Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ൧൧. നിസ്സഗ്ഗിയനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    11. Nissaggiyaniddesavaṇṇanā

    ൧൧൬-൭. ഇദാനി അച്ചോളാരികാനം വസേന ദസ്സേതും ‘‘അരൂപിയ’’ന്തിആദി ആരദ്ധം. അഞ്ഞഥാപി യുത്തി പരിയേസിതബ്ബാ. തത്ഥായം സങ്ഖേപത്ഥോ (പാരാ॰ ൫൯൧; പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൫൮൯; കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ ജാതരുപസിക്ഖാപദവണ്ണനാ) – യോ രൂപിയേന അരൂപിയഞ്ച പരിവത്തേയ്യ, യോ ച ഇതരേന ച അരൂപിയേന രൂപിയം പരിവത്തേയ്യ, തസ്സ നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതീതി.

    116-7. Idāni accoḷārikānaṃ vasena dassetuṃ ‘‘arūpiya’’ntiādi āraddhaṃ. Aññathāpi yutti pariyesitabbā. Tatthāyaṃ saṅkhepattho (pārā. 591; pārā. aṭṭha. 2.589; kaṅkhā. aṭṭha. jātarupasikkhāpadavaṇṇanā) – yo rūpiyena arūpiyañca parivatteyya, yo ca itarena ca arūpiyena rūpiyaṃ parivatteyya, tassa nissaggiyaṃ hotīti.

    ഇദാനി രൂപിയഞ്ച അരൂപിയഞ്ച ദസ്സേതും ‘‘ഇധ രൂപിയ’’ന്തിആദി ആരദ്ധം. ഏത്ഥ (പാരാ॰ ൫൮൯; കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ ജാതരുപസിക്ഖാപദവണ്ണനാ) സജ്ഝു സിങ്ഗീതി സജ്ഝൂതി രജതം. സിങ്ഗീതി സുവണ്ണം. തമ്ബലോഹാദീഹി വാ ദാരൂഹി വാ പണ്ണേഹി വാ ലാഖായ വാ രൂപം സമുട്ഠാപേത്വാ വാ അസമുട്ഠാപേത്വാ വാ കതം ചമ്മബീജമയമ്പിയം യം ദേസേ വോഹാരം ഗച്ഛതി, ഇദം വോഹാരൂപഗമാസകം നാമ. ഇദമിധ രൂപിയന്തി അധിപ്പേതം. വത്ഥാദി ച മുത്താദി ച വത്ഥമുത്താദി. ഇതരന്തി അരൂപിയം കപ്പിയവത്ഥുഞ്ച ദുക്കടവത്ഥുഞ്ച. കിം വുത്തം ഹോതി? വത്ഥം സുത്തം ഫാലോ പടകോ കപ്പാസോ അനേകപ്പകാരം അപരണ്ണം സപ്പി നവനീതം തേലം മധു ഫാണിതാദിഭേസജ്ജഞ്ചാതി ഇദം കപ്പിയവത്ഥു നാമ. മുത്താ മണി വേളുരിയോ സങ്ഖോസിലാ പവാളം ലോഹിതങ്ഗോ മസാരഗല്ലം സത്ത ധഞ്ഞാനി ദാസീ ദാസോ ഖേത്തം വത്ഥു പുപ്ഫാരാമഫലാരാമാദയോതി ഇദം ദുക്കടവത്ഥു നാമ, തദുഭയം അരൂപിയം നാമാതി വുത്തം ഹോതി.

    Idāni rūpiyañca arūpiyañca dassetuṃ ‘‘idha rūpiya’’ntiādi āraddhaṃ. Ettha (pārā. 589; kaṅkhā. aṭṭha. jātarupasikkhāpadavaṇṇanā) sajjhu siṅgīti sajjhūti rajataṃ. Siṅgīti suvaṇṇaṃ. Tambalohādīhi vā dārūhi vā paṇṇehi vā lākhāya vā rūpaṃ samuṭṭhāpetvā vā asamuṭṭhāpetvā vā kataṃ cammabījamayampiyaṃ yaṃ dese vohāraṃ gacchati, idaṃ vohārūpagamāsakaṃ nāma. Idamidha rūpiyanti adhippetaṃ. Vatthādi ca muttādi ca vatthamuttādi. Itaranti arūpiyaṃ kappiyavatthuñca dukkaṭavatthuñca. Kiṃ vuttaṃ hoti? Vatthaṃ suttaṃ phālo paṭako kappāso anekappakāraṃ aparaṇṇaṃ sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitādibhesajjañcāti idaṃ kappiyavatthu nāma. Muttā maṇi veḷuriyo saṅkhosilā pavāḷaṃ lohitaṅgo masāragallaṃ satta dhaññāni dāsī dāso khettaṃ vatthu pupphārāmaphalārāmādayoti idaṃ dukkaṭavatthu nāma, tadubhayaṃ arūpiyaṃ nāmāti vuttaṃ hoti.

    ൧൧൮. ഏത്താവതാ രൂപിയസംവോഹാരം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി കയവിക്കയം ദസ്സേതും ‘‘ഇമം ഗഹേത്വാ’’തിആദിമാഹ . തത്ഥ ഇമന്തി തണ്ഡുലാദികം കപ്പിയഭണ്ഡം ഗഹേത്വാ വാ ഓദനാദിം ഭുത്വാ വാ ‘‘ഇമം വത്ഥാദികം കപ്പിയഭണ്ഡം ദേഹി, ഇമം രജനപചനാദികം കര, രജനകട്ഠാദിമാ നയ, ഇമം വാ തവ ദേമി, ത്വം പന ഇമഞ്ച ഇമഞ്ച ആഹര, കര, ദേഹീ’’തി ഏവം കയവിക്കയേ സമാപന്നേ നിസ്സഗ്ഗീതി സമ്ബന്ധോ.

    118. Ettāvatā rūpiyasaṃvohāraṃ dassetvā idāni kayavikkayaṃ dassetuṃ ‘‘imaṃ gahetvā’’tiādimāha . Tattha imanti taṇḍulādikaṃ kappiyabhaṇḍaṃ gahetvā vā odanādiṃ bhutvā vā ‘‘imaṃ vatthādikaṃ kappiyabhaṇḍaṃ dehi, imaṃ rajanapacanādikaṃ kara, rajanakaṭṭhādimā naya, imaṃ vā tava demi, tvaṃ pana imañca imañca āhara, kara, dehī’’ti evaṃ kayavikkaye samāpanne nissaggīti sambandho.

    ൧൧൯. ഇദാനി പരിണാമവസേന ആപത്തിഭേദം ദസ്സേതും ‘‘അത്തനോ’’തിആദി ആരദ്ധം. തത്രായം പിണ്ഡത്ഥോ (പാരാ॰ ൬൫൯; പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൬൫൮; കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ പരിണതസിക്ഖാപദവണ്ണനാ) – സങ്ഘസ്സ വാ അഞ്ഞസ്സ വാ നതം പരിണതം ലാഭം ലഭിതബ്ബം ചീവരാദിപച്ചയം അത്തനോ വാ അഞ്ഞസ്സ വാ പരിണാമേയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയആദീനി ഹോന്തീതി. കഥം? യോ പന മാതുസന്തകമ്പി സങ്ഘസ്സ പരിണതം അത്തനോ പരിണാമേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം. അഞ്ഞസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ പരിണാമേതി, സുദ്ധികപാചിത്തിയം. അഞ്ഞസ്സ സങ്ഘസ്സ വാ ചേതിയസ്സ വാ പരിണാമേതി, ദുക്കടം. യോ പന അഞ്ഞപുഗ്ഗലസ്സ വാ ചേതിയസ്സ വാ പരിണതം അത്തനോ വാ അഞ്ഞപുഗ്ഗലസ്സ വാ സങ്ഘസ്സ വാ അഞ്ഞചേതിയസ്സ വാ പരിണാമേതി, തസ്സാപി ദുക്കടമേവാതി.

    119. Idāni pariṇāmavasena āpattibhedaṃ dassetuṃ ‘‘attano’’tiādi āraddhaṃ. Tatrāyaṃ piṇḍattho (pārā. 659; pārā. aṭṭha. 2.658; kaṅkhā. aṭṭha. pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā) – saṅghassa vā aññassa vā nataṃ pariṇataṃ lābhaṃ labhitabbaṃ cīvarādipaccayaṃ attano vā aññassa vā pariṇāmeyya, nissaggiyaādīni hontīti. Kathaṃ? Yo pana mātusantakampi saṅghassa pariṇataṃ attano pariṇāmeti, nissaggiyaṃ. Aññassa puggalassa pariṇāmeti, suddhikapācittiyaṃ. Aññassa saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmeti, dukkaṭaṃ. Yo pana aññapuggalassa vā cetiyassa vā pariṇataṃ attano vā aññapuggalassa vā saṅghassa vā aññacetiyassa vā pariṇāmeti, tassāpi dukkaṭamevāti.

    ൧൨൦. യോ പന നിസ്സഗ്ഗിം നിസ്സജ്ജിതബ്ബം അനിസ്സജ്ജിത്വാ വിനയകമ്മം അകത്വാ പരിഭുഞ്ജേയ്യ, തസ്സ ദുക്കടം. യോ വാ പരേന വിനയകമ്മത്ഥായ നിസ്സട്ഠം സകസഞ്ഞായ ന ദദേയ്യ, തസ്സാപി ദുക്കടം. അഞ്ഞഥേതരന്തി ഏത്ഥ അഞ്ഞഥാതി ഥേയ്യസഞ്ഞായ സചേ ന ദദേയ്യ, ഇതരം തസ്സ അഗ്ഘവസേന പാരാജികഞ്ച ഥുല്ലച്ചയഞ്ച ദുക്കടഞ്ച ഹോതീതി അത്ഥോ. നിസ്സഗ്ഗിയവിനിച്ഛയോ.

    120. Yo pana nissaggiṃ nissajjitabbaṃ anissajjitvā vinayakammaṃ akatvā paribhuñjeyya, tassa dukkaṭaṃ. Yo vā parena vinayakammatthāya nissaṭṭhaṃ sakasaññāya na dadeyya, tassāpi dukkaṭaṃ. Aññathetaranti ettha aññathāti theyyasaññāya sace na dadeyya, itaraṃ tassa agghavasena pārājikañca thullaccayañca dukkaṭañca hotīti attho. Nissaggiyavinicchayo.

    നിസ്സഗ്ഗിയനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Nissaggiyaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact