| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ನಿವಾಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Nivāpasuttavaṇṇanā
೨೬೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ನಿವಾಪಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ನೇವಾಪಿಕೋತಿ ಯೋ ಮಿಗಾನಂ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಅರಞ್ಞೇ ತಿಣಬೀಜಾನಿ ವಪತಿ ‘‘ಇದಂ ತಿಣಂ ಖಾದಿತುಂ ಆಗತೇ ಮಿಗೇ ಸುಖಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ನಿವಾಪನ್ತಿ ವಪ್ಪಂ। ನಿವುತ್ತನ್ತಿ ವಪಿತಂ। ಮಿಗಜಾತಾತಿ ಮಿಗಘಟಾ। ಅನುಪಖಜ್ಜಾತಿ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ। ಮುಚ್ಛಿತಾತಿ ತಣ್ಹಾಮುಚ್ಛನಾಯ ಮುಚ್ಛಿತಾ, ತಣ್ಹಾಯ ಹದಯಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮುಚ್ಛನಾಕಾರಂ ಪಾಪಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಮಾನಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪಮಾದನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಸತಿಭಾವಂ। ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ಇಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ, ತಥಾ ಕಾತಬ್ಬಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪಟ್ಠಾನೇ। ಏಕಂ ಕಿರ ನಿವಾಪತಿಣಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ ನಿದಾಘಭದ್ದಕಂ, ತಂ ಯಥಾ ಯಥಾ ನಿದಾಘೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ತಥಾ ನೀವಾರವನಂ ವಿಯ ಮೇಘಮಾಲಾ ವಿಯ ಚ ಏಕಗ್ಘನಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಲುದ್ದಕಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಉದಕಫಾಸುಕಟ್ಠಾನೇ ಕಸಿತ್ವಾ ವಪಿತ್ವಾ ವತಿಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ। ಅಥ ಯದಾ ಮಹಾನಿದಾಘೇ ಸಬ್ಬತಿಣಾನಿ ಸುಕ್ಖಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಜಿವ್ಹಾತೇಮನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಹೋತಿ, ತದಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಸುಕ್ಖತಿಣಾನಿ ಚೇವ ಪುರಾಣಪಣ್ಣಾನಿ ಚ ಖಾದನ್ತಾ ಕಮ್ಪಮಾನಾ ವಿಯ ವಿಚರನ್ತಾ ನಿವಾಪತಿಣಸ್ಸ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ವಧಬನ್ಧನಾದೀನಿ ಅಗಣಯಿತ್ವಾ ವತಿಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಾ ಪವಿಸನ್ತಿ। ತೇಸಞ್ಹಿ ನಿವಾಪತಿಣಂ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಂ ಹೋತಿ ಮನಾಪಂ। ನೇವಾಪಿಕೋ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ಪಮತ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಅನ್ತೋನಿವಾಪಟ್ಠಾನೇ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ಉದಕಆವಾಟಕಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ಮಿಗಾ ವಿವಟದ್ವಾರೇನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಖಾದಿತಮತ್ತಕಂ ಪಿವಿತಮತ್ತಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಕಣ್ಣೇ ಚಾಲಯಮಾನಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಅತರಮಾನಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಕೋಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ತಾ ನತ್ಥೀತಿ ಯಾವದತ್ಥಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಮಣ್ಡಲಗುಮ್ಬಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಲುದ್ದಕಾ ತೇಸಂ ಪಮತ್ತಭಾವಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಕೋಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏವಂ ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವನ್ತಿ।
261.Evaṃme sutanti nivāpasuttaṃ. Tattha nevāpikoti yo migānaṃ gahaṇatthāya araññe tiṇabījāni vapati ‘‘idaṃ tiṇaṃ khādituṃ āgate mige sukhaṃ gaṇhissāmī’’ti. Nivāpanti vappaṃ. Nivuttanti vapitaṃ. Migajātāti migaghaṭā. Anupakhajjāti anupavisitvā. Mucchitāti taṇhāmucchanāya mucchitā, taṇhāya hadayaṃ pavisitvā mucchanākāraṃ pāpitāti attho. Madaṃ āpajjissantīti mānamadaṃ āpajjissanti. Pamādanti vissaṭṭhasatibhāvaṃ. Yathākāmakaraṇīyā bhavissantīti yathā icchissāma, tathā kātabbā bhavissanti. Imasmiṃ nivāpeti imasmiṃ nivāpaṭṭhāne. Ekaṃ kira nivāpatiṇaṃ nāma atthi nidāghabhaddakaṃ, taṃ yathā yathā nidāgho hoti, tathā tathā nīvāravanaṃ viya meghamālā viya ca ekagghanaṃ hoti, taṃ luddakā ekasmiṃ udakaphāsukaṭṭhāne kasitvā vapitvā vatiṃ katvā dvāraṃ yojetvā rakkhanti. Atha yadā mahānidāghe sabbatiṇāni sukkhāni honti, jivhātemanamattampi udakaṃ dullabhaṃ hoti, tadā migajātā sukkhatiṇāni ceva purāṇapaṇṇāni ca khādantā kampamānā viya vicarantā nivāpatiṇassa gandhaṃ ghāyitvā vadhabandhanādīni agaṇayitvā vatiṃ ajjhottharantā pavisanti. Tesañhi nivāpatiṇaṃ ativiya piyaṃ hoti manāpaṃ. Nevāpiko te disvā dve tīṇi divasāni pamatto viya hoti, dvāraṃ vivaritvā tiṭṭhati. Antonivāpaṭṭhāne tahiṃ tahiṃ udakaāvāṭakāpi honti, migā vivaṭadvārena pavisitvā khāditamattakaṃ pivitamattakameva katvā pakkamanti, punadivase kiñci na karontīti kaṇṇe cālayamānā khāditvā pivitvā ataramānā gacchanti, punadivase koci kiñci kattā natthīti yāvadatthaṃ khāditvā pivitvā maṇḍalagumbaṃ pavisitvā nipajjanti. Luddakā tesaṃ pamattabhāvaṃ jānitvā dvāraṃ pidhāya samparivāretvā koṭito paṭṭhāya koṭṭetvā gacchanti, evaṃ te tasmiṃ nivāpe nevāpikassa yathākāmakaraṇīyā bhavanti.
೨೬೨. ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸು ಮಿಗಜಾತೇಸು। ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾತಿ, ಮಿಗಜಾತಾ ಪಠಮದುತಿಯಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಭಗವಾ ಪನ ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿವಸೇನ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಾ, ದುತಿಯಾ, ತತಿಯಾ , ಚತುತ್ಥಾತಿ ನಾಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾತಿ ಯಥಾಕಾಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬಭಾವತೋ; ವಸೀಭಾವೋಯೇವ ಹಿ ಏತ್ಥ ಇದ್ಧೀತಿ ಚ ಆನುಭಾವೋತಿ ಚ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ।
262.Tatra, bhikkhaveti, bhikkhave, tesu migajātesu. Paṭhamā migajātāti, migajātā paṭhamadutiyā nāma natthi. Bhagavā pana āgatapaṭipāṭivasena kappetvā paṭhamā, dutiyā, tatiyā , catutthāti nāmaṃ āropetvā dassesi. Iddhānubhāvāti yathākāmaṃ kattabbabhāvato; vasībhāvoyeva hi ettha iddhīti ca ānubhāvoti ca adhippeto.
೨೬೩. ಭಯಭೋಗಾತಿ ಭಯೇನ ಭೋಗತೋ। ಬಲವೀರಿಯನ್ತಿ ಅಪರಾಪರಂ ಸಞ್ಚರಣವಾಯೋಧಾತು, ಸಾ ಪರಿಹಾಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
263.Bhayabhogāti bhayena bhogato. Balavīriyanti aparāparaṃ sañcaraṇavāyodhātu, sā parihāyīti attho.
