| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถาวณฺณนา
Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā
๘๓. นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถายํ ทิสํ คโตติ ปุน อาคนฺตุกาโม อนาคนฺตุกาโม วา หุตฺวา วาสตฺถาย กญฺจิ ทิสํ คโตฯ ภิกฺขุโน สภาคตนฺติ เปสลภาวํฯ โอโลเกตฺวาติ อุปปริกฺขิตฺวาฯ วิพฺภเนฺต…เป.… ตตฺถ คนฺตพฺพนฺติ เอตฺถ สเจ เกนจิ กรณีเยน ตทเหว คนฺตุํ อสโกฺกโนฺต กติปาเหน คมิสฺสามีติ คมเน สอุสฺสาโห โหติ, รกฺขตีติ วทนฺติฯ มา อิธ ปฎิกฺกมีติ มา อิธ ปวิสิฯ ตเตฺรว วสิตพฺพนฺติ ตเตฺถว นิสฺสยํ คเหตฺวา วสิตพฺพํฯ ตํเยว วิหารํ…เป.… วสิตุํ วฎฺฎตีติ เอตฺถ อุปชฺฌาเยน ปริจฺจตฺตตฺตา อุปชฺฌายสโมธานปริหาโร นตฺถิ, ตสฺมา อุปชฺฌาเยน สโมธานคตสฺสปิ อาจริยสฺส สนฺติเก คหิตนิสฺสโย น ปฎิปฺปสฺสมฺภติฯ
83. Nissayapaṭippassaddhikathāyaṃ disaṃ gatoti puna āgantukāmo anāgantukāmo vā hutvā vāsatthāya kañci disaṃ gato. Bhikkhuno sabhāgatanti pesalabhāvaṃ. Oloketvāti upaparikkhitvā. Vibbhante…pe… tattha gantabbanti ettha sace kenaci karaṇīyena tadaheva gantuṃ asakkonto katipāhena gamissāmīti gamane saussāho hoti, rakkhatīti vadanti. Mā idha paṭikkamīti mā idha pavisi. Tatreva vasitabbanti tattheva nissayaṃ gahetvā vasitabbaṃ. Taṃyeva vihāraṃ…pe… vasituṃ vaṭṭatīti ettha upajjhāyena pariccattattā upajjhāyasamodhānaparihāro natthi, tasmā upajjhāyena samodhānagatassapi ācariyassa santike gahitanissayo na paṭippassambhati.
อาจริยมฺหา นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธีสุ อาจริโย ปกฺกโนฺต วา โหตีติ เอตฺถ ‘‘ปกฺกโนฺตติ ทิสํ คโต’’ติอาทินา อุปชฺฌายสฺส ปกฺกมเน โย วินิจฺฉโย วุโตฺต, โส ตตฺถ วุตฺตนเยเนว อิธาปิ สกฺกา วิญฺญาตุนฺติ ตํ อวตฺวา ‘‘โกจิ อาจริโย อาปุจฺฉิตฺวา ปกฺกมตี’’ติอาทินา อโญฺญเยว นโย อารโทฺธ, อยญฺจ นโย อุปชฺฌายปกฺกมเนปิ เวทิตโพฺพเยวฯ อีทิเสสุ หิ ฐาเนสุ เอกตฺถ วุตฺตลกฺขณํ อญฺญตฺถาปิ ทฎฺฐพฺพํฯ สเจ เทฺว เลฑฺฑุปาเต อติกฺกมิตฺวา นิวตฺตติ, ปฎิปฺปสฺสโทฺธ โหตีติ เอตฺถ เอตฺตาวตา ทิสาปกฺกโนฺต นาม โหตีติ อเนฺตวาสิเก อนิกฺขิตฺตธุเรปิ นิสฺสโย ปฎิปฺปสฺสมฺภติฯ อาจริยุปชฺฌายา เทฺว เลฑฺฑุปาเต อติกฺกมฺม อญฺญสฺมิํ วิหาเร วสนฺตีติ พหิอุปจารสีมายํ อเนฺตวาสิกสทฺธิวิหาริกานํ วสนฎฺฐานโต เทฺว เลฑฺฑุปาเต อติกฺกมฺม อญฺญสฺมิํ เสนาสเน วสนฺติ, อโนฺตอุปจารสีมายํ ปน เทฺว เลฑฺฑุปาเต อติกฺกมิตฺวาปิ วสโต นิสฺสโย น ปฎิปฺปสฺสมฺภติฯ ‘‘สเจปิ อาจริโย มุญฺจิตุกาโมว หุตฺวา นิสฺสยปณามนาย ปณาเมตี’’ติอาทิ สพฺพํ อุปชฺฌายสฺส อาณตฺติยมฺปิ เวทิตพฺพํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ
Ācariyamhānissayapaṭippassaddhīsu ācariyo pakkanto vā hotīti ettha ‘‘pakkantoti disaṃ gato’’tiādinā upajjhāyassa pakkamane yo vinicchayo vutto, so tattha vuttanayeneva idhāpi sakkā viññātunti taṃ avatvā ‘‘koci ācariyo āpucchitvā pakkamatī’’tiādinā aññoyeva nayo āraddho, ayañca nayo upajjhāyapakkamanepi veditabboyeva. Īdisesu hi ṭhānesu ekattha vuttalakkhaṇaṃ aññatthāpi daṭṭhabbaṃ. Sace dve leḍḍupāte atikkamitvā nivattati, paṭippassaddho hotīti ettha ettāvatā disāpakkanto nāma hotīti antevāsike anikkhittadhurepi nissayo paṭippassambhati. Ācariyupajjhāyā dve leḍḍupāte atikkamma aññasmiṃ vihāre vasantīti bahiupacārasīmāyaṃ antevāsikasaddhivihārikānaṃ vasanaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkamma aññasmiṃ senāsane vasanti, antoupacārasīmāyaṃ pana dve leḍḍupāte atikkamitvāpi vasato nissayo na paṭippassambhati. ‘‘Sacepi ācariyo muñcitukāmova hutvā nissayapaṇāmanāya paṇāmetī’’tiādi sabbaṃ upajjhāyassa āṇattiyampi veditabbaṃ. Sesamettha uttānameva.
นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๒๒. นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถา • 22. Nissayapaṭippassaddhikathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถา • Nissayapaṭippassaddhikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถาวณฺณนา • Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถาวณฺณนา • Nissayapaṭippassaddhikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๒๒. นิสฺสยปฎิปฺปสฺสทฺธิกถา • 22. Nissayapaṭippassaddhikathā
