| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
५. निसीदनसन्थतसिक्खापदवण्णना
5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā
५६५. पञ्चमे तत्थ सन्दिस्सिस्सतीति सकाय कतिकाय अयुत्तकारितावसेन विञ्ञूहि सन्दिस्सिस्सतीति अत्थो। अरञ्ञकङ्गादीनि तीणि पाळियं सेनासनादिपच्चयत्तयस्स आदिअङ्गवसेन वुत्तानि, सेसानिपि ते समादियिंसु एवाति वेदितब्बं।
565. Pañcame tattha sandississatīti sakāya katikāya ayuttakāritāvasena viññūhi sandississatīti attho. Araññakaṅgādīni tīṇi pāḷiyaṃ senāsanādipaccayattayassa ādiaṅgavasena vuttāni, sesānipi te samādiyiṃsu evāti veditabbaṃ.
५६६. पिहयन्ताति पत्थयन्ता। सन्थतस्स अवायिमत्ता, सेनासनपरिक्खारत्ता च चीवरता, अधिट्ठातब्बता च नत्थीति आह ‘‘चतुत्थचीवरसञ्ञिताया’’ति, विपल्लाससञ्ञायाति अत्थो। केचि पन ‘‘इदं निसीदनसन्थतं नाम नवसु चीवरेसु निसीदनचीवरमेव, नाञ्ञं। निसीदनसिक्खापदेपि (पाचि॰ ५३१ आदयो) इमस्मिं सिक्खापदे विय ‘निसीदनं नाम सदसं वुच्चती’ति च अट्ठकथायञ्चस्स ‘सन्थतसदिसं सन्थरित्वा एकस्मिं अन्ते सुगतविदत्थिया विदत्थिमत्ते पदेसे द्वीसु ठानेसु फालेत्वा तिस्सो दसा करीयन्ति, ताहि दसाहि सदसं नाम वुच्चती’ति (पाचि॰ अट्ठ॰ ५३१) च वुत्तत्ता’’ति वदन्ति, तं न युत्तं इध पमाणनियमस्स अवुत्तत्ता, सन्थतस्स च अवायिमचीवरत्ता, अधिट्ठानुपगत्ताभावा अट्ठकथायं अवुत्तत्ता च। निसीदनचीवरं पन छन्नं चीवरानं खण्डपिलोतिकानि पमाणयुत्तमेव सन्थरित्वा सन्थतं विय करोन्ति। तेनेव ‘‘सन्थतसदिस’’न्ति सदिसग्गहणं कतं, तस्मा तदेव चीवरं अधिट्ठानुपगञ्च, न इदन्ति गहेतब्बं।
566.Pihayantāti patthayantā. Santhatassa avāyimattā, senāsanaparikkhārattā ca cīvaratā, adhiṭṭhātabbatā ca natthīti āha ‘‘catutthacīvarasaññitāyā’’ti, vipallāsasaññāyāti attho. Keci pana ‘‘idaṃ nisīdanasanthataṃ nāma navasu cīvaresu nisīdanacīvarameva, nāññaṃ. Nisīdanasikkhāpadepi (pāci. 531 ādayo) imasmiṃ sikkhāpade viya ‘nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccatī’ti ca aṭṭhakathāyañcassa ‘santhatasadisaṃ santharitvā ekasmiṃ ante sugatavidatthiyā vidatthimatte padese dvīsu ṭhānesu phāletvā tisso dasā karīyanti, tāhi dasāhi sadasaṃ nāma vuccatī’ti (pāci. aṭṭha. 531) ca vuttattā’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ idha pamāṇaniyamassa avuttattā, santhatassa ca avāyimacīvarattā, adhiṭṭhānupagattābhāvā aṭṭhakathāyaṃ avuttattā ca. Nisīdanacīvaraṃ pana channaṃ cīvarānaṃ khaṇḍapilotikāni pamāṇayuttameva santharitvā santhataṃ viya karonti. Teneva ‘‘santhatasadisa’’nti sadisaggahaṇaṃ kataṃ, tasmā tadeva cīvaraṃ adhiṭṭhānupagañca, na idanti gahetabbaṃ.
५६७. सुगतविदत्थिकं अनादाय आदियन्तिसञ्ञाय, सुगतविदत्थिऊने अनूनन्तिसञ्ञाय च वसेनेत्थ अचित्तकता वेदितब्बा। वितानादीनञ्ञेव अत्थाय करणे अनापत्तिवचनतो निपज्जनत्थाय करोतोपि आपत्ति एव। परिभुञ्जितुं न वट्टतीति कोसियेसु सुद्धकाळकानञ्च वत्थूनं अकप्पियत्ता वुत्तं। तेनेव पाळियं ‘‘अञ्ञेन कतं पटिलभित्वा परिभुञ्जति, आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति (पारा॰ ५४५, ५५०) तत्थ तत्थ वुत्तं, इतरेसु पन द्वीसु ‘‘अनापत्ती’’ति वुत्तं। तत्थ चतुत्थे अञ्ञस्सत्थाय करणेपि अनापत्ति, पञ्चमे तत्थ दुक्कटन्ति दट्ठब्बं। निस्सट्ठदानवचनतो पन गहणे दोसो नत्थि, परिभुञ्जने च विजटेत्वा कप्पियवसेन कते न दोसो।
567. Sugatavidatthikaṃ anādāya ādiyantisaññāya, sugatavidatthiūne anūnantisaññāya ca vasenettha acittakatā veditabbā. Vitānādīnaññeva atthāya karaṇe anāpattivacanato nipajjanatthāya karotopi āpatti eva. Paribhuñjituṃ na vaṭṭatīti kosiyesu suddhakāḷakānañca vatthūnaṃ akappiyattā vuttaṃ. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 545, 550) tattha tattha vuttaṃ, itaresu pana dvīsu ‘‘anāpattī’’ti vuttaṃ. Tattha catutthe aññassatthāya karaṇepi anāpatti, pañcame tattha dukkaṭanti daṭṭhabbaṃ. Nissaṭṭhadānavacanato pana gahaṇe doso natthi, paribhuñjane ca vijaṭetvā kappiyavasena kate na doso.
निसीदनसन्थतसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ५. निसीदनसन्थतसिक्खापदं • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ५. निसीदनसन्थतसिक्खापदवण्णना • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ५. निसीदनसन्थतसिक्खापदवण्णना • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ५. निसीदनसन्थतसिक्खापदवण्णना • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā
