| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
10. නිස්‌සාරණීයසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
200. දසමෙ නිස්‌සාරණීයාති නිස්‌සටා විසඤ්‌ඤුත්‌තා. ධාතුයොති අත්‌තසුඤ්‌ඤසභාවා. කාමං මනසිකරොතොති කාමං මනසිකරොන්‌තස්‌ස, අසුභජ්‌ඣානතො වුට්‌ඨාය අගදං ගහෙත්‌වා විසං වීමංසන්‌තො විය වීමංසනත්‌ථං කාමාභිමුඛං චිත්‌තං පෙසෙන්‌තස්‌සාති අත්‌ථො. න පක්‌ඛන්‌දතීති නප්‌පවිසති. නප්‌පසීදතීති පසාදං නාපජ්‌ජති. න සන්‌තිට්‌ඨතීති නප්‌පතිට්‌ඨහති. න විමුච්‌චතීති න අධිමුච්‌චති. යථා පන කුක්‌කුටපත්‌තං වා න්‌හාරුදද්‌දුලං වා අග්‌ගිම්‌හි පක්‌ඛිත්‌තං පටිලීයති පතිකුටති පතිවට්‌ටති න සංපසාරීයති, එවං පටිලීයති න සංපසාරීයති. නෙක්‌ඛම්‌මං ඛො පනාති ඉධ නෙක්‌ඛම්‌මං නාම අසුභෙසු පඨමජ්‌ඣානං, තදස්‌ස මනසිකරොතො චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති. තස්‌ස තං චිත්‌තන්‌ති තස්‌ස තං අසුභජ්‌ඣානචිත්‌තං. සුගතන්‌ති ගොචරෙ ගතත්‌තා සුට්‌ඨු ගතං. සුභාවිතන්‌ති අහානභාගියත්‌තා සුට්‌ඨු භාවිතං. සුවුට්‌ඨිතන්‌ති කාමතො වුට්‌ඨිතං. සුවිමුත්‌තන්‌ති කාමෙහි සුට්‌ඨු විමුත්‌තං. කාමපච්‌චයා ආසවා නාම කාමහෙතුකා චත්‌තාරො ආසවා. විඝාතාති දුක්‌ඛා. පරිළාහාති කාමරාගපරිළාහා. න සො තං වෙදනං වෙදියතීති සො තං කාමවෙදනං විඝාතපරිළාහවෙදනඤ්‌ච න වෙදියති. ඉදමක්‌ඛාතං කාමානං නිස්‌සරණන්‌ති ඉදං අසුභජ්‌ඣානං කාමෙහි නිස්‌සටත්‌තා කාමානං නිස්‌සරණන්‌ති අක්‌ඛාතං. යො පන තං ඣානං පාදකං කත්‌වා සඞ්‌ඛාරෙ සම්‌මසන්‌තො තතියමග්‌ගං පත්‌වා අනාගාමිඵලෙන නිබ්‌බානං දිස්‌වා ‘‘පුන කාමා නාම නත්‌ථී’’ති ජානාති. තස්‌ස චිත්‌තං අච්‌චන්‌තනිස්‌සරණමෙව. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො.
200. Dasame nissāraṇīyāti nissaṭā visaññuttā. Dhātuyoti attasuññasabhāvā. Kāmaṃ manasikarototi kāmaṃ manasikarontassa, asubhajjhānato vuṭṭhāya agadaṃ gahetvā visaṃ vīmaṃsanto viya vīmaṃsanatthaṃ kāmābhimukhaṃ cittaṃ pesentassāti attho. Na pakkhandatīti nappavisati. Nappasīdatīti pasādaṃ nāpajjati. Na santiṭṭhatīti nappatiṭṭhahati. Na vimuccatīti na adhimuccati. Yathā pana kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ paṭilīyati patikuṭati pativaṭṭati na saṃpasārīyati, evaṃ paṭilīyati na saṃpasārīyati. Nekkhammaṃ kho panāti idha nekkhammaṃ nāma asubhesu paṭhamajjhānaṃ, tadassa manasikaroto cittaṃ pakkhandati. Tassa taṃ cittanti tassa taṃ asubhajjhānacittaṃ. Sugatanti gocare gatattā suṭṭhu gataṃ. Subhāvitanti ahānabhāgiyattā suṭṭhu bhāvitaṃ. Suvuṭṭhitanti kāmato vuṭṭhitaṃ. Suvimuttanti kāmehi suṭṭhu vimuttaṃ. Kāmapaccayā āsavā nāma kāmahetukā cattāro āsavā. Vighātāti dukkhā. Pariḷāhāti kāmarāgapariḷāhā. Na so taṃ vedanaṃ vediyatīti so taṃ kāmavedanaṃ vighātapariḷāhavedanañca na vediyati. Idamakkhātaṃ kāmānaṃ nissaraṇanti idaṃ asubhajjhānaṃ kāmehi nissaṭattā kāmānaṃ nissaraṇanti akkhātaṃ. Yo pana taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasanto tatiyamaggaṃ patvā anāgāmiphalena nibbānaṃ disvā ‘‘puna kāmā nāma natthī’’ti jānāti. Tassa cittaṃ accantanissaraṇameva. Sesapadesupi eseva nayo.
අයං පන විසෙසො – දුතියවාරෙ මෙත්‌තාඣානානි බ්‍යාපාදස්‌ස නිස්‌සරණං නාම. තතියවාරෙ කරුණාඣානානි විහිංසාය නිස්‌සරණං නාම. චතුත්‌ථවාරෙ අරූපජ්‌ඣානානි රූපානං නිස්‌සරණං නාම. අච්‌චන්‌තනිස්‌සරණඤ්‌චෙත්‌ථ අරහත්‌තඵලං යොජෙතබ්‌බං. පඤ්‌චමවාරෙ සක්‌කායං මනසිකරොතොති සුද්‌ධසඞ්‌ඛාරෙ පරිග්‌ගණ්‌හිත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තස්‌ස සුක්‌ඛවිපස්‌සකස්‌ස ඵලසමාපත්‌තිතො වුට්‌ඨාය වීමංසනත්‌ථං පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධාභිමුඛං චිත්‌තං පෙසෙන්‌තස්‌ස. ඉදමක්‌ඛාතං සක්‌කායස්‌ස නිස්‌සරණන්‌ති ඉදං අරහත්‌තමග්‌ගෙන ච ඵලෙන ච නිබ්‌බානං දිස්‌වා ඨිතස්‌ස භික්‌ඛුනො ‘‘පුන සක්‌කායො නත්‌ථී’’ති උප්‌පන්‌නං අරහත්‌තඵලසමාපත්‌තිචිත්‌තං සක්‌කායස්‌ස නිස්‌සරණන්‌ති අක්‌ඛාතං. ඉදානි එවං සක්‌කායනිස්‌සරණං නිරොධං පත්‌වා ඨිතස්‌ස ඛීණාසවස්‌ස වණ්‌ණං කථෙන්‌තො තස්‌ස කාමනන්‌දීපි නානුසෙතීතිආදිමාහ. තත්‌ථ නානුසෙතීති න නිබ්‌බත්‌තති. අනනුසයාති අනිබ්‌බත්‌තියා. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
Ayaṃ pana viseso – dutiyavāre mettājhānāni byāpādassa nissaraṇaṃ nāma. Tatiyavāre karuṇājhānāni vihiṃsāya nissaraṇaṃ nāma. Catutthavāre arūpajjhānāni rūpānaṃ nissaraṇaṃ nāma. Accantanissaraṇañcettha arahattaphalaṃ yojetabbaṃ. Pañcamavāre sakkāyaṃ manasikarototi suddhasaṅkhāre pariggaṇhitvā arahattaṃ pattassa sukkhavipassakassa phalasamāpattito vuṭṭhāya vīmaṃsanatthaṃ pañcupādānakkhandhābhimukhaṃ cittaṃ pesentassa. Idamakkhātaṃ sakkāyassa nissaraṇanti idaṃ arahattamaggena ca phalena ca nibbānaṃ disvā ṭhitassa bhikkhuno ‘‘puna sakkāyo natthī’’ti uppannaṃ arahattaphalasamāpatticittaṃ sakkāyassa nissaraṇanti akkhātaṃ. Idāni evaṃ sakkāyanissaraṇaṃ nirodhaṃ patvā ṭhitassa khīṇāsavassa vaṇṇaṃ kathento tassa kāmanandīpi nānusetītiādimāha. Tattha nānusetīti na nibbattati. Ananusayāti anibbattiyā. Sesamettha uttānatthamevāti.
බ්‍රාහ්‌මණවග්‌ගො පඤ්‌චමො.
Brāhmaṇavaggo pañcamo.
චතුත්‌ථපණ්‌ණාසකං නිට්‌ඨිතං.
Catutthapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. නිස්‌සාරණීයසුත්‌තං • 10. Nissāraṇīyasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. නිස්‌සාරණීයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
