Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
൩൪. നിരോധസമാപത്തിഞാണനിദ്ദേസോ
34. Nirodhasamāpattiñāṇaniddeso
൮൩. കഥം ദ്വീഹി ബലേഹി സമന്നാഗതത്താ തയോ ച സങ്ഖാരാനം പടിപ്പസ്സദ്ധിയാ സോളസഹി ഞാണചരിയാഹി നവഹി സമാധിചരിയാഹി വസിഭാവതാ പഞ്ഞാ നിരോധസമാപത്തിയാ ഞാണം?
83. Kathaṃ dvīhi balehi samannāgatattā tayo ca saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā soḷasahi ñāṇacariyāhi navahi samādhicariyāhi vasibhāvatā paññā nirodhasamāpattiyā ñāṇaṃ?
ദ്വീഹി ബലേഹീതി ദ്വേ ബലാനി – സമഥബലം, വിപസ്സനാബലം. കതമം സമഥബലം? നേക്ഖമ്മവസേന ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ അവിക്ഖേപോ സമഥബലം. അബ്യാപാദവസേന ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ അവിക്ഖേപോ സമഥബലം. ആലോകസഞ്ഞാവസേന ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ അവിക്ഖേപോ സമഥബലം. അവിക്ഖേപവസേന ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ അവിക്ഖേപോ സമഥബലം…പേ॰… പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സീ അസ്സാസവസേന ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ അവിക്ഖേപോ സമഥബലം. പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സീ പസ്സാസവസേന ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ അവിക്ഖേപോ സമഥബലം.
Dvīhibalehīti dve balāni – samathabalaṃ, vipassanābalaṃ. Katamaṃ samathabalaṃ? Nekkhammavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Abyāpādavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Ālokasaññāvasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Avikkhepavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ…pe… paṭinissaggānupassī assāsavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ. Paṭinissaggānupassī passāsavasena cittassekaggatā avikkhepo samathabalaṃ.
സമഥബലന്തി കേനട്ഠേന സമഥബലം? പഠമേന ഝാനേന നീവരണേ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. ദുതിയേന ഝാനേന വിതക്കവിചാരേ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. തതിയേന ഝാനേന പീതിയാ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. ചതുത്ഥേന ഝാനേന സുഖദുക്ഖേ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. ആകാസാനഞ്ചായതനസമാപത്തിയാ രൂപസഞ്ഞായ പടിഘസഞ്ഞായ നാനത്തസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസമാപത്തിയാ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസമാപത്തിയാ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസമാപത്തിയാ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – സമഥബലം. ഉദ്ധച്ചേ ച ഉദ്ധച്ചസഹഗതകിലേസേ ച ഖന്ധേ ച ന കമ്പതി ന ചലതി ന വേധതീതി – സമഥബലം. ഇദം സമഥബലം.
Samathabalanti kenaṭṭhena samathabalaṃ? Paṭhamena jhānena nīvaraṇe na kampatīti – samathabalaṃ. Dutiyena jhānena vitakkavicāre na kampatīti – samathabalaṃ. Tatiyena jhānena pītiyā na kampatīti – samathabalaṃ. Catutthena jhānena sukhadukkhe na kampatīti – samathabalaṃ. Ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññāya na kampatīti – samathabalaṃ. Uddhacce ca uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca na kampati na calati na vedhatīti – samathabalaṃ. Idaṃ samathabalaṃ.
കതമം വിപസ്സനാബലം? അനിച്ചാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. ദുക്ഖാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. അനത്താനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. നിബ്ബിദാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. വിരാഗാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം . നിരോധാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. രൂപേ അനിച്ചാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം …പേ॰… രൂപേ പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം. വേദനായ…പേ॰… സഞ്ഞായ… സങ്ഖാരേസു… വിഞ്ഞാണേ… ചക്ഖുസ്മിം…പേ॰… ജരാമരണേ അനിച്ചാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം…പേ॰… ജരാമരണേ പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സനാ വിപസ്സനാബലം.
Katamaṃ vipassanābalaṃ? Aniccānupassanā vipassanābalaṃ. Dukkhānupassanā vipassanābalaṃ. Anattānupassanā vipassanābalaṃ. Nibbidānupassanā vipassanābalaṃ. Virāgānupassanā vipassanābalaṃ . Nirodhānupassanā vipassanābalaṃ. Paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ. Rūpe aniccānupassanā vipassanābalaṃ …pe… rūpe paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā vipassanābalaṃ…pe… jarāmaraṇe paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ.
വിപസ്സനാബലന്തി കേനട്ഠേന വിപസ്സനാബലം? അനിച്ചാനുപസ്സനായ നിച്ചസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. ദുക്ഖാനുപസ്സനായ സുഖസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. അനത്താനുപസ്സനായ അത്തസഞ്ഞായ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. നിബ്ബിദാനുപസ്സനായ നന്ദിയാ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. വിരാഗാനുപസ്സനായ രാഗേ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. നിരോധാനുപസ്സനായ സമുദയേ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സനായ ആദാനേ ന കമ്പതീതി – വിപസ്സനാബലം. അവിജ്ജായ ച അവിജ്ജാ സഹഗതകിലേസേ ച ഖന്ധേ ച ന കമ്പതി ന ചലതി ന വേധതീതി – വിപസ്സനാബലം. ഇദം വിപസ്സനാബലം.
