| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੦. ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਸੁਤ੍ਤਂ
10. Nissāraṇīyasuttaṃ
੨੦੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਾ 1 ਧਾਤੁਯੋ। ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਮਂ 2 ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਾਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਪਸੀਦਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗਤਂ 3 ਸੁਭਾવਿਤਂ ਸੁવੁਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ 4 ਕਾਮੇਹਿ; ਯੇ ਚ ਕਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਤੇਹਿ, ਨ ਸੋ ਤਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਇਦਮਕ੍ਖਾਤਂ ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ।
200. ‘‘Pañcimā , bhikkhave, nissāraṇīyā 5 dhātuyo. Katamā pañca? Idha, bhikkhave, bhikkhuno kāmaṃ 6 manasikaroto kāmesu cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Nekkhammaṃ kho panassa manasikaroto nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ 7 subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ suvisaṃyuttaṃ 8 kāmehi; ye ca kāmapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vediyati. Idamakkhātaṃ kāmānaṃ nissaraṇaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਪਸੀਦਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗਤਂ ਸੁਭਾવਿਤਂ ਸੁવੁਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ; ਯੇ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਤੇਹਿ, ਨ ਸੋ ਤਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਇਦਮਕ੍ਖਾਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno byāpādaṃ manasikaroto byāpāde cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Abyāpādaṃ kho panassa manasikaroto abyāpāde cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ suvisaṃyuttaṃ byāpādena; ye ca byāpādapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vediyati. Idamakkhātaṃ byāpādassa nissaraṇaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ વਿਹੇਸਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વਿਹੇਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅવਿਹੇਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅવਿਹੇਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਪਸੀਦਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗਤਂ ਸੁਭਾવਿਤਂ ਸੁવੁਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ વਿਹੇਸਾਯ; ਯੇ ਚ વਿਹੇਸਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਤੇਹਿ, ਨ ਸੋ ਤਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਇਦਮਕ੍ਖਾਤਂ વਿਹੇਸਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno vihesaṃ manasikaroto vihesāya cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Avihesaṃ kho panassa manasikaroto avihesāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ suvisaṃyuttaṃ vihesāya; ye ca vihesāpaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vediyati. Idamakkhātaṃ vihesāya nissaraṇaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰੂਪਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਰੂਪੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਰੂਪਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਰੂਪੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਪਸੀਦਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗਤਂ ਸੁਭਾવਿਤਂ ਸੁવੁਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪੇਹਿ; ਯੇ ਚ ਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਤੇਹਿ, ਨ ਸੋ ਤਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਇਦਮਕ੍ਖਾਤਂ ਰੂਪਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno rūpaṃ manasikaroto rūpe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Arūpaṃ kho panassa manasikaroto arūpe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ suvisaṃyuttaṃ rūpehi; ye ca rūpapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vediyati. Idamakkhātaṃ rūpānaṃ nissaraṇaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਕ੍ਕਾਯੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਯਨਿਰੋਧਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਕ੍ਕਾਯਨਿਰੋਧੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਪਸੀਦਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗਤਂ ਸੁਭਾવਿਤਂ ਸੁવੁਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਯੇਨ; ਯੇ ਚ ਸਕ੍ਕਾਯਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਤੇਹਿ, ਨ ਸੋ ਤਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਇਦਮਕ੍ਖਾਤਂ ਸਕ੍ਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno sakkāyaṃ manasikaroto sakkāye cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Sakkāyanirodhaṃ kho panassa manasikaroto sakkāyanirodhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ suvisaṃyuttaṃ sakkāyena; ye ca sakkāyapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vediyati. Idamakkhātaṃ sakkāyassa nissaraṇaṃ.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀਪਿ ਨਾਨੁਸੇਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨਨ੍ਦੀਪਿ ਨਾਨੁਸੇਤਿ, વਿਹੇਸਾਨਨ੍ਦੀਪਿ ਨਾਨੁਸੇਤਿ , ਰੂਪਨਨ੍ਦੀਪਿ ਨਾਨੁਸੇਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਨਨ੍ਦੀਪਿ ਨਾਨੁਸੇਤਿ (ਸੋ) 9 ਕਾਮਨਨ੍ਦਿਯਾਪਿ ਅਨਨੁਸਯਾ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨਨ੍ਦਿਯਾਪਿ ਅਨਨੁਸਯਾ, વਿਹੇਸਾਨਨ੍ਦਿਯਾਪਿ ਅਨਨੁਸਯਾ, ਰੂਪਨਨ੍ਦਿਯਾਪਿ ਅਨਨੁਸਯਾ, ਸਕ੍ਕਾਯਨਨ੍ਦਿਯਾਪਿ ਅਨਨੁਸਯਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਨੁਸਯੋ, ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ 10 ਤਣ੍ਹਂ, વਿવਤ੍ਤਯਿ 11 ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ। ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਾ ਧਾਤੁਯੋ’’ਤਿ। ਦਸਮਂ।
‘‘Tassa kāmanandīpi nānuseti, byāpādanandīpi nānuseti, vihesānandīpi nānuseti , rūpanandīpi nānuseti, sakkāyanandīpi nānuseti (so) 12 kāmanandiyāpi ananusayā, byāpādanandiyāpi ananusayā, vihesānandiyāpi ananusayā, rūpanandiyāpi ananusayā, sakkāyanandiyāpi ananusayā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu niranusayo, acchecchi 13 taṇhaṃ, vivattayi 14 saṃyojanaṃ, sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassa. Imā kho, bhikkhave, pañca nissāraṇīyā dhātuyo’’ti. Dasamaṃ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
Brāhmaṇavaggo pañcamo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਸੋਣੋ ਦੋਣੋ ਸਙ੍ਗਾਰવੋ, ਕਾਰਣਪਾਲੀ ਚ ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਨੀ।
Soṇo doṇo saṅgāravo, kāraṇapālī ca piṅgiyānī;
ਸੁਪਿਨਾ ਚ વਸ੍ਸਾ વਾਚਾ, ਕੁਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯੇਨ ਚਾਤਿ॥
Supinā ca vassā vācā, kulaṃ nissāraṇīyena cāti.
ਚਤੁਤ੍ਥਂਪਣ੍ਣਾਸਕਂ ਸਮਤ੍ਤੋ।
Catutthaṃpaṇṇāsakaṃ samatto.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
