| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿನಯಸಙ್ಗಹ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā |
೨೩. ನಿಸ್ಸಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ
23. Nissayavinicchayakathā
೧೫೧. ನಿಸ್ಸಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅಯಂ ನಿಸ್ಸಯೋ ನಾಮ ಕೇನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕೇನ ನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಥಂ ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ನಿಸ್ಸಾಯ ಕೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಕೇನ ಚ ನ ವಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ತತ್ಥ ಕೇನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕೇನ ನ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ, ನಿಸ್ಸಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೭೬, ೮೨) ಚ ವಚನತೋ ಯೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ ಪಟಿಬಲೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ದಸವಸ್ಸೋ ವಾ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೋ ವಾ, ತೇನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಇತರೇನ ನ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
151.Nissayoti ettha pana ayaṃ nissayo nāma kena dātabbo, kena na dātabbo, kassa dātabbo, kassa na dātabbo, kathaṃ gahito hoti, kathaṃ paṭippassambhati, nissāya kena vasitabbaṃ, kena ca na vasitabbanti? Tattha kena dātabbo, kena na dātabboti ettha tāva ‘‘anujānāmi, bhikkhave, byattena bhikkhunā paṭibalena dasavassena vā atirekadasavassena vā upasampādetuṃ, nissayaṃ dātu’’nti (mahāva. 76, 82) ca vacanato yo byatto hoti paṭibalo upasampadāya dasavasso vā atirekadasavasso vā, tena dātabbo, itarena na dātabbo. Sace deti, dukkaṭaṃ āpajjati.
ಏತ್ಥ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೪೫-೧೪೭) ಚ ‘‘ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಸುಪಟ್ಠಾಪಕಬಹುಸ್ಸುತೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪರಿಸುಪಟ್ಠಾಪಕೇನ ಹಿ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಪರಿಸಂ ಅಭಿವಿನಯೇ ವಿನೇತುಂ ದ್ವೇ ವಿಭಙ್ಗಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ತೀಹಿ ಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿವತ್ತನಕ್ಖಮಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಞ್ಚ ಖನ್ಧಕವತ್ತಞ್ಚ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪರಿಸಾಯ ಪನ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ವಿನಯನತ್ಥಂ ಸಚೇ ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕೋ ಹೋತಿ, ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಕೋ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ದೀಘಭಾಣಕೇನ ಮಹಾವಗ್ಗೋ, ಸಂಯುತ್ತಭಾಣಕೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ವಾ ತಯೋ ವಗ್ಗಾ ಮಹಾವಗ್ಗೋ ವಾ, ಅಙ್ಗುತ್ತರಭಾಣಕೇನ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಉಪರಿ ವಾ ಉಪಡ್ಢನಿಕಾಯೋ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ತಿಕನಿಪಾತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಗ್ಗಹೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಚತುಕ್ಕನಿಪಾತಂ ವಾ ಪಞ್ಚಕನಿಪಾತಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಜಾತಕಭಾಣಕೇನ ಸಾಟ್ಠಕಥಂ ಜಾತಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ತತೋ ಓರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಧಮ್ಮಪದಮ್ಪಿ ಸಹ ವತ್ಥುನಾ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ತತೋ ತತೋ ಸಮುಚ್ಚಯಂ ಕತ್ವಾ ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಕಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಇತರಾಸು ವಿಚಾರಣಾಯೇವ ನತ್ಥಿ। ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಸಾಟ್ಠಕಥಮ್ಪಿ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕಞ್ಚ ಪಗುಣಂ, ಸುತ್ತನ್ತೇ ಚ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೋ ಗನ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಯೇನ ಪನ ಸುತ್ತನ್ತತೋ ಚ ವಿನಯತೋ ಚ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣೋ ಗನ್ಥೋ ಉಗ್ಗಹಿತೋ, ಅಯಂ ಪರಿಸುಪಟ್ಠಾಕೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋವ ಹೋತಿ, ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಯೇನಕಾಮಂಗಮೋ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಲಭತಿ, ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ।
Ettha (pāci. aṭṭha. 145-147) ca ‘‘byatto’’ti iminā parisupaṭṭhāpakabahussuto veditabbo. Parisupaṭṭhāpakena hi sabbantimena paricchedena parisaṃ abhivinaye vinetuṃ dve vibhaṅgā paguṇā vācuggatā kātabbā, asakkontena tīhi janehi saddhiṃ parivattanakkhamā kātabbā, kammākammañca khandhakavattañca uggahetabbaṃ, parisāya pana abhidhamme vinayanatthaṃ sace majjhimabhāṇako hoti, mūlapaṇṇāsako uggahetabbo, dīghabhāṇakena mahāvaggo, saṃyuttabhāṇakena heṭṭhimā vā tayo vaggā mahāvaggo vā, aṅguttarabhāṇakena heṭṭhā vā upari vā upaḍḍhanikāyo uggahetabbo, asakkontena tikanipātato paṭṭhāya uggahetumpi vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘ekaṃ gaṇhantena catukkanipātaṃ vā pañcakanipātaṃ vā uggahetuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Jātakabhāṇakena sāṭṭhakathaṃ jātakaṃ uggahetabbaṃ, tato oraṃ na vaṭṭati. ‘‘Dhammapadampi saha vatthunā uggahetuṃ vaṭṭatī’’ti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Tato tato samuccayaṃ katvā mūlapaṇṇāsakamattaṃ vaṭṭati, ‘‘na vaṭṭatī’’ti kurundaṭṭhakathāyaṃ paṭikkhittaṃ, itarāsu vicāraṇāyeva natthi. Abhidhamme kiñci gahetabbanti na vuttaṃ. Yassa pana sāṭṭhakathampi vinayapiṭakaṃ abhidhammapiṭakañca paguṇaṃ, suttante ca vuttappakāro gantho natthi, parisaṃ upaṭṭhāpetuṃ na labhati. Yena pana suttantato ca vinayato ca vuttappamāṇo gantho uggahito, ayaṃ parisupaṭṭhāko bahussutova hoti, disāpāmokkho yenakāmaṃgamo parisaṃ upaṭṭhāpetuṃ labhati, ayaṃ imasmiṃ atthe ‘‘byatto’’ti adhippeto.
ಯೋ ಪನ ಅನ್ತೇವಾಸಿನೋ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಸ್ಸ ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಸಕ್ಕೋತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕಾತುಂ, ಅಯಂ ಇಧ ‘‘ಪಟಿಬಲೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ –
Yo pana antevāsino vā saddhivihārikassa vā gilānassa sakkoti upaṭṭhānādīni kātuṃ, ayaṃ idha ‘‘paṭibalo’’ti adhippeto. Yaṃ pana vuttaṃ –
‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Na asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, na asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, na asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, na asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, na asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ। ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ। ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ। ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ। ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Attanā na asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, na paraṃ asekkhe sīlakkhandhe samādapetā. Attanā na asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, na paraṃ asekkhe samādhikkhandhe samādapetā. Attanā na asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, na paraṃ asekkhe paññākkhandhe samādapetā. Attanā na asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, na paraṃ asekkhe vimuttikkhandhe samādapetā. Attanā na asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti, na paraṃ asekkhe vimuttiñāṇadassanakkhandhe samādapetā. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಹಿರಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪೀ ಹೋತಿ, ಕುಸೀತೋ ಹೋತಿ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ , ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappī hoti, kusīto hoti, muṭṭhassati hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ , na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ, ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Adhisīle sīlavipanno hoti, ajjhācāre ācāravipanno hoti, atidiṭṭhiyā diṭṭhivipanno hoti, appassuto hoti, duppañño hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಂ ವಾ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ವಾ, ಅನಭಿರತಂ ವೂಪಕಾಸೇತುಂ ವಾ ವೂಪಕಾಸಾಪೇತುಂ ವಾ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮತೋ ವಿನೋದೇತುಂ, ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Na paṭibalo hoti antevāsiṃ vā saddhivihāriṃ vā gilānaṃ upaṭṭhātuṃ vā upaṭṭhāpetuṃ vā, anabhirataṃ vūpakāsetuṃ vā vūpakāsāpetuṃ vā, uppannaṃ kukkuccaṃ dhammato vinodetuṃ, āpattiṃ na jānāti, āpattiyā vuṭṭhānaṃ na jānāti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಂ ವಾ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತುಂ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಯ ವಿನೇತುಂ, ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ವಿನೇತುಂ, ಅಭಿವಿನಯೇ ವಿನೇತುಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಧಮ್ಮತೋ ವಿವೇಚೇತುಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Na paṭibalo hoti antevāsiṃ vā saddhivihāriṃ vā ābhisamācārikāya sikkhāya sikkhāpetuṃ, ādibrahmacariyakāya sikkhāya vinetuṃ, abhidhamme vinetuṃ, abhivinaye vinetuṃ, uppannaṃ diṭṭhigataṃ dhammato vivecetuṃ. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ । ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಉಭಯಾನಿ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ ನ ಸ್ವಾಗತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ನ ಸುವಿಭತ್ತಾನಿ ನ ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನಿ ನ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಸುತ್ತಸೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo . Āpattiṃ na jānāti, anāpattiṃ na jānāti, lahukaṃ āpattiṃ na jānāti, garukaṃ āpattiṃ na jānāti, ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena na svāgatāni honti na suvibhattāni na suppavattīni na suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಊನದಸವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ । ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ॰ ೮೪)। ತಮ್ಪಿ –
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Āpattiṃ na jānāti, anāpattiṃ na jānāti, lahukaṃ āpattiṃ na jānāti, garukaṃ āpattiṃ na jānāti, ūnadasavasso hoti . Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo, na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo’’tiādi (mahāva. 84). Tampi –
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ, ನಿಸ್ಸಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೭೬, ೮೨) ಚ ಏವಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಸ್ಸೇವ ಉಪಜ್ಝಾಯಾಚರಿಯಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, byattena bhikkhunā paṭibalena dasavassena vā atirekadasavassena vā upasampādetuṃ, nissayaṃ dātu’’nti (mahāva. 76, 82) ca evaṃ saṅkhepato vuttasseva upajjhāyācariyalakkhaṇassa vitthāradassanatthaṃ vuttaṃ.
ತತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೪) ಕಿಞ್ಚಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚಿ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅಸ್ಸದ್ಧೋ’’ತಿ ಚ ಆದೀಸು ತೀಸು ಪಞ್ಚಕೇಸು ಅಯುತ್ತವಸೇನ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಕತೋ, ನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ। ಯೋ ಹಿ ಅಸೇಕ್ಖೇಹಿ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದೀಹಿ ಅಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪರೇ ಚ ತತ್ಥ ಸಮಾದಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಸ್ಸದ್ಧಿಯಾದಿದೋಸಯುತ್ತೋವ ಹುತ್ವಾ ಪರಿಸಂ ಪರಿಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಪರಿಯಾಯತಿಯೇವ ನ ವಡ್ಢತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತೇನ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ। ನ ಹಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸೇವ ಉಪಜ್ಝಾಚರಿಯಭಾವೋ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ಯದಿ ತಸ್ಸೇವ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ‘‘ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿಂ ನ ವದೇಯ್ಯ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಸೀಲಾದೀಹಿ ನ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Tattha (mahāva. aṭṭha. 84) kiñci ayuttavasena paṭikkhittaṃ, kiñci āpattiaṅgavasena. Tathā hi ‘‘na asekkhena sīlakkhandhenā’’ti ca ‘‘attanā na asekkhenā’’ti ca ‘‘assaddho’’ti ca ādīsu tīsu pañcakesu ayuttavasena paṭikkhepo kato, na āpattiaṅgavasena. Yo hi asekkhehi sīlakkhandhādīhi asamannāgato pare ca tattha samādapetuṃ asakkonto assaddhiyādidosayuttova hutvā parisaṃ pariharati, tassa parisā sīlādīhi pariyāyatiyeva na vaḍḍhati, tasmā ‘‘tena na upasampādetabba’’ntiādi ayuttavasena vuttaṃ, na āpattiaṅgavasena. Na hi khīṇāsavasseva upajjhācariyabhāvo bhagavatā anuññāto, yadi tasseva anuññāto abhavissa, ‘‘sace upajjhāyassa anabhirati uppannā hotī’’tiādiṃ na vadeyya, yasmā pana khīṇāsavassa parisā sīlādīhi na parihāyati, tasmā ‘‘pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabba’’ntiādi vuttaṃ.
ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋತಿಆದೀಸು ಪಾರಾಜಿಕಞ್ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಞ್ಚ ಆಪನ್ನೋ ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ। ಇತರೇ ಪಞ್ಚಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆಪನ್ನೋ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪಹಾಯ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ। ಯತ್ತಕಂ ಸುತಂ ಪರಿಸಂ ಪರಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ತೇನ ವಿರಹಿತತ್ತಾ ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ। ಯಂ ತೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ ಆಪತ್ತಾದಿ, ತಸ್ಸ ಅಜಾನನತೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇ ಪುರಿಮಾನಿ ತೀಣಿ ಪದಾನಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ।
Adhisīlesīlavipannotiādīsu pārājikañca saṅghādisesañca āpanno adhisīle sīlavipanno nāma. Itare pañcāpattikkhandhe āpanno ajjhācāre ācāravipanno nāma. Sammādiṭṭhiṃ pahāya antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato atidiṭṭhiyā diṭṭhivipanno nāma. Yattakaṃ sutaṃ parisaṃ pariharantassa icchitabbaṃ, tena virahitattā appassuto. Yaṃ tena jānitabbaṃ āpattādi, tassa ajānanato duppañño. Imasmiṃ pañcake purimāni tīṇi padāni ayuttavasena vuttāni, pacchimāni dve āpattiaṅgavasena.
ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಮಯಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಮಂ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿಂ ಅಯಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ವುಟ್ಠಾನಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿತೋ ವಾ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿತೋ ವಾ ಆಪತ್ತಿತೋ ಏವಂ ನಾಮ ವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಪಞ್ಚಕೇ ಪುರಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಪದಾನಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾನಿ ತೀಣಿ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ।
Āpattiṃ na jānātīti ‘‘idaṃ nāma mayā kata’’nti vutte ‘‘imaṃ nāma āpattiṃ ayaṃ āpanno’’ti na jānāti. Vuṭṭhānaṃ na jānātīti ‘‘vuṭṭhānagāminito vā desanāgāminito vā āpattito evaṃ nāma vuṭṭhānaṃ hotī’’ti na jānāti. Imasmiñhi pañcake purimāni dve padāni ayuttavasena vuttāni, pacchimāni tīṇi āpattiaṅgavasena.
ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಯಾತಿ ಖನ್ಧಕವತ್ತೇ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಾಯಾತಿ ಸೇಕ್ಖಪಣ್ಣತ್ತಿಯಂ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಿಧಮ್ಮೇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಿವಿನಯೇತಿ ಸಕಲೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಮ್ಮತೋ ವಿವೇಚೇತುನ್ತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಕಾರಣೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತುಂ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಆಪತ್ತಿ।
Ābhisamācārikāyasikkhāyāti khandhakavatte vinetuṃ na paṭibalo hotīti attho. Ādibrahmacariyakāyāti sekkhapaṇṇattiyaṃ vinetuṃ na paṭibaloti attho. Abhidhammeti nāmarūpaparicchede vinetuṃ na paṭibaloti attho. Abhivinayeti sakale vinayapiṭake vinetuṃ na paṭibaloti attho. Vinetuṃ na paṭibaloti ca sabbattha sikkhāpetuṃ na sakkotīti attho. Dhammato vivecetunti dhammena kāraṇena vissajjāpetuṃ. Imasmiṃ pañcake sabbapadesu āpatti.
‘‘ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿಆದಿಪಞ್ಚಕಸ್ಮಿಂ ವಿತ್ಥಾರೇನಾತಿ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇನ ಸದ್ಧಿಂ। ನ ಸ್ವಾಗತಾನೀತಿ ನ ಸುಟ್ಠು ಆಗತಾನಿ। ಸುವಿಭತ್ತಾನೀತಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತಾನಿ ಪದಪಚ್ಚಾಭಟ್ಠಸಙ್ಕರದೋಸರಅತಾನಿ। ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನೀತಿ ಪಗುಣಾನಿ ವಾಚುಗ್ಗತಾನಿ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ। ಸುತ್ತಸೋತಿ ಖನ್ಧಕಪರಿವಾರತೋ ಆಹರಿತಬ್ಬಸುತ್ತವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ। ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋತಿ ಅಕ್ಖರಪದಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಚ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅವಿಪರೀತಕ್ಖರಾನಿ। ಏತೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾ ದೀಪಿತಾ। ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ ಹಿ ಏಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಹೋತೀತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇಪಿ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಆಪತ್ತಿ। ಊನದಸವಸ್ಸಪರಿಯೋಸಾನಪಞ್ಚಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇತಿ ಆದಿತೋ ತಯೋ ಪಞ್ಚಕಾ, ಚತುತ್ಥೇ ತೀಣಿ ಪದಾನಿ, ಪಞ್ಚಮೇ ದ್ವೇ ಪದಾನೀತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚಕಾ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ಚತುತ್ಥೇ ಪಞ್ಚಕೇ ದ್ವೇ ಪದಾನಿ, ಪಞ್ಚಮೇ ತೀಣಿ, ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಟ್ಠಮಾ ತಯೋ ಪಞ್ಚಕಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚಕಾ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ ವುತ್ತಾ।
‘‘Āpattiṃ na jānātī’’tiādipañcakasmiṃ vitthārenāti ubhatovibhaṅgena saddhiṃ. Na svāgatānīti na suṭṭhu āgatāni. Suvibhattānīti suṭṭhu vibhattāni padapaccābhaṭṭhasaṅkaradosaraatāni. Suppavattīnīti paguṇāni vācuggatāni suvinicchitāni. Suttasoti khandhakaparivārato āharitabbasuttavasena suṭṭhu vinicchitāni. Anubyañjanasoti akkharapadapāripūriyā ca suvinicchitāni akhaṇḍāni aviparītakkharāni. Etena aṭṭhakathā dīpitā. Aṭṭhakathāto hi esa vinicchayo hotīti. Imasmiṃ pañcakepi sabbapadesu āpatti. Ūnadasavassapariyosānapañcakepi eseva nayo. Iti ādito tayo pañcakā, catutthe tīṇi padāni, pañcame dve padānīti sabbepi cattāro pañcakā ayuttavasena vuttā, catutthe pañcake dve padāni, pañcame tīṇi, chaṭṭhasattamaṭṭhamā tayo pañcakāti sabbepi cattāro pañcakā āpattiaṅgavasena vuttā.
ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಪನ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೮೪) ಅಟ್ಠ ಪಞ್ಚಕಾ ಆಗತಾಯೇವ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ಅನಾಪತ್ತಿ।
Sukkapakkhe pana vuttavipariyāyena ‘‘pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbaṃ, nissayo dātabbo, sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hotī’’tiādinā (mahāva. 84) aṭṭha pañcakā āgatāyeva. Tattha sabbattheva anāpatti.
೧೫೨. ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯೋ ಲಜ್ಜೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ। ಇತರಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲಜ್ಜೀನಂ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಯೋ ದದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೨೦) ವಚನತೋ। ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೇನಪಿ ಅಲಜ್ಜೀ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲಜ್ಜೀನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ಯೋ ವಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೨೦)। ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೦) ಚ ಅಲಜ್ಜೀನನ್ತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಅಲಜ್ಜಿಪುಗ್ಗಲೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ವಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ನವಂ ಠಾನಂ ಗತೇನ ‘‘ಏಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇನಪಿ ಚತೂಹಪಞ್ಚಾಹಂ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿಭಾವಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತೂಹಪಞ್ಚಾಹಂ ಆಗಮೇತುಂ ಯಾವ ಭಿಕ್ಖುಸಭಾಗತಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೨೦) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ ‘‘ಥೇರೋ ಲಜ್ಜೀ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುತ್ವಾ ಆಗತದಿವಸೇಯೇವ ಗಹೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಆಗಮೇಹಿ ತಾವ, ವಸನ್ತೋ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಕತಿಪಾಹಂ ಆಚಾರಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಪಕತಿಯಾ ನಿಸ್ಸಯಗಹಣಟ್ಠಾನಂ ಗತೇನ ಪನ ತದಹೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಸಚೇ ಪಠಮಯಾಮೇ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ಓಕಾಸಂ ಅಲಭನ್ತೋ ‘‘ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಯತಿ, ಅರುಣಂ ಉಗ್ಗತಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಯತಿ, ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಗತಪುಬ್ಬಂ ಠಾನಂ ಗತೇನ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ವಸಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಸತ್ತಾಹಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಥೇರೋ ‘‘ಕಿಂ ಸತ್ತಾಹಂ ವಸನ್ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯೇನಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಲದ್ಧಪರಿಹಾರೋ ಹೋತಿ।
152.Kassa dātabbo, kassa na dātabboti ettha pana yo lajjī hoti, tassa dātabbo. Itarassa na dātabbo ‘‘na, bhikkhave, alajjīnaṃ nissayo dātabbo, yo dadeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 120) vacanato. Nissāya vasantenapi alajjī nissāya na vasitabbaṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘na, bhikkhave, alajjīnaṃ nissāya vatthabbaṃ, yo vaseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 120). Ettha (mahāva. aṭṭha. 120) ca alajjīnanti upayogatthe sāmivacanaṃ, alajjipuggale nissāya na vasitabbanti vuttaṃ hoti. Tasmā navaṃ ṭhānaṃ gatena ‘‘ehi, bhikkhu, nissayaṃ gaṇhāhī’’ti vuccamānenapi catūhapañcāhaṃ nissayadāyakassa lajjibhāvaṃ upaparikkhitvā nissayo gahetabbo. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, catūhapañcāhaṃ āgametuṃ yāva bhikkhusabhāgataṃ jānāmī’’ti (mahāva. 120) hi vuttaṃ. Sace ‘‘thero lajjī’’ti bhikkhūnaṃ santike sutvā āgatadivaseyeva gahetukāmo hoti, thero pana ‘‘āgamehi tāva, vasanto jānissasī’’ti katipāhaṃ ācāraṃ upaparikkhitvā nissayaṃ deti, vaṭṭati, pakatiyā nissayagahaṇaṭṭhānaṃ gatena pana tadaheva gahetabbo, ekadivasampi parihāro natthi. Sace paṭhamayāme ācariyassa okāso natthi, okāsaṃ alabhanto ‘‘paccūsasamaye gahessāmī’’ti sayati, aruṇaṃ uggatampi na jānāti, anāpatti. Sace pana ‘‘gaṇhissāmī’’ti ābhogaṃ akatvā sayati, aruṇuggamane dukkaṭaṃ. Agatapubbaṃ ṭhānaṃ gatena dve tīṇi divasāni vasitvā gantukāmena anissitena vasitabbaṃ. ‘‘Sattāhaṃ vasissāmī’’ti ālayaṃ karontena pana nissayo gahetabbo. Sace thero ‘‘kiṃ sattāhaṃ vasantassa nissayenā’’ti vadati, paṭikkhittakālato paṭṭhāya laddhaparihāro hoti.
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಚೇ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕಂ ನ ಲಭತಿ, ಏವಂ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ಬಹೂನಿಪಿ ದಿವಸಾನಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪುಬ್ಬೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ಥಪುಬ್ಬಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆವಾಸಂ ಪವಿಸತಿ, ಏಕರತ್ತಂ ವಸನ್ತೇನಪಿ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ವಿಸ್ಸಮನ್ತೋ ವಾ ಸತ್ಥಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಪನ ನಿಬದ್ಧವಾಸಂ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ನಾವಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪನ ವಸ್ಸಾನೇ ಆಗತೇಪಿ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
‘‘Anujānāmi , bhikkhave, addhānamaggappaṭipannena bhikkhunā nissayaṃ alabhamānena anissitena vatthu’’nti vacanato pana addhānamaggappaṭipanno sace attanā saddhiṃ addhānamaggappaṭipannaṃ nissayadāyakaṃ na labhati, evaṃ nissayaṃ alabhamānena anissitena bahūnipi divasāni gantuṃ vaṭṭati. Sace pubbe nissayaṃ gahetvā vutthapubbaṃ kiñci āvāsaṃ pavisati, ekarattaṃ vasantenapi nissayo gahetabbo. Antarāmagge vissamanto vā satthaṃ vā pariyesanto katipāhaṃ vasati, anāpatti. Antovasse pana nibaddhavāsaṃ vasitabbaṃ, nissayo ca gahetabbo. Nāvāya gacchantassa pana vassāne āgatepi nissayaṃ alabhantassa anāpatti. Sace antarāmagge gilāno hoti, nissayaṃ alabhamānena anissitena vasituṃ vaṭṭati.
ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋಪಿ ಗಿಲಾನೇನ ಯಾಚಿಯಮಾನೋ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಏವ ವಸಿತುಂ ಲಭತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೨೧)। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಯಾಚಾಹಿ ಮ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋಪಿ ಗಿಲಾನೋ ಮಾನೇನ ನ ಯಾಚತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ।
Gilānupaṭṭhākopi gilānena yāciyamāno anissito eva vasituṃ labhati. Vuttañhetaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānena bhikkhunā nissayaṃ alabhamānena anissitena vatthuṃ, anujānāmi, bhikkhave, gilānupaṭṭhākena bhikkhunā nissayaṃ alabhamānena yāciyamānena anissitena vatthu’’nti (mahāva. 121). Sace pana ‘‘yācāhi ma’’nti vuccamānopi gilāno mānena na yācati, gantabbaṃ.
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಞ್ಞಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ ‘ಯದಾ ಪತಿರೂಪೋ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ಯತ್ಥ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಪಟಿಲಾಭವಸೇನ ಫಾಸು ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಪರಿಹಾರಂ ನೇವ ಸೋತಾಪನ್ನೋ, ನ ಸಕದಾಗಾಮಿಅನಾಗಾಮಿಅರಹನ್ತೋ ಲಭನ್ತಿ, ನ ಥಾಮಗತಸ್ಸ ಸಮಾಧಿನೋ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ವಾ ಲಾಭೀ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೇ ಕಥಾವ ನತ್ಥಿ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಸಮಥೋ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವಾ ತರುಣಾ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಇಮಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ, ಪವಾರಣಾಸಙ್ಗಹೋಪಿ ಏತಸ್ಸೇವ ಅನುಞ್ಞಾತೋ। ತಸ್ಮಾ ಇಮಿನಾ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಆಚರಿಯೇ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಗತೇಪಿ ‘‘ಯದಾ ಪತಿರೂಪೋನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಯಾವ ಆಸಾಳ್ಹೀಪುಣ್ಣಮಾ, ತಾವ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಆಸಾಳ್ಹೀಮಾಸೇ ಆಚರಿಯೋ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ಯತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ।
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āraññikena bhikkhunā phāsuvihāraṃ sallakkhentena nissayaṃ alabhamānena anissitena vatthuṃ ‘yadā patirūpo nissayadāyako āgacchissati, tadā tassa nissāya vasissāmī’’’ti vacanato pana yattha vasantassa samathavipassanānaṃ paṭilābhavasena phāsu hoti, tādisaṃ phāsuvihāraṃ sallakkhentena nissayaṃ alabhamānena anissitena vatthabbaṃ. Imañca pana parihāraṃ neva sotāpanno, na sakadāgāmianāgāmiarahanto labhanti, na thāmagatassa samādhino vā vipassanāya vā lābhī, vissaṭṭhakammaṭṭhāne pana bālaputhujjane kathāva natthi. Yassa kho pana samatho vā vipassanā vā taruṇā hoti, ayaṃ imaṃ parihāraṃ labhati, pavāraṇāsaṅgahopi etasseva anuññāto. Tasmā iminā puggalena ācariye pavāretvā gatepi ‘‘yadā patirūponissayadāyako āgacchissati, taṃ nissāya vasissāmī’’ti ābhogaṃ katvā puna yāva āsāḷhīpuṇṇamā, tāva anissitena vatthuṃ vaṭṭati. Sace pana āsāḷhīmāse ācariyo nāgacchati, yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaṃ.
೧೫೩. ಕಥಂ ಗಹಿತೋ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಾವ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಹೋಹೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ವುತ್ತೇ ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ‘‘ಸಾಹೂ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಲಹೂ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಓಪಾಯಿಕ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಪತಿರೂಪ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಪಾಸಾದಿಕೇನ ಸಮ್ಪಾದೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ಕಾಯೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ವಾಚಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ। ಇದಮೇವ ಹೇತ್ಥ ಉಪಜ್ಝಾಯಗ್ಗಹಣಂ, ಯದಿದಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಪದೇಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪದಸ್ಸ ವಾಚಾಯ ಸಾವನಂ ಕಾಯೇನ ವಾ ಅತ್ಥವಿಞ್ಞಾಪನನ್ತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದನ್ತಿ, ನ ತಂ ಪಮಾಣಂ। ಆಯಾಚನದಾನಮತ್ತೇನ ಹಿ ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ನ ಏತ್ಥ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ ಅಙ್ಗಂ। ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನಪಿ ನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮೇ ಪದೇನ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ಞಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ದಾನಿ ಥೇರೋ ಮಯ್ಹಂ ಭಾರೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಥೇರಸ್ಸ ಭಾರೋ’’ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಞಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೬೪)। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
153.Kathaṃgahito hotīti ettha upajjhāyassa santike tāva upajjhaṃ gaṇhantena ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ. Evaṃ saddhivihārikena vutte sace upajjhāyo ‘‘sāhū’’ti vā ‘‘lahū’’ti vā ‘‘opāyika’’nti vā ‘‘patirūpa’’nti vā ‘‘pāsādikena sampādehī’’ti vā kāyena viññāpeti, vācāya viññāpeti, kāyena vācāya viññāpeti, gahito hoti upajjhāyo. Idameva hettha upajjhāyaggahaṇaṃ, yadidaṃ upajjhāyassa imesu pañcasu padesu yassa kassaci padassa vācāya sāvanaṃ kāyena vā atthaviññāpananti. Keci pana ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchanaṃ sandhāya vadanti, na taṃ pamāṇaṃ. Āyācanadānamattena hi gahito hoti upajjhāyo, na ettha sampaṭicchanaṃ aṅgaṃ. Saddhivihārikenapi na kevalaṃ ‘‘iminā me padena upajjhāyo gahito’’ti ñātuṃ vaṭṭati, ‘‘ajjatagge dāni thero mayhaṃ bhāro, ahampi therassa bhāro’’ti idampi ñātuṃ vaṭṭati (mahāva. aṭṭha. 64). Vuttañhetaṃ –
‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಮ್ಹಿ ಪುತ್ತಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ಪಿತುಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಗಾರವಾ ಸಪ್ಪತಿಸ್ಸಾ ಸಭಾಗವುತ್ತಿನೋ ವಿಹರನ್ತಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುಡ್ಢಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೬೫)।
‘‘Upajjhāyo, bhikkhave, saddhivihārikamhi puttacittaṃ upaṭṭhapessati, saddhivihāriko upajjhāyamhi pitucittaṃ upaṭṭhapessati, evaṃ te aññamaññaṃ sagāravā sappatissā sabhāgavuttino viharantā imasmiṃ dhammavinaye vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti (mahāva. 65).
ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ – ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಹೋಹಿ, ಆಯಸ್ಮತೋ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೭೭) ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
Ācariyassa santike nissayaggahaṇepi ayameva vinicchayo. Ayaṃ panettha viseso – ācariyassa santike nissayaṃ gaṇhantena ukkuṭikaṃ nisīditvā ‘‘ācariyo me, bhante, hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti (mahāva. 77) tikkhattuṃ vattabbaṃ, sesaṃ vuttanayameva.
೧೫೪. ಕಥಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
154.Kathaṃpaṭippassambhatīti ettha tāva upajjhāyamhā pañcahākārehi nissayapaṭippassaddhi veditabbā, ācariyamhā chahi ākārehi. Vuttañhetaṃ –
‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ। ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಿಬ್ಭನ್ತೋ ವಾ, ಕಾಲಕತೋ ವಾ, ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೋ ವಾ, ಆಣತ್ತಿಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ। ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ।
‘‘Pañcimā, bhikkhave, nissayapaṭippassaddhiyo upajjhāyamhā. Upajjhāyo pakkanto vā hoti, vibbhanto vā, kālakato vā, pakkhasaṅkanto vā, āṇattiyeva pañcamī. Imā kho, bhikkhave, pañca nissayapaṭippassaddhiyo upajjhāyamhā.
ಛಯಿಮಾ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ। ಆಚರಿಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಿಬ್ಭನ್ತೋ ವಾ, ಕಾಲಕತೋ ವಾ, ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೋ ವಾ, ಆಣತ್ತಿಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ವಾ ಸಮೋಧಾನಗತೋ ಹೋತಿ। ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೮೩)।
Chayimā , bhikkhave, nissayapaṭippassaddhiyo ācariyamhā. Ācariyo pakkanto vā hoti, vibbhanto vā, kālakato vā, pakkhasaṅkanto vā, āṇattiyeva pañcamī, upajjhāyena vā samodhānagato hoti. Imā kho, bhikkhave, cha nissayapaṭippassaddhiyo ācariyamhā’’ti (mahāva. 83).
ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೩) – ಪಕ್ಕನ್ತೋತಿ ದಿಸಂ ಗತೋ। ಏವಂ ಗತೇ ಚ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಅತ್ಥಿ, ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞದಾಪಿ ನಿಸ್ಸಯೋ ವಾ ಗಹಿತಪುಬ್ಬೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ವಾ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಪರಿಭೋಗೋ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಸಚೇ ತಾದಿಸೋ ನತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞೋ ಲಜ್ಜೀ ಪೇಸಲೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಪೇಸಲಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೇನ ತದಹೇವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ದೇತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ಅಥ ಪನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಲಹುಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಚೇ ತಥಾ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವದತಿ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಆಗಮೇಥಾ’’ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ಪನಸ್ಸ ಪಕತಿಯಾ ಪೇಸಲಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ದಿವಸಾನಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಭಾಗತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರೇ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ನತ್ಥಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚ ‘‘ಅಹಂ ಕತಿಪಾಹೇನ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ, ಯಾವ ಆಗಮನಾ ಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಅಥಾಪಿ ನಂ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲತೋ ಉತ್ತರಿಪಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ದಸ ವಾ ದಿವಸಾನಿ ವಾಸೇನ್ತಿಯೇವ, ತೇನ ವಿಹಾರಂ ಪವತ್ತಿ ಪೇಸೇತಬ್ಬಾ ‘‘ದಹರಾ ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠನ್ತು, ಅಹಂ ಅಸುಕದಿವಸಂ ನಾಮ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಅಥ ಆಗಚ್ಛತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ನದೀಪೂರೇನ ವಾ ಚೋರಾದೀಹಿ ವಾ ಉಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ, ಥೇರೋ ಉದಕೋಸಕ್ಕನಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ, ಸಹಾಯೇ ವಾ ಪರಿಯೇಸತಿ, ತಂ ಚೇ ಪವತ್ತಿಂ ದಹರಾ ಸುಣನ್ತಿ, ಯಾವ ಆಗಮನಾ ಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ‘‘ಇಧೇವಾಹಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಹಿಣತಿ, ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಯತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ವಿಬ್ಭನ್ತೇ ಪನ ಕಾಲಕತೇ ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೇ ವಾ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ।
Tatrāyaṃ vinicchayo (mahāva. aṭṭha. 83) – pakkantoti disaṃ gato. Evaṃ gate ca pana tasmiṃ sace vihāre nissayadāyako atthi, yassa santike aññadāpi nissayo vā gahitapubbo hoti, yo vā ekasambhogaparibhogo, tassa santike nissayo gahetabbo, ekadivasampi parihāro natthi. Sace tādiso natthi, añño lajjī pesalo atthi, tassa pesalabhāvaṃ jānantena tadaheva nissayo yācitabbo. Sace deti, iccetaṃ kusalaṃ. Atha pana ‘‘tumhākaṃ upajjhāyo lahuṃ āgamissatī’’ti pucchati, upajjhāyena ce tathā vuttaṃ, ‘‘āma, bhante’’ti vattabbaṃ. Sace vadati ‘‘tena hi upajjhāyassa āgamanaṃ āgamethā’’ti, vaṭṭati. Atha panassa pakatiyā pesalabhāvaṃ na jānāti, cattāri pañca divasāni tassa bhikkhussa sabhāgataṃ oloketvā okāsaṃ kāretvā nissayo gahetabbo. Sace pana vihāre nissayadāyako natthi, upajjhāyo ca ‘‘ahaṃ katipāhena āgamissāmi, mā ukkaṇṭhitthā’’ti vatvā gato, yāva āgamanā parihāro labbhati, athāpi naṃ tattha manussā paricchinnakālato uttaripi pañca vā dasa vā divasāni vāsentiyeva, tena vihāraṃ pavatti pesetabbā ‘‘daharā mā ukkaṇṭhantu, ahaṃ asukadivasaṃ nāma āgamissāmī’’ti, evampi parihāro labbhati. Atha āgacchato antarāmagge nadīpūrena vā corādīhi vā upaddavo hoti, thero udakosakkanaṃ vā āgameti, sahāye vā pariyesati, taṃ ce pavattiṃ daharā suṇanti, yāva āgamanā parihāro labbhati. Sace pana so ‘‘idhevāhaṃ vasissāmī’’ti pahiṇati, parihāro natthi. Yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaṃ. Vibbhante pana kālakate pakkhasaṅkante vā ekadivasampi parihāro natthi, yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaṃ.
ಆಣತ್ತೀತಿ ಪನ ನಿಸ್ಸಯಪಣಾಮನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಣಾಮೇಮಿ ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಮಾ ಇಧ ಪಟಿಕ್ಕಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ನೀಹರ ತೇ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ನಾಹಂ ತಯಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಳಿನಯೇನ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕನಯೇನ ವಾ ಯೋ ನಿಸ್ಸಯಪಣಾಮನಾಯ ಪಣಾಮಿತೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಆದಿತೋವ ನ ಖಮತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತಾವ ಸಯಮೇವ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನೋ ಚೇ ಖಮತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಮಹಾಥೇರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನೋ ಚೇ ಖಮತಿ, ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಏವಮ್ಪಿ ನ ಖಮತಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸಭಾಗಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ‘ಸಭಾಗಾನಂ ಮೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸತೀ’ತಿ ಞತ್ವಾಪಿ ಖಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ಏವಮ್ಪಿ ನ ಖಮತಿ, ತತ್ರೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರ ಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಾದಿದೋಸೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ವಸಿತುಂ, ತಂಯೇವ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಯಮಾಣತ್ತಿಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Āṇattīti pana nissayapaṇāmanā vuccati, tasmā ‘‘paṇāmemi ta’’nti vā ‘‘mā idha paṭikkamī’’ti vā ‘‘nīhara te pattacīvara’’nti vā ‘‘nāhaṃ tayā upaṭṭhāpetabbo’’ti vāti iminā pāḷinayena ‘‘mā maṃ gāmappavesanaṃ āpucchī’’tiādinā pāḷimuttakanayena vā yo nissayapaṇāmanāya paṇāmito hoti, tena upajjhāyo khamāpetabbo. Sace āditova na khamati, daṇḍakammaṃ āharitvā tikkhattuṃ tāva sayameva khamāpetabbo. No ce khamati, tasmiṃ vihāre mahāthere gahetvā khamāpetabbo. No ce khamati, sāmantavihāre bhikkhū gahetvā khamāpetabbo. Sace evampi na khamati, aññattha gantvā upajjhāyassa sabhāgānaṃ santike vasitabbaṃ ‘‘appeva nāma ‘sabhāgānaṃ me santike vasatī’ti ñatvāpi khameyyā’’ti. Sace evampi na khamati, tatreva vasitabbaṃ. Tatra ce dubbhikkhādidosena na sakkā hoti vasituṃ, taṃyeva vihāraṃ āgantvā aññassa santike nissayaṃ gahetvā vasituṃ vaṭṭati. Ayamāṇattiyaṃ vinicchayo.
ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೀಸು ಆಚರಿಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಾ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಕೋಚಿ ಆಚರಿಯೋ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಕೋಚಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋಪಿ ಏವಮೇವ। ತತ್ರ ಸಚೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಆಚರಿಯಂ ಆಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಠಾನಂ ಗನ್ತುಂ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನಾ’’ತಿ, ಆಚರಿಯೇನ ಚ ‘‘ಕದಾ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಾಯನ್ಹೇ ವಾ ರತ್ತಿಂ ವಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಆಚರಿಯೋಪಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಠಾನಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಆಚರಿಯೋ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತತೋ ಚೇ ಗತೋ ಸುಗತೋ। ಸಚೇ ಪನ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಅಥಾಪಿ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಆಚರಿಯೇನ ‘‘ಮಾ ತಾವ ಗಚ್ಛ, ರತ್ತಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸುಗತೋ। ನೋ ಚೇ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಆಚರಿಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತನ್ತಸ್ಸ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಆಚರಿಯೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಆಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಆವುಸೋ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಚ ‘‘ಕದಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಯನ್ಹೇ ವಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ವಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋಪಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಸಚೇ ಪನ ಆಚರಿಯೋ ‘‘ಸ್ವೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ಚ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಏಕದಿವಸಂ ತಾವ ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ। ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ ಮಮ ಗಮನಂ ವಾ ಅಗಮನಂ ವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪನ ಸಚೇ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಅಥಾಪಿ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ‘‘ಮಾ ತಾವ ಗಚ್ಛಥ, ರತ್ತಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಮನ್ತೇತ್ವಾಪಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಉಭೋಪಿ ಆಚರಿಯನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಬಹಿಸೀಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತೋ ಚೇ ಆಚರಿಯೋ ಗಮಿಯಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅನಾಪುಚ್ಛಾವ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾನಂ ಅನ್ತೋಯೇವ ನಿವತ್ತತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತತಿ, ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ। ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಆಚರಿಯೇ ವಿಬ್ಭನ್ತೇ ಕಾಲಕತೇ ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೇ ಚ ತಂ ಖಣಂಯೇವ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ।
Ācariyamhā nissayapaṭippassaddhīsu ācariyo pakkanto vā hotīti ettha koci ācariyo āpucchitvā pakkamati, koci anāpucchitvā, antevāsikopi evameva. Tatra sace antevāsiko ācariyaṃ āpucchati ‘‘asukaṃ nāma, bhante, ṭhānaṃ gantuṃ icchāmi kenacideva karaṇīyenā’’ti, ācariyena ca ‘‘kadā gamissasī’’ti vutto ‘‘sāyanhe vā rattiṃ vā uṭṭhahitvā gamissāmī’’ti vadati, ācariyopi ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, taṃ khaṇaṃyeva nissayo paṭippassambhati. Sace pana ‘‘bhante, asukaṃ nāma ṭhānaṃ gantukāmomhī’’ti vutte ācariyo ‘‘asukasmiṃ nāma gāme piṇḍāya caritvā pacchā jānissasī’’ti vadati, so ca ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, tato ce gato sugato. Sace pana na gacchati, nissayo na paṭippassambhati. Athāpi ‘‘gacchāmī’’ti vutte ācariyena ‘‘mā tāva gaccha, rattiṃ mantetvā jānissāmā’’ti vutto mantetvā gacchati, sugato. No ce gacchati, nissayo na paṭippassambhati. Ācariyaṃ anāpucchā pakkamantassa pana upacārasīmātikkame nissayo paṭippassambhati, antoupacārasīmato paṭinivattantassa na paṭippassambhati. Sace pana ācariyo antevāsikaṃ āpucchati ‘‘āvuso, asukaṃ nāma ṭhānaṃ gamissāmī’’ti, antevāsikena ca ‘‘kadā’’ti vutte ‘‘sāyanhe vā rattibhāge vā’’ti vadati, antevāsikopi ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, taṃ khaṇaṃyeva nissayo paṭippassambhati, sace pana ācariyo ‘‘sve piṇḍāya caritvā gamissāmī’’ti vadati, itaro ca ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, ekadivasaṃ tāva nissayo na paṭippassambhati, punadivase paṭippassaddho hoti. ‘‘Asukasmiṃ nāma gāme piṇḍāya caritvā jānissāmi mama gamanaṃ vā agamanaṃ vā’’ti vatvā pana sace na gacchati, nissayo na paṭippassambhati. Athāpi ‘‘gacchāmī’’ti vutte antevāsikena ‘‘mā tāva gacchatha, rattiṃ mantetvā jānissathā’’ti vutto mantetvāpi na gacchati, nissayo na paṭippassambhati. Sace ubhopi ācariyantevāsikā kenacideva karaṇīyena bahisīmaṃ gacchanti, tato ce ācariyo gamiyacitte uppanne anāpucchāva gantvā dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ antoyeva nivattati, nissayo na paṭippassambhati. Sace dve leḍḍupāte atikkamitvā nivattati, paṭippassaddho hoti. Ācariyupajjhāyā dve leḍḍupāte atikkamma aññasmiṃ vihāre vasanti, nissayo paṭippassambhati. Ācariye vibbhante kālakate pakkhasaṅkante ca taṃ khaṇaṃyeva paṭippassambhati.
ಆಣತ್ತಿಯಂ ಪನ ಆಚರಿಯೋ ಮುಞ್ಚಿತುಕಾಮೋವ ಹುತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯಪಣಾಮನಾಯ ಪಣಾಮೇತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಚ ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಂ ಆಚರಿಯೋ ಪಣಾಮೇತಿ, ಅಥ ಖೋ ಹದಯೇನ ಮುದುಕೋ’’ತಿ ಸಾಲಯೋ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇಪಿ ಆರಿಯೋ ಸಾಲಯೋ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ನಿರಾಲಯೋ ‘‘ನ ದಾನಿ ಇಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಉಭಿನ್ನಂ ಸಾಲಯಭಾವೇ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿಯೇವ, ಉಭಿನ್ನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಪಣಾಮಿತೇನ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನೋ ಚೇ ಖಮತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪನ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಂ ಅಧಿಮತ್ತಪೇಮಾದಿಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ವಾ ಪಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಇತರಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
Āṇattiyaṃ pana ācariyo muñcitukāmova hutvā nissayapaṇāmanāya paṇāmeti, antevāsiko ca ‘‘kiñcāpi maṃ ācariyo paṇāmeti, atha kho hadayena muduko’’ti sālayo hoti, nissayo na paṭippassambhati. Sacepi āriyo sālayo, antevāsiko nirālayo ‘‘na dāni imaṃ nissāya vasissāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati, evampi na paṭippassambhati. Ubhinnaṃ sālayabhāve pana na paṭippassambhatiyeva, ubhinnaṃ dhuranikkhepena paṭippassambhati, paṇāmitena daṇḍakammaṃ āharitvā tikkhattuṃ khamāpetabbo. No ce khamati, upajjhāye vuttanayena paṭipajjitabbaṃ. Yathāpaññattaṃ pana ācariyupajjhāyavattaṃ paripūrentaṃ adhimattapemādipañcaṅgasamannāgataṃ antevāsikaṃ saddhivihārikaṃ vā paṇāmentassa dukkaṭaṃ, itaraṃ apaṇāmentassapi dukkaṭameva. Vuttañhetaṃ –
‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತೋ ಪಣಾಮೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಣಾಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತೋ ನ ಪಣಾಮೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ನ ಪಣಾಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ (ಮಹಾವ॰ ೮೦)।
‘‘Na, bhikkhave, sammāvattanto paṇāmetabbo, yo paṇāmeyya, āpatti dukkaṭassa. Na ca, bhikkhave, asammāvattanto na paṇāmetabbo, yo na paṇāmeyya, āpatti dukkaṭassa (mahāva. 80).
‘‘ಪಞ್ಚಹಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಆಚರಿಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ। ಆಚರಿಯಮ್ಹಿ ನಾಧಿಮತ್ತಂ ಪೇಮಂ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಪಸಾದೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಹಿರೀ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಗಾರವೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಭಾವನಾ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಆಚರಿಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ (ಮಹಾವ॰ ೮೧)।
‘‘Pañcahi , bhikkhave, aṅgehi samannāgataṃ antevāsikaṃ apaṇāmento ācariyo sātisāro hoti, paṇāmento anatisāro hoti. Ācariyamhi nādhimattaṃ pemaṃ hoti, nādhimatto pasādo hoti, nādhimattā hirī hoti, nādhimatto gāravo hoti, nādhimattā bhāvanā hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgataṃ antevāsikaṃ apaṇāmento ācariyo sātisāro hoti, paṇāmento anatisāro hoti (mahāva. 81).
‘‘ಪಞ್ಚಹಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ। ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ನಾಧಿಮತ್ತಂ ಪೇಮಂ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಪಸಾದೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಹಿರೀ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಗಾರವೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಭಾವನಾ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ॰ ೬೮)।
‘‘Pañcahi , bhikkhave, aṅgehi samannāgataṃ saddhivihārikaṃ apaṇāmento upajjhāyo sātisāro hoti, paṇāmento anatisāro hoti. Upajjhāyamhi nādhimattaṃ pemaṃ hoti, nādhimatto pasādo hoti, nādhimattā hirī hoti, nādhimatto gāravo hoti, nādhimattā bhāvanā hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgataṃ saddhivihārikaṃ apaṇāmento upajjhāyo sātisāro hoti, paṇāmento anatisāro hotī’’tiādi (mahāva. 68).
ತತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೬೮) ನಾಧಿಮತ್ತಂ ಪೇಮಂ ಹೋತೀತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಗೇಹಸ್ಸಿತಪೇಮಂ ನ ಹೋತಿ। ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಭಾವನಾ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಮತ್ತಾ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha (mahāva. aṭṭha. 68) nādhimattaṃ pemaṃ hotīti upajjhāyamhi adhimattaṃ gehassitapemaṃ na hoti. Nādhimattā bhāvanā hotīti adhimattā mettābhāvanā na hotīti attho.
ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ವಾ ಸಮೋಧಾನಗತೋತಿ ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೩) ದಸ್ಸನಸವನವಸೇನ ಸಮೋಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಹಿ ಆಚರಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಏಕವಿಹಾರೇ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ವನ್ದನ್ತಂ, ಏಕಗಾಮೇ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಪಸ್ಸತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಸ್ಸತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ ವಾ ಆಕಾಸೇನ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ದೂರತ್ತಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ, ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಸತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ, ತಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಯಾಗುಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಏಕಮನ್ತೇ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಮ್ಪಿ ತಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಏವಂ ತಾವ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಸಮೋಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸವನವಸೇನ ಪನ ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಮೇ ಸದ್ದೋ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಅಸಞ್ಜಾನನ್ತಸ್ಸ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಅಯಂ ಸಮೋಧಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Upajjhāyena vā samodhānagatoti ettha (mahāva. aṭṭha. 83) dassanasavanavasena samodhānaṃ veditabbaṃ. Sace hi ācariyaṃ nissāya vasanto saddhivihāriko ekavihāre cetiyaṃ vā vandantaṃ, ekagāme vā piṇḍāya carantaṃ upajjhāyaṃ passati, nissayo paṭippassambhati. Upajjhāyo passati, saddhivihāriko na passati, na paṭippassambhati. Maggappaṭipannaṃ vā ākāsena vā gacchantaṃ upajjhāyaṃ disvā dūrattā ‘‘bhikkhū’’ti jānāti, ‘‘upajjhāyo’’ti na jānāti, na paṭippassambhati. Sace jānāti, paṭippassambhati. Uparipāsāde upajjhāyo vasati, heṭṭhā saddhivihāriko, taṃ adisvāva yāguṃ pivitvā paṭikkamati, āsanasālāya vā nisinnaṃ adisvāva ekamante bhuñjitvā pakkamati, dhammassavanamaṇḍape vā nisinnampi taṃ adisvāva dhammaṃ sutvā pakkamati, nissayo na paṭippassambhati. Evaṃ tāva dassanavasena samodhānaṃ veditabbaṃ. Savanavasena pana sace upajjhāyassa vihāre vā antaraghare vā dhammaṃ vā kathentassa anumodanaṃ vā karontassa saddaṃ sutvā ‘‘upajjhāyassa me saddo’’ti sañjānāti, nissayo paṭippassambhati, asañjānantassa na paṭippassambhati. Ayaṃ samodhāne vinicchayo.
೧೫೫. ನಿಸ್ಸಾಯ ಕೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಕೇನ ನ ವಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ವತ್ಥುಂ, ಅಬ್ಯತ್ತೇನ ಯಾವಜೀವ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೦೩) ವಚನತೋ ಯೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಯಾವಜೀವಂ ನಿಸ್ಸಾಯೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ಸಚಾಯಂ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೦೩) ವುಡ್ಢತರಂ ಆಚರಿಯಂ ನ ಲಭತಿ, ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸೋ ವಾ ಸತ್ತತಿವಸ್ಸೋ ವಾ ಹೋತಿ, ನವಕತರಸ್ಸಪಿ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಹೋತಿ, ಆಯಸ್ಮತೋ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋವ। ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛನ್ತೇನಪಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮಿ ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬಆಪುಚ್ಛನೇಸು।
155. Nissāya kena vasitabbaṃ, kena na vasitabbanti ettha pana ‘‘anujānāmi, bhikkhave, byattena bhikkhunā paṭibalena pañca vassāni nissāya vatthuṃ, abyattena yāvajīva’’nti (mahāva. 103) vacanato yo abyatto hoti, tena yāvajīvaṃ nissāyeva vasitabbaṃ. Sacāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 103) vuḍḍhataraṃ ācariyaṃ na labhati, upasampadāya saṭṭhivasso vā sattativasso vā hoti, navakatarassapi byattassa santike ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me, āvuso, hoti, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti evaṃ tikkhattuṃ vatvā nissayo gahetabbova. Gāmappavesanaṃ āpucchantenapi ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘gāmappavesanaṃ āpucchāmi ācariyā’’ti vattabbaṃ. Esa nayo sabbaāpucchanesu.
ಯೋ ಪನ ಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ, ತೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಯಮುಚ್ಚನಕೇನ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೪೫-೧೪೭) ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೇನ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ದ್ವೇ ಮಾತಿಕಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಕತ್ತಬ್ಬಾ, ಪಕ್ಖದಿವಸೇಸು ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಸುತ್ತನ್ತತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಭಾಣವಾರಾ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಪರಿಕಥನತ್ಥಾಯ ಅನ್ಧಕವಿನ್ದ(ಅ॰ ನಿ॰ ೫.೧೧೪) ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದ(ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೧೩ ಆದಯೋ) ಅಮ್ಬಟ್ಠ(ದಈ॰ ನಿ॰ ೧.೨೫೪ ಆದಯೋ) ಸದಿಸೋ ಏಕೋ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ, ಸಙ್ಘಭತ್ತಮಙ್ಗಲಾಮಙ್ಗಲೇಸು ಅನುಮೋದನತ್ಥಾಯ ತಿಸ್ಸೋ ಅನುಮೋದನಾ, ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾದಿಜಾನನತ್ಥಂ ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ಸಮಣಧಮ್ಮಕರಣತ್ಥಂ ಸಮಾಧಿವಸೇನ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ವಾ ಅರಹತ್ತಪರಿಯೋಸಾನಮೇಕಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ತಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ಅಯಂ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ ಚಾತುದ್ದಿಸೋ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಅತ್ತನೋ ಇಸ್ಸರಿಯೇನ ವಸಿತುಂ ಲಭತಿ। ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ –
Yo pana byatto hoti upasampadāya pañcavasso, tena anissitena vatthuṃ vaṭṭati. Tasmā nissayamuccanakena (pāci. aṭṭha. 145-147) upasampadāya pañcavassena sabbantimena paricchedena dve mātikā paguṇā vācuggatā kattabbā, pakkhadivasesu dhammassavanatthāya suttantato cattāro bhāṇavārā, sampattānaṃ parisānaṃ parikathanatthāya andhakavinda(a. ni. 5.114) mahārāhulovāda(ma. ni. 2.113 ādayo) ambaṭṭha(daī. ni. 1.254 ādayo) sadiso eko kathāmaggo, saṅghabhattamaṅgalāmaṅgalesu anumodanatthāya tisso anumodanā, uposathapavāraṇādijānanatthaṃ kammākammavinicchayo, samaṇadhammakaraṇatthaṃ samādhivasena vā vipassanāvasena vā arahattapariyosānamekaṃ kammaṭṭhānaṃ, ettakaṃ uggahetabbaṃ. Ettāvatā hi ayaṃ bahussuto hoti cātuddiso, yattha katthaci attano issariyena vasituṃ labhati. Yaṃ pana vuttaṃ –
‘‘ಪಞ್ಚಹಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ… ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ… ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ… ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ।
‘‘Pañcahi , bhikkhave, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ. Na asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, na asekkhena samādhikkhandhena… na asekkhena paññākkhandhena… na asekkhena vimuttikkhandhena… na asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಹಿರಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪೀ ಹೋತಿ, ಕುಸೀತೋ ಹೋತಿ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ. Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappī hoti, kusīto hoti, muṭṭhassati hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ, ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ. Adhisīle sīlavipanno hoti, ajjhācāre ācāravipanno hoti, atidiṭṭhiyā diṭṭhivipanno hoti, appassuto hoti, duppañño hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಉಭಯಾನಿ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ ನ ಸ್ವಾಗತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ನ ಸುವಿಭತ್ತಾನಿ ನ ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನಿ ನ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಸುತ್ತಸೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ।
‘‘Aparehipi , bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ. Āpattiṃ na jānāti, anāpattiṃ na jānāti, lahukaṃ āpattiṃ na jānāti, garukaṃ āpattiṃ na jānāti, ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena na svāgatāni honti na suvibhattāni na suppavattīni na suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ.
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೦೩)। ಏತ್ಥಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ ಚ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಕತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
‘‘Aparehipi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabbaṃ. Āpattiṃ na jānāti, anāpattiṃ na jānāti, lahukaṃ āpattiṃ na jānāti, garukaṃ āpattiṃ na jānāti, ūnapañcavasso hoti. Imehi kho, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na anissitena vatthabba’’nti (mahāva. 103). Etthāpi purimanayeneva ayuttavasena āpattiaṅgavasena ca paṭikkhepo katoti daṭṭhabbaṃ.
ಬಾಲಾನಂ ಪನ ಅಬ್ಯತ್ತಾನಂ ದಿಸಂಗಮಿಕಾನಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ಅನುಞ್ಞಾ ನ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ತೇ ಚೇ ಅನನುಞ್ಞಾತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
Bālānaṃ pana abyattānaṃ disaṃgamikānaṃ antevāsikasaddhivihārikānaṃ anuññā na dātabbā. Sace denti, ācariyupajjhāyānaṃ dukkaṭaṃ. Te ce ananuññātā gacchanti, tesampi dukkaṭaṃ. Vuttañhetaṃ –
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ದಿಸಂಗಮಿಕಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇ ಆಪುಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ ‘‘ಕಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಥ, ಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ। ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ಅಞ್ಞೇ ಬಾಲೇ ಅಬ್ಯತ್ತೇ ಅಪದಿಸೇಯ್ಯುಂ। ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಅನುಜಾನಿತಬ್ಬಾ, ಅನುಜಾನೇಯ್ಯುಂ ಚೇ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ಅನನುಞ್ಞಾತಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ ಚೇ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೩)।
‘‘Idha pana, bhikkhave, sambahulā bhikkhū bālā abyattā disaṃgamikā ācariyupajjhāye āpucchanti. Te, bhikkhave, ācariyupajjhāyehi pucchitabbā ‘‘kahaṃ gamissatha, kena saddhiṃ gamissathā’’ti. Te ce, bhikkhave, bālā abyattā aññe bāle abyatte apadiseyyuṃ. Na, bhikkhave, ācariyupajjhāyehi anujānitabbā, anujāneyyuṃ ce, āpatti dukkaṭassa. Te ce, bhikkhave, bālā abyattā ananuññātā ācariyupajjhāyehi gaccheyyuṃ ce, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 163).
ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ
Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe
ನಿಸ್ಸಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ।
Nissayavinicchayakathā samattā.
