| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
2. ඔමසවාද සික්‌ඛාපදං
2. Omasavāda sikkhāpadaṃ
12. දුතියෙ මසධාතු විජ්‌ඣනත්‌ථෙ පවත්‌තති ‘‘ඔමට්‌ඨං උම්‌මට්‌ඨ’’න්‌තිආදීසු (සං. නි. අට්‌ඨ. 1.1.21) වියාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ඔමසන්‌තීති ඔවිජ්‌ඣන්‌තී’’ති.
12. Dutiye masadhātu vijjhanatthe pavattati ‘‘omaṭṭhaṃ ummaṭṭha’’ntiādīsu (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.21) viyāti dassento āha ‘‘omasantīti ovijjhantī’’ti.
13. ‘‘ඉදං වත්‌ථු’’න්‌ති පදං ‘‘ආහරී’’ති පදෙ කම්‌මං. නන්‌දිතබ්‌බොති නන්‌දො වණ්‌ණබලාදි, සො එතස්‌සත්‌ථීති නන්‌දී. විසාලානි මහන්‌තානි විසාණානි එතස්‌සත්‌ථීති විසාලො, නන්‌දී ච සො විසාලො චෙති නන්‌දිවිසාලොති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති ‘‘නන්‌දිවිසාලො නාමා’’තිආදිනා. සොති නන්‌දිවිසාලො, ‘‘ආහා’’ති පදෙ කත්‌තා. තත්‌ථෙවාති යුඤ්‌ජිතට්‌ඨානෙයෙව. අහෙතුකපටිසන්‌ධිකාලෙපීති පි-සද්‌දො අනුග්‌ගහත්‌ථවාචකො, පගෙව ද්‌විහෙතුක තිහෙතුක පටිසන්‌ධිකාලෙති අත්‌ථො. ‘‘තෙන චා’’ති චකාරස්‌ස අවුත්‌තසම්‌පිණ්‌ඩනත්‌ථත්‌තා ‘‘අත්‌තනො කම්‌මෙන චා’’ති අත්‌ථං සම්‌පිණ්‌ඩෙතීති ආහ ‘‘අත්‌තනො කම්‌මෙන චා’’ති. අත්‌තනොති නන්‌දිවිසාලස්‌ස.
13. ‘‘Idaṃ vatthu’’nti padaṃ ‘‘āharī’’ti pade kammaṃ. Nanditabboti nando vaṇṇabalādi, so etassatthīti nandī. Visālāni mahantāni visāṇāni etassatthīti visālo, nandī ca so visālo ceti nandivisāloti vacanatthaṃ dasseti ‘‘nandivisālo nāmā’’tiādinā. Soti nandivisālo, ‘‘āhā’’ti pade kattā. Tatthevāti yuñjitaṭṭhāneyeva. Ahetukapaṭisandhikālepīti pi-saddo anuggahatthavācako, pageva dvihetuka tihetuka paṭisandhikāleti attho. ‘‘Tena cā’’ti cakārassa avuttasampiṇḍanatthattā ‘‘attano kammena cā’’ti atthaṃ sampiṇḍetīti āha ‘‘attano kammena cā’’ti. Attanoti nandivisālassa.
15. එත්‌ථාති එතිස්‌සං පදභාජනියං, ‘‘ආහා’’ති පදෙ ආධාරො. ‘‘යස්‌මා’’ති පදං විභජිතුකාමො’’ති පදෙ හෙතු. අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියංයෙව ‘‘හීනෙනාපී’’ති වත්‌වා පදභාජනියං අවුත්‌තත්‌තා ඉදං වුත්‌තන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. වෙණුකාරජාතීති විලීවකාරජාති. නෙසාදජාතීති එත්‌ථ කෙවට්‌ටජාතිපි සඞ්‌ගහිතා.
15.Etthāti etissaṃ padabhājaniyaṃ, ‘‘āhā’’ti pade ādhāro. ‘‘Yasmā’’ti padaṃ vibhajitukāmo’’ti pade hetu. Aṭṭhuppattiyaṃyeva ‘‘hīnenāpī’’ti vatvā padabhājaniyaṃ avuttattā idaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Veṇukārajātīti vilīvakārajāti. Nesādajātīti ettha kevaṭṭajātipi saṅgahitā.
පු වුච්‌චති කරීසං, තං කුසති අපනෙතීති පුක්‌කුසො. පුප්‌ඵං වුච්‌චති කරීසං, කුසුමං වා, තං ඡඩ්‌ඩෙතීති පුප්‌ඵඡඩ්‌ඩකො.
Pu vuccati karīsaṃ, taṃ kusati apanetīti pukkuso. Pupphaṃ vuccati karīsaṃ, kusumaṃ vā, taṃ chaḍḍetīti pupphachaḍḍako.
