| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
5. නිවාපසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Nivāpasuttavaṇṇanā
261. එවං මෙ සුතන්‌ති නිවාපසුත්‌තං. තත්‌ථ නෙවාපිකොති යො මිගානං ගහණත්‌ථාය අරඤ්‌ඤෙ තිණබීජානි වපති ‘‘ඉදං තිණං ඛාදිතුං ආගතෙ මිගෙ සුඛං ගණ්‌හිස්‌සාමී’’ති. නිවාපන්‌ති වප්‌පං. නිවුත්‌තන්‌ති වපිතං. මිගජාතාති මිගඝටා. අනුපඛජ්‌ජාති අනුපවිසිත්‌වා. මුච්‌ඡිතාති තණ්‌හාමුච්‌ඡනාය මුච්‌ඡිතා, තණ්‌හාය හදයං පවිසිත්‌වා මුච්‌ඡනාකාරං පාපිතාති අත්‌ථො. මදං ආපජ්‌ජිස්‌සන්‌තීති මානමදං ආපජ්‌ජිස්‌සන්‌ති. පමාදන්‌ති විස්‌සට්‌ඨසතිභාවං. යථාකාමකරණීයා භවිස්‌සන්‌තීති යථා ඉච්‌ඡිස්‌සාම, තථා කාතබ්‌බා භවිස්‌සන්‌ති. ඉමස්‌මිං නිවාපෙති ඉමස්‌මිං නිවාපට්‌ඨානෙ. එකං කිර නිවාපතිණං නාම අත්‌ථි නිදාඝභද්‌දකං, තං යථා යථා නිදාඝො හොති, තථා තථා නීවාරවනං විය මෙඝමාලා විය ච එකග්‌ඝනං හොති, තං ලුද්‌දකා එකස්‌මිං උදකඵාසුකට්‌ඨානෙ කසිත්‌වා වපිත්‌වා වතිං කත්‌වා ද්‌වාරං යොජෙත්‌වා රක්‌ඛන්‌ති. අථ යදා මහානිදාඝෙ සබ්‌බතිණානි සුක්‌ඛානි හොන්‌ති, ජිව්‌හාතෙමනමත්‌තම්‌පි උදකං දුල්‌ලභං හොති, තදා මිගජාතා සුක්‌ඛතිණානි චෙව පුරාණපණ්‌ණානි ච ඛාදන්‌තා කම්‌පමානා විය විචරන්‌තා නිවාපතිණස්‌ස ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා වධබන්‌ධනාදීනි අගණයිත්‌වා වතිං අජ්‌ඣොත්‌ථරන්‌තා පවිසන්‌ති. තෙසඤ්‌හි නිවාපතිණං අතිවිය පියං හොති මනාපං. නෙවාපිකො තෙ දිස්‌වා ද්‌වෙ තීණි දිවසානි පමත්‌තො විය හොති, ද්‌වාරං විවරිත්‌වා තිට්‌ඨති. අන්‌තොනිවාපට්‌ඨානෙ තහිං තහිං උදකආවාටකාපි හොන්‌ති, මිගා විවටද්‌වාරෙන පවිසිත්‌වා ඛාදිතමත්‌තකං පිවිතමත්‌තකමෙව කත්‌වා පක්‌කමන්‌ති, පුනදිවසෙ කිඤ්‌චි න කරොන්‌තීති කණ්‌ණෙ චාලයමානා ඛාදිත්‌වා පිවිත්‌වා අතරමානා ගච්‌ඡන්‌ති, පුනදිවසෙ කොචි කිඤ්‌චි කත්‌තා නත්‌ථීති යාවදත්‌ථං ඛාදිත්‌වා පිවිත්‌වා මණ්‌ඩලගුම්‌බං පවිසිත්‌වා නිපජ්‌ජන්‌ති. ලුද්‌දකා තෙසං පමත්‌තභාවං ජානිත්‌වා ද්‌වාරං පිධාය සම්‌පරිවාරෙත්‌වා කොටිතො පට්‌ඨාය කොට්‌ටෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌ති, එවං තෙ තස්‌මිං නිවාපෙ නෙවාපිකස්‌ස යථාකාමකරණීයා භවන්‌ති.
261.Evaṃme sutanti nivāpasuttaṃ. Tattha nevāpikoti yo migānaṃ gahaṇatthāya araññe tiṇabījāni vapati ‘‘idaṃ tiṇaṃ khādituṃ āgate mige sukhaṃ gaṇhissāmī’’ti. Nivāpanti vappaṃ. Nivuttanti vapitaṃ. Migajātāti migaghaṭā. Anupakhajjāti anupavisitvā. Mucchitāti taṇhāmucchanāya mucchitā, taṇhāya hadayaṃ pavisitvā mucchanākāraṃ pāpitāti attho. Madaṃ āpajjissantīti mānamadaṃ āpajjissanti. Pamādanti vissaṭṭhasatibhāvaṃ. Yathākāmakaraṇīyā bhavissantīti yathā icchissāma, tathā kātabbā bhavissanti. Imasmiṃ nivāpeti imasmiṃ nivāpaṭṭhāne. Ekaṃ kira nivāpatiṇaṃ nāma atthi nidāghabhaddakaṃ, taṃ yathā yathā nidāgho hoti, tathā tathā nīvāravanaṃ viya meghamālā viya ca ekagghanaṃ hoti, taṃ luddakā ekasmiṃ udakaphāsukaṭṭhāne kasitvā vapitvā vatiṃ katvā dvāraṃ yojetvā rakkhanti. Atha yadā mahānidāghe sabbatiṇāni sukkhāni honti, jivhātemanamattampi udakaṃ dullabhaṃ hoti, tadā migajātā sukkhatiṇāni ceva purāṇapaṇṇāni ca khādantā kampamānā viya vicarantā nivāpatiṇassa gandhaṃ ghāyitvā vadhabandhanādīni agaṇayitvā vatiṃ ajjhottharantā pavisanti. Tesañhi nivāpatiṇaṃ ativiya piyaṃ hoti manāpaṃ. Nevāpiko te disvā dve tīṇi divasāni pamatto viya hoti, dvāraṃ vivaritvā tiṭṭhati. Antonivāpaṭṭhāne tahiṃ tahiṃ udakaāvāṭakāpi honti, migā vivaṭadvārena pavisitvā khāditamattakaṃ pivitamattakameva katvā pakkamanti, punadivase kiñci na karontīti kaṇṇe cālayamānā khāditvā pivitvā ataramānā gacchanti, punadivase koci kiñci kattā natthīti yāvadatthaṃ khāditvā pivitvā maṇḍalagumbaṃ pavisitvā nipajjanti. Luddakā tesaṃ pamattabhāvaṃ jānitvā dvāraṃ pidhāya samparivāretvā koṭito paṭṭhāya koṭṭetvā gacchanti, evaṃ te tasmiṃ nivāpe nevāpikassa yathākāmakaraṇīyā bhavanti.
262. තත්‍ර, භික්‌ඛවෙති, භික්‌ඛවෙ, තෙසු මිගජාතෙසු. පඨමා මිගජාතාති, මිගජාතා පඨමදුතියා නාම නත්‌ථි. භගවා පන ආගතපටිපාටිවසෙන කප්‌පෙත්‌වා පඨමා, දුතියා, තතියා , චතුත්‌ථාති නාමං ආරොපෙත්‌වා දස්‌සෙසි. ඉද්‌ධානුභාවාති යථාකාමං කත්‌තබ්‌බභාවතො; වසීභාවොයෙව හි එත්‌ථ ඉද්‌ධීති ච ආනුභාවොති ච අධිප්‌පෙතො.
262.Tatra, bhikkhaveti, bhikkhave, tesu migajātesu. Paṭhamā migajātāti, migajātā paṭhamadutiyā nāma natthi. Bhagavā pana āgatapaṭipāṭivasena kappetvā paṭhamā, dutiyā, tatiyā , catutthāti nāmaṃ āropetvā dassesi. Iddhānubhāvāti yathākāmaṃ kattabbabhāvato; vasībhāvoyeva hi ettha iddhīti ca ānubhāvoti ca adhippeto.
263. භයභොගාති භයෙන භොගතො. බලවීරියන්‌ති අපරාපරං සඤ්‌චරණවායොධාතු, සා පරිහායීති අත්‌ථො.
263.Bhayabhogāti bhayena bhogato. Balavīriyanti aparāparaṃ sañcaraṇavāyodhātu, sā parihāyīti attho.
264. උපනිස්‌සාය ආසයං කප්‌පෙය්‍යාමාති අන්‌තො නිපජ්‌ජිත්‌වා ඛාදන්‌තානම්‌පි භයමෙව, බාහිරතො ආගන්‌ත්‌වා ඛාදන්‌තානම්‌පි භයමෙව, මයං පන අමුං නිවාපට්‌ඨානං නිස්‌සාය එකමන්‌තෙ ආසයං කප්‌පෙය්‍යාමාති චින්‌තයිංසු. උපනිස්‌සාය ආසයං කප්‌පයිංසූති ලුද්‌දකා නාම න සබ්‌බකාලං අප්‌පමත්‌තා හොන්‌ති. මයං තත්‌ථ තත්‌ථ මණ්‌ඩලගුම්‌බෙසු චෙව වතිපාදෙසු ච නිපජ්‌ජිත්‌වා එතෙසු මුඛධොවනත්‌ථං වා ආහාරකිච්‌චකරණත්‌ථං වා පක්‌කන්‌තෙසු නිවාපවත්‌ථුං පවිසිත්‌වා ඛාදිතමත්‌තං කත්‌වා අම්‌හාකං වසනට්‌ඨානං පවිසිස්‌සාමාති නිවාපවත්‌ථුං උපනිස්‌සාය ගහනෙසු ගුම්‌බවතිපාදාදීසු ආසයං කප්‌පයිංසු. භුඤ්‌ජිංසූති වුත්‌තනයෙන ලුද්‌දකානං පමාදකාලං ඤත්‌වා සීඝං සීඝං පවිසිත්‌වා භුඤ්‌ජිංසු. කෙතබිනොති සික්‌ඛිතකෙරාටිකා. ඉද්‌ධිමන්‌තාති ඉද්‌ධිමන්‌තො විය. පරජනාති යක්‌ඛා. ඉමෙ න මිගජාතාති. ආගතිං වා ගතිං වාති ඉමිනා නාම ඨානෙන ආගච්‌ඡන්‌ති, අමුත්‍ර ගච්‌ඡන්‌තීති ඉදං නෙසං න ජානාම. දණ්‌ඩවාකරාහීති දණ්‌ඩවාකරජාලෙහි. සමන්‌තා සප්‌පදෙසං අනුපරිවාරෙසුන්‌ති අතිමායාවිනො එතෙ, න දූරං ගමිස්‌සන්‌ති, සන්‌තිකෙයෙව නිපන්‌නා භවිස්‌සන්‌තීති නිවාපක්‌ඛෙත්‌තස්‌ස සමන්‌තා සප්‌පදෙසං මහන්‌තං ඔකාසං අනුපරිවාරෙසුං. අද්‌දසංසූති එවං පරිවාරෙත්‌වා වාකරජාලං සමන්‌තතො චාලෙත්‌වා ඔලොකෙන්‌තා අද්‌දසංසු. යත්‌ථ තෙති යස්‌මිං ඨානෙ තෙ ගාහං අගමංසු, තං ඨානං අද්‌දසංසූති අත්‌ථො.
264.Upanissāya āsayaṃ kappeyyāmāti anto nipajjitvā khādantānampi bhayameva, bāhirato āgantvā khādantānampi bhayameva, mayaṃ pana amuṃ nivāpaṭṭhānaṃ nissāya ekamante āsayaṃ kappeyyāmāti cintayiṃsu. Upanissāyaāsayaṃ kappayiṃsūti luddakā nāma na sabbakālaṃ appamattā honti. Mayaṃ tattha tattha maṇḍalagumbesu ceva vatipādesu ca nipajjitvā etesu mukhadhovanatthaṃ vā āhārakiccakaraṇatthaṃ vā pakkantesu nivāpavatthuṃ pavisitvā khāditamattaṃ katvā amhākaṃ vasanaṭṭhānaṃ pavisissāmāti nivāpavatthuṃ upanissāya gahanesu gumbavatipādādīsu āsayaṃ kappayiṃsu. Bhuñjiṃsūti vuttanayena luddakānaṃ pamādakālaṃ ñatvā sīghaṃ sīghaṃ pavisitvā bhuñjiṃsu. Ketabinoti sikkhitakerāṭikā. Iddhimantāti iddhimanto viya. Parajanāti yakkhā. Ime na migajātāti. Āgatiṃ vā gatiṃ vāti iminā nāma ṭhānena āgacchanti, amutra gacchantīti idaṃ nesaṃ na jānāma. Daṇḍavākarāhīti daṇḍavākarajālehi. Samantā sappadesaṃ anuparivāresunti atimāyāvino ete, na dūraṃ gamissanti, santikeyeva nipannā bhavissantīti nivāpakkhettassa samantā sappadesaṃ mahantaṃ okāsaṃ anuparivāresuṃ. Addasaṃsūti evaṃ parivāretvā vākarajālaṃ samantato cāletvā olokentā addasaṃsu. Yattha teti yasmiṃ ṭhāne te gāhaṃ agamaṃsu, taṃ ṭhānaṃ addasaṃsūti attho.
265. යංනූන මයං යත්‌ථ අගතීති තෙ කිර එවං චින්‌තයිංසු – ‘‘අන්‌තො නිපජ්‌ජිත්‌වා අන්‌තො ඛාදන්‌තානම්‌පි භයමෙව, බාහිරතො ආගන්‌ත්‌වා ඛාදන්‌තානම්‌පි සන්‌තිකෙ වසිත්‌වා ඛාදන්‌තානම්‌පි භයමෙව, තෙපි හි වාකරජාලෙන පරික්‌ඛිපිත්‌වා ගහිතායෙවා’’ති, තෙන තෙසං එතදහොසි – ‘‘යංනූන මයං යත්‌ථ නෙවාපිකස්‌ස ච නෙවාපිකපරිසාය ච අගති අවිසයො, තත්‌ථ තත්‌ථ සෙය්‍යං කප්‌පෙය්‍යාමා’’ති. අඤ්‌ඤෙ ඝට්‌ටෙස්‌සන්‌තීති තතො තතො දූරතරවාසිනො අඤ්‌ඤෙ ඝට්‌ටෙස්‌සන්‌ති. තෙ ඝට්‌ටිතා අඤ්‌ඤෙති තෙපි ඝට්‌ටිතා අඤ්‌ඤෙ තතො දූරතරවාසිනො ඝට්‌ටෙස්‌සන්‌ති. එවං ඉමං නිවාපං නිවුත්‌තං සබ්‌බසො මිගජාතා පරිමුච්‌චිස්‌සන්‌තීති එවං ඉමං අම්‌හෙහි නිවුත්‌තං නිවාපං සබ්‌බෙ මිගඝටා මිගසඞ්‌ඝා විස්‌සජ්‌ජෙස්‌සන්‌ති පරිච්‌චජිස්‌සන්‌ති. අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛෙය්‍යාමාති තෙසං ගහණෙ අබ්‍යාවටා භවෙය්‍යාමාති; යථා තථා ආගච්‌ඡන්‌තෙසු හි තරුණපොතකො වා මහල්‌ලකො වා දුබ්‌බලො වා යූථපරිහීනො වා සක්‌කා හොන්‌ති ලද්‌ධුං, අනාගච්‌ඡන්‌තෙසු කිඤ්‌චි නත්‌ථි. අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිංසු ඛො, භික්‌ඛවෙති එවං චින්‌තෙත්‌වා අබ්‍යාවටාව අහෙසුං.
265.Yaṃnūna mayaṃ yattha agatīti te kira evaṃ cintayiṃsu – ‘‘anto nipajjitvā anto khādantānampi bhayameva, bāhirato āgantvā khādantānampi santike vasitvā khādantānampi bhayameva, tepi hi vākarajālena parikkhipitvā gahitāyevā’’ti, tena tesaṃ etadahosi – ‘‘yaṃnūna mayaṃ yattha nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca agati avisayo, tattha tattha seyyaṃ kappeyyāmā’’ti. Aññe ghaṭṭessantīti tato tato dūrataravāsino aññe ghaṭṭessanti. Te ghaṭṭitā aññeti tepi ghaṭṭitā aññe tato dūrataravāsino ghaṭṭessanti. Evaṃ imaṃnivāpaṃ nivuttaṃ sabbaso migajātā parimuccissantīti evaṃ imaṃ amhehi nivuttaṃ nivāpaṃ sabbe migaghaṭā migasaṅghā vissajjessanti pariccajissanti. Ajjhupekkheyyāmāti tesaṃ gahaṇe abyāvaṭā bhaveyyāmāti; yathā tathā āgacchantesu hi taruṇapotako vā mahallako vā dubbalo vā yūthaparihīno vā sakkā honti laddhuṃ, anāgacchantesu kiñci natthi. Ajjhupekkhiṃsu kho, bhikkhaveti evaṃ cintetvā abyāvaṭāva ahesuṃ.
267. අමුං නිවාපං නිවුත්‌තං මාරස්‌ස අමූනි ච ලොකාමිසානීති එත්‌ථ නිවාපොති වා ලොකාමිසානීති වා වට්‌ටාමිසභූතානං පඤ්‌චන්‌නං කාමගුණානමෙතං අධිවචනං. මාරො න ච බීජානි විය කාමගුණෙ වපෙන්‌තො ආහිණ්‌ඩති, කාමගුණගිද්‌ධානං පන උපරි වසං වත්‌තෙති, තස්‌මා කාමගුණා මාරස්‌ස නිවාපා නාම හොන්‌ති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘අමුං නිවාපං නිවුත්‌තං මාරස්‌සා’’ති. න පරිමුච්‌චිංසු මාරස්‌ස ඉද්‌ධානුභාවාති මාරස්‌ස වසං ගතා අහෙසුං, යථාකාමකරණීයා. අයං සපුත්‌තභරියපබ්‌බජ්‌ජාය ආගතඋපමා.
267.Amuṃnivāpaṃ nivuttaṃ mārassa amūni ca lokāmisānīti ettha nivāpoti vā lokāmisānīti vā vaṭṭāmisabhūtānaṃ pañcannaṃ kāmaguṇānametaṃ adhivacanaṃ. Māro na ca bījāni viya kāmaguṇe vapento āhiṇḍati, kāmaguṇagiddhānaṃ pana upari vasaṃ vatteti, tasmā kāmaguṇā mārassa nivāpā nāma honti. Tena vuttaṃ – ‘‘amuṃ nivāpaṃ nivuttaṃ mārassā’’ti. Na parimucciṃsu mārassa iddhānubhāvāti mārassa vasaṃ gatā ahesuṃ, yathākāmakaraṇīyā. Ayaṃ saputtabhariyapabbajjāya āgataupamā.
268. චෙතොවිමුත්‌ති පරිහායීති එත්‌ථ චෙතොවිමුත්‌ති නාම අරඤ්‌ඤෙ වසිස්‌සාමාති උප්‌පන්‌නඅජ්‌ඣාසයො; සො පරිහායීති අත්‌ථො. තථූපමෙ අහං ඉමෙ දුතියෙති අයං බ්‍රාහ්‌මණධම්‌මිකපබ්‌බජ්‌ජාය උපමා. බ්‍රාහ්‌මණා හි අට්‌ඨචත්‌තාලීසවස්‌සානි කොමාරබ්‍රහ්‌මචරියං චරිත්‌වා වට්‌ටුපච්‌ඡෙදභයෙන පවෙණිං ඝටයිස්‌සාමාති ධනං පරියෙසිත්‌වා භරියං ගහෙත්‌වා අගාරමජ්‌ඣෙ වසන්‌තා එකස්‌මිං පුත්‌තෙ ජාතෙ ‘‘අම්‌හාකං පුත්‌තො ජාතො වට්‌ටං න උච්‌ඡින්‌නං පවෙණි ඝටිතා’’ති පුන නික්‌ඛමිත්‌වා පබ්‌බජන්‌ති වා තමෙව වා ස’කලත්‌තවාසං වසන්‌ති.
268.Cetovimutti parihāyīti ettha cetovimutti nāma araññe vasissāmāti uppannaajjhāsayo; so parihāyīti attho. Tathūpame ahaṃ ime dutiyeti ayaṃ brāhmaṇadhammikapabbajjāya upamā. Brāhmaṇā hi aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā vaṭṭupacchedabhayena paveṇiṃ ghaṭayissāmāti dhanaṃ pariyesitvā bhariyaṃ gahetvā agāramajjhe vasantā ekasmiṃ putte jāte ‘‘amhākaṃ putto jāto vaṭṭaṃ na ucchinnaṃ paveṇi ghaṭitā’’ti puna nikkhamitvā pabbajanti vā tameva vā sa’kalattavāsaṃ vasanti.
269. එවඤ්‌හි තෙ, භික්‌ඛවෙ, තතියාපි සමණබ්‍රාහ්‌මණා න පරිමුච්‌චිංසූති පුරිමා විය තෙපි මාරස්‌ස ඉද්‌ධානුභාවා න මුච්‌චිංසු; යථාකාමකරණීයාව අහෙසුං. කිං පන තෙ අකංසූති? ගාමනිගමරාජධානියො ඔසරිත්‌වා තෙසු තෙසු ආරාමඋය්‍යානට්‌ඨානෙසු අස්‌සමං මාපෙත්‌වා නිවසන්‌තා කුලදාරකෙ හත්‌ථිඅස්‌සරථසිප්‌පාදීනි නානප්‌පකාරානි සිප්‌පානි සික්‌ඛාපෙසුං. ඉති තෙ වාකරජාලෙන තතියා මිගජාතා විය මාරස්‌ස පාපිමතො දිට්‌ඨිජාලෙන පරික්‌ඛිපිත්‌වා යථාකාමකරණීයා අහෙසුං.
269.Evañhi te, bhikkhave, tatiyāpi samaṇabrāhmaṇā na parimucciṃsūti purimā viya tepi mārassa iddhānubhāvā na mucciṃsu; yathākāmakaraṇīyāva ahesuṃ. Kiṃ pana te akaṃsūti? Gāmanigamarājadhāniyo osaritvā tesu tesu ārāmauyyānaṭṭhānesu assamaṃ māpetvā nivasantā kuladārake hatthiassarathasippādīni nānappakārāni sippāni sikkhāpesuṃ. Iti te vākarajālena tatiyā migajātā viya mārassa pāpimato diṭṭhijālena parikkhipitvā yathākāmakaraṇīyā ahesuṃ.
270. තථූපමෙ අහං ඉමෙ චතුත්‌ථෙති අයං ඉමස්‌ස සාසනස්‌ස උපමා ආහටා.
270.Tathūpameahaṃ ime catuttheti ayaṃ imassa sāsanassa upamā āhaṭā.
271. අන්‌ධමකාසි මාරන්‌ති න මාරස්‌ස අක්‌ඛීනි භින්‌දි. විපස්‌සනාපාදකජ්‌ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස පන භික්‌ඛුනො ඉමං නාම ආරම්‌මණං නිස්‌සාය චිත්‌තං වත්‌තතීති මාරො පස්‌සිතුං න සක්‌කොති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘අන්‌ධමකාසි මාර’’න්‌ති. අපදං වධිත්‌වා මාරචක්‌ඛුන්‌ති තෙනෙව පරියායෙන යථා මාරස්‌ස චක්‌ඛු අපදං හොති නිප්‌පදං, අප්‌පතිට්‌ඨං, නිරාරම්‌මණං, එවං වධිත්‌වාති අත්‌ථො. අදස්‌සනං ගතො පාපිමතොති තෙනෙව පරියායෙන මාරස්‌ස පාපිමතො අදස්‌සනං ගතො. න හි සො අත්‌තනො මංසචක්‌ඛුනා තස්‌ස විපස්‌සනාපාදකජ්‌ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස භික්‌ඛුනො ඤාණසරීරං දට්‌ඨුං සක්‌කොති. පඤ්‌ඤාය චස්‌ස දිස්‌වා ආසවා පරික්‌ඛීණා හොන්‌තීති මග්‌ගපඤ්‌ඤාය චත්‌තාරි අරියසච්‌චානි දිස්‌වා චත්‌තාරො ආසවා පරික්‌ඛීණා හොන්‌ති. තිණ්‌ණො ලොකෙ විසත්‌තිකන්‌ති ලොකෙ සත්‌තවිසත්‌තභාවෙන විසත්‌තිකාති එවං සඞ්‌ඛං ගතං. අථ වා ‘‘විසත්‌තිකාති කෙනට්‌ඨෙන විසත්‌තිකා? විසතාති විසත්‌තිකා විසටාති විසත්‌තිකා, විපුලාති විසත්‌තිකා, විසාලාති විසත්‌තිකා, විසමාති විසත්‌තිකා, විසක්‌කතීති විසත්‌තිකා, විසං හරතීති විසත්‌තිකා, විසංවාදිකාති විසත්‌තිකා, විසමූලාති විසත්‌තිකා, විසඵලාති විසත්‌තිකා, විසපරිභොගාති විසත්‌තිකා, විසාලා වා පන සා තණ්‌හා රූපෙ සද්‌දෙ ගන්‌ධෙ රසෙ ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ’’ති (මහානි. 3; චූළනි. මෙත්‌තගූමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙස 22, ඛග්‌ගවිසාණසුත්‌තනිද්‌දෙස 124) විසත්‌තිකා. එවං විසත්‌තිකාති සඞ්‌ඛං ගතං තණ්‌හං තිණ්‌ණො නිත්‌තිණ්‌ණො උත්‌තිණ්‌ණො. තෙන වුච්‌චති – ‘‘තිණ්‌ණො ලොකෙ විසත්‌තික’’න්‌ති.
271.Andhamakāsi māranti na mārassa akkhīni bhindi. Vipassanāpādakajjhānaṃ samāpannassa pana bhikkhuno imaṃ nāma ārammaṇaṃ nissāya cittaṃ vattatīti māro passituṃ na sakkoti. Tena vuttaṃ – ‘‘andhamakāsi māra’’nti. Apadaṃ vadhitvā māracakkhunti teneva pariyāyena yathā mārassa cakkhu apadaṃ hoti nippadaṃ, appatiṭṭhaṃ, nirārammaṇaṃ, evaṃ vadhitvāti attho. Adassanaṃ gato pāpimatoti teneva pariyāyena mārassa pāpimato adassanaṃ gato. Na hi so attano maṃsacakkhunā tassa vipassanāpādakajjhānaṃ samāpannassa bhikkhuno ñāṇasarīraṃ daṭṭhuṃ sakkoti. Paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā hontīti maggapaññāya cattāri ariyasaccāni disvā cattāro āsavā parikkhīṇā honti. Tiṇṇo loke visattikanti loke sattavisattabhāvena visattikāti evaṃ saṅkhaṃ gataṃ. Atha vā ‘‘visattikāti kenaṭṭhena visattikā? Visatāti visattikā visaṭāti visattikā, vipulāti visattikā, visālāti visattikā, visamāti visattikā, visakkatīti visattikā, visaṃ haratīti visattikā, visaṃvādikāti visattikā, visamūlāti visattikā, visaphalāti visattikā, visaparibhogāti visattikā, visālā vā pana sā taṇhā rūpe sadde gandhe rase phoṭṭhabbe’’ti (mahāni. 3; cūḷani. mettagūmāṇavapucchāniddesa 22, khaggavisāṇasuttaniddesa 124) visattikā. Evaṃ visattikāti saṅkhaṃ gataṃ taṇhaṃ tiṇṇo nittiṇṇo uttiṇṇo. Tena vuccati – ‘‘tiṇṇo loke visattika’’nti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
නිවාපසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Nivāpasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 5. නිවාපසුත්‌තං • 5. Nivāpasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 5. නිවාපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Nivāpasuttavaṇṇanā