Vipassanābalanti kenaṭṭhena vipassanābalaṃ? Aniccānupassanāya niccasaññāya na kampatīti – vipassanābalaṃ. Dukkhānupassanāya sukhasaññāya na kampatīti – vipassanābalaṃ. Anattānupassanāya attasaññāya na kampatīti – vipassanābalaṃ. Nibbidānupassanāya nandiyā na kampatīti – vipassanābalaṃ. Virāgānupassanāya rāge na kampatīti – vipassanābalaṃ. Nirodhānupassanāya samudaye na kampatīti – vipassanābalaṃ. Paṭinissaggānupassanāya ādāne na kampatīti – vipassanābalaṃ. Avijjāya ca avijjā sahagatakilese ca khandhe ca na kampati na calati na vedhatīti – vipassanābalaṃ. Idaṃ vipassanābalaṃ.
തയോ ച സങ്ഖാരാനം പടിപ്പസ്സദ്ധിയാതി കതമേസം തിണ്ണന്നം സങ്ഖാരാനം പടിപ്പസ്സദ്ധിയാ? ദുതിയം ഝാനം സമാപന്നസ്സ വിതക്കവിചാരാ വചീസങ്ഖാരാ പടിപ്പസ്സദ്ധാ ഹോന്തി. ചതുത്ഥം ഝാനം സമാപന്നസ്സ അസ്സാസപസ്സാസാ കായസങ്ഖാരാ പടിപ്പസ്സദ്ധാ ഹോന്തി. സഞ്ഞാവേദയിതനിരോധം സമാപന്നസ്സ സഞ്ഞാ ച വേദനാ ച ചിത്തസങ്ഖാരാ പടിപ്പസ്സദ്ധാ ഹോന്തി. ഇമേസം തിണ്ണന്നം സങ്ഖാരാനം പടിപ്പസ്സദ്ധിയാ .
Tayo ca saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyāti katamesaṃ tiṇṇannaṃ saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā? Dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā vacīsaṅkhārā paṭippassaddhā honti. Catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā kāyasaṅkhārā paṭippassaddhā honti. Saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca cittasaṅkhārā paṭippassaddhā honti. Imesaṃ tiṇṇannaṃ saṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā .
൮൪. സോളസഹി ഞാണചരിയാഹീതി കതമാഹി സോളസഹി ഞാണചരിയാഹി? അനിച്ചാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, ദുക്ഖാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, അനത്താനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, നിബ്ബിദാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, വിരാഗാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, നിരോധാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, പടിനിസ്സഗ്ഗാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, വിവട്ടനാനുപസ്സനാ ഞാണചരിയാ, സോതാപത്തിമഗ്ഗോ ഞാണചരിയാ, സോതാപത്തിഫലസമാപത്തി ഞാണചരിയാ, സകദാഗാമിമഗ്ഗോ ഞാണചരിയാ, സകദാഗാമിഫലസമാപത്തി ഞാണചരിയാ, അനാഗാമിമഗ്ഗോ ഞാണചരിയാ, അനാഗാമിഫലസമാപത്തി ഞാണചരിയാ, അരഹത്തമഗ്ഗോ ഞാണചരിയാ, അരഹത്തഫലസമാപത്തി ഞാണചരിയാ – ഇമാഹി സോളസഹി ഞാണചരിയാഹി.
84.Soḷasahi ñāṇacariyāhīti katamāhi soḷasahi ñāṇacariyāhi? Aniccānupassanā ñāṇacariyā, dukkhānupassanā ñāṇacariyā, anattānupassanā ñāṇacariyā, nibbidānupassanā ñāṇacariyā, virāgānupassanā ñāṇacariyā, nirodhānupassanā ñāṇacariyā, paṭinissaggānupassanā ñāṇacariyā, vivaṭṭanānupassanā ñāṇacariyā, sotāpattimaggo ñāṇacariyā, sotāpattiphalasamāpatti ñāṇacariyā, sakadāgāmimaggo ñāṇacariyā, sakadāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā, anāgāmimaggo ñāṇacariyā, anāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā, arahattamaggo ñāṇacariyā, arahattaphalasamāpatti ñāṇacariyā – imāhi soḷasahi ñāṇacariyāhi.
