Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ೧೦. ನಿರುತ್ತಿಪಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

    10. Niruttipathasuttavaṇṇanā

    ೬೨. ನಿರುತ್ತಿಯೋವ ನಿರುತ್ತಿಪಥಾತಿ ಪಥ-ಸದ್ದೇನ ಪದವಡ್ಢನಮಾಹ ಯಥಾ ‘‘ಬೀಜಾನಿಯೇವ ಬೀಜಜಾತಾನೀ’’ತಿ। ನಿರುತ್ತಿವಸೇನಾತಿ ನಿಬ್ಬಚನವಸೇನ। ಪಥಾ ಚ ಅತ್ಥಾನುರೂಪಭಾವತೋ । ತೀಣಿಪೀತಿ ನಿರುತ್ತಿಅಧಿವಚನಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಪದಾನಿ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ಫುಸತೀತಿ ಫಸ್ಸೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ವಚನಂ ನಿರುತ್ತಿ, ‘‘ಸಿರೀವಡ್ಢಕೋ ಧನವಡ್ಢಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ ವಚನಮತ್ತಮೇವ ಅಧಿಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪವತ್ತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ‘‘ತಕ್ಕೋ ವಿತಕ್ಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ ತಂತಂಪಕಾರೇನ ಞಾಪನತೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಅಥ ವಾ ತಂತಂಅತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನೇನ ನಿಚ್ಛಿತಂ, ನಿಯತಂ ವಾ ವಚನಂ ನಿರುತ್ತಿ। ಅಧಿ-ಸದ್ದೋ ಉಪರಿಭಾಗೇ, ಉಪರಿ ವಚನಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಕಸ್ಸ ಉಪರಿ? ಪಕಾಸೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸಾತಿ ಪಾಕಟೋಯಮತ್ಥೋ। ಅಧೀನಂ ವಚನಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಕೇನ ಅಧೀನಂ? ಅತ್ಥೇನ। ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನತ್ಥೇನ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಏವಂ ನಿರುತ್ತಿಆದಿಪದಾನಂ ಸಬ್ಬವಚನೇಸು ಪವತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಞ್ಞಥಾ ‘‘ಫುಸತೀತಿ ಫಸ್ಸೋ’’ತಿಆದಿಪ್ಪಕಾರೇನ ನಿದ್ಧಾರಣವಚನಾನಂಯೇವ ನಿರುತ್ತಿತಾ, ಸಿರಿವಡ್ಢಕಧನವಡ್ಢಕಪಕಾರಾನಮೇವ ಅಭಿಲಾಪನಂ ಅಧಿವಚನತಾ। ‘‘ತಕ್ಕೋ ವಿತಕ್ಕೋ’’ತಿ ಏವಂಪಕಾರಾನಮೇವ ಏಕಮೇವ ಅತ್ಥಂ ತೇನ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಞಾಪೇನ್ತಾನಂ ವಚನಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿತಾ ಚ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಅಸಂಕಿಣ್ಣಾತಿ ನ ಸಂಕಿಣ್ಣಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅವಿಜಹಿತಾ…ಪೇ॰… ಅಛಡ್ಡಿತಾ’’ತಿ। ನ ಸಂಕೀಯನ್ತೀತಿ ನ ಸಂಕಿರೀಯನ್ತಿ, ನ ಸಂಕೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಸಂಕಿರೀಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪ್ಪಟಿಕುಟ್ಠಾತಿ ನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಭಙ್ಗಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದಾದಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭಙ್ಗಮೇವಾ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ದೇಸನ್ತರಂ ಸಙ್ಕನ್ತೋಪಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ತದಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದೇಸನ್ತರಂ ಅಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಹಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ ವಿಪರಿಣಮನ್ತಿ ವಿನಾಸಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಿಪರಿಣತನ್ತಿ…ಪೇ॰… ನಟ್ಠ’’ನ್ತಿ। ಅಪಾಕಟೀಭೂತಂ ಅಜಾತತ್ತಾ ಏವ।

    62.Niruttiyova niruttipathāti patha-saddena padavaḍḍhanamāha yathā ‘‘bījāniyeva bījajātānī’’ti. Niruttivasenāti nibbacanavasena. Pathā ca atthānurūpabhāvato . Tīṇipīti niruttiadhivacanapaññattipathapadāni. Tathā hi ‘‘phusatīti phasso’’tiādinā nīharitvā vacanaṃ nirutti, ‘‘sirīvaḍḍhako dhanavaḍḍhako’’tiādinā vacanamattameva adhikāraṃ katvā pavattaṃ adhivacanaṃ, ‘‘takko vitakko’’tiādinā taṃtaṃpakārena ñāpanato paññatti. Atha vā taṃtaṃatthappakāsanena nicchitaṃ, niyataṃ vā vacanaṃ nirutti. Adhi-saddo uparibhāge, upari vacanaṃ adhivacanaṃ. Kassa upari? Pakāsetabbassa atthassāti pākaṭoyamattho. Adhīnaṃ vacanaṃ adhivacanaṃ. Kena adhīnaṃ? Atthena. Atthassa paññāpanatthena paññattīti evaṃ niruttiādipadānaṃ sabbavacanesu pavatti veditabbā. Aññathā ‘‘phusatīti phasso’’tiādippakārena niddhāraṇavacanānaṃyeva niruttitā, sirivaḍḍhakadhanavaḍḍhakapakārānameva abhilāpanaṃ adhivacanatā. ‘‘Takko vitakko’’ti evaṃpakārānameva ekameva atthaṃ tena tena pakārena ñāpentānaṃ vacanānaṃ paññattitā ca āpajjeyya. Asaṃkiṇṇāti na saṃkiṇṇā. Tenāha ‘‘avijahitā…pe… achaḍḍitā’’ti. Na saṃkīyantīti na saṃkirīyanti, na saṃkīyissanti na saṃkirīyissantīti attho. Appaṭikuṭṭhāti na paṭikkhittā. Yasmā bhaṅgaṃ atikkantaṃ uppādādi atikkantameva hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘bhaṅgamevā’’ti. Yasmā desantaraṃ saṅkantopi atikkantanti vuccati, tasmā tadābhāvaṃ dassetuṃ ‘‘desantaraṃ asaṅkamitvā’’ti vuttaṃ. Yattha yattha hi saṅkhārā uppajjanti, tattha tattheva bhijjanti nirujjhanti vipariṇamanti vināsaṃ āpajjanti. Tenāha ‘‘vipariṇatanti…pe… naṭṭha’’nti. Apākaṭībhūtaṃ ajātattā eva.

    ವಸಭಣಗೋತ್ತತಾಯ ವಸ್ಸಭಞ್ಞಾ। ಮೂಲದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾತಿ ಮೂಲಭೂತಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ತಾದಿಸದಿಟ್ಠಿಸಮುಪ್ಪಾದಕಾ। ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆವಜ್ಜೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅಹೇತುವಾದಪಟಿಸಂಯುತ್ತಗನ್ಥಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ತದತ್ಥಂ ವೀಮಂಸನ್ತಸ್ಸ ‘‘ನತ್ಥಿ ಹೇತು, ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಾನಂ ಸಂಕಿಲೇಸಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾಯ ಲದ್ಧಿಯಾ ಆರಮ್ಮಣೇ ಮಿಚ್ಛಾಸತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ‘‘ನತ್ಥಿ ಹೇತೂ’’ತಿಆದಿವಸೇನ ಅನುಸ್ಸವೂಪಲದ್ಧೇ ಅತ್ಥೇ ತದಾಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕನೇಹಿ ಸವಿಗ್ಗಹೇ ವಿಯ ಸರೂಪತೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೇ ಚಿರಕಾಲಪರಿಚಯೇನ ‘‘ಏವಮೇತ’’ನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖಮಭಾವೂಪಗಮನೇನ ನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ ತಥಾಗಹಿತೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ತಥೇವ ಆಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಬಹುಲೀಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕೇನ ಸಮಾದಿಯಮಾನಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮೂಪತ್ಥಮ್ಭಿತಾ ಅತಂಸಭಾವಂ ‘‘ತಂಸಭಾವ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತೀ ಮಿಚ್ಛಾಸತೀತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾ ತಂಲದ್ಧಿಸಹಗತಾ ತಣ್ಹಾ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ। ಯಥಾಸಕಂ ವಿತಕ್ಕಾದಿಪಚ್ಚಯಲಾಭೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಅಧಿಟ್ಠಿತತಾಯ ಅನೇಕಗ್ಗತಂ ಪಹಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗತಂ ಅಪ್ಪಿತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿನಾ। ಸೋಪಿ ಹಿ ಪಚ್ಚಯವಿಸೇಸೇಹಿ ಲದ್ಧಭಾವನಾಬಲೋ ಈದಿಸೇ ಠಾನೇ ಸಮಾಧಾನಪತಿರೂಪಕಿಚ್ಚಕರೋ ಹೋತಿಯೇವ ವಾಲವಿಜ್ಝನಾದೀಸು ವಿಯಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಥಾ ಹಿ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ತೇನಾಕಾರೇನ ಪುಬ್ಬಭಾಗಿಯೇಸು ಜವನವಾರೇಸು ಪವತ್ತೇಸು ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮೇ ಜವನವಾರೇ ಸತ್ತ ಜವನಾನಿ ಜವನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಪಠಮೇ ಸತೇಕಿಚ್ಛೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಾದೀಸು। ಸತ್ತಮೇ ಪನ ಜವನೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ಇಮೇಸುಪೀತಿ ದ್ವೀಸುಪಿ ಠಾನೇಸು।

    Vasabhaṇagottatāya vassabhaññā. Mūladiṭṭhigatikāti mūlabhūtā diṭṭhigatikā, imasmiṃ kappe sabbapaṭhamaṃ tādisadiṭṭhisamuppādakā. Punappunaṃ āvajjentassāti ahetuvādapaṭisaṃyuttaganthaṃ uggahetvā pariyāpuṇitvā tadatthaṃ vīmaṃsantassa ‘‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāyā’’tiādinayappavattāya laddhiyā ārammaṇe micchāsati santiṭṭhati, ‘‘natthi hetū’’tiādivasena anussavūpaladdhe atthe tadākāraparivitakkanehi saviggahe viya sarūpato cittassa paccupaṭṭhite cirakālaparicayena ‘‘evameta’’nti nijjhānakkhamabhāvūpagamanena nijjhānakkhantiyā tathāgahite punappunaṃ tatheva āsevantassa bahulīkarontassa micchāvitakkena samādiyamānā micchāvāyāmūpatthambhitā ataṃsabhāvaṃ ‘‘taṃsabhāva’’nti gaṇhantī micchāsatīti laddhanāmā taṃladdhisahagatā taṇhā santiṭṭhati. Yathāsakaṃ vitakkādipaccayalābhena tasmiṃ ārammaṇe adhiṭṭhitatāya anekaggataṃ pahāya cittaṃ ekaggataṃ appitaṃ viya hoti micchāsamādhinā. Sopi hi paccayavisesehi laddhabhāvanābalo īdise ṭhāne samādhānapatirūpakiccakaro hotiyeva vālavijjhanādīsu viyāti daṭṭhabbaṃ. Tathā hi anekakkhattuṃ tenākārena pubbabhāgiyesu javanavāresu pavattesu sabbapacchime javanavāre satta javanāni javanti. Tattha paṭhame satekiccho hoti, tathā dutiyādīsu. Sattame pana javane sampatte atekiccho hoti. Tenāha ‘‘assādentassā’’tiādi. Imesupīti dvīsupi ṭhānesu.

    ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಆದಿಅತ್ಥೋ। ತೇನ ‘‘ಯದೇತಂ ಅನಾಗತಂ ನಾಮ, ನಯಿದಂ ಅನಾಗತ’’ನ್ತಿಆದಿಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ತೇಪೀತಿ ತೇ ವಸ್ಸಭಞ್ಞಾಪಿ ನ ಮಞ್ಞಿಂಸು ಲೋಕಸಮಞ್ಞಾಯ ಅನತಿಕ್ಕಮನೀಯತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅತೀತಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ಖನ್ಧಾನಂ ಉಪರಿ ನಿರುಳ್ಹಾ ಪಣ್ಣತ್ತಿ

    Paccuppannaṃ vāti ettha iti-saddo ādiattho. Tena ‘‘yadetaṃ anāgataṃ nāma, nayidaṃ anāgata’’ntiādikaṃ saṅgaṇhāti. Tepīti te vassabhaññāpi na maññiṃsu lokasamaññāya anatikkamanīyato. Tenāha ‘‘atītaṃ panā’’tiādi. Khandhānaṃ upari niruḷhā paṇṇatti.

    ನಿರುತ್ತಿಪಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Niruttipathasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ಉಪಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Upayavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ನಿರುತ್ತಿಪಥಸುತ್ತಂ • 10. Niruttipathasuttaṃ

    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ನಿರುತ್ತಿಪಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Niruttipathasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact