్తి భిక్ఖుసఙ్ఘస్స పటిమాననం ఉదిక్ఖనం. యావ ఏసో భిక్ఖు ఆగచ్ఛతి, తావ సఙ్ఘకమ్మస్స అకరణన్తి అత్థో. ఏత్థ చ న పటిమాననం ఏతస్స పుబ్బకిచ్చం, పటిమాననావజ్జనం పన పుబ్బకిచ్చం. తస్మా ఏవం ఆవజ్జితబ్బం – ‘‘సచే మయి సత్తాహం నిరోధం సమాపజ్జిత్వా నిసిన్నే సఙ్ఘో అపలోకనకమ్మాదీసు కిఞ్చిదేవ కమ్మం కత్తుకామో హోతి, యావ మం కోచి భిక్ఖు ఆగన్త్వా న పక్కోసతి, తావదేవ వుట్ఠహిస్సామీ’’తి. ఏవం కత్వా సమాపన్నో హి తస్మిం సమయే వుట్ఠాతియేవ. యో పన ఏవం న కరోతి, సఙ్ఘో చ సన్నిపతిత్వా తం అపస్సన్తో ‘‘అసుకో భిక్ఖు కుహి’’న్తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘నిరోధం సమాపన్నో’’తి వుత్తే కఞ్చి భిక్ఖుం పేసేతి ‘‘గచ్ఛ తం సఙ్ఘస్స వచనేన పక్కోసా’’తి. అథస్స తేన భిక్ఖునా సవనూపచారే ఠత్వా ‘‘సఙ్ఘో తం ఆవుసో పటిమానేతీ’’తి వుత్తమత్తేయేవ వుట్ఠానం హోతి. ఏవంగరుకా హి సఙ్ఘస్స ఆణా నామ. తస్మా తం ఆవజ్జిత్వా యథా సయమేవ వుట్ఠాతి, ఏవం సమాపజ్జితబ్బం.

    Saṅghapaṭimānananti bhikkhusaṅghassa paṭimānanaṃ udikkhanaṃ. Yāva eso bhikkhu āgacchati, tāva saṅghakammassa akaraṇanti attho. Ettha ca na paṭimānanaṃ etassa pubbakiccaṃ, paṭimānanāvajjanaṃ pana pubbakiccaṃ. Tasmā evaṃ āvajjitabbaṃ – ‘‘sace mayi sattāhaṃ nirodhaṃ samāpajjitvā nisinne saṅgho apalokanakammādīsu kiñcideva kammaṃ kattukāmo hoti, yāva maṃ koci bhikkhu āgantvā na pakkosati, tāvadeva vuṭṭhahissāmī’’ti. Evaṃ katvā samāpanno hi tasmiṃ samaye vuṭṭhātiyeva. Yo pana evaṃ na karoti, saṅgho ca sannipatitvā taṃ apassanto ‘‘asuko bhikkhu kuhi’’nti pucchitvā ‘‘nirodhaṃ samāpanno’’ti vutte kañci bhikkhuṃ peseti ‘‘gaccha taṃ saṅghassa vacanena pakkosā’’ti. Athassa tena bhikkhunā savanūpacāre ṭhatvā ‘‘saṅgho taṃ āvuso paṭimānetī’’ti vuttamatteyeva vuṭṭhānaṃ hoti. Evaṃgarukā hi saṅghassa āṇā nāma. Tasmā taṃ āvajjitvā yathā sayameva vuṭṭhāti, evaṃ samāpajjitabbaṃ.

