| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੩੨. ਨਿਸ੍ਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
32. Nissayaniddesavaṇṇanā
੨੩੦. ਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਕਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਤਕਯੋਗੇ ਕਤ੍ਤਰਿ ਛਟ੍ਠੀ। ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਚ ਨਾਮ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ વਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਗਰੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਉਭਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸ੍વਾਗਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁવਿਭਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੀਨਿ ਸੁવਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਸੋ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ વਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੦੩) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਚ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
230.Byattassāti ‘‘kāriya’’nti kitakayoge kattari chaṭṭhī. Byatto ca nāma ‘‘pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā anissitena vatthabbaṃ, āpattiṃ jānāti, anāpattiṃ jānāti, lahukaṃ āpattiṃ jānāti, garukaṃ āpattiṃ jānāti, ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi samannāgatena bhikkhunā anissitena vatthabba’’nti (mahāva. 103) evaṃ vuttabyatto ca bahussutabyatto ca veditabbo.
ਤਤ੍ਥ ਸੁવਿਭਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ વਿਭਤ੍ਤਾਨਿ ਪਦਪਚ੍ਚਾਭਟ੍ਠਸਙ੍ਕਰਦੋਸવਿਰਹਿਤਾਨਿ। ਸੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੀਨੀਤਿ ਪਗੁਣਾਨਿ વਾਚੁਗ੍ਗਤਾਨਿ। ਸੁવਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਸੋਤਿ ਖਨ੍ਧਕਪਰਿવਾਰਤੋ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤવਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ। ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋਤਿ ਅਕ੍ਖਰਪਦਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸੁવਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਅવਿਪਰੀਤਕ੍ਖਰਾਨਿ। ਏਤੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਦੀਪਿਤਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਹਿ ਏਸ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਪਨ ਯੇਨ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਦ੍વੇ ਮਾਤਿਕਾ ਪਗੁਣਾ વਾਚੁਗ੍ਗਤਾ, ਪਕ੍ਖਦਿવਸੇਸੁ ਧਮ੍ਮਸવਨਤ੍ਥਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਾਣવਾਰਾ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਪਰਿਕਥਨਤ੍ਥਾਯ ਅਨ੍ਧਕવਿਨ੍ਦਮਹਾਰਾਹੁਲੋવਾਦਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸਦਿਸੋ ਏਕੋ ਕਥਾਮਗ੍ਗੋ, ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਮਙ੍ਗਲਾਮਙ੍ਗਲੇਸੁ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਨੁਮੋਦਨਾ, ਉਪੋਸਥਪ੍ਪવਾਰਣਾਦਿਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਤ੍ਥਂ ਸਮਾਧਿવਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਪਰਿਯੋਸਾਨਮੇਕਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਸ੍વਾਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾਦਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਾਸੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ। ‘‘ਨਿਸ੍ਸਯਕਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ, ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਕਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਮਾਸੋ। ਜੀવਸ੍ਸ ਯਤ੍ਤਕੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਯਾવਜੀવਂ।
Tattha suvibhattānīti suṭṭhu vibhattāni padapaccābhaṭṭhasaṅkaradosavirahitāni. Suppavattīnīti paguṇāni vācuggatāni. Suvinicchitānisuttasoti khandhakaparivārato āharitabbasuttavasena suṭṭhu vinicchitāni. Anubyañjanasoti akkharapadapāripūriyā suvinicchitāni akkhaṇḍāni aviparītakkharāni. Etena aṭṭhakathā dīpitā. Aṭṭhakathāto hi esa vinicchayo hotīti. Bahussutabyatto pana yena sabbantimena paricchedena dve mātikā paguṇā vācuggatā, pakkhadivasesu dhammasavanatthāya suttantato cattāro bhāṇavārā, sampattānaṃ parisānaṃ parikathanatthāya andhakavindamahārāhulovādaambaṭṭhasadiso eko kathāmaggo, saṅghabhattamaṅgalāmaṅgalesu anumodanatthāya tisso anumodanā, uposathappavāraṇādijānanatthaṃ kammākammavinicchayo, samaṇadhammakaraṇatthaṃ samādhivasena vipassanāvasena vā arahattamaggapariyosānamekaṃ kammaṭṭhānaṃ ettakaṃ uggahitaṃ, svāyaṃ vuccati. Natthi nissāya kāriyanti ācariyādiṃ nissāya vāsena kattabbaṃ natthi. ‘‘Nissayakāriya’’nti vā pāṭho, nissayena kāriyanti samāso. Jīvassa yattako paricchedo yāvajīvaṃ.
੨੩੧. ਤੇਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਨ੍ਤੇਨ ਏવਂ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਂਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਂਸਨ੍ਤਿ ਏਕੋ ਅਂਸੋ ਅਸ੍ਸ ਚੀવਰਸ੍ਸਾਤਿ વਿਗ੍ਗਹੋ। ਕਿਰਿਯਾવਿਸੇਸਨਂ વਾ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ વਾ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਂਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਜਲਿ ਕਰਪੁਟੋ। ਯਾવਤਤਿਯਕਂ વਦੇਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਟ੍ਠਿવਸ੍ਸੇਨ ਸਤ੍ਤਤਿવਸ੍ਸੇਨ વਾਪਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨવਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਯਾવਤਤਿਯਕਂ વਚਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਯਾવਤਤਿਯੋ વਾਰੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਰਿਯਾવਿਸੇਸਨਸਮਾਸੋ। ਆਯਸ੍ਮਤੋਤਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ। વਚ੍ਛਾਮੀਤਿ વਸਾਮਿ। ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਂ ਪਨ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ વਚਨਂ વਿਸੇਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ વਾਚਾਭੇਦਤੋ ਨ વਿਸੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਕੇવਲਮੇਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯੁਪਜ੍ਝਾਯਗਹਣੇ, ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏવਮੇવ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਆવੁਸੋ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વਾ વਤ੍વਾ ‘‘ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ।
231. Tena nissāya vasantena evaṃ nissayo gahetabboti dassetuṃ ‘‘ekaṃsa’’ntiādi vuttaṃ. Ekaṃsanti eko aṃso assa cīvarassāti viggaho. Kiriyāvisesanaṃ vā bhummatthe vā upayogavacanaṃ, ekasmiṃ aṃseti attho. Añjali karapuṭo. Yāvatatiyakaṃ vadeti upasampadāya saṭṭhivassena sattativassena vāpi byattassa navakassa santike yāvatatiyakaṃ vacanaṃ kareyya. Yāvatatiyo vāro assāti kiriyāvisesanasamāso. Āyasmatoti āyasmantaṃ. Vacchāmīti vasāmi. Upajjhaṃ gaṇhantenāpi ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti gahetabbaṃ. Taṃ pana ‘‘ācariyo’’ti ettha ‘‘upajjhāyo’’ti vacanaṃ visesoti ettha vācābhedato na visuṃ vuttaṃ. Na kevalamettha nissayupajjhāyagahaṇe, gāmappavesanādīsupi evameva katvā ‘‘ahaṃ āvuso’’ti vā ‘‘bhante’’ti vā vatvā ‘‘gāmappavesanaṃ āpucchāmī’’tiādinā vattabbaṃ.
੨੩੨. ਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇ ਆਚਰਿਯੇ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇ ਚ ਗਾਮਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਾ ਗਤੇ। ਤੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇਸੁਯੇવ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇਪਿ ਤਂ ਤਂ ਨਿਯਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਪਿ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਸਮ੍ਮਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ। ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੇ ਚਾਪਿ વਿਬ੍ਭਨ੍ਤੇ ਚਾਪਿ ਮਰਣੇਨ ਚ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ। ਆਣਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ‘‘ਪਣਾਮੇਮਿ ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਮਾ ਇਧ ਪવਿਸਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਨਿਸ੍ਸਯਪ੍ਪਣਾਮਨਾ। ਤਾਯ ਪਣਾਮਿਤੇਨ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਖਮਾਪੇਤਬ੍ਬਾ। ਅਖਮਨ੍ਤੇਸੁ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ ਮਹਾਥੇਰੇ ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਸਾਮਨ੍ਤવਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਖਮਾਪੇਤਬ੍ਬਾ। ਨ ਖਮਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਭਾਗਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਣੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਤਤ੍ਰ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਭਾਗਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਿਤੁਂ, ਤਂਯੇવ વਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਂ ਅਪ੍ਪਣਾਮੇਨ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਸਾਤਿਸਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਪਣਾਮੇਨ੍ਤੋ ਅਨਤਿਸਾਰੋ ਹੋਤਿ। ਉਪਜ੍ਝਾਯਮ੍ਹਿ ਨਾਧਿਮਤ੍ਤਂ ਪੇਮਂ ਹੋਤਿ, ਨਾਧਿਮਤ੍ਤੋ ਪਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਧਿਮਤ੍ਤਾ ਹਿਰੀ ਹੋਤਿ, ਨਾਧਿਮਤ੍ਤੋ ਗਾਰવੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਧਿਮਤ੍ਤਾ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ…ਪੇ॰… ਹੋਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੬੮)। ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਂ ਅਪ੍ਪਣਾਮੇਨ੍ਤੋ ਆਚਰਿਯੋ…ਪੇ॰… ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੮੧) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇ ਅਪ੍ਪਣਾਮੇਨ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਭਾવਨਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾવਨਾ। ਉਪਜ੍ਝਾਯਸਮੋਧਾਨਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਸવਨવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
232. Nissayapaṭippassaddhiṃ dasseti ‘‘pakkante’’tiādinā. Pakkanteti upajjhāye ācariye saddhivihārike antevāsike ca gāmādīsu yattha katthaci āpucchitvā vā anāpucchitvā vā gate. Tesu yena kenaci ‘‘asukaṃ nāma gāmaṃ gacchāmī’’ti vutte tesuyeva yena kenaci ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitepi taṃ taṃ niyamaṃ atikkamitvā pakkantepi anāpucchā pana upacārasīmātikkamena pakkantepi nissayo sammati paṭippassambhati. Pakkhasaṅkanteti titthiyapakkhasaṅkante cāpi vibbhante cāpi maraṇena ca taṅkhaṇaññeva paṭippassambhati. Āṇatti nāma ‘‘paṇāmemi ta’’nti vā ‘‘mā idha pavisā’’tiādikā nissayappaṇāmanā. Tāya paṇāmitena ācariyupajjhāyā khamāpetabbā. Akhamantesu daṇḍakammaṃ katvā tasmiṃ vihāre mahāthere gahetvāpi sāmantavihāre bhikkhū gahetvāpi khamāpetabbā. Na khamanti ce, ācariyupajjhāyānaṃ sabhāgānaṃ santike vasitabbaṃ. Yena kenaci kāraṇena na sakkā hoti tatra ācariyupajjhāyānaṃ sabhāgānaṃ santike vasituṃ, taṃyeva vihāraṃ āgantvā aññassa santike nissayaṃ gahetvā vasitabbaṃ. Tattha ‘‘pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgataṃ saddhivihārikaṃ appaṇāmento upajjhāyo sātisāro hoti, paṇāmento anatisāro hoti. Upajjhāyamhi nādhimattaṃ pemaṃ hoti, nādhimatto pasādo hoti, nādhimattā hirī hoti, nādhimatto gāravo hoti, nādhimattā bhāvanā hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi…pe… hoti (mahāva. 68). Pañcahi, bhikkhave , aṅgehi samannāgataṃ antevāsikaṃ appaṇāmento ācariyo…pe… hotī’’ti (mahāva. 81) vuttattā pana asammāvattante antevāsikasaddhivihārike appaṇāmentā ācariyupajjhāyā dukkaṭaṃ āpajjantīti veditabbaṃ. Bhāvanāti mettābhāvanā. Upajjhāyasamodhānaṃ pana tassa dassanasavanavasena veditabbaṃ.
