| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
3. නිස්‌සාරණීයසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
13. තතියෙ නිස්‌සාරණීයා ධාතුයොති නිස්‌සරණධාතුයොව. මෙත්‌තා හි ඛො මෙ චෙතොවිමුත්‌තීති එත්‌ථ පච්‌චනීකධම්‌මෙහි විමුත්‌තත්‌තා තිකචතුක්‌කජ්‌ඣානිකා මෙත්‌තාව මෙත්‌තාචෙතොවිමුත්‌ති නාම . භාවිතාති වඩ්‌ඪිතා. බහුලීකතාති පුනප්‌පුනං කතා. යානීකතාති යුත්‌තයානසදිසා කතා. වත්‌ථුකතාති පතිට්‌ඨා කතා. අනුට්‌ඨිතාති අධිට්‌ඨිතා. පරිචිතාති සමන්‌තතො චිතා ආචිතා උපචිතා. සුසමාරද්‌ධාති සුප්‌පගුණකරණෙන සුට්‌ඨු සමාරද්‌ධා. පරියාදාය තිට්‌ඨතීති පරියාදියිත්‌වා ගහෙත්‌වා තිට්‌ඨති. මා හෙවන්‌තිස්‌ස වචනීයොති යස්‌මා අභූතබ්‍යාකරණං බ්‍යාකරොති, තස්‌මා ‘‘මා එවං භණී’’ති වත්‌තබ්‌බො. යදිදං මෙත්‌තාචෙතොවිමුත්‌තීති යා අයං මෙත්‌තාචෙතොවිමුත්‌ති, ඉදං නිස්‌සරණං බ්‍යාපාදස්‌ස, බ්‍යාපාදතො නිස්‌සටාති අත්‌ථො. යො පන මෙත්‌තාය තිකචතුක්‌කජ්‌ඣානතො වුට්‌ඨිතො සඞ්‌ඛාරෙ සම්‌මසිත්‌වා තතියමග්‌ගං පත්‌වා ‘‘පුන බ්‍යාපාදො නත්‌ථී’’ති තතියඵලෙන නිබ්‌බානං පස්‌සති, තස්‌ස චිත්‌තං අච්‌චන්‌තනිස්‌සරණං බ්‍යාපාදස්‌ස. එතෙනුපායෙන සබ්‌බත්‌ථ අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.
13. Tatiye nissāraṇīyā dhātuyoti nissaraṇadhātuyova. Mettā hi kho me cetovimuttīti ettha paccanīkadhammehi vimuttattā tikacatukkajjhānikā mettāva mettācetovimutti nāma . Bhāvitāti vaḍḍhitā. Bahulīkatāti punappunaṃ katā. Yānīkatāti yuttayānasadisā katā. Vatthukatāti patiṭṭhā katā. Anuṭṭhitāti adhiṭṭhitā. Paricitāti samantato citā ācitā upacitā. Susamāraddhāti suppaguṇakaraṇena suṭṭhu samāraddhā. Pariyādāya tiṭṭhatīti pariyādiyitvā gahetvā tiṭṭhati. Mā hevantissa vacanīyoti yasmā abhūtabyākaraṇaṃ byākaroti, tasmā ‘‘mā evaṃ bhaṇī’’ti vattabbo. Yadidaṃ mettācetovimuttīti yā ayaṃ mettācetovimutti, idaṃ nissaraṇaṃ byāpādassa, byāpādato nissaṭāti attho. Yo pana mettāya tikacatukkajjhānato vuṭṭhito saṅkhāre sammasitvā tatiyamaggaṃ patvā ‘‘puna byāpādo natthī’’ti tatiyaphalena nibbānaṃ passati, tassa cittaṃ accantanissaraṇaṃ byāpādassa. Etenupāyena sabbattha attho veditabbo.
අනිමිත්‌තාචෙතොවිමුත්‌තීති බලවවිපස්‌සනා. දීඝභාණකා පන අරහත්‌තඵලසමාපත්‌තීති වදන්‌ති. සා හි රාගනිමිත්‌තාදීනඤ්‌චෙව රූපනිමිත්‌තාදීනඤ්‌ච නිච්‌චනිමිත්‌තාදීනඤ්‌ච අභාවා අනිමිත්‌තාති වුත්‌තා. නිමිත්‌තානුසාරීති වුත්‌තප්‌පභෙදං නිමිත්‌තං අනුසරණසභාවං.
Animittācetovimuttīti balavavipassanā. Dīghabhāṇakā pana arahattaphalasamāpattīti vadanti. Sā hi rāganimittādīnañceva rūpanimittādīnañca niccanimittādīnañca abhāvā animittāti vuttā. Nimittānusārīti vuttappabhedaṃ nimittaṃ anusaraṇasabhāvaṃ.
අස්‌මීති අස්‌මිමානො. අයමහමස්‌මීති පඤ්‌චසු ඛන්‌ධෙසු අයං නාම අහං අස්‌මීති. එත්‌තාවතා අරහත්‌තං බ්‍යාකතං හොති. විචිකිච්‌ඡාකථංකථාසල්‌ලන්‌ති විචිකිච්‌ඡාභූතං කථංකථාසල්‌ලං. මා හෙවන්‌තිස්‌ස වචනීයොති සචෙ තෙ පඨමමග්‌ගවජ්‌ඣා විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති, අරහත්‌තබ්‍යාකරණං මිච්‌ඡා හොති, තස්‌මා ‘‘මා අභූතං ගණ්‌හී’’ති වාරෙතබ්‌බො. අස්‌මීති මානසමුග්‌ඝාතොති අරහත්‌තමග්‌ගො. අරහත්‌තමග්‌ගඵලවසෙන හි නිබ්‌බානෙ දිට්‌ඨෙ පුන අස්‌මිමානො නත්‌ථීති අරහත්‌තමග්‌ගො ‘‘අස්‌මීති මානසමුග්‌ඝාතො’’ති වුත්‌තො. ඉති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ අභූතබ්‍යාකරණං නාම කථිතං.
Asmīti asmimāno. Ayamahamasmīti pañcasu khandhesu ayaṃ nāma ahaṃ asmīti. Ettāvatā arahattaṃ byākataṃ hoti. Vicikicchākathaṃkathāsallanti vicikicchābhūtaṃ kathaṃkathāsallaṃ. Mā hevantissa vacanīyoti sace te paṭhamamaggavajjhā vicikicchā uppajjati, arahattabyākaraṇaṃ micchā hoti, tasmā ‘‘mā abhūtaṃ gaṇhī’’ti vāretabbo. Asmītimānasamugghātoti arahattamaggo. Arahattamaggaphalavasena hi nibbāne diṭṭhe puna asmimāno natthīti arahattamaggo ‘‘asmīti mānasamugghāto’’ti vutto. Iti imasmiṃ sutte abhūtabyākaraṇaṃ nāma kathitaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. නිස්‌සාරණීයසුත්‌තං • 3. Nissāraṇīyasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3. නිස්‌සාරණීයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
