Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
၃. နိသ္သရဏိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Nissaraṇiyasuttavaṇṇanā
၇၂. တတိယေ နိသ္သရဏိယာတိ နိသ္သရဏပဋိသံယုတ္တာ။ ဓာတုယောတိ သတ္တသုညသဘာဝာ။ ကာမာနန္တိ ကိလေသကာမာနဉ္စေဝ ဝတ္ထုကာမာနဉ္စ။ အထ ဝာ ကာမာနန္တိ ကိလေသကာမာနံ။ ကိလေသကာမတော ဟိ နိသ္သရဏာ ဝတ္ထုကာမေဟိပိ နိသ္သရဏံယေဝ ဟောတိ, န အညထာ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ –
72. Tatiye nissaraṇiyāti nissaraṇapaṭisaṃyuttā. Dhātuyoti sattasuññasabhāvā. Kāmānanti kilesakāmānañceva vatthukāmānañca. Atha vā kāmānanti kilesakāmānaṃ. Kilesakāmato hi nissaraṇā vatthukāmehipi nissaraṇaṃyeva hoti, na aññathā. Vuttañhetaṃ –
‘‘န တေ ကာမာ ယာနိ စိတ္ရာနိ လောကေ၊
‘‘Na te kāmā yāni citrāni loke,
သင္ကပ္ပရာဂော ပုရိသသ္သ ကာမော။
Saṅkapparāgo purisassa kāmo;
တိဋ္ဌန္တိ စိတ္ရာနိ တထေဝ လောကေ၊
Tiṭṭhanti citrāni tatheva loke,
အထေတ္ထ ဓီရာ ဝိနယန္တိ ဆန္ဒ’’န္တိ။ (အ. နိ. ၆.၆၃)။
Athettha dhīrā vinayanti chanda’’nti. (a. ni. 6.63);
နိသ္သရဏန္တိ အပဂမော။ နေက္ခမ္မန္တိ ပဌမဇ္ဈာနံ, ဝိသေသတော တံ အသုဘာရမ္မဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယော ပန တံ ဈာနံ ပာဒကံ ကတ္ဝာ သင္ခာရေ သမ္မသိတ္ဝာ တတိယမဂ္ဂံ ပတ္ဝာ အနာဂာမိမဂ္ဂေန နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ, တသ္သ စိတ္တံ အစ္စန္တမေဝ ကာမေဟိ နိသ္သဋန္တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌတော ကာမာနံ နိသ္သရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရူပာနန္တိ ရူပဓမ္မာနံ, ဝိသေသေန သဒ္ဓိံ အာရမ္မဏေဟိ ကုသလဝိပာကကိရိယာဘေဒတော သဗ္ဗေသံ ရူပာဝစရဓမ္မာနံ။ အာရုပ္ပန္တိ အရူပာဝစရဇ္ဈာနံ။ ကေစိ ပန ‘‘ကာမာန’’န္တိ ပဒသ္သ ‘‘သဗ္ဗေသံ ကာမာဝစရဓမ္မာန’’န္တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ‘‘နေက္ခမ္မ’’န္တိ စ ‘‘ပဉ္စ ရူပာဝစရဇ္ဈာနာနီ’’တိ။ တံ အဋ္ဌကထာသု နတ္ထိ, န ယုဇ္ဇတိ စ။ ဘူတန္တိ ဇာတံ။ သင္ခတန္တိ သမေစ္စ သမ္ဘုယ္ယ ပစ္စယေဟိ ကတံ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နန္တိ ကာရဏတော နိဗ္ဗတ္တံ။ တီဟိပိ ပဒေဟိ တေဘူမကေ ဓမ္မေ အနဝသေသတော ပရိယာဒိယတိ။ နိရောဓောတိ နိဗ္ဗာနံ။ ဧတ္ထ စ ပဌမာယ ဓာတုယာ ကာမပရိညာ ဝုတ္တာ, ဒုတိယာယ ရူပပရိညာ, တတိယာယ သဗ္ဗသင္ခတပရိညာ သဗ္ဗဘဝသမတိက္ကမော ဝုတ္တော။
Nissaraṇanti apagamo. Nekkhammanti paṭhamajjhānaṃ, visesato taṃ asubhārammaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo pana taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasitvā tatiyamaggaṃ patvā anāgāmimaggena nibbānaṃ sacchikaroti, tassa cittaṃ accantameva kāmehi nissaṭanti idaṃ ukkaṭṭhato kāmānaṃ nissaraṇaṃ veditabbaṃ. Rūpānanti rūpadhammānaṃ, visesena saddhiṃ ārammaṇehi kusalavipākakiriyābhedato sabbesaṃ rūpāvacaradhammānaṃ. Āruppanti arūpāvacarajjhānaṃ. Keci pana ‘‘kāmāna’’nti padassa ‘‘sabbesaṃ kāmāvacaradhammāna’’nti atthaṃ vadanti. ‘‘Nekkhamma’’nti ca ‘‘pañca rūpāvacarajjhānānī’’ti. Taṃ aṭṭhakathāsu natthi, na yujjati ca. Bhūtanti jātaṃ. Saṅkhatanti samecca sambhuyya paccayehi kataṃ. Paṭiccasamuppannanti kāraṇato nibbattaṃ. Tīhipi padehi tebhūmake dhamme anavasesato pariyādiyati. Nirodhoti nibbānaṃ. Ettha ca paṭhamāya dhātuyā kāmapariññā vuttā, dutiyāya rūpapariññā, tatiyāya sabbasaṅkhatapariññā sabbabhavasamatikkamo vutto.
ဂာထာသု ကာမနိသ္သရဏံ ဉတ္ဝာတိ ‘‘ဣဒံ ကာမနိသ္သရဏံ – ဧဝဉ္စ ကာမတော နိသ္သရဏ’’န္တိ ဇာနိတ္ဝာ။ အတိက္ကမတိ ဧတေနာတိ အတိက္ကမော, အတိက္ကမနူပာယော, တံ အတိက္ကမံ အာရုပ္ပံ ဉတ္ဝာ။ သဗ္ဗေ သင္ခာရာ သမန္တိ ဝူပသမန္တိ ဧတ္ထာတိ သဗ္ဗသင္ခာရသမထော, နိဗ္ဗာနံ, တံ ဖုသံ ဖုသန္တော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
Gāthāsu kāmanissaraṇaṃ ñatvāti ‘‘idaṃ kāmanissaraṇaṃ – evañca kāmato nissaraṇa’’nti jānitvā. Atikkamati etenāti atikkamo, atikkamanūpāyo, taṃ atikkamaṃ āruppaṃ ñatvā. Sabbe saṅkhārā samanti vūpasamanti etthāti sabbasaṅkhārasamatho, nibbānaṃ, taṃ phusaṃ phusanto. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.
တတိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၃. နိသ္သရဏိယသုတ္တံ • 3. Nissaraṇiyasuttaṃ