| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๖. นิโรธสุตฺตวณฺณนา
6. Nirodhasuttavaṇṇanā
๑๖๖. ฉเฎฺฐ อเตฺถตํ ฐานนฺติ อตฺถิ เอตํ การณํฯ โน เจ ทิเฎฺฐว ธเมฺม อญฺญํ อาราเธยฺยาติ โน เจ อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว อรหตฺตํ ปาปุเณยฺยฯ กพฬีการาหารภกฺขานํ เทวานนฺติ กามาวจรเทวานํฯ อญฺญตรํ มโนมยํ กายนฺติ ฌานมเนน นิพฺพตฺตํ อญฺญตรํ สุทฺธาวาสพฺรหฺมกายํฯ อุทายีติ ลาฬุทายีฯ โส หิ ‘‘มโนมย’’นฺติ สุตฺวา ‘‘อารุเปฺป น ภวิตพฺพ’’นฺติ ปฎิพาหิฯ เถโร ‘‘สาริปุโตฺต กิํ ชานาติ, ยสฺส สมฺมุขา เอวํ ภิกฺขู วจนํ ปฎิโกฺกสนฺตี’’ติ เอวํ พาลานํ ลทฺธิอุปฺปตฺติปฎิพาหนตฺถํ ตํ วจนํ อนธิวาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิฯ
166. Chaṭṭhe atthetaṃ ṭhānanti atthi etaṃ kāraṇaṃ. No ce diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyyāti no ce imasmiṃyeva attabhāve arahattaṃ pāpuṇeyya. Kabaḷīkārāhārabhakkhānaṃ devānanti kāmāvacaradevānaṃ. Aññataraṃ manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ aññataraṃ suddhāvāsabrahmakāyaṃ. Udāyīti lāḷudāyī. So hi ‘‘manomaya’’nti sutvā ‘‘āruppe na bhavitabba’’nti paṭibāhi. Thero ‘‘sāriputto kiṃ jānāti, yassa sammukhā evaṃ bhikkhū vacanaṃ paṭikkosantī’’ti evaṃ bālānaṃ laddhiuppattipaṭibāhanatthaṃ taṃ vacanaṃ anadhivāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami.
อตฺถิ นามาติ อมริสนเตฺถ นิปาโตฯ เตเนว เจตฺถ ‘‘อชฺฌุเปกฺขิสฺสถา’’ติ อนาคตวจนํ กตํฯ อยเญฺหตฺถโตฺถ – อานนฺท, ตุเมฺห เถรํ ภิกฺขุํ วิเหฐิยมานํ อชฺฌุเปกฺขถ, น โว เอตํ มริสยามิ น สหามิ นาธิวาเสมีติฯ กสฺมา ปน ภควา อานนฺทเถรํเยว เอวมาหาติ? ธมฺมภณฺฑาคาริกตฺตาฯ ธมฺมภณฺฑาคาริกสฺส หิ เอวํ วทโนฺต ปฎิพาหิตุํ ภาโรฯ อปิเจส สาริปุตฺตเตฺถรสฺส ปิยสหาโย, เตนาปิสฺส เอส ภาโรฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ ภควา อานนฺทเตฺถรํ ครหโนฺต เอวมาห, น ปเนสา ตเสฺสว ครหา, สมฺมุขีภูตานํ สเพฺพสํเยว ครหาติ เวทิตพฺพาฯ วิหารนฺติ คนฺธกุฎิํฯ
Atthi nāmāti amarisanatthe nipāto. Teneva cettha ‘‘ajjhupekkhissathā’’ti anāgatavacanaṃ kataṃ. Ayañhetthattho – ānanda, tumhe theraṃ bhikkhuṃ viheṭhiyamānaṃ ajjhupekkhatha, na vo etaṃ marisayāmi na sahāmi nādhivāsemīti. Kasmā pana bhagavā ānandatheraṃyeva evamāhāti? Dhammabhaṇḍāgārikattā. Dhammabhaṇḍāgārikassa hi evaṃ vadanto paṭibāhituṃ bhāro. Apicesa sāriputtattherassa piyasahāyo, tenāpissa esa bhāro. Tattha kiñcāpi bhagavā ānandattheraṃ garahanto evamāha, na panesā tasseva garahā, sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃyeva garahāti veditabbā. Vihāranti gandhakuṭiṃ.
อนจฺฉริยนฺติ น อจฺฉริยํฯ ยถาติ การณวจนํฯ อายสฺมนฺตํเยเวตฺถ อุปวานํ ปฎิภาเสยฺยาติ เอตฺถ ภควตา จ เอวํ เอตเทว การณํ อารพฺภ อุทาหเฎ อายสฺมโตเยว อุปวานสฺส ปฎิวจนํ ปฎิภาตุ อุปฎฺฐาตูติ ทีเปติฯ สารชฺชํ โอกฺกนฺตนฺติ โทมนสฺสํ อนุปวิฎฺฐํฯ สีลวาติอาทีหิ ขีณาสวสีลาทีนิเยว กถิตานิฯ ขณฺฑิเจฺจนาติอาทีนิ สกฺการาทีนํ การณปุจฺฉาวเสน วุตฺตานิฯ กิํ ขณฺฑิจฺจาทีหิ การเณหิ ตํ ตํ สพฺรหฺมจาริํ สกฺกเรยฺยุนฺติ อยเญฺหตฺถ อธิปฺปาโยฯ
Anacchariyanti na acchariyaṃ. Yathāti kāraṇavacanaṃ. Āyasmantaṃyevettha upavānaṃ paṭibhāseyyāti ettha bhagavatā ca evaṃ etadeva kāraṇaṃ ārabbha udāhaṭe āyasmatoyeva upavānassa paṭivacanaṃ paṭibhātu upaṭṭhātūti dīpeti. Sārajjaṃ okkantanti domanassaṃ anupaviṭṭhaṃ. Sīlavātiādīhi khīṇāsavasīlādīniyeva kathitāni. Khaṇḍiccenātiādīni sakkārādīnaṃ kāraṇapucchāvasena vuttāni. Kiṃ khaṇḍiccādīhi kāraṇehi taṃ taṃ sabrahmacāriṃ sakkareyyunti ayañhettha adhippāyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. นิโรธสุตฺตํ • 6. Nirodhasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖. นิโรธสุตฺตวณฺณนา • 6. Nirodhasuttavaṇṇanā