    సత్థుపక్కోసనన్తి ఇధాపి సత్థుపక్కోసనావజ్జనమేవ ఇమస్స పుబ్బకిచ్చం. తస్మా తమ్పి ఏవం ఆవజ్జితబ్బం – ‘‘సచే మయి సత్తాహం నిరోధం సమాపజ్జిత్వా నిసిన్నే సత్థా ఓతిణ్ణే వత్థుస్మిం సిక్ఖాపదం వా పఞ్ఞపేతి, తథారూపాయ వా అట్ఠుప్పత్తియా ధమ్మం దేసేతి. యావ మం కోచి ఆగన్త్వా న పక్కోసతి, తావదేవ వుట్ఠహిస్సామీ’’తి. ఏవం కత్వా నిసిన్నో హి తస్మిం సమయే వుట్ఠాతియేవ. యో పన ఏవం న కరోతి, సత్థా చ సఙ్ఘే సన్నిపతితే తం అపస్సన్తో ‘‘అసుకో భిక్ఖు కుహి’’న్తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘నిరోధం సమాపన్నో’’తి వుత్తే కఞ్చి భిక్ఖుం పేసేతి ‘‘గచ్ఛ తం మమ వచనేన పక్కోసా’’తి. అథస్స తేన భిక్ఖునా సవనూపచారే ఠత్వా సత్థా ఆయస్మన్తం ఆమన్తేతీ’’తి వుత్తమత్తేయేవ వుట్ఠానం హోతి. ఏవంగరుకఞ్హి సత్థుపక్కోసనం. తస్మా తం ఆవజ్జిత్వా యథా సయమేవ వుట్ఠాతి, ఏవం సమాపజ్జితబ్బం.

    Satthupakkosananti idhāpi satthupakkosanāvajjanameva imassa pubbakiccaṃ. Tasmā tampi evaṃ āvajjitabbaṃ – ‘‘sace mayi sattāhaṃ nirodhaṃ samāpajjitvā nisinne satthā otiṇṇe vatthusmiṃ sikkhāpadaṃ vā paññapeti, tathārūpāya vā aṭṭhuppattiyā dhammaṃ deseti. Yāva maṃ koci āgantvā na pakkosati, tāvadeva vuṭṭhahissāmī’’ti. Evaṃ katvā nisinno hi tasmiṃ samaye vuṭṭhātiyeva. Yo pana evaṃ na karoti, satthā ca saṅghe sannipatite taṃ apassanto ‘‘asuko bhikkhu kuhi’’nti pucchitvā ‘‘nirodhaṃ samāpanno’’ti vutte kañci bhikkhuṃ peseti ‘‘gaccha taṃ mama vacanena pakkosā’’ti. Athassa tena bhikkhunā savanūpacāre ṭhatvā satthā āyasmantaṃ āmantetī’’ti vuttamatteyeva vuṭṭhānaṃ hoti. Evaṃgarukañhi satthupakkosanaṃ. Tasmā taṃ āvajjitvā yathā sayameva vuṭṭhāti, evaṃ samāpajjitabbaṃ.

    అద్ధానపరిచ్ఛేదోతి జీవితద్ధానస్స పరిచ్ఛేదో. ఇమినా హి భిక్ఖునా అద్ధానపరిచ్ఛేదే కుసలేన భవితబ్బం. ‘‘అత్తనో ఆయుసఙ్ఖారా సత్తాహం పవత్తిస్సన్తి, న పవత్తిస్సన్తీ’’తి ఆవజ్జిత్వావ సమాపజ్జితబ్బం. సచే హి సత్తాహబ్భన్తరే నిరుజ్ఝనకే ఆయుసఙ్ఖారే అనావజ్జిత్వావ సమాపజ్జతి, తస్స నిరోధసమాపత్తి మరణం పటిబాహితుం న సక్కోతి. అన్తోనిరోధే మరణస్స నత్థితాయ అన్తరావ సమాపత్తితో వుట్ఠాతి, తస్మా ఏతం ఆవజ్జిత్వావ సమాపజ్జితబ్బం. అవసేసఞ్హి అనావజ్జితుమ్పి వట్టతి, ఇదం పన ఆవజ్జితబ్బమేవాతి వుత్తం. సో ఏవం ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జిత్వా వుట్ఠాయ ఇమం పుబ్బకిచ్చం కత్వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జతి. అథేకం వా ద్వే వా చిత్తవారే అతిక్కమిత్వా అచిత్తకో హోతి, నిరోధం ఫుసతి. కస్మా పనస్స ద్విన్నం చిత్తానం ఉపరి చిత్తాని నప్పవత్తన్తీతి? నిరోధస్స పయోగత్తా. ఇదఞ్హి ఇమస్స భిక్ఖునో ద్వే సమథవిపస్సనాధమ్మే యుగనద్ధే కత్వా అట్ఠసమాపత్తిఆరోహనం అనుపుబ్బనిరోధస్స పయోగో, న నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియాతి నిరోధస్స పయోగత్తా ద్విన్నం చిత్తానం ఉపరి నప్పవత్తన్తి.

    Addhānaparicchedoti jīvitaddhānassa paricchedo. Iminā hi bhikkhunā addhānaparicchede kusalena bhavitabbaṃ. ‘‘Attano āyusaṅkhārā sattāhaṃ pavattissanti, na pavattissantī’’ti āvajjitvāva samāpajjitabbaṃ. Sace hi sattāhabbhantare nirujjhanake āyusaṅkhāre anāvajjitvāva samāpajjati, tassa nirodhasamāpatti maraṇaṃ paṭibāhituṃ na sakkoti. Antonirodhe maraṇassa natthitāya antarāva samāpattito vuṭṭhāti, tasmā etaṃ āvajjitvāva samāpajjitabbaṃ. Avasesañhi anāvajjitumpi vaṭṭati, idaṃ pana āvajjitabbamevāti vuttaṃ. So evaṃ ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya imaṃ pubbakiccaṃ katvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjati. Athekaṃ vā dve vā cittavāre atikkamitvā acittako hoti, nirodhaṃ phusati. Kasmā panassa dvinnaṃ cittānaṃ upari cittāni nappavattantīti? Nirodhassa payogattā. Idañhi imassa bhikkhuno dve samathavipassanādhamme yuganaddhe katvā aṭṭhasamāpattiārohanaṃ anupubbanirodhassa payogo, na nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyāti nirodhassa payogattā dvinnaṃ cittānaṃ upari nappavattanti.

    కథం ఠానన్తి? ఏవం సమాపన్నాయ పనస్సా కాలపరిచ్ఛేదవసేన చేవ అన్తరా ఆయుక్ఖయసఙ్ఘపటిమాననసత్థుపక్కోసనాభావేన చ ఠానం హోతి.

    Kathaṃ ṭhānanti? Evaṃ samāpannāya panassā kālaparicchedavasena ceva antarā āyukkhayasaṅghapaṭimānanasatthupakkosanābhāvena ca ṭhānaṃ hoti.

    కథం వుట్ఠానన్తి? అనాగామిస్స అనాగామిఫలసమాపత్తియా అరహతో అరహత్తఫలసమాపత్తియాతి ఏవం ద్వేధా వుట్ఠానం హోతి.

    Kathaṃ vuṭṭhānanti? Anāgāmissa anāgāmiphalasamāpattiyā arahato arahattaphalasamāpattiyāti evaṃ dvedhā vuṭṭhānaṃ hoti.

    వుట్ఠితస్స కిన్నిన్నం చిత్తం హోతీతి? నిబ్బాననిన్నం. వుత్తఞ్హేతం – ‘‘సఞ్ఞావేదయితనిరోధసమాపత్తియా వుట్ఠితస్స ఖో, ఆవుసో విసాఖ, భిక్ఖునో వివేకనిన్నం చిత్తం హోతి వివేకపోణం వివేకపబ్భార’’న్తి (మ॰ ని॰ ౧.౪౬౪).

