| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ਨੋਉਪਾਦਾਭਾਜਨੀਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Noupādābhājanīyakathāvaṇṇanā
੬੪੬. ਨ ਉਪਾਦਿਯਤੇવਾਤਿ ਨ ਨਿਸ੍ਸਯਤਿ ਏવ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਨਿਸ੍ਸਯਤਿ ਚ ਨਿਸ੍ਸੀਯਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
646. Na upādiyatevāti na nissayati eva, kintu nissayati ca nissīyati cāti attho.
੬੪੭. ਪੁਰਿਮਾ ਪਨਾਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧਸਙ੍ਗਹੇ ਪਥવੀਧਾਤੁਆਪੋਧਾਤੁਤੇਜੋਧਾਤੁવਾਯੋਧਾਤੂਨਂ ਪੁਰਿਮੁਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વਾ વੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਥવੀਧਾਤੁਆਦੀਨਂ ਪੁਰਿਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਾ ਆਪੋਧਾਤੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਸ੍ਸ ਅਤੀਤਤਾਯ ਪਚ੍ਛਿਮਤਾ, ਅਨਾਗਤਤਾਯ ਚ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਪੁਰਿਮਤਾ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਆਯੂਤਿ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਕਮ੍ਮਜਤੇਜਂ ਉਸ੍ਮਾ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਾਤੁਂ…ਪੇ॰… ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਨੇਕਾਸੁ ਪਥવੀਸੁ ਆਪਾਥਗਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਸਹ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਥਾ ਤੇਜવਾਯੂਸੁ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨੇਕੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਆਭੁਜਿਤવਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਪਸਾਦਾਧਿਮਤ੍ਤਤਾવਸੇਨ ਚ ਪਠਮਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਚ ਪਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਏવ। ਸਾਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਰਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ વਿਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਕਥਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
647. Purimā panāti pañcavidhasaṅgahe pathavīdhātuāpodhātutejodhātuvāyodhātūnaṃ purimuddesavasena vuttaṃ. Phoṭṭhabbāyatananiddese vā vuttānaṃ pathavīdhātuādīnaṃ purimā uddese vuttā āpodhātūti adhippāyo, vuttassa vā phoṭṭhabbāyatanassa atītatāya pacchimatā, anāgatatāya ca āpodhātuyā purimatā vuttāti daṭṭhabbā. Āyūti jīvitindriyaṃ. Kammajatejaṃ usmā. Yaṃ kiñci dhātuṃ…pe… ekappahārena nuppajjatīti ekasmiṃ khaṇe anekāsu pathavīsu āpāthagatāsu tāsu tāsu saha nuppajjati, tathā tejavāyūsu cāti attho. Anekesu ārammaṇesu sannipatitesu ābhujitavasena ārammaṇapasādādhimattatāvasena ca paṭhamaṃ katthaci uppatti dassitā, aññattha ca pana uppatti atthi eva. Sāyaṃ ārammaṇato ārammaṇantarasaṅkanti yena upāyena hoti, tassa vijānanatthaṃ pucchati ‘‘kathaṃ pana cittassa ārammaṇato saṅkanti hotī’’ti.
੬੫੧. ਅਯਪਿਣ੍ਡਿਆਦੀਸੁ ਪਥવੀਧਾਤੁ ਤਾਦਿਸਾਯ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨਾਬਦ੍ਧਾ ਸਨ੍ਤੀ વਿਸਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਾਨਿ ਆਪੋਧਾਤੁ ਆਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਬਦ੍ਧਾਨਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਪਂਸੁਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਆਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪੇਤਿ, ਏવਂ ਅਯੋਪਿਣ੍ਡਿਆਦੀਸੁਪਿ ਤਦਨੁਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਆਪੋਧਾਤੁ ਤਥਾ ਆਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਠਪੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
651. Ayapiṇḍiādīsu pathavīdhātu tādisāya āpodhātuyā anābaddhā santī visareyya, tasmā ‘‘tāni āpodhātu ābandhitvā baddhāni karotī’’ti vuttaṃ. Yathā hi yuttappamāṇaṃ udakaṃ paṃsucuṇṇāni ābandhitvā mattikāpiṇḍaṃ katvā ṭhapeti, evaṃ ayopiṇḍiādīsupi tadanurūpapaccayehi tattheva uppannā āpodhātu tathā ābandhitvā ṭhapetīti daṭṭhabbā.