൮൫. നവഹി സമാധിചരിയാഹീതി കതമാഹി നവഹി സമാധിചരിയാഹി? പഠമം ഝാനം സമാധിചരിയാ, ദുതിയം ഝാനം സമാധിചരിയാ, തതിയം ഝാനം സമാധിചരിയാ, ചതുത്ഥം ഝാനം സമാധിചരിയാ, ആകാസാനഞ്ചായതനസമാപത്തി…പേ॰… വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസമാപത്തി… ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസമാപത്തി… നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസമാപത്തി സമാധിചരിയാ. പഠമം ഝാനം പടിലാഭത്ഥായ വിതക്കോ ച വിചാരോ ച പീതി ച സുഖഞ്ച ചിത്തേകഗ്ഗതാ ച…പേ॰… നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസമാപത്തിം പടിലാഭത്ഥായ വിതക്കോ ച വിചാരോ ച പീതി ച സുഖഞ്ച ചിത്തേകഗ്ഗതാ ച – ഇമാഹി നവഹി സമാധിചരിയാഹി.
85.Navahi samādhicariyāhīti katamāhi navahi samādhicariyāhi? Paṭhamaṃ jhānaṃ samādhicariyā, dutiyaṃ jhānaṃ samādhicariyā, tatiyaṃ jhānaṃ samādhicariyā, catutthaṃ jhānaṃ samādhicariyā, ākāsānañcāyatanasamāpatti…pe… viññāṇañcāyatanasamāpatti… ākiñcaññāyatanasamāpatti… nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti samādhicariyā. Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca – imāhi navahi samādhicariyāhi.
വസീതി പഞ്ച വസിയോ. ആവജ്ജനവസീ, സമാപജ്ജനവസീ, അധിട്ഠാനവസീ , വുട്ഠാനവസീ, പച്ചവേക്ഖണാവസീ. പഠമം ഝാനം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം ആവജ്ജതി; ആവജ്ജനായ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – ആവജ്ജനവസീ. പഠമം ഝാനം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം സമാപജ്ജതി; സമാപജ്ജനായ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – സമാപജ്ജനവസീ. പഠമം ഝാനം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം അധിട്ഠാതി ; അധിട്ഠാനേ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – അധിട്ഠാനവസീ. പഠമം ഝാനം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം വുട്ഠാതി; വുട്ഠാനേ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – വുട്ഠാനവസീ. പഠമം ഝാനം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം പച്ചവേക്ഖതി; പച്ചവേക്ഖണായ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – പച്ചവേക്ഖണാവസീ.
Vasīti pañca vasiyo. Āvajjanavasī, samāpajjanavasī, adhiṭṭhānavasī , vuṭṭhānavasī, paccavekkhaṇāvasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ āvajjati; āvajjanāya dandhāyitattaṃ natthīti – āvajjanavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjati; samāpajjanāya dandhāyitattaṃ natthīti – samāpajjanavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ adhiṭṭhāti ; adhiṭṭhāne dandhāyitattaṃ natthīti – adhiṭṭhānavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ vuṭṭhāti; vuṭṭhāne dandhāyitattaṃ natthīti – vuṭṭhānavasī. Paṭhamaṃ jhānaṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ paccavekkhati; paccavekkhaṇāya dandhāyitattaṃ natthīti – paccavekkhaṇāvasī.
ദുതിയം ഝാനം…പേ॰… നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസമാപത്തിം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം ആവജ്ജതി; ആവജ്ജനായ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – ആവജ്ജനവസീ. നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസമാപത്തിം യത്ഥിച്ഛകം യദിച്ഛകം യാവതിച്ഛകം സമാപജ്ജതി…പേ॰… അധിട്ഠാതി… വുട്ഠാതി… പച്ചവേക്ഖതി; പച്ചവേക്ഖണായ ദന്ധായിതത്തം നത്ഥീതി – പച്ചവേക്ഖണാവസീ. ഇമാ പഞ്ച വസിയോ. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘ദ്വീഹി ബലേഹി സമന്നാഗതത്താ തയോ ച സങ്ഖാരാനം പടിപസ്സദ്ധിയാ സോളസഹി ഞാണചരിയാഹി നവഹി സമാധിചരിയാഹി വസീഭാവതാ പഞ്ഞാ നിരോധസമാപത്തിയാ ഞാണം’’.
Dutiyaṃ jhānaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ āvajjati; āvajjanāya dandhāyitattaṃ natthīti – āvajjanavasī. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjati…pe… adhiṭṭhāti… vuṭṭhāti… paccavekkhati; paccavekkhaṇāya dandhāyitattaṃ natthīti – paccavekkhaṇāvasī. Imā pañca vasiyo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘dvīhi balehi samannāgatattā tayo ca saṅkhārānaṃ paṭipassaddhiyā soḷasahi ñāṇacariyāhi navahi samādhicariyāhi vasībhāvatā paññā nirodhasamāpattiyā ñāṇaṃ’’.
നിരോധസമാപത്തിഞാണനിദ്ദേസോ ചതുത്തിംസതിമോ.
Nirodhasamāpattiñāṇaniddeso catuttiṃsatimo.
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ൩൪. നിരോധസമാപത്തിഞാണനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 34. Nirodhasamāpattiñāṇaniddesavaṇṇanā