Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā

    ౫. నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā

    ౫౬౫. నాస్సుధ కోచీతి ఏత్థ అస్సుధ-ఇతి అవధారణత్థే నిపాతో. తత్థ కిఞ్చాపి ‘‘ఏవం భన్తేతి ఖో తే భిక్ఖూ’’తి బహువచనం వుత్తం, తథాపి తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుణిత్వా ఇధ తేసు భిక్ఖూసు కోచి భగవన్తం నాస్సుధ ఉపసఙ్కమతి అఞ్ఞత్ర ఏకేనాతి అత్థో గహేతబ్బో. తం సుగ్గాహం ఏకాహం భన్తే భగవన్తం వరన్తిఆదీసు (మహావ॰ ౩౩౭) వియ, అనుజానామి…పే॰… యథాసుఖం మం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమన్తూతి దస్సనత్థాయ ఉపసఙ్కమన్తు.

    565.Nāssudha kocīti ettha assudha-iti avadhāraṇatthe nipāto. Tattha kiñcāpi ‘‘evaṃ bhanteti kho te bhikkhū’’ti bahuvacanaṃ vuttaṃ, tathāpi te bhikkhū bhagavato paṭissuṇitvā idha tesu bhikkhūsu koci bhagavantaṃ nāssudha upasaṅkamati aññatra ekenāti attho gahetabbo. Taṃ suggāhaṃ ekāhaṃ bhante bhagavantaṃ varantiādīsu (mahāva. 337) viya, anujānāmi…pe… yathāsukhaṃ maṃ dassanāya upasaṅkamantūti dassanatthāya upasaṅkamantu.

    ౫౬౬-౭. ‘‘మయం ఆయస్మన్తం ఉపసేన’’న్తి తస్స గణపామోక్ఖత్తా వుత్తం. ఆరఞ్ఞికపిణ్డపాతికపంసుకూలికవసేన సబ్బాని వుత్తాని. తేనేవాహ అట్ఠకథాయం ‘‘సన్థతే చతుత్థచీవరసఞ్ఞితాయా’’తి. కిం సబ్బేపి తే చీవరం న బుజ్ఝన్తీతి చే? యథా హోతు. కతమం చీవరం నామాతి? ఛన్నం అఞ్ఞతరం వికప్పనుపగం పచ్ఛిమన్తి. కిఞ్చ వాయిమం అవాయిమన్తి? వాయిమమేవాతి. కతరసుత్తేనాతి? అద్ధా సో సుత్తమేవ న పస్సతి, సివేయ్యకం దుస్సయుగం, ఇద్ధిమయికఞ్చ దేవదత్తియఞ్చ అచీవరం కరోతి. యది ఏవం అవాయిమమ్పీతి వదామీతి. ఏవం సన్తే సిద్ధా సన్థతే చీవరసఞ్ఞితా కమ్బలసీసేన ఉణ్ణామయసామఞ్ఞతో. కిం పన తే సన్థతం అధిట్ఠహింసూతి? దుట్ఠు అధిట్ఠహింసు అచీవరత్తా, న అధిట్ఠానుపగత్తా చ సన్థతస్స. అథ నాధిట్ఠహింసు, పుబ్బేవ తత్థ అచీవరసఞ్ఞినో ఏతేతి కత్వా తత్థ చీవరసఞ్ఞితాయ తదుభయం న యుజ్జతీతి. కిం పనేతం అధిట్ఠానుపగం నత్థీతి? తత్థేవాగతం , అపిచేతం అవికప్పనుపగం చే, చీవరం న హోతి, అఞ్ఞథా ‘‘చీవరం నామ ఛన్నం చీవరానం అఞ్ఞతర’’న్తి ఏత్తావతా సిద్ధం ‘‘వికప్పనుపగం పచ్ఛిమ’’న్తి న వత్తబ్బం. అథ న వికప్పనుపగమ్పి చీవరమేవ సిద్ధం, అనధిట్ఠానుపగం , అవికప్పనుపగఞ్చ ఏకజ్ఝం ‘‘చీవర’’న్తి సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. తేనేవాహ ‘‘తేచీవరికస్స చతుత్థచీవరం వత్తమానం అంసకాసావమేవ వట్టతీ’’తి.

    566-7. ‘‘Mayaṃ āyasmantaṃ upasena’’nti tassa gaṇapāmokkhattā vuttaṃ. Āraññikapiṇḍapātikapaṃsukūlikavasena sabbāni vuttāni. Tenevāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘santhate catutthacīvarasaññitāyā’’ti. Kiṃ sabbepi te cīvaraṃ na bujjhantīti ce? Yathā hotu. Katamaṃ cīvaraṃ nāmāti? Channaṃ aññataraṃ vikappanupagaṃ pacchimanti. Kiñca vāyimaṃ avāyimanti? Vāyimamevāti. Katarasuttenāti? Addhā so suttameva na passati, siveyyakaṃ dussayugaṃ, iddhimayikañca devadattiyañca acīvaraṃ karoti. Yadi evaṃ avāyimampīti vadāmīti. Evaṃ sante siddhā santhate cīvarasaññitā kambalasīsena uṇṇāmayasāmaññato. Kiṃ pana te santhataṃ adhiṭṭhahiṃsūti? Duṭṭhu adhiṭṭhahiṃsu acīvarattā, na adhiṭṭhānupagattā ca santhatassa. Atha nādhiṭṭhahiṃsu, pubbeva tattha acīvarasaññino eteti katvā tattha cīvarasaññitāya tadubhayaṃ na yujjatīti. Kiṃ panetaṃ adhiṭṭhānupagaṃ natthīti? Tatthevāgataṃ , apicetaṃ avikappanupagaṃ ce, cīvaraṃ na hoti, aññathā ‘‘cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññatara’’nti ettāvatā siddhaṃ ‘‘vikappanupagaṃ pacchima’’nti na vattabbaṃ. Atha na vikappanupagampi cīvarameva siddhaṃ, anadhiṭṭhānupagaṃ , avikappanupagañca ekajjhaṃ ‘‘cīvara’’nti saṅkhyaṃ gacchati. Tenevāha ‘‘tecīvarikassa catutthacīvaraṃ vattamānaṃ aṃsakāsāvameva vaṭṭatī’’ti.

    అపిచ సన్థతే చీవరసఞ్ఞితా న కేవలం తేసంయేవ, అఞ్ఞేసమ్పి అనుబన్ధతి ఏవ ‘‘పురాణసన్థతం నామ సకిం నివత్థమ్పి సకిం పారుతమ్పీ’’తి వచనతో. అట్ఠకథాచరియో పనస్స అచీవరతం సన్ధాయభాసితత్థదీపనేన దీపేతి. నివత్థపారుతన్తి ఏతేసం నిసిన్నఞ్చేవ నిపన్నఞ్చాతి అత్థో. అపిచ ఏవం సన్తేపి సన్థతే చీవరసఞ్ఞితా అనుబన్ధతి ఏవ. ఖన్ధకే (మహావ॰ ౩౫౮) హి ‘‘నిసీదనం అధిట్ఠాతుం న వికప్పేతు’’న్తి చ, పరివారే (పరి॰ ౩౨౯) ‘‘నవ చీవరాని అధిట్ఠాతబ్బానీ’’తి చ నిసీదనసిక్ఖాపదే ‘‘దసా విదత్థీ’’తి చ ఇధ ‘‘నిసీదనం నామ సదసం వుచ్చతీ’’తి చ వుత్తం, అట్ఠకథాయఞ్చస్స ‘‘సన్థతసదిసం సన్థరిత్వా ఏకస్మిం అన్తే సుగతవిదత్థియా విదత్థిమత్తపదేసే ద్వీసు ఠానేసు ఫాలేత్వా తిస్సో దసా కరీయన్తి, తాహి దసాహి సదసం నామ వుచ్చతీ’’తి చ ‘‘నిసీదనం వుత్తనయేన అధిట్ఠాతబ్బమేవ, తఞ్చ ఖో పమాణయుత్తం ఏకమేవ, ద్వే న వట్టన్తీ’’తి చ వుత్తం, తస్మా నిసీదనం నామ నవన్నం చీవరానం అఞ్ఞతరం చీవరం అధిట్ఠాతబ్బం, తఞ్చ సన్థతసదిసం ఏళకలోమమయసన్థతవిసేసన్తి సిద్ధం, తథా నిసీదనమేవ నిసీదనసన్థతఞ్చ సిద్ధం. పోరాణగణ్ఠిపదే చ ‘‘ఏకమేవా’’తి వుత్తం. తస్మిం సిద్ధే సిద్ధా సన్థతే చీవరసఞ్ఞితాతి అత్థో. కస్మా? సన్థతసామఞ్ఞతో.

    Apica santhate cīvarasaññitā na kevalaṃ tesaṃyeva, aññesampi anubandhati eva ‘‘purāṇasanthataṃ nāma sakiṃ nivatthampi sakiṃ pārutampī’’ti vacanato. Aṭṭhakathācariyo panassa acīvarataṃ sandhāyabhāsitatthadīpanena dīpeti. Nivatthapārutanti etesaṃ nisinnañceva nipannañcāti attho. Apica evaṃ santepi santhate cīvarasaññitā anubandhati eva. Khandhake (mahāva. 358) hi ‘‘nisīdanaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti ca, parivāre (pari. 329) ‘‘nava cīvarāni adhiṭṭhātabbānī’’ti ca nisīdanasikkhāpade ‘‘dasā vidatthī’’ti ca idha ‘‘nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccatī’’ti ca vuttaṃ, aṭṭhakathāyañcassa ‘‘santhatasadisaṃ santharitvā ekasmiṃ ante sugatavidatthiyā vidatthimattapadese dvīsu ṭhānesu phāletvā tisso dasā karīyanti, tāhi dasāhi sadasaṃ nāma vuccatī’’ti ca ‘‘nisīdanaṃ vuttanayena adhiṭṭhātabbameva, tañca kho pamāṇayuttaṃ ekameva, dve na vaṭṭantī’’ti ca vuttaṃ, tasmā nisīdanaṃ nāma navannaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ adhiṭṭhātabbaṃ, tañca santhatasadisaṃ eḷakalomamayasanthatavisesanti siddhaṃ, tathā nisīdanameva nisīdanasanthatañca siddhaṃ. Porāṇagaṇṭhipade ca ‘‘ekamevā’’ti vuttaṃ. Tasmiṃ siddhe siddhā santhate cīvarasaññitāti attho. Kasmā? Santhatasāmaññato.

    ఏత్థాహ – కథం అదసమేవ సన్థతం చీవరసఙ్ఖ్యం న గచ్ఛతి. అనేకమ్పి అనధిట్ఠితమ్పి మహన్తమ్పి వట్టతి, యతో సదసమేవ సన్థతం చీవరసఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, తతో అధిట్ఠానఞ్చ ఉపగచ్ఛతీతి. అసన్థతపరియాపన్నత్తా ఓరేన చ ఛన్నం వస్సానం వినాపి సమ్ముతిం, తఞ్చ పోరాణం విస్సజ్జేత్వా ఏవ, న అవిస్సజ్జేత్వా ‘‘తఞ్చ ఖో పమాణయుత్తం ఏకమేవ, ద్వే న వట్టన్తీ’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౪౬౯) వచనతోతి. అథాపి సియా సన్థతం సయనత్థమేవ కరీయతి, నిసీదనం అసన్థతమేవాతి. తఞ్చ న నియమతో ‘‘పురాణసన్థతం నామ సకిం నివత్థం సకిం పారుతమ్పీ’’తి వుత్తత్తాతి. ఏత్థ వుచ్చతి, న ఏత్థ కారణం పరియేసితబ్బం వినయపఞ్ఞత్తియా అనఞ్ఞవిసయత్తా.

    Etthāha – kathaṃ adasameva santhataṃ cīvarasaṅkhyaṃ na gacchati. Anekampi anadhiṭṭhitampi mahantampi vaṭṭati, yato sadasameva santhataṃ cīvarasaṅkhyaṃ gacchati, tato adhiṭṭhānañca upagacchatīti. Asanthatapariyāpannattā orena ca channaṃ vassānaṃ vināpi sammutiṃ, tañca porāṇaṃ vissajjetvā eva, na avissajjetvā ‘‘tañca kho pamāṇayuttaṃ ekameva, dve na vaṭṭantī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.469) vacanatoti. Athāpi siyā santhataṃ sayanatthameva karīyati, nisīdanaṃ asanthatamevāti. Tañca na niyamato ‘‘purāṇasanthataṃ nāma sakiṃ nivatthaṃ sakiṃ pārutampī’’ti vuttattāti. Ettha vuccati, na ettha kāraṇaṃ pariyesitabbaṃ vinayapaññattiyā anaññavisayattā.

    సన్థతస్స పన అచీవరభావే అయం యుత్తి – ఆదితో ‘‘తీణి సన్థతాని పన వినయకమ్మం కత్వా పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జితుం న వట్టన్తీ’’తి అట్ఠకథావచనతో తాని అకప్పియానీతి సిద్ధం, భగవతా చ ఖోమాదీని ఛ అనుఞ్ఞాతానీతి కోసేయ్యం కప్పియన్తి సిద్ధం. ఏవం సన్తే సుద్ధకోసేయ్యమ్పి చీవరం కప్పియం జాతం, పగేవ కోసియమిస్సకసన్థతచీవరన్తి ఆపజ్జతి. తథా కమ్బలఞ్చ అనుఞ్ఞాతం, తఞ్చ సుద్ధికమ్పి హోతి జాతికాళకభావేన, పగేవ ఓదాతగోచరియమిస్సకసన్థతచీవరన్తి ఆపజ్జతి. తతో చ అఞ్ఞమఞ్ఞవిరోధో, తస్మా న సన్థతం చీవరం నామ హోతి, నిసీదనం పన హోతి తస్స పమాణసణ్ఠానపరిచ్ఛేదసమ్భవతో. ఏత్థాహు కేచి ఆచరియా ‘‘దువిధం నిసీదనం సన్థతం, అసన్థతఞ్చ. తత్థ సన్థతం సన్థతమేవ. అసన్థతం ఖోమాదిఛబ్బిధం, తదనులోమం వా హోతి, అయమేతేసం విసేసో’’తి.

    Santhatassa pana acīvarabhāve ayaṃ yutti – ādito ‘‘tīṇi santhatāni pana vinayakammaṃ katvā paṭilabhitvā paribhuñjituṃ na vaṭṭantī’’ti aṭṭhakathāvacanato tāni akappiyānīti siddhaṃ, bhagavatā ca khomādīni cha anuññātānīti koseyyaṃ kappiyanti siddhaṃ. Evaṃ sante suddhakoseyyampi cīvaraṃ kappiyaṃ jātaṃ, pageva kosiyamissakasanthatacīvaranti āpajjati. Tathā kambalañca anuññātaṃ, tañca suddhikampi hoti jātikāḷakabhāvena, pageva odātagocariyamissakasanthatacīvaranti āpajjati. Tato ca aññamaññavirodho, tasmā na santhataṃ cīvaraṃ nāma hoti, nisīdanaṃ pana hoti tassa pamāṇasaṇṭhānaparicchedasambhavato. Etthāhu keci ācariyā ‘‘duvidhaṃ nisīdanaṃ santhataṃ, asanthatañca. Tattha santhataṃ santhatameva. Asanthataṃ khomādichabbidhaṃ, tadanulomaṃ vā hoti, ayametesaṃ viseso’’ti.

    ఏత్థాహ – కస్మా పనేత్థ ‘‘సన్థతం పన భిక్ఖునా’’తి సిక్ఖాపదం అపఞ్ఞాపేత్వా ‘‘నిసీదనసన్థత’’న్తి పఞ్ఞత్తన్తి? చీవరసఞ్ఞితాయ సన్థతానం ఉజ్ఝితత్తా తేసం అచీవరభావదస్సనత్థం తథా పఞ్ఞత్తన్తి వుత్తం హోతి, తస్మా తే భిక్ఖూ ధుతఙ్గభేదభయా తాని ఉజ్ఝిత్వా తేరసాపి ధుతఙ్గాని సమాదియింసు, సీసదస్సనవసేన తీణేవ వుత్తాని, భగవా చ తేసం సన్థతం అనుజాని, తతో నేసం ఏవం హోతి ‘‘నిసీదనచీవరసణ్ఠానమ్పేతం నిసీదనసన్థతం నో అనుఞ్ఞాతం, చతుత్థచీవరభావేన పగేవ కతసన్థతం వా’’తి. తతో సన్థతే నేసం చీవరసఞ్ఞితా న భవిస్సతీతి తదత్థం భగవతా నిసీదనసన్థతన్తి పఞ్ఞత్తన్తి అధిప్పాయో. ‘‘పచ్ఛిమాని ద్వే వట్టన్తీ’’తి కథం పఞ్ఞాయతీతి చే? ‘‘అనాపత్తి అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జతీ’’తి వచనతోతి.

    Etthāha – kasmā panettha ‘‘santhataṃ pana bhikkhunā’’ti sikkhāpadaṃ apaññāpetvā ‘‘nisīdanasanthata’’nti paññattanti? Cīvarasaññitāya santhatānaṃ ujjhitattā tesaṃ acīvarabhāvadassanatthaṃ tathā paññattanti vuttaṃ hoti, tasmā te bhikkhū dhutaṅgabhedabhayā tāni ujjhitvā terasāpi dhutaṅgāni samādiyiṃsu, sīsadassanavasena tīṇeva vuttāni, bhagavā ca tesaṃ santhataṃ anujāni, tato nesaṃ evaṃ hoti ‘‘nisīdanacīvarasaṇṭhānampetaṃ nisīdanasanthataṃ no anuññātaṃ, catutthacīvarabhāvena pageva katasanthataṃ vā’’ti. Tato santhate nesaṃ cīvarasaññitā na bhavissatīti tadatthaṃ bhagavatā nisīdanasanthatanti paññattanti adhippāyo. ‘‘Pacchimāni dve vaṭṭantī’’ti kathaṃ paññāyatīti ce? ‘‘Anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’ti vacanatoti.

    నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౫. నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదం • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౫. నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౫. నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౫. నిసీదనసన్థతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Nisīdanasanthatasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact