| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
8. නිස්‌සයපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
8. Nissayapaccayaniddesavaṇṇanā
8. නිස්‌සයපච්‌චයනිද්‌දෙසෙ සහජාතපච්‌චයනිද්‌දෙසස්‌ස පුරිමානං පඤ්‌චන්‌නං කොට්‌ඨාසානං වසෙන සහජාතනිස්‌සයනයං දස්‌සෙත්‌වා පුන ඡට්‌ඨෙන කොට්‌ඨාසෙන පුරෙජාතනිස්‌සයනයං දස්‌සෙතුං චක්‌ඛායතනං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතුයාතිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ යං රූපං නිස්‌සායාති වත්‌ථුරූපං සන්‌ධාය වුත්‌තං. තඤ්‌හි නිස්‌සාය තිවිධා මනොධාතු, ඨපෙත්‌වා අරූපවිපාකං ද්‌වාසත්‌තතිවිධා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතූති ඉමානි පඤ්‌චසත්‌තති චිත්‌තානි වත්‌තන්‌තීති අයං තාවෙත්‌ථ පාළිවණ්‌ණනා. අයම්‌පි නිස්‌සයපච්‌චයො ජාතිවසෙන කුසලාදිභෙදතො පඤ්‌චධාව භිජ්‌ජති. තත්‌ථ කුසලො භූමිතො චතුබ්‌බිධොව අකුසලො එකවිධො විපාකො චතුබ්‌බිධො, කිරියසඞ්‌ඛාතො තිවිධො, රූපං එකවිධමෙවාති එවමෙත්‌ථ නානප්‌පකාරභෙදතො විඤ්‌ඤාතබ්‌බො විනිච්‌ඡයො.
8. Nissayapaccayaniddese sahajātapaccayaniddesassa purimānaṃ pañcannaṃ koṭṭhāsānaṃ vasena sahajātanissayanayaṃ dassetvā puna chaṭṭhena koṭṭhāsena purejātanissayanayaṃ dassetuṃ cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇadhātuyātiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ rūpaṃ nissāyāti vatthurūpaṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi nissāya tividhā manodhātu, ṭhapetvā arūpavipākaṃ dvāsattatividhā manoviññāṇadhātūti imāni pañcasattati cittāni vattantīti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayampi nissayapaccayo jātivasena kusalādibhedato pañcadhāva bhijjati. Tattha kusalo bhūmito catubbidhova akusalo ekavidho vipāko catubbidho, kiriyasaṅkhāto tividho, rūpaṃ ekavidhamevāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
එවං භින්‌නෙ පනෙත්‌ථ චතුභූමකම්‌පි කුසලං පඤ්‌චවොකාරෙ සම්‌පයුත්‌තක්‌ඛන්‌ධානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච නිස්‌සයපච්‌චයෙන පච්‌චයො හොති. තථා අකුසලං . යං පනෙත්‌ථ ආරුප්‌පෙ උප්‌පජ්‌ජති, තං අරූපධම්‌මානඤ්‌ඤෙව නිස්‌සයපච්‌චයො හොති. කාමාවචරරූපාවචරවිපාකං පවත්‌තෙ සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච, පටිසන්‌ධියං කටත්‌තාරූපස්‌සාපි නිස්‌සයපච්‌චයො හොති. අරූපාවචරවිපාකං සම්‌පයුත්‌තක්‌ඛන්‌ධානංයෙව හොති. ලොකුත්‌තරවිපාකං පඤ්‌චවොකාරෙ; සම්‌පයුත්‌තකානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච, චතුවොකාරෙ අරූපස්‌සෙව නිස්‌සයපච්‌චයො හොති. කාමාවචරඅරූපාවචරකිරියා පඤ්‌චවොකාරෙ සම්‌පයුත්‌තකානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච නිස්‌සයපච්‌චයො හොති, චතුවොකාරෙ අරූපානඤ්‌ඤෙව. රූපාවචරකිරියා සම්‌පයුත්‌තකානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච එකන්‌තෙන නිස්‌සයපච්‌චයො හොති.
Evaṃ bhinne panettha catubhūmakampi kusalaṃ pañcavokāre sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca nissayapaccayena paccayo hoti. Tathā akusalaṃ . Yaṃ panettha āruppe uppajjati, taṃ arūpadhammānaññeva nissayapaccayo hoti. Kāmāvacararūpāvacaravipākaṃ pavatte sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpassāpi nissayapaccayo hoti. Arūpāvacaravipākaṃ sampayuttakkhandhānaṃyeva hoti. Lokuttaravipākaṃ pañcavokāre; sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre arūpasseva nissayapaccayo hoti. Kāmāvacaraarūpāvacarakiriyā pañcavokāre sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca nissayapaccayo hoti, catuvokāre arūpānaññeva. Rūpāvacarakiriyā sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca ekantena nissayapaccayo hoti.
චතුසමුට්‌ඨානිකරූපස්‌ස ච කම්‌මසමුට්‌ඨානරූපෙ එකං මහාභූතං තිණ්‌ණං, තීණි එකස්‌ස, ද්‌වෙ ද්‌වින්‌නං මහාභූතානං, මහාභූතා උපාදාරූපානං, වත්‌ථුරූපං පඤ්‌චවොකාරභවෙ චතුභූමකකුසලස්‌ස, අකුසලස්‌ස, ඨපෙත්‌වා ආරුප්‌පවිපාකඤ්‌චෙව ද්‌වෙ පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණානි ච සෙසතෙභූමකවිපාකස්‌ස, තෙභූමකකිරියස්‌සාති ඉමෙසං චතුන්‌නං ධම්‌මරාසීනං නිස්‌සයපච්‌චයො හොති. චක්‌ඛායතනාදීනි පඤ්‌ච සසම්‌පයුත්‌තානං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණාදීනං නිස්‌සයපච්‌චයො හොති. උතුචිත්‌තාහාරසමුට්‌ඨානෙසු පන මහාභූතා මහාභූතානඤ්‌චෙව උපාදාරූපස්‌ස ච නිස්‌සයපච්‌චයෙන පච්‌චයොති එවමෙත්‌ථ පච්‌චයුප්‌පන්‌නතොපි විඤ්‌ඤාතබ්‌බො විනිච්‌ඡයොති.
Catusamuṭṭhānikarūpassa ca kammasamuṭṭhānarūpe ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇaṃ, tīṇi ekassa, dve dvinnaṃ mahābhūtānaṃ, mahābhūtā upādārūpānaṃ, vatthurūpaṃ pañcavokārabhave catubhūmakakusalassa, akusalassa, ṭhapetvā āruppavipākañceva dve pañcaviññāṇāni ca sesatebhūmakavipākassa, tebhūmakakiriyassāti imesaṃ catunnaṃ dhammarāsīnaṃ nissayapaccayo hoti. Cakkhāyatanādīni pañca sasampayuttānaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ nissayapaccayo hoti. Utucittāhārasamuṭṭhānesu pana mahābhūtā mahābhūtānañceva upādārūpassa ca nissayapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
නිස්‌සයපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා.
Nissayapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / (2) පච්‌චයනිද්‌දෙසො • (2) Paccayaniddeso
