| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ನೋಉಪಾದಾಭಾಜನೀಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Noupādābhājanīyakathāvaṇṇanā
೬೪೬. ನ ಉಪಾದಿಯತೇವಾತಿ ನ ನಿಸ್ಸಯತಿ ಏವ, ಕಿನ್ತು ನಿಸ್ಸಯತಿ ಚ ನಿಸ್ಸೀಯತಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
646. Na upādiyatevāti na nissayati eva, kintu nissayati ca nissīyati cāti attho.
೬೪೭. ಪುರಿಮಾ ಪನಾತಿ ಪಞ್ಚವಿಧಸಙ್ಗಹೇ ಪಥವೀಧಾತುಆಪೋಧಾತುತೇಜೋಧಾತುವಾಯೋಧಾತೂನಂ ಪುರಿಮುದ್ದೇಸವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನನಿದ್ದೇಸೇ ವಾ ವುತ್ತಾನಂ ಪಥವೀಧಾತುಆದೀನಂ ಪುರಿಮಾ ಉದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತಾ ಆಪೋಧಾತೂತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ವುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನಸ್ಸ ಅತೀತತಾಯ ಪಚ್ಛಿಮತಾ, ಅನಾಗತತಾಯ ಚ ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಪುರಿಮತಾ ವುತ್ತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಆಯೂತಿ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಕಮ್ಮಜತೇಜಂ ಉಸ್ಮಾ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಧಾತುಂ…ಪೇ॰… ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ನುಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅನೇಕಾಸು ಪಥವೀಸು ಆಪಾಥಗತಾಸು ತಾಸು ತಾಸು ಸಹ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಥಾ ತೇಜವಾಯೂಸು ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನೇಕೇಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಆಭುಜಿತವಸೇನ ಆರಮ್ಮಣಪಸಾದಾಧಿಮತ್ತತಾವಸೇನ ಚ ಪಠಮಂ ಕತ್ಥಚಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ದಸ್ಸಿತಾ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಚ ಪನ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಅತ್ಥಿ ಏವ। ಸಾಯಂ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಆರಮ್ಮಣನ್ತರಸಙ್ಕನ್ತಿ ಯೇನ ಉಪಾಯೇನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಜಾನನತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಕಥಂ ಪನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಸಙ್ಕನ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ।
647. Purimā panāti pañcavidhasaṅgahe pathavīdhātuāpodhātutejodhātuvāyodhātūnaṃ purimuddesavasena vuttaṃ. Phoṭṭhabbāyatananiddese vā vuttānaṃ pathavīdhātuādīnaṃ purimā uddese vuttā āpodhātūti adhippāyo, vuttassa vā phoṭṭhabbāyatanassa atītatāya pacchimatā, anāgatatāya ca āpodhātuyā purimatā vuttāti daṭṭhabbā. Āyūti jīvitindriyaṃ. Kammajatejaṃ usmā. Yaṃ kiñci dhātuṃ…pe… ekappahārena nuppajjatīti ekasmiṃ khaṇe anekāsu pathavīsu āpāthagatāsu tāsu tāsu saha nuppajjati, tathā tejavāyūsu cāti attho. Anekesu ārammaṇesu sannipatitesu ābhujitavasena ārammaṇapasādādhimattatāvasena ca paṭhamaṃ katthaci uppatti dassitā, aññattha ca pana uppatti atthi eva. Sāyaṃ ārammaṇato ārammaṇantarasaṅkanti yena upāyena hoti, tassa vijānanatthaṃ pucchati ‘‘kathaṃ pana cittassa ārammaṇato saṅkanti hotī’’ti.
೬೫೧. ಅಯಪಿಣ್ಡಿಆದೀಸು ಪಥವೀಧಾತು ತಾದಿಸಾಯ ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಅನಾಬದ್ಧಾ ಸನ್ತೀ ವಿಸರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಾನಿ ಆಪೋಧಾತು ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಬದ್ಧಾನಿ ಕರೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಯುತ್ತಪ್ಪಮಾಣಂ ಉದಕಂ ಪಂಸುಚುಣ್ಣಾನಿ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ಏವಂ ಅಯೋಪಿಣ್ಡಿಆದೀಸುಪಿ ತದನುರೂಪಪಚ್ಚಯೇಹಿ ತತ್ಥೇವ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಆಪೋಧಾತು ತಥಾ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪೇತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
651. Ayapiṇḍiādīsu pathavīdhātu tādisāya āpodhātuyā anābaddhā santī visareyya, tasmā ‘‘tāni āpodhātu ābandhitvā baddhāni karotī’’ti vuttaṃ. Yathā hi yuttappamāṇaṃ udakaṃ paṃsucuṇṇāni ābandhitvā mattikāpiṇḍaṃ katvā ṭhapeti, evaṃ ayopiṇḍiādīsupi tadanurūpapaccayehi tattheva uppannā āpodhātu tathā ābandhitvā ṭhapetīti daṭṭhabbā.
ಅಫುಸಿತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋತೀತಿ ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಅಫೋಟ್ಠಬ್ಬಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ, ತಥಾ ‘‘ಅಫುಸಿತ್ವಾವ ಆಬನ್ಧತೀ’’ತಿ। ನ ಹಿ ಯಥಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಧಾತೂನಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಭಾವೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯತಾ, ಏವಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಫೋಟ್ಠಬ್ಬಧಾತೂನಂ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗವುತ್ತೀಸು ಹಿ ಭೂತೇಸು ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪಚ್ಚಯಭೂತೇಸು ನ ಸಕ್ಕಾ ನಿವಾರೇತುಂ, ನಾಪಿ ಸಹಜಾತೇಸು ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗತಾಯ ಏಕೀಭೂತೇಸು ಫುಸನಾಫುಸನಾನಿ ವಿಚಾರೇತುಂ ಯುತ್ತಾನೀತಿ। ನ ಉಣ್ಹಾ ಹುತ್ವಾ ಝಾಯತೀತಿ ತೇಜೋಸಭಾವತಂಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಸೀತತ್ತಂ ಅನುಜಾನಾತಿ, ತೇಜೋಸಭಾವಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನೇವ ಚ ಸೀತತ್ತಞ್ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತೇಜೋ ಏವ ಹಿ ಸೀತಂ ಹಿಮಪಾತಸಮಯಾದೀಸು ಸೀತಸ್ಸ ಪರಿಪಾಚಕತಾದಸ್ಸನತೋ, ಸೀತುಣ್ಹಾನಞ್ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪಟಿಪಕ್ಖಭಾವತೋ ಉಣ್ಹೇನ ಸಹ ನ ಸೀತಂ ಭೂತನ್ತರಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಯುಜ್ಜತಿ। ಉಣ್ಹಕಲಾಪೇ ಪನ ಸೀತಸ್ಸ ಅಪ್ಪವತ್ತಿ ಸೀತಕಲಾಪೇ ಚ ಉಣ್ಹಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪಟಿಪಕ್ಖತ್ತಾ ತೇಜೋವಿಸೇಸಭಾವೇ ಯುಜ್ಜತೀತಿ। ಭಾವಞ್ಞಥತ್ತನ್ತಿ ಖರಾನಂ ಗುಳಾದೀನಂ ದವತಾ ಮುದುತಾ ರಸಾದೀನಞ್ಚ ದವಾನಂ ಖರತಾ ಪಚ್ಚಯವಿಸೇಸೇಹಿ ಓಮತ್ತಾಧಿಮತ್ತಪಥವೀಧಾತುಆದಿಕಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿ। ಲಕ್ಖಣಞ್ಞಥತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಾದಿಲಕ್ಖಣವಿಜಹನಂ, ತಂ ಏತೇಸಂ ನ ಹೋತಿ, ಓಮತ್ತಾಧಿಮತ್ತತಾಸಙ್ಖಾತಂ ಭಾವಞ್ಞಥತ್ತಂಯೇವ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Aphusitvā patiṭṭhā hotīti āpodhātuyā aphoṭṭhabbabhāvato vuttaṃ, tathā ‘‘aphusitvāva ābandhatī’’ti. Na hi yathā phoṭṭhabbadhātūnaṃ phoṭṭhabbabhāvena aññamaññanissayatā, evaṃ phoṭṭhabbāphoṭṭhabbadhātūnaṃ hotīti adhippāyo veditabbo. Avinibbhogavuttīsu hi bhūtesu aññamaññanissayatā aññamaññapaccayabhūtesu na sakkā nivāretuṃ, nāpi sahajātesu avinibbhogatāya ekībhūtesu phusanāphusanāni vicāretuṃ yuttānīti. Na uṇhā hutvā jhāyatīti tejosabhāvataṃyeva paṭikkhipati, na sītattaṃ anujānāti, tejosabhāvapaṭikkhepeneva ca sītattañca paṭikkhittaṃ hoti. Tejo eva hi sītaṃ himapātasamayādīsu sītassa paripācakatādassanato, sītuṇhānañca aññamaññapaṭipakkhabhāvato uṇhena saha na sītaṃ bhūtantaraṃ pavattatīti yujjati. Uṇhakalāpe pana sītassa appavatti sītakalāpe ca uṇhassa dvinnaṃ aññamaññapaṭipakkhattā tejovisesabhāve yujjatīti. Bhāvaññathattanti kharānaṃ guḷādīnaṃ davatā mudutā rasādīnañca davānaṃ kharatā paccayavisesehi omattādhimattapathavīdhātuādikānaṃ uppatti. Lakkhaṇaññathattaṃ kakkhaḷādilakkhaṇavijahanaṃ, taṃ etesaṃ na hoti, omattādhimattatāsaṅkhātaṃ bhāvaññathattaṃyeva hotīti attho.
೬೫೨. ಅನುಪಾದಿನ್ನಾದೀನಂಯೇವಾತಿ ಏಕನ್ತಅನುಪಾದಿನ್ನಏಕನ್ತನಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಂ ನಿದ್ದೇಸೇಸು ಗಹಣೇಸು ಗಹಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪೀತಿ ಪನ ವಚನೇನ ಪುರಿಮಾನಮ್ಪಿ ನಕಮ್ಮಸ್ಸಕತತ್ತಾಭಾವಾದಿಕಂ ದೀಪೇತಿ। ತಾ ಹಿ ಅನುಪಾದಿನ್ನಾದಿನಕಮ್ಮಸ್ಸಕತತ್ತಾದಿವಚನಾನಂ ಸಮಾನತ್ಥತ್ತಾ ಏಕೇನ ಅವತ್ತಬ್ಬತ್ತೇ ಇತರೇನಪಿ ಅವತ್ತಬ್ಬಾ ಸಿಯುಂ, ವತ್ತಬ್ಬತ್ತೇ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ತಸ್ಮಾ ಏಕನ್ತಾಕಮ್ಮಜಾದೀಸ್ವೇವ ಗಹೇತಬ್ಬತ್ತಾ ತಾ ಅನೇಕನ್ತೇಸು ನ ಗಹಿತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
652. Anupādinnādīnaṃyevāti ekantaanupādinnaekantanacittasamuṭṭhānādīnaṃ niddesesu gahaṇesu gahitāti attho. Yaṃ vā panaññampīti pana vacanena purimānampi nakammassakatattābhāvādikaṃ dīpeti. Tā hi anupādinnādinakammassakatattādivacanānaṃ samānatthattā ekena avattabbatte itarenapi avattabbā siyuṃ, vattabbatte vā vattabbā. Tasmā ekantākammajādīsveva gahetabbattā tā anekantesu na gahitāti daṭṭhabbā.
೬೬೬. ಏಕನ್ತ …ಪೇ॰… ಪಞ್ಞಾಯತಿ ತೇಸಂ ವಿಕಾರತ್ತಾ, ಅನಿಪ್ಫನ್ನತ್ತಾ ಪನ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದೋ ನ ಕೇನಚಿ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
666. Ekanta…pe… paññāyati tesaṃ vikārattā, anipphannattā pana tassa uppādo na kenaci sakkā vattunti adhippāyo.
ದುಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dukaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ರೂಪವಿಭತ್ತಿ • Rūpavibhatti
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ಉಪಾದಾಭಾಜನೀಯಕಥಾ • Upādābhājanīyakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ನೋಉಪಾದಾಭಾಜನೀಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Noupādābhājanīyakathāvaṇṇanā
