| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
४. निस्सयवारवण्णना
4. Nissayavāravaṇṇanā
३२९-३३७. निस्सयवारे कुसलं धम्मं निस्सायाति कुसलं धम्मं पतिट्ठट्ठेन निस्सयं कत्वाति अत्थो। सेसमेत्थ पच्चयवारे वुत्तनयेनेव वेदितब्बं। अवसाने पनस्स ‘‘पच्चयत्तं नाम निस्सयत्तं, निस्सयत्तं नाम पच्चयत्त’’न्ति इदं उभिन्नम्पि एतेसं वारानं अत्थतो निन्नानाकरणभावदस्सनत्थं वुत्तं। अत्थतो हि एतेपि पटिच्चसहजाता विय निन्नानाकरणा। एवं सन्तेपि अञ्ञमञ्ञस्स अत्थनियमनत्थं वुत्ता। अविज्जापच्चया सङ्खारातिआदीसु हि अनिस्साय वत्तमानं नानाक्खणिकम्पि ‘‘पच्चया उप्पज्जती’’ति वुत्तं। अञ्ञमञ्ञं अल्लीयित्वा ठितकट्ठादीसु च एकं एकस्स निस्सयपच्चयो न होति, तथा उपादारूपं महाभूतस्स निस्सयपच्चयो न होतियेव। इति पच्चयवारेन निस्सयपच्चयभावं निस्सयवारेन च पच्चयाति वुत्तस्स सहजातपुरेजातभावं नियमेतुं उभोपेते वुत्ता। अपिच तथा बुज्झनकानं अज्झासयवसेन देसनाविलासेन निरुत्तिपटिसम्भिदापभेदजाननवसेन चापि एते उभोपि वुत्ताति।
329-337. Nissayavāre kusalaṃ dhammaṃ nissāyāti kusalaṃ dhammaṃ patiṭṭhaṭṭhena nissayaṃ katvāti attho. Sesamettha paccayavāre vuttanayeneva veditabbaṃ. Avasāne panassa ‘‘paccayattaṃ nāma nissayattaṃ, nissayattaṃ nāma paccayatta’’nti idaṃ ubhinnampi etesaṃ vārānaṃ atthato ninnānākaraṇabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Atthato hi etepi paṭiccasahajātā viya ninnānākaraṇā. Evaṃ santepi aññamaññassa atthaniyamanatthaṃ vuttā. Avijjāpaccayā saṅkhārātiādīsu hi anissāya vattamānaṃ nānākkhaṇikampi ‘‘paccayā uppajjatī’’ti vuttaṃ. Aññamaññaṃ allīyitvā ṭhitakaṭṭhādīsu ca ekaṃ ekassa nissayapaccayo na hoti, tathā upādārūpaṃ mahābhūtassa nissayapaccayo na hotiyeva. Iti paccayavārena nissayapaccayabhāvaṃ nissayavārena ca paccayāti vuttassa sahajātapurejātabhāvaṃ niyametuṃ ubhopete vuttā. Apica tathā bujjhanakānaṃ ajjhāsayavasena desanāvilāsena niruttipaṭisambhidāpabhedajānanavasena cāpi ete ubhopi vuttāti.
निस्सयवारवण्णना।
Nissayavāravaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / १. कुसलत्तिकं • 1. Kusalattikaṃ