කුටති ඡින්‌දතීති කොට්‌ඨො, සොයෙව කොට්‌ඨකො. යකාරභකාරෙ එකතො යොජෙත්‌වා ‘‘යභා’’ති යො අක්‌කොසො අත්‌ථි, එසො හීනො නාම අක්‌කොසොති යොජනා.
Kuṭati chindatīti koṭṭho, soyeva koṭṭhako. Yakārabhakāre ekato yojetvā ‘‘yabhā’’ti yo akkoso atthi, eso hīno nāma akkosoti yojanā.
16. සබ්‌බපදෙසූති නාමාදීසු සබ්‌බපදෙසු. එත්‌ථාති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ. අලිකන්‌ති අසච්‌චං, මිච්‌ඡාවාචන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. යොපි වදතීති යොජනා.
16.Sabbapadesūti nāmādīsu sabbapadesu. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Alikanti asaccaṃ, micchāvācanti sambandho. Yopi vadatīti yojanā.
26. පරිහරිත්‌වාති පරිමුඛං කථනං අපනෙත්‌වා. දවං පරිහාසං කාමෙතීති දවකාමො, තස්‌ස භාවො දවකම්‍යං, තංයෙව දවකම්‍යතා. අනුපසම්‌පන්‌නන්‌ති එත්‌ථ අකාරස්‌ස සදිසත්‌ථමග්‌ගහෙත්‌වා අඤ්‌ඤත්‌ථොව ගහෙතබ්‌බොති ආහ ‘‘ඨපෙත්‌වා භික්‌ඛු’’න්‌තිආදි. යදි හි සදිසත්‌ථො භවෙය්‍ය, සාමණෙරොව අනුපසම්‌පන්‌නො නාම සියා සණ්‌ඨානෙන ච පුරිසභාවෙන ච සදිසත්‌තා, තස්‌මා අඤ්‌ඤත්‌ථොව ගහෙතබ්‌බොති දට්‌ඨබ්‌බං. සබ්‌බසත්‌තාති එත්‌ථ සබ්‌බසද්‌දො අනවසෙසත්‌ථො මනුස්‌සෙ උපාදාය වචනත්‌ථජානනාජානනපකතිකානං සබ්‌බසත්‌තානම්‌පි ගහිතත්‌තා.
26.Pariharitvāti parimukhaṃ kathanaṃ apanetvā. Davaṃ parihāsaṃ kāmetīti davakāmo, tassa bhāvo davakamyaṃ, taṃyeva davakamyatā. Anupasampannanti ettha akārassa sadisatthamaggahetvā aññatthova gahetabboti āha ‘‘ṭhapetvā bhikkhu’’ntiādi. Yadi hi sadisattho bhaveyya, sāmaṇerova anupasampanno nāma siyā saṇṭhānena ca purisabhāvena ca sadisattā, tasmā aññatthova gahetabboti daṭṭhabbaṃ. Sabbasattāti ettha sabbasaddo anavasesattho manusse upādāya vacanatthajānanājānanapakatikānaṃ sabbasattānampi gahitattā.
35. අත්‌ථපුරෙක්‌ඛාරො නාමාති වෙදිතබ්‌බොති සම්‌බන්‌ධො. සික්‌ඛාපදමපෙක්‌ඛිය නපුංසකලිඞ්‌ගවසෙන ‘‘කිරිය’’න්‌තිආදි වුත්‌තං. ආපත්‌තිමපෙක්‌ඛිය ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගවසෙන ‘‘කිරියා’’තිආදි වුත්‌තං. වජ්‌ජකම්‌මසද්‌දා සික්‌ඛාපදමපෙක්‌ඛන්‌තාපි ආපත්‌ති, මපෙක්‌ඛන්‌තාපි නියතනපුංසකලිඞ්‌ගත්‌තා නපුංසකායෙව, තස්‌මා තෙ ද්‌වෙ ආපත්‌තිට්‌ඨානෙ න වුත්‌තාති දට්‌ඨබ්‌බන්‌ති. දුතියං.
35. Atthapurekkhāro nāmāti veditabboti sambandho. Sikkhāpadamapekkhiya napuṃsakaliṅgavasena ‘‘kiriya’’ntiādi vuttaṃ. Āpattimapekkhiya itthiliṅgavasena ‘‘kiriyā’’tiādi vuttaṃ. Vajjakammasaddā sikkhāpadamapekkhantāpi āpatti, mapekkhantāpi niyatanapuṃsakaliṅgattā napuṃsakāyeva, tasmā te dve āpattiṭṭhāne na vuttāti daṭṭhabbanti. Dutiyaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