ਅਫੁਸਿਤ੍વਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤੀਤਿ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਅਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਭਾવਤੋ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ‘‘ਅਫੁਸਿਤ੍વਾવ ਆਬਨ੍ਧਤੀ’’ਤਿ। ਨ ਹਿ ਯਥਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੂਨਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਭਾવੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਤਾ, ਏવਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੂਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅવਿਨਿਬ੍ਭੋਗવੁਤ੍ਤੀਸੁ ਹਿ ਭੂਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਸੁ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਨਿવਾਰੇਤੁਂ, ਨਾਪਿ ਸਹਜਾਤੇਸੁ ਅવਿਨਿਬ੍ਭੋਗਤਾਯ ਏਕੀਭੂਤੇਸੁ ਫੁਸਨਾਫੁਸਨਾਨਿ વਿਚਾਰੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ। ਨ ਉਣ੍ਹਾ ਹੁਤ੍વਾ ਝਾਯਤੀਤਿ ਤੇਜੋਸਭਾવਤਂਯੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਸੀਤਤ੍ਤਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਜੋਸਭਾવਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨੇવ ਚ ਸੀਤਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤੇਜੋ ਏવ ਹਿ ਸੀਤਂ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯਾਦੀਸੁ ਸੀਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪਾਚਕਤਾਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਸੀਤੁਣ੍ਹਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾવਤੋ ਉਣ੍ਹੇਨ ਸਹ ਨ ਸੀਤਂ ਭੂਤਨ੍ਤਰਂ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਉਣ੍ਹਕਲਾਪੇ ਪਨ ਸੀਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿ ਸੀਤਕਲਾਪੇ ਚ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਤੇਜੋવਿਸੇਸਭਾવੇ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ। ਭਾવਞ੍ਞਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਖਰਾਨਂ ਗੁਲ਼ਾਦੀਨਂ ਦવਤਾ ਮੁਦੁਤਾ ਰਸਾਦੀਨਞ੍ਚ ਦવਾਨਂ ਖਰਤਾ ਪਚ੍ਚਯવਿਸੇਸੇਹਿ ਓਮਤ੍ਤਾਧਿਮਤ੍ਤਪਥવੀਧਾਤੁਆਦਿਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ। ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾਦਿਲਕ੍ਖਣવਿਜਹਨਂ, ਤਂ ਏਤੇਸਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਓਮਤ੍ਤਾਧਿਮਤ੍ਤਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਭਾવਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂਯੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Aphusitvā patiṭṭhā hotīti āpodhātuyā aphoṭṭhabbabhāvato vuttaṃ, tathā ‘‘aphusitvāva ābandhatī’’ti. Na hi yathā phoṭṭhabbadhātūnaṃ phoṭṭhabbabhāvena aññamaññanissayatā, evaṃ phoṭṭhabbāphoṭṭhabbadhātūnaṃ hotīti adhippāyo veditabbo. Avinibbhogavuttīsu hi bhūtesu aññamaññanissayatā aññamaññapaccayabhūtesu na sakkā nivāretuṃ, nāpi sahajātesu avinibbhogatāya ekībhūtesu phusanāphusanāni vicāretuṃ yuttānīti. Na uṇhā hutvā jhāyatīti tejosabhāvataṃyeva paṭikkhipati, na sītattaṃ anujānāti, tejosabhāvapaṭikkhepeneva ca sītattañca paṭikkhittaṃ hoti. Tejo eva hi sītaṃ himapātasamayādīsu sītassa paripācakatādassanato, sītuṇhānañca aññamaññapaṭipakkhabhāvato uṇhena saha na sītaṃ bhūtantaraṃ pavattatīti yujjati. Uṇhakalāpe pana sītassa appavatti sītakalāpe ca uṇhassa dvinnaṃ aññamaññapaṭipakkhattā tejovisesabhāve yujjatīti. Bhāvaññathattanti kharānaṃ guḷādīnaṃ davatā mudutā rasādīnañca davānaṃ kharatā paccayavisesehi omattādhimattapathavīdhātuādikānaṃ uppatti. Lakkhaṇaññathattaṃ kakkhaḷādilakkhaṇavijahanaṃ, taṃ etesaṃ na hoti, omattādhimattatāsaṅkhātaṃ bhāvaññathattaṃyeva hotīti attho.
੬੫੨. ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾਦੀਨਂਯੇવਾਤਿ ਏਕਨ੍ਤਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਏਕਨ੍ਤਨਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਗਹਣੇਸੁ ਗਹਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪੀਤਿ ਪਨ વਚਨੇਨ ਪੁਰਿਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਤ੍ਤਾਭਾવਾਦਿਕਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਤਾ ਹਿ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾਦਿਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਤ੍ਤਾਦਿવਚਨਾਨਂ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਏਕੇਨ ਅવਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਇਤਰੇਨਪਿ ਅવਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ, વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇ વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਨ੍ਤਾਕਮ੍ਮਜਾਦੀਸ੍વੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਤਾ ਅਨੇਕਨ੍ਤੇਸੁ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
652. Anupādinnādīnaṃyevāti ekantaanupādinnaekantanacittasamuṭṭhānādīnaṃ niddesesu gahaṇesu gahitāti attho. Yaṃ vā panaññampīti pana vacanena purimānampi nakammassakatattābhāvādikaṃ dīpeti. Tā hi anupādinnādinakammassakatattādivacanānaṃ samānatthattā ekena avattabbatte itarenapi avattabbā siyuṃ, vattabbatte vā vattabbā. Tasmā ekantākammajādīsveva gahetabbattā tā anekantesu na gahitāti daṭṭhabbā.
੬੬੬. ਏਕਨ੍ਤ …ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਤੇਸਂ વਿਕਾਰਤ੍ਤਾ, ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਨ ਕੇਨਚਿ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
666. Ekanta…pe… paññāyati tesaṃ vikārattā, anipphannattā pana tassa uppādo na kenaci sakkā vattunti adhippāyo.
ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dukaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਰੂਪવਿਭਤ੍ਤਿ • Rūpavibhatti
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ਉਪਾਦਾਭਾਜਨੀਯਕਥਾ • Upādābhājanīyakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਨੋਉਪਾਦਾਭਾਜਨੀਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Noupādābhājanīyakathāvaṇṇanā
