| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၃၄. နိရောဓသမာပတ္တိဉာဏနိဒ္ဒေသော
34. Nirodhasamāpattiñāṇaniddeso
၈၃. ကထံ ဒ္ဝီဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ တယော စ သင္ခာရာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟိ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ ဝသိဘာဝတာ ပညာ နိရောဓသမာပတ္တိယာ ဉာဏံ?
83. Kathaṃ dvīhi balehi samannāgatattā tayo ca saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā soḷasahi ñāṇacariyāhi navahi samādhicariyāhi vasibhāvatā paññā nirodhasamāpattiyā ñāṇaṃ?
ဒ္ဝီဟိ ဗလေဟီတိ ဒ္ဝေ ဗလာနိ – သမထဗလံ, ဝိပသ္သနာဗလံ။ ကတမံ သမထဗလံ? နေက္ခမ္မဝသေန စိတ္တသ္သေကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမထဗလံ။ အဗ္ယာပာဒဝသေန စိတ္တသ္သေကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမထဗလံ။ အာလောကသညာဝသေန စိတ္တသ္သေကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမထဗလံ။ အဝိက္ခေပဝသေန စိတ္တသ္သေကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမထဗလံ။ပေ.။ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သီ အသ္သာသဝသေန စိတ္တသ္သေကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမထဗလံ။ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သီ ပသ္သာသဝသေန စိတ္တသ္သေကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမထဗလံ။
Dvīhibalehīti dve balāni – samathabalaṃ, vipassanābalaṃ. Katamaṃ samathabalaṃ? Nekkhammavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Abyāpādavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Ālokasaññāvasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Avikkhepavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ…pe… paṭinissaggānupassī assāsavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Paṭinissaggānupassī passāsavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ.
သမထဗလန္တိ ကေနဋ္ဌေန သမထဗလံ? ပဌမေန ဈာနေန နီဝရဏေ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ ဒုတိယေန ဈာနေန ဝိတက္ကဝိစာရေ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ တတိယေန ဈာနေန ပီတိယာ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ စတုတ္ထေန ဈာနေန သုခဒုက္ခေ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ရူပသညာယ ပဋိဃသညာယ နာနတ္တသညာယ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာယ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိယာ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာယ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိယာ အာကိဉ္စညာယတနသညာယ န ကမ္ပတီတိ – သမထဗလံ။ ဥဒ္ဓစ္စေ စ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတကိလေသေ စ ခန္ဓေ စ န ကမ္ပတိ န စလတိ န ဝေဓတီတိ – သမထဗလံ။ ဣဒံ သမထဗလံ။
Samathabalanti kenaṭṭhena samathabalaṃ? Paṭhamena jhānena nīvaraṇe na kampatīti – samathabalaṃ. Dutiyena jhānena vitakkavicāre na kampatīti – samathabalaṃ. Tatiyena jhānena pītiyā na kampatīti – samathabalaṃ. Catutthena jhānena sukhadukkhe na kampatīti – samathabalaṃ. Ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Uddhacce ca uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca na kampati na calati na vedhatīti – samathabalaṃ. Idaṃ samathabalaṃ.
ကတမံ ဝိပသ္သနာဗလံ? အနိစ္စာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ ဒုက္ခာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ အနတ္တာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ နိဗ္ဗိဒာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ ဝိရာဂာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ ။ နိရောဓာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ ရူပေ အနိစ္စာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ ။ပေ.။ ရူပေ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ ဝေဒနာယ။ပေ.။ သညာယ။ သင္ခာရေသု။ ဝိညာဏေ။ စက္ခုသ္မိံ။ပေ.။ ဇရာမရဏေ အနိစ္စာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။ပေ.။ ဇရာမရဏေ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာ ဝိပသ္သနာဗလံ။
Katamaṃ vipassanābalaṃ? Aniccānupassanā vipassanābalaṃ. Dukkhānupassanā vipassanābalaṃ. Anattānupassanā vipassanābalaṃ. Nibbidānupassanā vipassanābalaṃ. Virāgānupassanā vipassanābalaṃ . Nirodhānupassanā vipassanābalaṃ. Paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ. Rūpe aniccānupassanā vipassanābalaṃ …pe… rūpe paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā vipassanābalaṃ…pe… jarāmaraṇe paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ.
ဝိပသ္သနာဗလန္တိ ကေနဋ္ဌေန ဝိပသ္သနာဗလံ? အနိစ္စာနုပသ္သနာယ နိစ္စသညာယ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ ဒုက္ခာနုပသ္သနာယ သုခသညာယ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ အနတ္တာနုပသ္သနာယ အတ္တသညာယ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ နိဗ္ဗိဒာနုပသ္သနာယ နန္ဒိယာ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ ဝိရာဂာနုပသ္သနာယ ရာဂေ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ နိရောဓာနုပသ္သနာယ သမုဒယေ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာယ အာဒာနေ န ကမ္ပတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ အဝိဇ္ဇာယ စ အဝိဇ္ဇာ သဟဂတကိလေသေ စ ခန္ဓေ စ န ကမ္ပတိ န စလတိ န ဝေဓတီတိ – ဝိပသ္သနာဗလံ။ ဣဒံ ဝိပသ္သနာဗလံ။
Vipassanābalanti kenaṭṭhena vipassanābalaṃ? Aniccānupassanāya niccasaññāya na kampatīti – vipassanābalaṃ. Dukkhānupassanāya sukhasaññāya na kampatīti – vipassanābalaṃ. Anattānupassanāya attasaññāya na kampatīti – vipassanābalaṃ. Nibbidānupassanāya nandiyā na kampatīti – vipassanābalaṃ. Virāgānupassanāya rāge na kampatīti – vipassanābalaṃ. Nirodhānupassanāya samudaye na kampatīti – vipassanābalaṃ. Paṭinissaggānupassanāya ādāne na kampatīti – vipassanābalaṃ. Avijjāya ca avijjā sahagatakilese ca khandhe ca na kampati na calati na vedhatīti – vipassanābalaṃ. Idaṃ vipassanābalaṃ.
တယော စ သင္ခာရာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာတိ ကတမေသံ တိဏ္ဏန္နံ သင္ခာရာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာ? ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နသ္သ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင္ခာရာ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓာ ဟောန္တိ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နသ္သ အသ္သာသပသ္သာသာ ကာယသင္ခာရာ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓာ ဟောန္တိ။ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နသ္သ သညာ စ ဝေဒနာ စ စိတ္တသင္ခာရာ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓာ ဟောန္တိ။ ဣမေသံ တိဏ္ဏန္နံ သင္ခာရာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာ ။
Tayo ca saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyāti katamesaṃ tiṇṇannaṃ saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā? Dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā vacīsaṅkhārā paṭippassaddhā honti. Catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā kāyasaṅkhārā paṭippassaddhā honti. Saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca cittasaṅkhārā paṭippassaddhā honti. Imesaṃ tiṇṇannaṃ saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā .
၈၄. သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟီတိ ကတမာဟိ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟိ? အနိစ္စာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, အနတ္တာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, နိဗ္ဗိဒာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, ဝိရာဂာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, နိရောဓာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, ဝိဝဋ္ဋနာနုပသ္သနာ ဉာဏစရိယာ, သောတာပတ္တိမဂ္ဂော ဉာဏစရိယာ, သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တိ ဉာဏစရိယာ, သကဒာဂာမိမဂ္ဂော ဉာဏစရိယာ, သကဒာဂာမိဖလသမာပတ္တိ ဉာဏစရိယာ, အနာဂာမိမဂ္ဂော ဉာဏစရိယာ, အနာဂာမိဖလသမာပတ္တိ ဉာဏစရိယာ, အရဟတ္တမဂ္ဂော ဉာဏစရိယာ, အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိ ဉာဏစရိယာ – ဣမာဟိ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟိ။
84.Soḷasahi ñāṇacariyāhīti katamāhi soḷasahi ñāṇacariyāhi? Aniccānupassanā ñāṇacariyā, dukkhānupassanā ñāṇacariyā, anattānupassanā ñāṇacariyā, nibbidānupassanā ñāṇacariyā, virāgānupassanā ñāṇacariyā, nirodhānupassanā ñāṇacariyā, paṭinissaggānupassanā ñāṇacariyā, vivaṭṭanānupassanā ñāṇacariyā, sotāpattimaggo ñāṇacariyā, sotāpattiphalasamāpatti ñāṇacariyā, sakadāgāmimaggo ñāṇacariyā, sakadāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā, anāgāmimaggo ñāṇacariyā, anāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā, arahattamaggo ñāṇacariyā, arahattaphalasamāpatti ñāṇacariyā – imāhi soḷasahi ñāṇacariyāhi.
၈၅. နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟီတိ ကတမာဟိ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ? ပဌမံ ဈာနံ သမာဓိစရိယာ, ဒုတိယံ ဈာနံ သမာဓိစရိယာ, တတိယံ ဈာနံ သမာဓိစရိယာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာဓိစရိယာ, အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိ။ပေ.။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိ။ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိ။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိ သမာဓိစရိယာ။ ပဌမံ ဈာနံ ပဋိလာဘတ္ထာယ ဝိတက္ကော စ ဝိစာရော စ ပီတိ စ သုခဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ။ပေ.။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိံ ပဋိလာဘတ္ထာယ ဝိတက္ကော စ ဝိစာရော စ ပီတိ စ သုခဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ – ဣမာဟိ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ။
85.Navahi samādhicariyāhīti katamāhi navahi samādhicariyāhi? Paṭhamaṃ jhānaṃ samādhicariyā, dutiyaṃ jhānaṃ samādhicariyā, tatiyaṃ jhānaṃ samādhicariyā, catutthaṃ jhānaṃ samādhicariyā, ākāsānañcāyatanasamāpatti…pe… viññāṇañcāyatanasamāpatti… ākiñcaññāyatanasamāpatti… nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti samādhicariyā. Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca – imāhi navahi samādhicariyāhi.
ဝသီတိ ပဉ္စ ဝသိယော။ အာဝဇ္ဇနဝသီ, သမာပဇ္ဇနဝသီ, အဓိဋ္ဌာနဝသီ , ဝုဋ္ဌာနဝသီ, ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီ။ ပဌမံ ဈာနံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ အာဝဇ္ဇတိ; အာဝဇ္ဇနာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – အာဝဇ္ဇနဝသီ။ ပဌမံ ဈာနံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ သမာပဇ္ဇတိ; သမာပဇ္ဇနာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – သမာပဇ္ဇနဝသီ။ ပဌမံ ဈာနံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ အဓိဋ္ဌာတိ ; အဓိဋ္ဌာနေ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – အဓိဋ္ဌာနဝသီ။ ပဌမံ ဈာနံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ ဝုဋ္ဌာတိ; ဝုဋ္ဌာနေ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – ဝုဋ္ဌာနဝသီ။ ပဌမံ ဈာနံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ ပစ္စဝေက္ခတိ; ပစ္စဝေက္ခဏာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီ။
Vasīti pañca vasiyo. Āvajjanavasī, samāpajjanavasī, adhiṭṭhānavasī , vuṭṭhānavasī, paccavekkhaṇāvasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ āvajjati; āvajjanāya dandhāyitattaṃ natthīti – āvajjanavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjati; samāpajjanāya dandhāyitattaṃ natthīti – samāpajjanavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ adhiṭṭhāti ; adhiṭṭhāne dandhāyitattaṃ natthīti – adhiṭṭhānavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ vuṭṭhāti; vuṭṭhāne dandhāyitattaṃ natthīti – vuṭṭhānavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ paccavekkhati; paccavekkhaṇāya dandhāyitattaṃ natthīti – paccavekkhaṇāvasī.
ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ အာဝဇ္ဇတိ; အာဝဇ္ဇနာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – အာဝဇ္ဇနဝသီ။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ သမာပဇ္ဇတိ။ပေ.။ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဝုဋ္ဌာတိ။ ပစ္စဝေက္ခတိ; ပစ္စဝေက္ခဏာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ – ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီ။ ဣမာ ပဉ္စ ဝသိယော။ တံ ဉာတဋ္ဌေန ဉာဏံ, ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘ဒ္ဝီဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ တယော စ သင္ခာရာနံ ပဋိပသ္သဒ္ဓိယာ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟိ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ ဝသီဘာဝတာ ပညာ နိရောဓသမာပတ္တိယာ ဉာဏံ’’။
Dutiyaṃ jhānaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ āvajjati; āvajjanāya dandhāyitattaṃ natthīti – āvajjanavasī. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjati…pe… adhiṭṭhāti… vuṭṭhāti… paccavekkhati; paccavekkhaṇāya dandhāyitattaṃ natthīti – paccavekkhaṇāvasī. Imā pañca vasiyo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘dvīhi balehi samannāgatattā tayo ca saṅkhārānaṃ paṭipassaddhiyā soḷasahi ñāṇacariyāhi navahi samādhicariyāhi vasībhāvatā paññā nirodhasamāpattiyā ñāṇaṃ’’.
နိရောဓသမာပတ္တိဉာဏနိဒ္ဒေသော စတုတ္တိံသတိမော။
Nirodhasamāpattiñāṇaniddeso catuttiṃsatimo.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၃၄. နိရောဓသမာပတ္တိဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 34. Nirodhasamāpattiñāṇaniddesavaṇṇanā