੨੩੩. ਅਲਜ੍ਜਿਨ੍ਤਿ –
233.Alajjinti –
‘‘ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Sañcicca āpattiṃ āpajjati;
ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਗੂਹਤਿ।
Āpattiṃ parigūhati;
ਅਗਤਿਗਮਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤਿ।
Agatigamanañca gacchati;
ਏਦਿਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਲਜ੍ਜਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ॥ (ਪਰਿ॰ ੩੫੯) –
Ediso vuccati alajjipuggalo’’ti. (pari. 359) –
ਏવਂ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਅਲਜ੍ਜਿਂ। ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਲਜ੍ਜਿਨੋਯੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਅਲਜ੍ਜੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ। ਯੋ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੦) ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਤਿਪਾਹਂ ਆਚਾਰਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਸਦ੍ਦਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪੁਬ੍ਬવਾਸੋ ਗਹਿਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਪੁਬ੍ਬੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪੁਬ੍ਬਂ, ਨવਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ વਾ ਪਰਿਮਾਣਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ વਿਗ੍ਗਹੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਰਿਮਾਣ-ਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇਨ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯવਾਚਿਨੋਪਿਤੇ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਮਤ੍ਤવਾਚਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਰਿਮਾਣਮੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਮਾਹ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਗ੍ਗਹਪਦਤ੍ਥੇਹਿ ਭਿਨ੍ਨੋ ਅਞ੍ਞਪਦਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭવਤੀਤਿ ਸਮਾਸੋ। વਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਯੋ વਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ, ਤਤ੍ਥ ਚਾਯਂ ਸਮਾਸੋ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ વਾ ਪਞ੍ਚ વਾ, ਚਤੁਪਞ੍ਚ ਅਹਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਅਹਾਨਂ ਸਮਾਹਾਰੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਾਹਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਭਾਗਤਨ੍ਤਿ ਸਮਾਨੋ ਭਾਗੋ ਲਜ੍ਜਿਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਯੇਸਂ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਭਾਗਾ, ਤੇਸਂ ਭਾવੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਭਾਗਤਾ, ਤਂ, ਪੇਸਲਭਾવਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਥੇਰੋ ਲਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਪਕਤਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੇਨ ਚ ਤਦਹੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਏਕਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਸਚੇ ‘‘ਓਕਾਸੇ ਅਲਭਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਯਤਿ, ਅਰੁਣਂ ਉਗ੍ਗਤਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਲਦ੍ਧਪਰਿਹਾਰੇਨਾਪਿ વਸਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ।
Evaṃ vuttalakkhaṇaṃ alajjiṃ. Nissayaṃ dentenāpi lajjinoyeva dātabbaṃ. ‘‘Na bhikkhave alajjīnaṃ nissayo dātabbo. Yo dadeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 120) hi vuttaṃ. Adiṭṭhapubbassa katipāhaṃ ācāraṃ upaparikkhitvā dātabbaṃ. Apubbanti ettha sambandhisaddattā pubba-saddena pubbavāso gahito, natthi pubbo assāti apubbaṃ, navanti vuttaṃ hoti. Cattāri pañca vā parimāṇametesanti viggaho. Ettha pana parimāṇa-saddasannidhānena saṅkhyeyyavācinopite saṅkhyāmattavācino hontīti catupañcasaṅkhyāparimāṇameva saṅkhyeyyamāha, tasmā viggahapadatthehi bhinno aññapadattho sambhavatīti samāso. Vā-saddassa yo vikappattho, tattha cāyaṃ samāso, cattāri vā pañca vā, catupañca ahāni, tesaṃ ahānaṃ samāhāro catupañcāhaṃ. Bhikkhusabhāgatanti samāno bhāgo lajjitāsaṅkhāto koṭṭhāso yesaṃ, bhikkhūhi sabhāgā, tesaṃ bhāvo bhikkhusabhāgatā, taṃ, pesalabhāvanti attho. ‘‘Thero lajjī’’ti jānantena pana pakatiyā nissayadānaṭṭhānaṃ gatena ca tadaheva gahetabbo, ekadivasampi parihāro natthi. Sace ‘‘okāse alabhante paccūsasamaye gahessāmī’’ti sayati, aruṇaṃ uggatampi na jānāti, anāpatti. Laddhaparihārenāpi vasituṃ vaṭṭatīti.
