Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਪੁਰਾਣ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
੫. ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
5. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਨ੍ਥਤਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਨਨੁ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਅਤ੍ਥਿ ਕਾਰਣਂ, ਚੀવਰਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਸਨ੍ਥਤਾਨਂ ਉਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਅਚੀવਰਭਾવਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਚੀવਰਿਕਧੁਤਙ੍ਗਭੇਦਭਯਾ ਸਨ੍ਥਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥਚੀવਰਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਸਨ੍ਥਤਾਨਿ ਉਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਤੇਰਸ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਯਿਂਸੁ, ਭਗવਾ ਚ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਥਤਂ ਅਨੁਜਾਨਿ। ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਚੀવਰਸਣ੍ਠਾਨਮ੍ਪੇਤਂ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਨੋ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਚੀવਰਭਾવੇਨ, ਪਗੇવ ਕਤਸਨ੍ਥਤਂ વਾ’’ਤਿ। ਤਤੋ ‘‘ਸਨ੍ਥਤੇ ਤੇਸਂ ਚੀવਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਂ ਭਗવਤਾ ‘‘ਸਨ੍ਥਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਨ੍ਥਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ વਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਦ੍વੇ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ (વਜਿਰ॰ ਟੀ॰ ਪਾਰਾਜਿਕ ੫੬੬-੫੬੭) ਲਿਖਿਤਂ। ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੫੭੦) વਚਨਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Kasmā panettha ‘‘santhataṃ pana bhikkhunā’’ti sikkhāpadaṃ apaññapetvā ‘‘nisīdanasanthata’’nti paññattaṃ, nanu ettha kāraṇena bhavitabbanti? Atthi kāraṇaṃ, cīvarasaññitāya santhatānaṃ ujjhitattā tesaṃ acīvarabhāvadassanatthaṃ tathā paññattaṃ bhagavatāti vuttaṃ hoti. Tasmā te bhikkhū tecīvarikadhutaṅgabhedabhayā santhate catutthacīvarasaññitāya santhatāni ujjhitvā terasa dhutaṅgāni samādayiṃsu, bhagavā ca tesaṃ santhataṃ anujāni. Tato tesaṃ bhikkhūnaṃ evaṃ hoti ‘‘nisīdanacīvarasaṇṭhānampetaṃ nisīdanasanthataṃ no bhagavatā anuññātaṃ catutthacīvarabhāvena, pageva katasanthataṃ vā’’ti. Tato ‘‘santhate tesaṃ cīvarasaññitā na bhavissatī’’ti tadatthaṃ bhagavatā ‘‘santhata’’nti apaññapetvā ‘‘nisīdanasanthata’’nti paññattanti adhippāyo. Imesu pana pañcasu santhatesu purimāni tīṇi vinayakammaṃ katvā paṭilabhitvāpi paribhuñjituṃ na vaṭṭanti akappiyattā, pacchimāni dve vaṭṭantīti (vajira. ṭī. pārājika 566-567) likhitaṃ. Kathaṃ paññāyatīti ce? ‘‘Anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’ti (pārā. 570) vacanatoti veditabbaṃ.
ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.