| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๖. ฉฎฺฐวโคฺค
6. Chaṭṭhavaggo
๑. นิยามกถาวณฺณนา
1. Niyāmakathāvaṇṇanā
๔๔๕-๔๔๗. อิทานิ นิยามกถา นาม โหติฯ ตตฺถ นิยาโมติ ‘‘ภโพฺพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ สมฺมตฺต’’นฺติ (ปุ. ป. ๑๓) วจนโต อริยมโคฺค วุจฺจติฯ ยสฺมา ปน ตสฺมิํ อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุเทฺธปิ ปุคฺคโล อนิยโต นาม น โหติ, ตสฺมา ‘‘โส นิยาโม นิจฺจเฎฺฐน อสงฺขโต’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ ตโต ‘‘ยทิ โส อสงฺขโต, เอวรูเปน เตน ภวิตพฺพ’’นฺติ ทีเปโนฺต นิพฺพานนฺติอาทิมาหฯ สํสนฺทนปุจฺฉา อุตฺตานตฺถาเยวฯ
445-447. Idāni niyāmakathā nāma hoti. Tattha niyāmoti ‘‘bhabbo niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammatta’’nti (pu. pa. 13) vacanato ariyamaggo vuccati. Yasmā pana tasmiṃ uppajjitvā niruddhepi puggalo aniyato nāma na hoti, tasmā ‘‘so niyāmo niccaṭṭhena asaṅkhato’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Tato ‘‘yadi so asaṅkhato, evarūpena tena bhavitabba’’nti dīpento nibbānantiādimāha. Saṃsandanapucchā uttānatthāyeva.
อตฺถิ เกจีติอาทิ นิยามสฺส สงฺขตภาวทีปนตฺถํ วุตฺตํฯ มโคฺค อสงฺขโตติปเญฺห ตสฺส อุปฺปาทนิโรธภาวโต ปฎิกฺขิปตีติฯ นิยาโม สงฺขโตติปเญฺห นิรุเทฺธปิ มเคฺค นิยามสฺส อตฺถิตํ สนฺธาย ปฎิกฺขิปติฯ โสตาปตฺตินิยาโมติอาทิปเญฺหสุปิ อนุโลมโต จ ปฎิโลมโต จ อิมินาว นเยน อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ ปญฺจ อสงฺขตานีติ ปุโฎฺฐ ปญฺจนฺนํ อสงฺขตานํ อาคตฎฺฐานํ อปสฺสโนฺต ปฎิกฺขิปติฯ ทุติยํ ปุโฎฺฐ จตุนฺนํ สมฺมตฺตนิยามานํ นิยามวจนโต นิพฺพานสฺส จ อสงฺขตภาวโต ปฎิชานาติฯ มิจฺฉตฺตนิยามปโญฺห นิยามวจนมเตฺตน อสงฺขตตาย อยุตฺตภาวทีปนตฺถํ วุโตฺตติฯ
Atthikecītiādi niyāmassa saṅkhatabhāvadīpanatthaṃ vuttaṃ. Maggo asaṅkhatotipañhe tassa uppādanirodhabhāvato paṭikkhipatīti. Niyāmo saṅkhatotipañhe niruddhepi magge niyāmassa atthitaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sotāpattiniyāmotiādipañhesupi anulomato ca paṭilomato ca imināva nayena attho veditabbo. Pañca asaṅkhatānīti puṭṭho pañcannaṃ asaṅkhatānaṃ āgataṭṭhānaṃ apassanto paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho catunnaṃ sammattaniyāmānaṃ niyāmavacanato nibbānassa ca asaṅkhatabhāvato paṭijānāti. Micchattaniyāmapañho niyāmavacanamattena asaṅkhatatāya ayuttabhāvadīpanatthaṃ vuttoti.
นิยามกถาวณฺณนาฯ
Niyāmakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๕๓) ๑. นิยามกถา • (53) 1. Niyāmakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. นิยามกถาวณฺณนา • 1. Niyāmakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. นิยามกถาวณฺณนา • 1. Niyāmakathāvaṇṇanā