੨੩੪. ‘‘ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅવੁਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਅਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਤ੍ਤਰਿ ਸਾਮਿવਚਨਂ, ‘‘ਅਦ੍ਧਿਕੇਨਾ’’ ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪਨ ਸਰੂਪੇਨੇવ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ। વਸਿਤੁਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ। ਭਾવੇ ਹਿ ਤੁਂ-ਪਚ੍ਚਯੋ, વਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਾਚਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਿਸੇਸਨਂ। ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਯਾਚਾਹਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਗਿਲਾਨੋ ਮਾਨੇਨ ਨ ਯਾਚਤਿ, ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਅਰਞ੍ਞੇ વਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੇਨ ਫਾਸੁਕਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਲਦ੍ਧਤਰੁਣਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾવਿਸੇਸਭਾਗਿਤਾવਸੇਨ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਤਾਦਿਸਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੇਨ ਆਰਞ੍ਞਕੇਨ। ਦਾਯਕੇ ਅਸਨ੍ਤੇਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ। ਤਾવਾਤਿ ਅવਧਿਮ੍ਹਿ, ਅਦ੍ਧਿਕਾਦੀਹਿ ਯਾવ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਾવ, ਆਰਞ੍ਞਕੇਨ ਪਨ ‘‘ਪਟਿਰੂਪੇ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕੇ ਸਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਾ, ਤਾવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਮਾਸੇ ਆਚਰਿਯੋ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੨੧)। ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇ ਪਨ ਨਿਬਦ੍ਧવਾਸਂ વਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਚ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੨੧) ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ।
234. ‘‘Labbhatī’’ti kammani nipphannattā avuttakattāti ‘‘addhikassā’’tiādīsu kattari sāmivacanaṃ, ‘‘addhikenā’’ tiādi vuttaṃ hoti. ‘‘Sallakkhentenā’’ti pana sarūpeneva niddiṭṭhaṃ. Vasitunti vuttakammaṃ. Bhāve hi tuṃ-paccayo, vāsoti attho. Yācitassāti ‘‘gilānupaṭṭhākassa cā’’ti ettha visesanaṃ. Sace pana ‘‘yācāhi ma’’nti vuccamānopi gilāno mānena na yācati, gantabbaṃ. Araññe vā sallakkhentena phāsukanti yattha vasantassa paṭiladdhataruṇasamathavipassanāvisesabhāgitāvasena phāsu hoti, tasmiṃ araññe tādisaṃ phāsuvihāraṃ sallakkhentena āraññakena. Dāyake asanteti padacchedo. Tāvāti avadhimhi, addhikādīhi yāva nissayadāyako labbhati, tāva, āraññakena pana ‘‘paṭirūpe nissayadāyake sati nissāya vasissāmī’’ti ābhogaṃ katvā yāva āsāḷhipuṇṇamā, tāvāti attho. ‘‘Sace pana āsāḷhimāse ācariyo nāgacchati, yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaṃ (mahāva. aṭṭha. 121). Antovasse pana nibaddhavāsaṃ vasitabbaṃ, nissayo ca gahetabbo’’ti (mahāva. aṭṭha. 121) hi aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਕੇਚਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਤ੍ਥੇਰਾ ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ વਸ੍ਸਂ ਨ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੮੬) ਚ ‘ਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਤਦਹੁ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ વਸ੍ਸਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆવਾਸੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ। ਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੮੬) ਪਾਲ਼ਿવਚਨਤੋ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਣੇਨ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਅਲਭਮਾਨੇਨਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇ વਸ੍ਸਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤੁਂ। ‘ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇ ਪਨਾ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਨ੍વਾਚਯਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨਾਪਿ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਮੇવਾ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ।
Amhākaṃ pana keci antevāsikattherā ‘‘na bhikkhave vassaṃ na upagantabbaṃ. Yo na upagaccheyya, āpatti dukkaṭassā’ti (mahāva. 186) ca ‘na bhikkhave tadahu vassūpanāyikāya vassaṃ anupagantukāmena sañcicca āvāso atikkamitabbo. Yo atikkameyya, āpatti dukkaṭassā’ti (mahāva. 186) pāḷivacanato kenaci kāraṇena nissayaṃ alabhamānenapi na sakkā antovasse vassaṃ anupagantuṃ. ‘Antovasse panā’tiādīsu pana ca-saddo anvācayattho, tasmā tenāpi vassaṃ upagantabbamevā’’ti vadiṃsu.
ਮਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏવਮવੋਚੁਮ੍ਹ ‘‘ਭਗવਤਾ ਅਨੁਪਗਮਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸ੍ਸੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇવ ‘ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਪੁਰਿਮਿਕਂ ਅਨੁਪਗਤੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੮੫) વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਚ ਨਾਮ ਅਨ੍ਤਰਾ વੇਮਜ੍ਝੇ ਏਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਬਾਧਕਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ ਪਤਿਰੂਪਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਂ, ਏਸੇવ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾવ॰ ੨੦੧) વਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਾਧਕਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ । ਨਿਸ੍ਸਯਾਲਾਭੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋਤ੍વੇવ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਸਕ੍ਕਾ ਹਿ વਤ੍ਤੁਂ ‘ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ વਸ੍ਸੂਪਗਮੋ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ਤਰੁਣਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀਨਂ ਕਤੋਕਾਸੋ વਿਯਾ’ਤਿ। ਤਰੁਣਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕਤੋਕਾਸੇਪਿ ‘ਸਚੇ ਪਨ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਮਾਸੇ ਆਚਰਿਯੋ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੨੧) વੁਤ੍ਤਂ। ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਰੂਹਿ ਚ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਮਹਾવਗ੍ਗ ੩.੧੨੧) ‘ਆਚਰਿਯਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਚੇ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿવਸੋ ਹੋਤਿ, ਹੋਤੁ, ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤਤ੍ਥ, ਯਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕਂ ਲਭਤੀ’ਤਿ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿવਸੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਥਾਯ ਗਮਨਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਥ ਚ ਪਨ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕੋਪਿ ਭਗવਾ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਅਲਭਮਾਨੇਨ ਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇਨ વਤ੍ਥੁ’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੧) ਗਿਲਾਨવਿਸਯੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਰੁਕਂ ਕਤ੍વਾ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ। ਯਂ ਪਨ ਅਨਿਸ੍ਸਯਂ, ਤਂ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਯਮੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ વਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ વਿਯ। ਅਪਿਚ ਨਾવਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ વਸ੍ਸਾਨੇ ਆਗਤੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਨਾવਾਯ ਗਚ੍ਛਤੋਯੇવ ਆવੇਣਿਕਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਤਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਯਾਲਾਭੋ ਬਾਧਕਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ વਸ੍ਸੂਪਗਮਨਸ੍ਸ, ਨ વਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋਯੇવ ਨਿਸ੍ਸਯਾਲਾਭੋ। ਤਤੋਯੇવ ਟੀਕਾਯਂ ‘ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇ ਪਨ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ વਤ੍ਥੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾਯੇવ ਚ ‘ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇ ਪਨਾ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕੇ ਸਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧવਾਸਂ વਸਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਗਮਨਕਿਰਿਯਾਯ ਖੀਯਮਾਨਤਾવਸੇਨ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
Mayaṃ panettha evamavocumha ‘‘bhagavatā anupagamane dukkaṭaṃ anantarāyikasseva vuttaṃ, teneva ‘kenaci antarāyena purimikaṃ anupagatena pacchimikā upagantabbā’ti aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 185) vuttaṃ. Antarāyo ca nāma antarā vemajjhe etīti antarāyo, yo koci bādhakappaccayatāya adhippeto vuccati ‘na labhanti patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, eseva antarāyoti pakkamitabba’ntiādīsu (mahāva. 201) viya, tasmā bādhakappaccayatā adhippetā . Nissayālābhopi antarāyotveva viññāyati. Sakkā hi vattuṃ ‘antarāyo vassūpagamo sannissayattā taruṇasamathavipassanālābhīnaṃ katokāso viyā’ti. Taruṇasamathavipassanālābhīnampi hi katokāsepi ‘sace pana āsāḷhimāse ācariyo nāgacchati, yattha nissayo labbhati, tattha gantabba’nti daḷhaṃ katvā aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 121) vuttaṃ. Amhākaṃ garūhi ca sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. mahāvagga 3.121) ‘ācariyaṃ āgamentasseva ce vassūpanāyikadivaso hoti, hotu, gantabbaṃ tattha, yattha nissayadāyakaṃ labhatī’ti vassūpanāyikadivasepi nissayatthāya gamanameva vuttaṃ. Atha ca pana mahākāruṇikopi bhagavā ‘anujānāmi, bhikkhave, gilānupaṭṭhākena bhikkhunā nissayaṃ alabhamānena yāciyamānena anissitakena vatthu’nti (mahāva. 121) gilānavisayepi nissayaṃ garukaṃ katvā paṭṭhapesi. Yaṃ pana anissayaṃ, taṃ anantarāyaṃ nissayamuttakassa vassūpagamanaṃ viya. Apica nāvāya gacchantassa pana vassāne āgatepi nissayaṃ alabhantassa anāpattīti nāvāya gacchatoyeva āveṇikā anāpattikatā vuttā. Tasmā nissayālābho bādhakappaccayo vassūpagamanassa, na vassūpagamanaṃ nissayassāti antarāyoyeva nissayālābho. Tatoyeva ṭīkāyaṃ ‘antovasse pana anissitena vatthuṃ na vaṭṭatī’ti vuttaṃ. Tasmāyeva ca ‘antovasse panā’tiādīsu nissayadāyake sati nibaddhavāsaṃ vasitabbañca nissayo gahetabbo ca hotīti gamanakiriyāya khīyamānatāvasena ca-saddo samuccayo gahetabbo’’ti.
ਨਿਸ੍ਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nissayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