    Vuṭṭhitassa kinninnaṃ cittaṃ hotīti? Nibbānaninnaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘saññāvedayitanirodhasamāpattiyā vuṭṭhitassa kho, āvuso visākha, bhikkhuno vivekaninnaṃ cittaṃ hoti vivekapoṇaṃ vivekapabbhāra’’nti (ma. ni. 1.464).

    మతస్స చ సమాపన్నస్స చ కో విసేసోతి? అయమ్పి అత్థో సుత్తే వుత్తోయేవ. యథాహ – ‘‘యో చాయం, ఆవుసో, మతో కాలఙ్కతో, తస్స కాయసఙ్ఖారా నిరుద్ధా పటిప్పస్సద్ధా, వచీసఙ్ఖారా, చిత్తసఙ్ఖారా నిరుద్ధా పటిప్పస్సద్ధా, ఆయు పరిక్ఖీణో, ఉస్మా వూపసన్తా, ఇన్ద్రియాని పరిభిన్నాని. య్వాయం భిక్ఖు సఞ్ఞావేదయితనిరోధం సమాపన్నో, తస్సపి కాయసఙ్ఖారా నిరుద్ధా పటిప్పస్సద్ధా, వచీసఙ్ఖారా, చిత్తసఙ్ఖారా నిరుద్ధా పటిప్పస్సద్ధా, ఆయు అపరిక్ఖీణో, ఉస్మా అవూపసన్తా, ఇన్ద్రియాని అపరిభిన్నానీ’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౪౫౭).

    Matassa ca samāpannassa ca ko visesoti? Ayampi attho sutte vuttoyeva. Yathāha – ‘‘yo cāyaṃ, āvuso, mato kālaṅkato, tassa kāyasaṅkhārā niruddhā paṭippassaddhā, vacīsaṅkhārā, cittasaṅkhārā niruddhā paṭippassaddhā, āyu parikkhīṇo, usmā vūpasantā, indriyāni paribhinnāni. Yvāyaṃ bhikkhu saññāvedayitanirodhaṃ samāpanno, tassapi kāyasaṅkhārā niruddhā paṭippassaddhā, vacīsaṅkhārā, cittasaṅkhārā niruddhā paṭippassaddhā, āyu aparikkhīṇo, usmā avūpasantā, indriyāni aparibhinnānī’’ti (ma. ni. 1.457).

    నిరోధసమాపత్తి కిం సఙ్ఖతాతిఆదిపుచ్ఛాయం పన ‘‘సఙ్ఖతా’’తిపి ‘‘అసఙ్ఖతా’’తిపి ‘‘లోకియా’’తిపి ‘‘లోకుత్తరా’’తిపి న వత్తబ్బా. కస్మా? సభావతో నత్థితాయ. యస్మా పన సమాపజ్జన్తస్స వసేన సమాపన్నో నామ హోతి, తస్మా నిప్ఫన్నాతి వత్తుం వట్టతి, నో అనిప్ఫన్నాతి.

    Nirodhasamāpatti kiṃ saṅkhatātiādipucchāyaṃ pana ‘‘saṅkhatā’’tipi ‘‘asaṅkhatā’’tipi ‘‘lokiyā’’tipi ‘‘lokuttarā’’tipi na vattabbā. Kasmā? Sabhāvato natthitāya. Yasmā pana samāpajjantassa vasena samāpanno nāma hoti, tasmā nipphannāti vattuṃ vaṭṭati, no anipphannāti.

    ‘‘ఇతి సన్తా సమాపత్తి, అయం అరియనిసేవితా;

    ‘‘Iti santā samāpatti, ayaṃ ariyanisevitā;

    దిట్ఠేవ ధమ్మే నిబ్బానమితి సఙ్ఖముపాగతా’’తి.

    Diṭṭheva dhamme nibbānamiti saṅkhamupāgatā’’ti.

    నిరోధసమాపత్తిఞాణనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Nirodhasamāpattiñāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౩౪. నిరోధసమాపత్తిఞాణనిద్దేసో • 34. Nirodhasamāpattiñāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact