| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๔. นิยามกถาวณฺณนา
4. Niyāmakathāvaṇṇanā
๔๒๘-๔๓๑. อิทานิ นิยามกถา นาม โหติฯ ตตฺถ โย ปุคฺคโล สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสติ, ตํ ‘‘ภโพฺพ เอส ธมฺมํ อภิสเมตุ’’นฺติ ยสฺมา ภควา ชานาติ, ตสฺมา ‘‘อนิยตสฺส ปุถุชฺชนเสฺสว สโต ปุคฺคลสฺส นิยามคมนาย ญาณํ อตฺถี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อุตฺตราปถกานํ; เต สนฺธาย อนิยตสฺสาติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ นิยามคมนายาติ นิยาโม วุจฺจติ มโคฺค, มคฺคคมนาย มโคฺคกฺกมนายาติ อโตฺถฯ ยํ ปนสฺส ญาณํ ทิสฺวา ภควา ‘‘ภโพฺพ อย’’นฺติ ชานาติ, ตํ สนฺธาย ปฎิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ
428-431. Idāni niyāmakathā nāma hoti. Tattha yo puggalo sammattaniyāmaṃ okkamissati, taṃ ‘‘bhabbo esa dhammaṃ abhisametu’’nti yasmā bhagavā jānāti, tasmā ‘‘aniyatassa puthujjanasseva sato puggalassa niyāmagamanāya ñāṇaṃ atthī’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi etarahi uttarāpathakānaṃ; te sandhāya aniyatassāti pucchā sakavādissa. Tattha niyāmagamanāyāti niyāmo vuccati maggo, maggagamanāya maggokkamanāyāti attho. Yaṃ panassa ñāṇaṃ disvā bhagavā ‘‘bhabbo aya’’nti jānāti, taṃ sandhāya paṭiññā paravādissa.
อถสฺส สกวาที อยุตฺตวาทิตํ ทีเปตุํ นิยตสฺสาติ วิปรีตานุโยคมาหฯ ตตฺถ ปฐมปเญฺห มเคฺคน นิยตสฺส อนิยามคมนาย ญาณํ นาม นตฺถีติ ปฎิกฺขิปติฯ ทุติเย นตฺถิภาเวน ปฎิชานาติฯ ตติเย อนิยตสฺส นตฺถีติ ปุฎฺฐตฺตา ลทฺธิวิโรเธน ปฎิกฺขิปติฯ ปุน ปฐมปญฺหเมว จตุตฺถํ กตฺวา นิยตสฺส นิยามคมนาทิวเสน ตโย ปญฺหา กตาฯ เตสุ ปฐเม ยสฺมา อาทิมเคฺคน นิยตสฺส ปุน ตทตฺถาย ญาณํ นตฺถิ, ตสฺมา ปฎิกฺขิปติฯ ทุติเย นตฺถิภาเวเนว ปฎิชานาติฯ ตติเย ลทฺธิวิโรเธเนว ปฎิกฺขิปติฯ ปุน ปฐมปญฺหํ อฎฺฐมํ กตฺวา อนิยตสฺส อนิยามคมนาทิวเสน ตโย ปญฺหา กตาฯ เตสํ อโตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตโพฺพฯ ปุน ปฐมปญฺหเมว ทฺวาทสมํ กตฺวา ตํมูลกา อตฺถิ นิยาโมติอาทโย ปญฺหา กตาฯ ตตฺถ ยสฺมา นิยามคมนาย ญาณํ นาม มคฺคญาณเมว โหติ, ตสฺมา ตํ สนฺธาย อตฺถิ นิยาโมติ วุตฺตํฯ อิตโร ปน นิยาโมติ วุเตฺต ปฎิกฺขิปติ, ญาณนฺติ วุเตฺต ปฎิชานาติฯ สติปฎฺฐานาทีสุปิ เอเสว นโยฯ ปจฺจนีกํ อุตฺตานตฺถเมวฯ โคตฺรภุโนติอาทิ เยน ยํ อปฺปตฺตํ, ตสฺส ตํ นตฺถีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ภควา ชานาตีติ อตฺตโน ญาณพเลน ชานาติ, น ตสฺส นิยามคมนญาณสพฺภาวโตฯ ตสฺมา อิมินา การเณน ปติฎฺฐิตาปิสฺส ลทฺธิ อปฺปติฎฺฐิตาเยวาติฯ
Athassa sakavādī ayuttavāditaṃ dīpetuṃ niyatassāti viparītānuyogamāha. Tattha paṭhamapañhe maggena niyatassa aniyāmagamanāya ñāṇaṃ nāma natthīti paṭikkhipati. Dutiye natthibhāvena paṭijānāti. Tatiye aniyatassa natthīti puṭṭhattā laddhivirodhena paṭikkhipati. Puna paṭhamapañhameva catutthaṃ katvā niyatassa niyāmagamanādivasena tayo pañhā katā. Tesu paṭhame yasmā ādimaggena niyatassa puna tadatthāya ñāṇaṃ natthi, tasmā paṭikkhipati. Dutiye natthibhāveneva paṭijānāti. Tatiye laddhivirodheneva paṭikkhipati. Puna paṭhamapañhaṃ aṭṭhamaṃ katvā aniyatassa aniyāmagamanādivasena tayo pañhā katā. Tesaṃ attho vuttanayeneva veditabbo. Puna paṭhamapañhameva dvādasamaṃ katvā taṃmūlakā atthi niyāmotiādayo pañhā katā. Tattha yasmā niyāmagamanāya ñāṇaṃ nāma maggañāṇameva hoti, tasmā taṃ sandhāya atthi niyāmoti vuttaṃ. Itaro pana niyāmoti vutte paṭikkhipati, ñāṇanti vutte paṭijānāti. Satipaṭṭhānādīsupi eseva nayo. Paccanīkaṃ uttānatthameva. Gotrabhunotiādi yena yaṃ appattaṃ, tassa taṃ natthīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Bhagavā jānātīti attano ñāṇabalena jānāti, na tassa niyāmagamanañāṇasabbhāvato. Tasmā iminā kāraṇena patiṭṭhitāpissa laddhi appatiṭṭhitāyevāti.
นิยามกถาวณฺณนาฯ
Niyāmakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๔๖) ๔. นิยามกถา • (46) 4. Niyāmakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๔. นิยามกถาวณฺณนา • 4. Niyāmakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๔. นิยามกถาวณฺณนา • 4. Niyāmakathāvaṇṇanā
