Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൨൨. നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധികഥാ
22. Nissayapaṭippassaddhikathā
ആണത്തിവിനിച്ഛയോ
Āṇattivinicchayo
൮൩. ‘‘നിസ്സയപടിപസ്സദ്ധീസൂ’’തി സമൂഹാധാരോ. ‘‘ഉപജ്ഝായോ പക്കന്തോ വാതിആദീസൂ’’തി അവയവാധാരോ. ‘‘വിപ്പവസിതുകാമോ’’തി ഇമിനാ നിരാലയഭാവം ദസ്സേതി. ഏവം ഗതേതി ഏവം ഉപജ്ഝായേ ഗതേതി യോജനാ. അഞ്ഞദാപീതി അഞ്ഞസ്മിമ്പി കാലേ. ഉപജ്ഝായേന പവാസിതകാലേതി അത്ഥോ. ഏകസമ്ഭോഗപരിഭോഗോതി അത്തനാ വാ ഉപജ്ഝായേന വാ ഏകോ പച്ചയസമ്ഭോഗോ ച ധമ്മപരിഭോഗോ ച. ഏകദിവസമ്പീതി പിസദ്ദോ ഗരഹത്ഥോ, ദ്വിഹാദികം പന പഗേവാതി അത്ഥോ. പരിഹാരോ നത്ഥീതി ആപത്തിപരിഹാരോ നത്ഥി, ആപത്തിയാ പരിഹരണം അപനയനം നത്ഥീതി അധിപ്പായോ. ലജ്ജീ പേസലോതി ലജ്ജീ ഹുത്വാ പിയസീലോ ഭിക്ഖൂതി സമ്ബന്ധോ. തദഹേവാതി തസ്മിം ഉപജ്ഝായസ്സ പക്കന്തഅഹനി ഏവ. തഥാതി യഥാ ‘‘ഉപജ്ഝായോ ലഹും ആഗമിസ്സതീ’’തി പുച്ഛതി, തഥാ ‘‘അഹം ലഹും ആഗമിസ്സാമീ’’തി വുത്തന്തി അത്ഥോ. സചേ വദതീതി സചേ ആചരിയോ വദതീതി യോജനാ. അസ്സാതി ഭിക്ഖുസ്സ. സഭാഗതന്തി ലജ്ജിപേസലഭാവം.
83. ‘‘Nissayapaṭipassaddhīsū’’ti samūhādhāro. ‘‘Upajjhāyo pakkanto vātiādīsū’’ti avayavādhāro. ‘‘Vippavasitukāmo’’ti iminā nirālayabhāvaṃ dasseti. Evaṃ gateti evaṃ upajjhāye gateti yojanā. Aññadāpīti aññasmimpi kāle. Upajjhāyena pavāsitakāleti attho. Ekasambhogaparibhogoti attanā vā upajjhāyena vā eko paccayasambhogo ca dhammaparibhogo ca. Ekadivasampīti pisaddo garahattho, dvihādikaṃ pana pagevāti attho. Parihāro natthīti āpattiparihāro natthi, āpattiyā pariharaṇaṃ apanayanaṃ natthīti adhippāyo. Lajjī pesaloti lajjī hutvā piyasīlo bhikkhūti sambandho. Tadahevāti tasmiṃ upajjhāyassa pakkantaahani eva. Tathāti yathā ‘‘upajjhāyo lahuṃ āgamissatī’’ti pucchati, tathā ‘‘ahaṃ lahuṃ āgamissāmī’’ti vuttanti attho. Sace vadatīti sace ācariyo vadatīti yojanā. Assāti bhikkhussa. Sabhāgatanti lajjipesalabhāvaṃ.
യാവ ആഗമനാതി ഉപജ്ഝായസ്സ യാവ ആഗമനാ. നന്തി ഉപജ്ഝായം. ‘‘വാസേന്തിയേവാ’’തിപദേ കാരിതകമ്മം. തത്ഥാതി ഉപജ്ഝായസ്സ ഗതട്ഠാനേ. തേനാതി ഉപജ്ഝായേന. പവത്തീതി പവത്തനം. നദീപൂരേന വാ ഉപദ്ദുതോതി സമ്ബന്ധോ. നദീപൂരത്താ ഉദകോസക്കനം ആഗമേതി, ചോരാദീനം ഉപദ്ദുതത്താ സഹായേ പരിയേസതി. സോതി ഉപജ്ഝായോ.
Yāva āgamanāti upajjhāyassa yāva āgamanā. Nanti upajjhāyaṃ. ‘‘Vāsentiyevā’’tipade kāritakammaṃ. Tatthāti upajjhāyassa gataṭṭhāne. Tenāti upajjhāyena. Pavattīti pavattanaṃ. Nadīpūrena vā upaddutoti sambandho. Nadīpūrattā udakosakkanaṃ āgameti, corādīnaṃ upaddutattā sahāye pariyesati. Soti upajjhāyo.
‘‘നിസ്സയപണാമനാ’’തി ഇമിനാ ആണാപനം ആണത്തീതി വചനത്ഥേന നിസ്സയപണാമനാ ആണത്തീതി വുച്ചതീതി ദസ്സേതി. നിസ്സയപണാമനാതി നിസ്സയസ്സ ഉപജ്ഝാചരിയസ്സ പണാമനാ. തസ്മാ പണാമിതോ ഹോതീതി സമ്ബന്ധോ. ‘‘ആപുച്ഛീതിആദിനാ’’തി ഏത്ഥ ആദിസദ്ദേന ‘‘മാ മം സുസാനഗമനം ആപുച്ഛീ’’തിആദയോ സങ്ഗണ്ഹാതി. തേനാതി സദ്ധിവിഹാരികേന. ഖമാപേതബ്ബോതി തിതിക്ഖാപേതബ്ബോ.
‘‘Nissayapaṇāmanā’’ti iminā āṇāpanaṃ āṇattīti vacanatthena nissayapaṇāmanā āṇattīti vuccatīti dasseti. Nissayapaṇāmanāti nissayassa upajjhācariyassa paṇāmanā. Tasmā paṇāmito hotīti sambandho. ‘‘Āpucchītiādinā’’ti ettha ādisaddena ‘‘mā maṃ susānagamanaṃ āpucchī’’tiādayo saṅgaṇhāti. Tenāti saddhivihārikena. Khamāpetabboti titikkhāpetabbo.
താവാതി മഹാഥേരേഹി, മഹാഥേരാനം വാ പഠമം. അഞ്ഞത്ഥാതി ഉപജ്ഝായസ്സ വിഹാരതോ അഞ്ഞം വിഹാരം. അപ്പേവാതി അപി ഏവ നാമ ഖമേയ്യാതി യോജനാ. തത്രേവാതി അഞ്ഞത്ഥേവ. ദുബ്ഭിക്ഖാദിദോസേനാതി ഏത്ഥ ആദിസദ്ദേന ഞാതിവിയോഗാദിദോസോ ഗഹേതബ്ബോ. തംയേവാതി അത്തനാ വസിതം തമേവ ഠാനം. അഞ്ഞസ്സാതി ഉപജ്ഝായതോ അഞ്ഞസ്സ ഭിക്ഖുസ്സാതി സമ്ബന്ധോ. ഇമിനാ ഉപജ്ഝായേന പരിച്ചത്തത്താ ഉപജ്ഝായസമോധാനേ നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധി നത്ഥീതി ദീപേതി.
Tāvāti mahātherehi, mahātherānaṃ vā paṭhamaṃ. Aññatthāti upajjhāyassa vihārato aññaṃ vihāraṃ. Appevāti api eva nāma khameyyāti yojanā. Tatrevāti aññattheva. Dubbhikkhādidosenāti ettha ādisaddena ñātiviyogādidoso gahetabbo. Taṃyevāti attanā vasitaṃ tameva ṭhānaṃ. Aññassāti upajjhāyato aññassa bhikkhussāti sambandho. Iminā upajjhāyena pariccattattā upajjhāyasamodhāne nissayapaṭippassaddhi natthīti dīpeti.
സമോധാനവിനിച്ഛയോ
Samodhānavinicchayo
ആപുച്ഛിത്വാതി =൦൦ അന്തേവാസികം ആപുച്ഛിത്വാ. തത്രാപീതി ആചരിയന്തേവാസികേസുപി. കദാതി കസ്മിം കാലേ. സായന്ഹേ വാ രത്തിംവാതി അജ്ജ സായന്ഹേ വാ രത്തിം വാ. തംഖണേയേവാതി തസ്മിം സമ്പടിച്ഛനക്ഖണേയേവ.
Āpucchitvāti =00 antevāsikaṃ āpucchitvā. Tatrāpīti ācariyantevāsikesupi. Kadāti kasmiṃ kāle. Sāyanhe vā rattiṃvāti ajja sāyanhe vā rattiṃ vā. Taṃkhaṇeyevāti tasmiṃ sampaṭicchanakkhaṇeyeva.
സോ ചാതി അന്തേവാസികോ ച. തതോതി ഗാമതോ. സുഗതോതി സുട്ഠു ഗതോ, നിസ്സയോ പടിപ്പസ്സമ്ഭതീതി അധിപ്പായോ. അഥാപീതി പുന ച പരം. ആപുച്ഛിത്വാ പക്കമനേ വിനിച്ഛയം ദസ്സേത്വാ ആപുച്ഛിത്വാ പക്കമനേ തം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ആചരിയം അനാപുച്ഛാ’’തിആദി. ഉപചാരസീമാതിക്കമേതി ഉപചാരസീമായ അതിക്കമേ സതി, അതിക്കമനഹേതു വാതി യോജനാ. ഏത്ഥ ച ഉപചാരസീമാ നാമ പരിക്ഖിത്തസ്സ വിഹാരസ്സ പരിക്ഖേപോയേവ, അപരിക്ഖിത്തസ്സ പരിക്ഖേപാരഹട്ഠാനം.
So cāti antevāsiko ca. Tatoti gāmato. Sugatoti suṭṭhu gato, nissayo paṭippassambhatīti adhippāyo. Athāpīti puna ca paraṃ. Āpucchitvā pakkamane vinicchayaṃ dassetvā āpucchitvā pakkamane taṃ dassento āha ‘‘ācariyaṃ anāpucchā’’tiādi. Upacārasīmātikkameti upacārasīmāya atikkame sati, atikkamanahetu vāti yojanā. Ettha ca upacārasīmā nāma parikkhittassa vihārassa parikkhepoyeva, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānaṃ.
സായന്ഹേ വാ രത്തിഭാഗേ വാതി അജ്ജ സായന്ഹേ വാ രത്തിഭാഗേ വാ. സ്വേതി സുവേ.
Sāyanhe vā rattibhāge vāti ajja sāyanhe vā rattibhāge vā. Sveti suve.
ബഹിസീമന്തി ഉപചാരസീമതോ ബഹി. തതോതി ബഹിസീമതോ. ദ്വിന്നം ലേഡ്ഡുപാതാനന്തി അന്തേവാസികതോ ദ്വിന്നം ലേഡ്ഡുപാതാനം. അതിക്കമിത്വാതി ഉപചാരസീമതോ ബഹി അന്തേവാസികസദ്ധിവിഹാരികാനം വസനട്ഠാനതോ അതിക്കമിത്വാ.
Bahisīmanti upacārasīmato bahi. Tatoti bahisīmato. Dvinnaṃ leḍḍupātānanti antevāsikato dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ. Atikkamitvāti upacārasīmato bahi antevāsikasaddhivihārikānaṃ vasanaṭṭhānato atikkamitvā.
മുച്ചിതുകാമോതി അന്തേവാസികമ്ഹാ മുച്ചിതുകാമോ ഏവ. പണാമേതീതി കായവാചാഹി പണാമേതി. സാലയോതി ആചരിയേ സാപേക്ഖോ. ‘‘നിരാലയോ’’തി വത്വാ തസ്സ അത്ഥം ദസ്സേതും വുത്തം ‘‘ന ദാനീ’’തിആദി. ഏവമ്പീതി ധുരേ നിക്ഖിത്തേപി. ഉഭിന്നം ധുരനിക്ഖേപേ സതി, ധുരനിക്ഖേപഹേതു വാ പടിപ്പസ്സമ്ഭതീതി യോജനാ. പണാമിതേന പടിപജ്ജിതബ്ബന്തി സമ്ബന്ധോ.
Muccitukāmoti antevāsikamhā muccitukāmo eva. Paṇāmetīti kāyavācāhi paṇāmeti. Sālayoti ācariye sāpekkho. ‘‘Nirālayo’’ti vatvā tassa atthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘na dānī’’tiādi. Evampīti dhure nikkhittepi. Ubhinnaṃ dhuranikkhepe sati, dhuranikkhepahetu vā paṭippassambhatīti yojanā. Paṇāmitena paṭipajjitabbanti sambandho.
വുത്തമേവത്ഥം വിത്ഥാരേന്തോ ആഹ ‘‘സചേ ഹീ’’തിആദി. ആചരിയന്തി നിസ്സയാചരിയം. ചേതിയം വാ വന്ദന്തം ഉപജ്ഝായന്തി സമ്ബന്ധോ, മഗ്ഗപ്പടിപന്നം വാ ഉപജ്ഝായന്തി യോജനാ. ദൂരത്താതി ദൂരഭാവതോ. ഉപരിപാസാദേതി പാസാദസ്സ ഉപരി. തന്തി ഉപജ്ഝായം. നിസിന്നം ഉപജ്ഝായന്തി സമ്ബന്ധോ.
Vuttamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘sace hī’’tiādi. Ācariyanti nissayācariyaṃ. Cetiyaṃ vā vandantaṃ upajjhāyanti sambandho, maggappaṭipannaṃ vā upajjhāyanti yojanā. Dūrattāti dūrabhāvato. Uparipāsādeti pāsādassa upari. Tanti upajjhāyaṃ. Nisinnaṃ upajjhāyanti sambandho.
സവനവസേന സമോധാനേ വിനിച്ഛയോ ഏവം വേദിതബ്ബോതി യോജനാ. ഉപജ്ഝായസ്സ സദ്ദന്തി സമ്ബന്ധോ.
Savanavasena samodhāne vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Upajjhāyassa saddanti sambandho.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൨൨. നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധികഥാ • 22. Nissayapaṭippassaddhikathā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധികഥാ • Nissayapaṭippassaddhikathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധികഥാവണ്ണനാ • Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധികഥാവണ്ണനാ • Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധികഥാവണ്ണനാ • Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā