Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
නියස්සකම්මකථාදිවණ්ණනා
Niyassakammakathādivaṇṇanā
11. නියස්සකම්මෙ පාළියං අපිස්සූති අපිචාති ඉමස්මිං අත්ථෙ නිපාතසමුදායො. නිස්සාය තෙ වත්ථබ්බන්ති එත්ථ කෙචි කල්යාණමිත්තායත්තවුත්තිතං සන්ධාය වුත්තන්ති වදන්ති, අඤ්ඤෙ පන නිස්සයග්ගහණමෙවාති, උභයෙනපිස්ස සෙරිවිහාරො න වට්ටතීති දීපිතන්ති දට්ඨබ්බං.
11. Niyassakamme pāḷiyaṃ apissūti apicāti imasmiṃ atthe nipātasamudāyo. Nissāyate vatthabbanti ettha keci kalyāṇamittāyattavuttitaṃ sandhāya vuttanti vadanti, aññe pana nissayaggahaṇamevāti, ubhayenapissa serivihāro na vaṭṭatīti dīpitanti daṭṭhabbaṃ.
21. පබ්බාජනීයකම්මෙ ‘‘පබ්බාජනීයකම්මං පටිප්පස්සම්භෙතූ’’ති ඉදං පක්කමනාදිං අකත්වා සම්මාවත්තන්තානං වසෙන වුත්තං.
21. Pabbājanīyakamme ‘‘pabbājanīyakammaṃ paṭippassambhetū’’ti idaṃ pakkamanādiṃ akatvā sammāvattantānaṃ vasena vuttaṃ.
33. පටිසාරණීයකම්මෙ නෙව භික්ඛුවචනං, න ගිහිවචනන්ති එත්ථ පරියායතොපි භික්ඛූ පරඛුංසනං න වදන්ති, ගහට්ඨා පන සරූපෙනෙව අක්කොසිතුං සමත්ථාපි උපකාරීසු අකාරණං එවරූපං න වදන්ති, ත්වං ගිහිගුණතොපි පරිහීනොති අධිප්පායො.
33. Paṭisāraṇīyakamme neva bhikkhuvacanaṃ, na gihivacananti ettha pariyāyatopi bhikkhū parakhuṃsanaṃ na vadanti, gahaṭṭhā pana sarūpeneva akkosituṃ samatthāpi upakārīsu akāraṇaṃ evarūpaṃ na vadanti, tvaṃ gihiguṇatopi parihīnoti adhippāyo.
39. ‘‘අඞ්ගසමන්නාගමො පුරිමෙහි අසදිසො’’ති ඉමිනා තජ්ජනීයාදීනං වුත්තකාරණමත්තෙන ඉදං කාතුං න වට්ටතීති දීපෙති. ඉධ වුත්තෙන පන ගිහීනං අලාභාය පරිසක්කනාදිනා අඞ්ගෙන තානිපි කාතුං වට්ටතීති ගහෙතබ්බං. එත්ථ ච ‘‘සද්ධං පසන්නං දායකං කාරකං සඞ්ඝුපට්ඨාකං හීනෙන ඛුංසෙතී’’ති වුත්තත්තා තාදිසෙසු ගිහීසු ඛුංසනාදීහි ගිහිපටිසංයුත්තෙහි එව අඞ්ගෙහි කම්මාරහතා, න ආරාමිකචෙටකාදීසු ඛුංසනාදීහි. තත්ථාපි දායකාදීසු ඛමාපිතෙසු කම්මාරහතා නත්ථි, ආපත්ති ච යත්ථ කත්ථචි දෙසෙතුං වට්ටති. යො චෙ තික්ඛත්තුං ඛමාපියමානොපි න ඛමති, අකතකම්මෙනපි දස්සනූපචාරෙ ආපත්ති දෙසෙතබ්බා. සො චෙ කාලකතො හොති, දෙසන්තරං වා ගතො, ගතදිසා න ඤායති, අන්තරාමග්ගෙ වා ජීවිතන්තරායො හොති, කතකම්මෙනපි අකතකම්මෙනපි සඞ්ඝමජ්ඣෙ යථාභූතං විඤ්ඤාපෙත්වා ඛමාපෙත්වා ආපත්ති දෙසෙතබ්බාති වදන්ති. ධම්මිකපටිස්සවස්ස අසච්චාපනෙ පන තෙසං සන්තිකං ගන්ත්වා ‘‘මයා අසමවෙක්ඛිත්වා පටිස්සවං කත්වා සො න සච්චාපිතො, තං මෙ ඛමථා’’තිආදිනා ඛමාපනෙ වචනක්කමො ඤාපෙතබ්බො.
39.‘‘Aṅgasamannāgamo purimehi asadiso’’ti iminā tajjanīyādīnaṃ vuttakāraṇamattena idaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti dīpeti. Idha vuttena pana gihīnaṃ alābhāya parisakkanādinā aṅgena tānipi kātuṃ vaṭṭatīti gahetabbaṃ. Ettha ca ‘‘saddhaṃ pasannaṃ dāyakaṃ kārakaṃ saṅghupaṭṭhākaṃ hīnena khuṃsetī’’ti vuttattā tādisesu gihīsu khuṃsanādīhi gihipaṭisaṃyuttehi eva aṅgehi kammārahatā, na ārāmikaceṭakādīsu khuṃsanādīhi. Tatthāpi dāyakādīsu khamāpitesu kammārahatā natthi, āpatti ca yattha katthaci desetuṃ vaṭṭati. Yo ce tikkhattuṃ khamāpiyamānopi na khamati, akatakammenapi dassanūpacāre āpatti desetabbā. So ce kālakato hoti, desantaraṃ vā gato, gatadisā na ñāyati, antarāmagge vā jīvitantarāyo hoti, katakammenapi akatakammenapi saṅghamajjhe yathābhūtaṃ viññāpetvā khamāpetvā āpatti desetabbāti vadanti. Dhammikapaṭissavassa asaccāpane pana tesaṃ santikaṃ gantvā ‘‘mayā asamavekkhitvā paṭissavaṃ katvā so na saccāpito, taṃ me khamathā’’tiādinā khamāpane vacanakkamo ñāpetabbo.
41. පාළියං මඞ්කුභූතො නාසක්ඛි චිත්තං ගහපතිං ඛමාපෙතුන්ති තිංසයොජනමග්ගං පුන ගන්ත්වාපි මානථද්ධතාය යථාභූතං දොසං ආවිකත්වා අඛමාපනෙන ‘‘නාහං ඛමාමී’’ති තෙන පටික්ඛිත්තො මඞ්කුභූතො ඛමාපෙතුං න සක්ඛි, සො පුනදෙව සාවත්ථිං පච්චාගන්ත්වාපි මානනිග්ගහත්ථායෙව පුනපි සත්ථාරා පෙසිතො පුරිමනයෙනෙව ඛමාපෙතුං අසක්කොන්තො පුනාගච්ඡි. අථස්ස භගවා ‘‘අසන්තං භාවනමිච්ඡෙය්යා’’තිආදිනාව (ධ. ප. 73) ධම්මං දෙසෙත්වා මානනිම්මථනං කත්වා අනුදූතදානං අනුඤ්ඤාසීති දට්ඨබ්බං.
41. Pāḷiyaṃ maṅkubhūto nāsakkhi cittaṃ gahapatiṃ khamāpetunti tiṃsayojanamaggaṃ puna gantvāpi mānathaddhatāya yathābhūtaṃ dosaṃ āvikatvā akhamāpanena ‘‘nāhaṃ khamāmī’’ti tena paṭikkhitto maṅkubhūto khamāpetuṃ na sakkhi, so punadeva sāvatthiṃ paccāgantvāpi mānaniggahatthāyeva punapi satthārā pesito purimanayeneva khamāpetuṃ asakkonto punāgacchi. Athassa bhagavā ‘‘asantaṃ bhāvanamiccheyyā’’tiādināva (dha. pa. 73) dhammaṃ desetvā mānanimmathanaṃ katvā anudūtadānaṃ anuññāsīti daṭṭhabbaṃ.
42. ‘‘නො චෙ ඛමති…පෙ.… ආපත්තිං දෙසාපෙතබ්බො’’ති වුත්තත්තා පගෙව ගහට්ඨො ඛමති චෙ, දස්සනූපචාරෙ ආපත්තිදෙසනාකිච්චං නත්ථීති ගහෙතබ්බං.
42.‘‘Noce khamati…pe… āpattiṃ desāpetabbo’’ti vuttattā pageva gahaṭṭho khamati ce, dassanūpacāre āpattidesanākiccaṃ natthīti gahetabbaṃ.
46. උක්ඛෙපනීයකම්මෙසු තීසු අරිට්ඨවත්ථුස්මිං ආපත්තිං ආරොපෙත්වාති විසුං සඞ්ඝමජ්ඣෙව පාපිකාය දිට්ඨියා අප්පටිනිස්සජ්ජනපච්චයා දුක්කටං, සමනුභාසනපරියොසානෙ පාචිත්තියං වා ආපත්තිං ආරොපෙත්වා. එත්ථාපි කම්මවාචාය ‘‘තථාහං භගවතා’’තිආදි වත්ථුවසෙන වුත්තං. යෙන යෙන පකාරෙන දිට්ඨිගතිකා වොහරිංසු, තෙන තෙන පකාරෙන යොජෙත්වා කම්මවාචා කාතබ්බා. ගහණාකාරං පන විනාපි ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො, ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො පාපිකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං, සො තං දිට්ඨිං අප්පටිනිස්සජ්ජති, යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ල’’න්ති එවං සාමඤ්ඤතොපි කම්මවාචං කාතුං වට්ටති.
46. Ukkhepanīyakammesu tīsu ariṭṭhavatthusmiṃ āpattiṃ āropetvāti visuṃ saṅghamajjheva pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissajjanapaccayā dukkaṭaṃ, samanubhāsanapariyosāne pācittiyaṃ vā āpattiṃ āropetvā. Etthāpi kammavācāya ‘‘tathāhaṃ bhagavatā’’tiādi vatthuvasena vuttaṃ. Yena yena pakārena diṭṭhigatikā vohariṃsu, tena tena pakārena yojetvā kammavācā kātabbā. Gahaṇākāraṃ pana vināpi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmassa bhikkhuno pāpikaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ, so taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjati, yadi saṅghassa pattakalla’’nti evaṃ sāmaññatopi kammavācaṃ kātuṃ vaṭṭati.
65. ‘‘යං දිට්ඨිං නිස්සාය භණ්ඩනාදීනි කරොතී’’ති ඉමිනා දිට්ඨිං නිස්සාය උප්පන්නානි එව භණ්ඩනාදීනි ඉධ අධිප්පෙතානි, න කෙවලානීති දස්සෙති. යො පන ‘‘භණ්ඩනාදීනං කරණෙ දොසො නත්ථී’’ති දිට්ඨිකො හුත්වා භණ්ඩනාදිං කරොති, සාපිස්ස දිට්ඨි එව හොති, තස්සපි අප්පටිනිස්සග්ගෙ කම්මං කාතුං වට්ටති.
65.‘‘Yaṃ diṭṭhiṃ nissāya bhaṇḍanādīni karotī’’ti iminā diṭṭhiṃ nissāya uppannāni eva bhaṇḍanādīni idha adhippetāni, na kevalānīti dasseti. Yo pana ‘‘bhaṇḍanādīnaṃ karaṇe doso natthī’’ti diṭṭhiko hutvā bhaṇḍanādiṃ karoti, sāpissa diṭṭhi eva hoti, tassapi appaṭinissagge kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
නියස්සකම්මකථාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Niyassakammakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
කම්මක්ඛන්ධකවණ්ණනානයො නිට්ඨිතො.
Kammakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi
2. නියස්සකම්මං • 2. Niyassakammaṃ
3. පබ්බාජනීයකම්මං • 3. Pabbājanīyakammaṃ
4. පටිසාරණීයකම්මං • 4. Paṭisāraṇīyakammaṃ
ආකඞ්ඛමානචතුක්කං • Ākaṅkhamānacatukkaṃ
අට්ඨාරසවත්තං • Aṭṭhārasavattaṃ
5. ආපත්තියා අදස්සනෙ උක්ඛෙපනීයකම්මං • 5. Āpattiyā adassane ukkhepanīyakammaṃ
7. පාපිකාය දිට්ඨියා අප්පටිනිස්සග්ගෙ උක්ඛෙපනීයකම්මං • 7. Pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhepanīyakammaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්ග-අට්ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
නියස්සකම්මකථා • Niyassakammakathā
පබ්බාජනීයකම්මකථා • Pabbājanīyakammakathā
පටිසාරණීයකම්මකථා • Paṭisāraṇīyakammakathā
අධම්මකම්මාදිද්වාදසකකථා • Adhammakammādidvādasakakathā
ආපත්තියා අදස්සනෙ උක්ඛෙපනීයකම්මකථා • Āpattiyā adassane ukkhepanīyakammakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
නියස්සකම්මකථාවණ්ණනා • Niyassakammakathāvaṇṇanā
පටිසාරණීයකම්මකථාවණ්ණනා • Paṭisāraṇīyakammakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අධම්මකම්මද්වාදසකකථාවණ්ණනා • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
2. නියස්සකම්මකථා • 2. Niyassakammakathā
4. පටිසාරණීයකම්මකථා • 4. Paṭisāraṇīyakammakathā
අධම්මකම්මාදිද්වාදසකකථා • Adhammakammādidvādasakakathā
5. ආපත්තියා අදස්සනෙ උක්ඛෙපනීයකම්මකථා • 5. Āpattiyā adassane ukkhepanīyakammakathā