| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-ปุราณ-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
๕. นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา
5. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
กสฺมา ปเนตฺถ ‘‘สนฺถตํ ปน ภิกฺขุนา’’ติ สิกฺขาปทํ อปญฺญเปตฺวา ‘‘นิสีทนสนฺถต’’นฺติ ปญฺญตฺตํ, นนุ เอตฺถ การเณน ภวิตพฺพนฺติ? อตฺถิ การณํ, จีวรสญฺญิตาย สนฺถตานํ อุชฺฌิตตฺตา เตสํ อจีวรภาวทสฺสนตฺถํ ตถา ปญฺญตฺตํ ภควตาติ วุตฺตํ โหติฯ ตสฺมา เต ภิกฺขู เตจีวริกธุตงฺคเภทภยา สนฺถเต จตุตฺถจีวรสญฺญิตาย สนฺถตานิ อุชฺฌิตฺวา เตรส ธุตงฺคานิ สมาทยิํสุ, ภควา จ เตสํ สนฺถตํ อนุชานิฯ ตโต เตสํ ภิกฺขูนํ เอวํ โหติ ‘‘นิสีทนจีวรสณฺฐานเมฺปตํ นิสีทนสนฺถตํ โน ภควตา อนุญฺญาตํ จตุตฺถจีวรภาเวน, ปเคว กตสนฺถตํ วา’’ติฯ ตโต ‘‘สนฺถเต เตสํ จีวรสญฺญิตา น ภวิสฺสตี’’ติ ตทตฺถํ ภควตา ‘‘สนฺถต’’นฺติ อปญฺญเปตฺวา ‘‘นิสีทนสนฺถต’’นฺติ ปญฺญตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ อิเมสุ ปน ปญฺจสุ สนฺถเตสุ ปุริมานิ ตีณิ วินยกมฺมํ กตฺวา ปฎิลภิตฺวาปิ ปริภุญฺชิตุํ น วฎฺฎนฺติ อกปฺปิยตฺตา, ปจฺฉิมานิ เทฺว วฎฺฎนฺตีติ (วชิร. ฎี. ปาราชิก ๕๖๖-๕๖๗) ลิขิตํฯ กถํ ปญฺญายตีติ เจ? ‘‘อนาปตฺติ อเญฺญน กตํ ปฎิลภิตฺวา ปริภุญฺชตี’’ติ (ปารา. ๕๗๐) วจนโตติ เวทิตพฺพํฯ
Kasmā panettha ‘‘santhataṃ pana bhikkhunā’’ti sikkhāpadaṃ apaññapetvā ‘‘nisīdanasanthata’’nti paññattaṃ, nanu ettha kāraṇena bhavitabbanti? Atthi kāraṇaṃ, cīvarasaññitāya santhatānaṃ ujjhitattā tesaṃ acīvarabhāvadassanatthaṃ tathā paññattaṃ bhagavatāti vuttaṃ hoti. Tasmā te bhikkhū tecīvarikadhutaṅgabhedabhayā santhate catutthacīvarasaññitāya santhatāni ujjhitvā terasa dhutaṅgāni samādayiṃsu, bhagavā ca tesaṃ santhataṃ anujāni. Tato tesaṃ bhikkhūnaṃ evaṃ hoti ‘‘nisīdanacīvarasaṇṭhānampetaṃ nisīdanasanthataṃ no bhagavatā anuññātaṃ catutthacīvarabhāvena, pageva katasanthataṃ vā’’ti. Tato ‘‘santhate tesaṃ cīvarasaññitā na bhavissatī’’ti tadatthaṃ bhagavatā ‘‘santhata’’nti apaññapetvā ‘‘nisīdanasanthata’’nti paññattanti adhippāyo. Imesu pana pañcasu santhatesu purimāni tīṇi vinayakammaṃ katvā paṭilabhitvāpi paribhuñjituṃ na vaṭṭanti akappiyattā, pacchimāni dve vaṭṭantīti (vajira. ṭī. pārājika 566-567) likhitaṃ. Kathaṃ paññāyatīti ce? ‘‘Anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’ti (pārā. 570) vacanatoti veditabbaṃ.
นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
