| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੫. ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
5. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ ਨਾਮ ਸਦਸਂ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਦਭਾਜਨਿਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ੫੬੮) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦਸਂ ਸਨ੍ਥਤਂ, ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਿਸੀਦਨਗ੍ਗਹਣਂ ਸਨ੍ਥਤੇ ਚੀવਰਸਞ੍ਞਾਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ, ਯਤੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਮ੍ਬਲਚੀવਰਸਞ੍ਞਾਯ ਸਨ੍ਥਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਂਸੁ। ਸਯਨਾਸਨਪ੍ਪਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ‘‘ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਥਤੇ। વਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਂ। ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚਾਯਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਥੋਕਤਰਂ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੫੭੦) ਪਦਭਾਜਨੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਏਕਦੇਸੇਤਿ ਇਦਾਨਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨવਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਏਕਪ੍ਪਦੇਸੇ। વਿਜਟੇਤ੍વਾਤਿ વਿਦ੍ਧਂਸੇਤ੍વਾ। ਅਨਾਦਾਤਿ ਯ-ਕਾਰਲੋਪੇਨਾਯਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਤਿ ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤੇ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ’’ਤਿ।
Nisīdanasanthatanti ‘‘nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccatī’’ti ettha padabhājaniyaṃ (pārā. 568) vuttattā sadasaṃ santhataṃ, ettha ca nisīdanaggahaṇaṃ santhate cīvarasaññānivāraṇatthaṃ, yato te bhikkhū kambalacīvarasaññāya santhataṃ chaḍḍetvā dhutaṅgāni samādiyiṃsu. Sayanāsanappayojanattā santhatassa ‘‘purāṇasanthataṃ nāmā’’tiādi vuttaṃ. Yatthāti yasmiṃ santhate. Vidatthimattanti sugatavidatthimattaṃ. Ukkaṭṭhaparicchedo cāyaṃ ‘‘anāpatti alabhanto thokataraṃ ādiyitvā karotī’’ti (pārā. 570) padabhājane vuttattā. Ekadeseti idāni kattabbanavasanthatassa ekappadese. Vijaṭetvāti viddhaṃsetvā. Anādāti ya-kāralopenāyaṃ niddesoti āha ‘‘sati purāṇasanthate aggahetvā’’ti.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਇਦਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿਂ ਕਾਰਾਪਿਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੫੬੮) ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨવਿਧਾਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਨ੍ਥਤવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਗવਤਾ ਸਨ੍ਥਤਾਨਿ વਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯવਿਨਿਪਾਤਨੇ ਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਭੋਗੁਪਾਯਂ ਨੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੫੬੬) ਸਨ੍ਥਤવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ। ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਸਂ ਤਤਿਯਸਦਿਸਮੇવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਦ੍વੇਭਾਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਦਿਸਮੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿਯਾ ਆਦਾਯ ਕਰਣੇ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਥੋਕਤਰਂ ਆਦਾਯ ਕਰਣੇ, ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਦਾਯ ਕਰਣੇ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ। ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਠਮਙ੍ਗਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿਅਨਾਦਿਯਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, nisīdanasanthataṃ anādiyitvā purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiṃ kārāpitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 568) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ. Santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattanti bhagavatā santhatāni vippakiṇṇāni disvā ‘‘saddhādeyyavinipātane kāraṇaṃ natthi, paribhogupāyaṃ nesaṃ dassessāmī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.566) santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattaṃ. Kiriyākiriyattā imassa sikkhāpadassa ‘‘sesaṃ tatiyasadisamevā’’ti vuttaṃ, dvebhāgasikkhāpadasadisamevāti attho. Ayaṃ pana viseso – purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiyā ādāya karaṇe, alabhantassa thokataraṃ ādāya karaṇe, sabbathā alabhantassa anādāya karaṇe ca anāpattīti. Aṅgesu panettha paṭhamaṅgapurāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthianādiyanāti daṭṭhabbaṃ.
ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