೨೬೪. ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ಅನ್ತೋ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಭಯಮೇವ, ಬಾಹಿರತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಭಯಮೇವ, ಮಯಂ ಪನ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಟ್ಠಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏಕಮನ್ತೇ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು। ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸೂತಿ ಲುದ್ದಕಾ ನಾಮ ನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಮಯಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಮಣ್ಡಲಗುಮ್ಬೇಸು ಚೇವ ವತಿಪಾದೇಸು ಚ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏತೇಸು ಮುಖಧೋವನತ್ಥಂ ವಾ ಆಹಾರಕಿಚ್ಚಕರಣತ್ಥಂ ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ನಿವಾಪವತ್ಥುಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಖಾದಿತಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನಿವಾಪವತ್ಥುಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಗಹನೇಸು ಗುಮ್ಬವತಿಪಾದಾದೀಸು ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ಭುಞ್ಜಿಂಸೂತಿ ವುತ್ತನಯೇನ ಲುದ್ದಕಾನಂ ಪಮಾದಕಾಲಂ ಞತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ಕೇತಬಿನೋತಿ ಸಿಕ್ಖಿತಕೇರಾಟಿಕಾ। ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾತಿ ಇದ್ಧಿಮನ್ತೋ ವಿಯ। ಪರಜನಾತಿ ಯಕ್ಖಾ। ಇಮೇ ನ ಮಿಗಜಾತಾತಿ। ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾತಿ ಇಮಿನಾ ನಾಮ ಠಾನೇನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಮುತ್ರ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಇದಂ ನೇಸಂ ನ ಜಾನಾಮ। ದಣ್ಡವಾಕರಾಹೀತಿ ದಣ್ಡವಾಕರಜಾಲೇಹಿ। ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಸುನ್ತಿ ಅತಿಮಾಯಾವಿನೋ ಏತೇ, ನ ದೂರಂ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸನ್ತಿಕೇಯೇವ ನಿಪನ್ನಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ನಿವಾಪಕ್ಖೇತ್ತಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಮಹನ್ತಂ ಓಕಾಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಸುಂ। ಅದ್ದಸಂಸೂತಿ ಏವಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವಾಕರಜಾಲಂ ಸಮನ್ತತೋ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ಅದ್ದಸಂಸು। ಯತ್ಥ ತೇತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ತೇ ಗಾಹಂ ಅಗಮಂಸು, ತಂ ಠಾನಂ ಅದ್ದಸಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
264.Upanissāya āsayaṃ kappeyyāmāti anto nipajjitvā khādantānampi bhayameva, bāhirato āgantvā khādantānampi bhayameva, mayaṃ pana amuṃ nivāpaṭṭhānaṃ nissāya ekamante āsayaṃ kappeyyāmāti cintayiṃsu. Upanissāyaāsayaṃ kappayiṃsūti luddakā nāma na sabbakālaṃ appamattā honti. Mayaṃ tattha tattha maṇḍalagumbesu ceva vatipādesu ca nipajjitvā etesu mukhadhovanatthaṃ vā āhārakiccakaraṇatthaṃ vā pakkantesu nivāpavatthuṃ pavisitvā khāditamattaṃ katvā amhākaṃ vasanaṭṭhānaṃ pavisissāmāti nivāpavatthuṃ upanissāya gahanesu gumbavatipādādīsu āsayaṃ kappayiṃsu. Bhuñjiṃsūti vuttanayena luddakānaṃ pamādakālaṃ ñatvā sīghaṃ sīghaṃ pavisitvā bhuñjiṃsu. Ketabinoti sikkhitakerāṭikā. Iddhimantāti iddhimanto viya. Parajanāti yakkhā. Ime na migajātāti. Āgatiṃ vā gatiṃ vāti iminā nāma ṭhānena āgacchanti, amutra gacchantīti idaṃ nesaṃ na jānāma. Daṇḍavākarāhīti daṇḍavākarajālehi. Samantā sappadesaṃ anuparivāresunti atimāyāvino ete, na dūraṃ gamissanti, santikeyeva nipannā bhavissantīti nivāpakkhettassa samantā sappadesaṃ mahantaṃ okāsaṃ anuparivāresuṃ. Addasaṃsūti evaṃ parivāretvā vākarajālaṃ samantato cāletvā olokentā addasaṃsu. Yattha teti yasmiṃ ṭhāne te gāhaṃ agamaṃsu, taṃ ṭhānaṃ addasaṃsūti attho.
೨೬೫. ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಯತ್ಥ ಅಗತೀತಿ ತೇ ಕಿರ ಏವಂ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಅನ್ತೋ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಖಾದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಭಯಮೇವ, ಬಾಹಿರತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಭಯಮೇವ, ತೇಪಿ ಹಿ ವಾಕರಜಾಲೇನ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾಯೇವಾ’’ತಿ, ತೇನ ತೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಯತ್ಥ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ ಚ ಅಗತಿ ಅವಿಸಯೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ಅಞ್ಞೇ ಘಟ್ಟೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ತತೋ ತತೋ ದೂರತರವಾಸಿನೋ ಅಞ್ಞೇ ಘಟ್ಟೇಸ್ಸನ್ತಿ। ತೇ ಘಟ್ಟಿತಾ ಅಞ್ಞೇತಿ ತೇಪಿ ಘಟ್ಟಿತಾ ಅಞ್ಞೇ ತತೋ ದೂರತರವಾಸಿನೋ ಘಟ್ಟೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಇಮಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಮಿಗಜಾತಾ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಇಮಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ನಿವುತ್ತಂ ನಿವಾಪಂ ಸಬ್ಬೇ ಮಿಗಘಟಾ ಮಿಗಸಙ್ಘಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಚಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ತೇಸಂ ಗಹಣೇ ಅಬ್ಯಾವಟಾ ಭವೇಯ್ಯಾಮಾತಿ; ಯಥಾ ತಥಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಹಿ ತರುಣಪೋತಕೋ ವಾ ಮಹಲ್ಲಕೋ ವಾ ದುಬ್ಬಲೋ ವಾ ಯೂಥಪರಿಹೀನೋ ವಾ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಲದ್ಧುಂ, ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಕಿಞ್ಚಿ ನತ್ಥಿ। ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿಂಸು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅಬ್ಯಾವಟಾವ ಅಹೇಸುಂ।
265.Yaṃnūna mayaṃ yattha agatīti te kira evaṃ cintayiṃsu – ‘‘anto nipajjitvā anto khādantānampi bhayameva, bāhirato āgantvā khādantānampi santike vasitvā khādantānampi bhayameva, tepi hi vākarajālena parikkhipitvā gahitāyevā’’ti, tena tesaṃ etadahosi – ‘‘yaṃnūna mayaṃ yattha nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca agati avisayo, tattha tattha seyyaṃ kappeyyāmā’’ti. Aññe ghaṭṭessantīti tato tato dūrataravāsino aññe ghaṭṭessanti. Te ghaṭṭitā aññeti tepi ghaṭṭitā aññe tato dūrataravāsino ghaṭṭessanti. Evaṃ imaṃnivāpaṃ nivuttaṃ sabbaso migajātā parimuccissantīti evaṃ imaṃ amhehi nivuttaṃ nivāpaṃ sabbe migaghaṭā migasaṅghā vissajjessanti pariccajissanti. Ajjhupekkheyyāmāti tesaṃ gahaṇe abyāvaṭā bhaveyyāmāti; yathā tathā āgacchantesu hi taruṇapotako vā mahallako vā dubbalo vā yūthaparihīno vā sakkā honti laddhuṃ, anāgacchantesu kiñci natthi. Ajjhupekkhiṃsu kho, bhikkhaveti evaṃ cintetvā abyāvaṭāva ahesuṃ.
೨೬೭. ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನೀತಿ ಏತ್ಥ ನಿವಾಪೋತಿ ವಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾನೀತಿ ವಾ ವಟ್ಟಾಮಿಸಭೂತಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾಮಗುಣಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಮಾರೋ ನ ಚ ಬೀಜಾನಿ ವಿಯ ಕಾಮಗುಣೇ ವಪೇನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡತಿ, ಕಾಮಗುಣಗಿದ್ಧಾನಂ ಪನ ಉಪರಿ ವಸಂ ವತ್ತೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾಮಗುಣಾ ಮಾರಸ್ಸ ನಿವಾಪಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸಾ’’ತಿ। ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾತಿ ಮಾರಸ್ಸ ವಸಂ ಗತಾ ಅಹೇಸುಂ, ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ। ಅಯಂ ಸಪುತ್ತಭರಿಯಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಆಗತಉಪಮಾ।
267.Amuṃnivāpaṃ nivuttaṃ mārassa amūni ca lokāmisānīti ettha nivāpoti vā lokāmisānīti vā vaṭṭāmisabhūtānaṃ pañcannaṃ kāmaguṇānametaṃ adhivacanaṃ. Māro na ca bījāni viya kāmaguṇe vapento āhiṇḍati, kāmaguṇagiddhānaṃ pana upari vasaṃ vatteti, tasmā kāmaguṇā mārassa nivāpā nāma honti. Tena vuttaṃ – ‘‘amuṃ nivāpaṃ nivuttaṃ mārassā’’ti. Na parimucciṃsu mārassa iddhānubhāvāti mārassa vasaṃ gatā ahesuṃ, yathākāmakaraṇīyā. Ayaṃ saputtabhariyapabbajjāya āgataupamā.
೨೬೮. ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಪರಿಹಾಯೀತಿ ಏತ್ಥ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ನಾಮ ಅರಞ್ಞೇ ವಸಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಅಜ್ಝಾಸಯೋ; ಸೋ ಪರಿಹಾಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥೂಪಮೇ ಅಹಂ ಇಮೇ ದುತಿಯೇತಿ ಅಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮಿಕಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಉಪಮಾ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಹಿ ಅಟ್ಠಚತ್ತಾಲೀಸವಸ್ಸಾನಿ ಕೋಮಾರಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಟ್ಟುಪಚ್ಛೇದಭಯೇನ ಪವೇಣಿಂ ಘಟಯಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಧನಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಭರಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪುತ್ತೇ ಜಾತೇ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ ಜಾತೋ ವಟ್ಟಂ ನ ಉಚ್ಛಿನ್ನಂ ಪವೇಣಿ ಘಟಿತಾ’’ತಿ ಪುನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ವಾ ತಮೇವ ವಾ ಸ’ಕಲತ್ತವಾಸಂ ವಸನ್ತಿ।
268.Cetovimutti parihāyīti ettha cetovimutti nāma araññe vasissāmāti uppannaajjhāsayo; so parihāyīti attho. Tathūpame ahaṃ ime dutiyeti ayaṃ brāhmaṇadhammikapabbajjāya upamā. Brāhmaṇā hi aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā vaṭṭupacchedabhayena paveṇiṃ ghaṭayissāmāti dhanaṃ pariyesitvā bhariyaṃ gahetvā agāramajjhe vasantā ekasmiṃ putte jāte ‘‘amhākaṃ putto jāto vaṭṭaṃ na ucchinnaṃ paveṇi ghaṭitā’’ti puna nikkhamitvā pabbajanti vā tameva vā sa’kalattavāsaṃ vasanti.
೨೬೯. ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಾಪಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸೂತಿ ಪುರಿಮಾ ವಿಯ ತೇಪಿ ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ ನ ಮುಚ್ಚಿಂಸು; ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾವ ಅಹೇಸುಂ। ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಅಕಂಸೂತಿ? ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನಿಯೋ ಓಸರಿತ್ವಾ ತೇಸು ತೇಸು ಆರಾಮಉಯ್ಯಾನಟ್ಠಾನೇಸು ಅಸ್ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ನಿವಸನ್ತಾ ಕುಲದಾರಕೇ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಸಿಪ್ಪಾದೀನಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಿ ಸಿಪ್ಪಾನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸುಂ। ಇತಿ ತೇ ವಾಕರಜಾಲೇನ ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ವಿಯ ಮಾರಸ್ಸ ಪಾಪಿಮತೋ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲೇನ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ।
269.Evañhi te, bhikkhave, tatiyāpi samaṇabrāhmaṇā na parimucciṃsūti purimā viya tepi mārassa iddhānubhāvā na mucciṃsu; yathākāmakaraṇīyāva ahesuṃ. Kiṃ pana te akaṃsūti? Gāmanigamarājadhāniyo osaritvā tesu tesu ārāmauyyānaṭṭhānesu assamaṃ māpetvā nivasantā kuladārake hatthiassarathasippādīni nānappakārāni sippāni sikkhāpesuṃ. Iti te vākarajālena tatiyā migajātā viya mārassa pāpimato diṭṭhijālena parikkhipitvā yathākāmakaraṇīyā ahesuṃ.
೨೭೦. ತಥೂಪಮೇ ಅಹಂ ಇಮೇ ಚತುತ್ಥೇತಿ ಅಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಸಾಸನಸ್ಸ ಉಪಮಾ ಆಹಟಾ।
270.Tathūpameahaṃ ime catuttheti ayaṃ imassa sāsanassa upamā āhaṭā.
೨೭೧. ಅನ್ಧಮಕಾಸಿ ಮಾರನ್ತಿ ನ ಮಾರಸ್ಸ ಅಕ್ಖೀನಿ ಭಿನ್ದಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಂ ನಾಮ ಆರಮ್ಮಣಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಚಿತ್ತಂ ವತ್ತತೀತಿ ಮಾರೋ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅನ್ಧಮಕಾಸಿ ಮಾರ’’ನ್ತಿ। ಅಪದಂ ವಧಿತ್ವಾ ಮಾರಚಕ್ಖುನ್ತಿ ತೇನೇವ ಪರಿಯಾಯೇನ ಯಥಾ ಮಾರಸ್ಸ ಚಕ್ಖು ಅಪದಂ ಹೋತಿ ನಿಪ್ಪದಂ, ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಂ, ನಿರಾರಮ್ಮಣಂ, ಏವಂ ವಧಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ ಪಾಪಿಮತೋತಿ ತೇನೇವ ಪರಿಯಾಯೇನ ಮಾರಸ್ಸ ಪಾಪಿಮತೋ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ। ನ ಹಿ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾ ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಞಾಣಸರೀರಂ ದಟ್ಠುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಚತ್ತಾರಿ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಿಣ್ಣೋ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕನ್ತಿ ಲೋಕೇ ಸತ್ತವಿಸತ್ತಭಾವೇನ ವಿಸತ್ತಿಕಾತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ। ಅಥ ವಾ ‘‘ವಿಸತ್ತಿಕಾತಿ ಕೇನಟ್ಠೇನ ವಿಸತ್ತಿಕಾ? ವಿಸತಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ ವಿಸಟಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಪುಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಾಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಮಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಕ್ಕತೀತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಂ ಹರತೀತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಂವಾದಿಕಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಮೂಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಫಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಪರಿಭೋಗಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ವಿಸಾಲಾ ವಾ ಪನ ಸಾ ತಣ್ಹಾ ರೂಪೇ ಸದ್ದೇ ಗನ್ಧೇ ರಸೇ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ’’ತಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೩; ಚೂಳನಿ॰ ಮೇತ್ತಗೂಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸ ೨೨, ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸ ೧೨೪) ವಿಸತ್ತಿಕಾ। ಏವಂ ವಿಸತ್ತಿಕಾತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ ತಣ್ಹಂ ತಿಣ್ಣೋ ನಿತ್ತಿಣ್ಣೋ ಉತ್ತಿಣ್ಣೋ। ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ – ‘‘ತಿಣ್ಣೋ ಲೋಕೇ ವಿಸತ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ।
271.Andhamakāsi māranti na mārassa akkhīni bhindi. Vipassanāpādakajjhānaṃ samāpannassa pana bhikkhuno imaṃ nāma ārammaṇaṃ nissāya cittaṃ vattatīti māro passituṃ na sakkoti. Tena vuttaṃ – ‘‘andhamakāsi māra’’nti. Apadaṃ vadhitvā māracakkhunti teneva pariyāyena yathā mārassa cakkhu apadaṃ hoti nippadaṃ, appatiṭṭhaṃ, nirārammaṇaṃ, evaṃ vadhitvāti attho. Adassanaṃ gato pāpimatoti teneva pariyāyena mārassa pāpimato adassanaṃ gato. Na hi so attano maṃsacakkhunā tassa vipassanāpādakajjhānaṃ samāpannassa bhikkhuno ñāṇasarīraṃ daṭṭhuṃ sakkoti. Paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā hontīti maggapaññāya cattāri ariyasaccāni disvā cattāro āsavā parikkhīṇā honti. Tiṇṇo loke visattikanti loke sattavisattabhāvena visattikāti evaṃ saṅkhaṃ gataṃ. Atha vā ‘‘visattikāti kenaṭṭhena visattikā? Visatāti visattikā visaṭāti visattikā, vipulāti visattikā, visālāti visattikā, visamāti visattikā, visakkatīti visattikā, visaṃ haratīti visattikā, visaṃvādikāti visattikā, visamūlāti visattikā, visaphalāti visattikā, visaparibhogāti visattikā, visālā vā pana sā taṇhā rūpe sadde gandhe rase phoṭṭhabbe’’ti (mahāni. 3; cūḷani. mettagūmāṇavapucchāniddesa 22, khaggavisāṇasuttaniddesa 124) visattikā. Evaṃ visattikāti saṅkhaṃ gataṃ taṇhaṃ tiṇṇo nittiṇṇo uttiṇṇo. Tena vuccati – ‘‘tiṇṇo loke visattika’’nti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ನಿವಾಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nivāpasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೫. ನಿವಾಪಸುತ್ತಂ • 5. Nivāpasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ನಿವಾಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Nivāpasuttavaṇṇanā
