| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
၅. နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
5. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
နိသီဒနသန္ထတန္တိ ‘‘နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ’’တိ ဧတ္ထ ပဒဘာဇနိယံ (ပာရာ. ၅၆၈) ဝုတ္တတ္တာ သဒသံ သန္ထတံ, ဧတ္ထ စ နိသီဒနဂ္ဂဟဏံ သန္ထတေ စီဝရသညာနိဝာရဏတ္ထံ, ယတော တေ ဘိက္ခူ ကမ္ဗလစီဝရသညာယ သန္ထတံ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ ဓုတင္ဂာနိ သမာဒိယိံသု။ သယနာသနပ္ပယောဇနတ္တာ သန္ထတသ္သ ‘‘ပုရာဏသန္ထတံ နာမာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ သန္ထတေ။ ဝိဒတ္ထိမတ္တန္တိ သုဂတဝိဒတ္ထိမတ္တံ။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒော စာယံ ‘‘အနာပတ္တိ အလဘန္တော ထောကတရံ အာဒိယိတ္ဝာ ကရောတီ’’တိ (ပာရာ. ၅၇၀) ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တတ္တာ။ ဧကဒေသေတိ ဣဒာနိ ကတ္တဗ္ဗနဝသန္ထတသ္သ ဧကပ္ပဒေသေ။ ဝိဇဋေတ္ဝာတိ ဝိဒ္ဓံသေတ္ဝာ။ အနာဒာတိ ယ-ကာရလောပေနာယံ နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘သတိ ပုရာဏသန္ထတေ အဂ္ဂဟေတ္ဝာ’’တိ။
Nisīdanasanthatanti ‘‘nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccatī’’ti ettha padabhājaniyaṃ (pārā. 568) vuttattā sadasaṃ santhataṃ, ettha ca nisīdanaggahaṇaṃ santhate cīvarasaññānivāraṇatthaṃ, yato te bhikkhū kambalacīvarasaññāya santhataṃ chaḍḍetvā dhutaṅgāni samādiyiṃsu. Sayanāsanappayojanattā santhatassa ‘‘purāṇasanthataṃ nāmā’’tiādi vuttaṃ. Yatthāti yasmiṃ santhate. Vidatthimattanti sugatavidatthimattaṃ. Ukkaṭṭhaparicchedo cāyaṃ ‘‘anāpatti alabhanto thokataraṃ ādiyitvā karotī’’ti (pārā. 570) padabhājane vuttattā. Ekadeseti idāni kattabbanavasanthatassa ekappadese. Vijaṭetvāti viddhaṃsetvā. Anādāti ya-kāralopenāyaṃ niddesoti āha ‘‘sati purāṇasanthate aggahetvā’’ti.
ဧတ္ထ စ ‘‘ဣဒံ မေ, ဘန္တေ, နိသီဒနသန္ထတံ အနာဒိယိတ္ဝာ ပုရာဏသန္ထတသ္သ သာမန္တာ သုဂတဝိဒတ္ထိံ ကာရာပိတံ နိသ္သဂ္ဂိယ’’န္တိ (ပာရာ. ၅၆၈) ဣမိနာ နယေန နိသ္သဇ္ဇနဝိဓာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သန္ထတဝိသ္သဇ္ဇနဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တန္တိ ဘဂဝတာ သန္ထတာနိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏာနိ ဒိသ္ဝာ ‘‘သဒ္ဓာဒေယ္ယဝိနိပာတနေ ကာရဏံ နတ္ထိ, ပရိဘောဂုပာယံ နေသံ ဒသ္သေသ္သာမီ’’တိ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၅၆၆) သန္ထတဝိသ္သဇ္ဇနဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တံ။ ကိရိယာကိရိယတ္တာ ဣမသ္သ သိက္ခာပဒသ္သ ‘‘သေသံ တတိယသဒိသမေဝာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဒ္ဝေဘာဂသိက္ခာပဒသဒိသမေဝာတိ အတ္ထော။ အယံ ပန ဝိသေသော – ပုရာဏသန္ထတသ္သ သာမန္တာ သုဂတဝိဒတ္ထိယာ အာဒာယ ကရဏေ, အလဘန္တသ္သ ထောကတရံ အာဒာယ ကရဏေ, သဗ္ဗထာ အလဘန္တသ္သ အနာဒာယ ကရဏေ စ အနာပတ္တီတိ။ အင္ဂေသု ပနေတ္ထ ပဌမင္ဂပုရာဏသန္ထတသ္သ သာမန္တာ သုဂတဝိဒတ္ထိအနာဒိယနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, nisīdanasanthataṃ anādiyitvā purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiṃ kārāpitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 568) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ. Santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattanti bhagavatā santhatāni vippakiṇṇāni disvā ‘‘saddhādeyyavinipātane kāraṇaṃ natthi, paribhogupāyaṃ nesaṃ dassessāmī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.566) santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattaṃ. Kiriyākiriyattā imassa sikkhāpadassa ‘‘sesaṃ tatiyasadisamevā’’ti vuttaṃ, dvebhāgasikkhāpadasadisamevāti attho. Ayaṃ pana viseso – purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiyā ādāya karaṇe, alabhantassa thokataraṃ ādāya karaṇe, sabbathā alabhantassa anādāya karaṇe ca anāpattīti. Aṅgesu panettha paṭhamaṅgapurāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthianādiyanāti daṭṭhabbaṃ.
နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
