| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
२. ओमसवादसिक्खापदवण्णना
2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
१२. दुतिये कण्णकटुकताय अमनापं वदन्ता कण्णेसु विज्झन्ता विय होन्तीति आह ‘‘ओमसन्तीति ओविज्झन्ती’’ति। पधंसेन्तीति अभिभवन्ति।
12. Dutiye kaṇṇakaṭukatāya amanāpaṃ vadantā kaṇṇesu vijjhantā viya hontīti āha ‘‘omasantīti ovijjhantī’’ti. Padhaṃsentīti abhibhavanti.
१३. बोधिसत्तो तेन समयेन होतीति तेन समयेन बोधिसत्तो नन्दिविसालो नाम अहोसीति अत्थो। अतीतत्थे वत्तमानवचनं, किरियाकालवचनिच्छाय वा वत्तमानप्पयोगो सद्दन्तरसन्निधानेन भूततावगमो सियाति। पच्चेसीति ‘‘अमनापं इद’’न्ति अञ्ञासि। हेट्ठारुक्खे दत्वाति उपत्थम्भके दत्वा। पुब्बे पतिट्ठितारप्पदेसं पुन अरे पत्तेति पुब्बे उजुकं हेट्ठामुखं पतिट्ठितअरस्स भूमिप्पदेसं पुन तस्मिंयेव अरे परिवत्तेत्वा हेट्ठामुखभावेन सम्पत्ते, पठमं भूमियं पतिट्ठितनेमिप्पदेसे परिवत्तेत्वा पुन भूमियं पतिट्ठितेति वुत्तं होति। सिथिलकरणन्ति सिथिलकिरिया।
13.Bodhisatto tena samayena hotīti tena samayena bodhisatto nandivisālo nāma ahosīti attho. Atītatthe vattamānavacanaṃ, kiriyākālavacanicchāya vā vattamānappayogo saddantarasannidhānena bhūtatāvagamo siyāti. Paccesīti ‘‘amanāpaṃ ida’’nti aññāsi. Heṭṭhārukkhe datvāti upatthambhake datvā. Pubbe patiṭṭhitārappadesaṃ puna are patteti pubbe ujukaṃ heṭṭhāmukhaṃ patiṭṭhitaarassa bhūmippadesaṃ puna tasmiṃyeva are parivattetvā heṭṭhāmukhabhāvena sampatte, paṭhamaṃ bhūmiyaṃ patiṭṭhitanemippadese parivattetvā puna bhūmiyaṃ patiṭṭhiteti vuttaṃ hoti. Sithilakaraṇanti sithilakiriyā.
१५. पुब्बेति अट्ठुप्पत्तियं। तच्छककम्मन्ति वड्ढकीकम्मं। कोट्टककम्मन्ति वा पासाणकोट्टककम्मं । हत्थमुद्दागणनाति अङ्गुलिसङ्कोचेनेव गणना। पादसिकमिलक्खकादयो विय नवन्तवसेन गणना अच्छिद्दकगणना। आदि-सद्देन सङ्कलनपटुप्पादनवोक्लनभागहारादिवसेन पवत्ता पिण्डगणना गहिता। यस्स सा पगुणा होति, सो रुक्खम्पि दिस्वा ‘‘एत्तकानि एत्थ पण्णानी’’ति जानाति। यभ मेथुनेति वचनतो य-कार भ-कारे एकतो योजिते असद्धम्मवचनं होति।
15.Pubbeti aṭṭhuppattiyaṃ. Tacchakakammanti vaḍḍhakīkammaṃ. Koṭṭakakammanti vā pāsāṇakoṭṭakakammaṃ . Hatthamuddāgaṇanāti aṅgulisaṅkoceneva gaṇanā. Pādasikamilakkhakādayo viya navantavasena gaṇanā acchiddakagaṇanā. Ādi-saddena saṅkalanapaṭuppādanavoklanabhāgahārādivasena pavattā piṇḍagaṇanā gahitā. Yassa sā paguṇā hoti, so rukkhampi disvā ‘‘ettakāni ettha paṇṇānī’’ti jānāti. Yabha methuneti vacanato ya-kāra bha-kāre ekato yojite asaddhammavacanaṃ hoti.
१६-२६. आपत्तिया कारेतब्बोति पाचित्तियेन कारेतब्बो उपसग्गादिमत्तविसिट्ठानं अतिचण्डालादिपदानं पाळियं आगतेसुयेव सङ्गहितत्ता। चोरोसीतिआदीनं पन केनचि परियायेन पाळियं अनागतत्ता दुक्कटं वुत्तं। हसाधिप्पायताति पुरिमपदस्स अत्थविवरणं। पाळियं अवुत्तेपि ‘‘जातिआदीहि अक्कोसवत्थूहि परम्मुखा अक्कोसन्तस्स वत्थूनं अनञ्ञभावतो यथा दुक्कटं, तथा दवकम्यताय परम्मुखा वदन्तस्सपि दुब्भासितमेवा’’ति आचरिया वदन्ति। सब्बसत्ताति एत्थ वचनत्थविजाननपकतिका तिरच्छानगतापि गहेतब्बा।
16-26.Āpattiyākāretabboti pācittiyena kāretabbo upasaggādimattavisiṭṭhānaṃ aticaṇḍālādipadānaṃ pāḷiyaṃ āgatesuyeva saṅgahitattā. Corosītiādīnaṃ pana kenaci pariyāyena pāḷiyaṃ anāgatattā dukkaṭaṃ vuttaṃ. Hasādhippāyatāti purimapadassa atthavivaraṇaṃ. Pāḷiyaṃ avuttepi ‘‘jātiādīhi akkosavatthūhi parammukhā akkosantassa vatthūnaṃ anaññabhāvato yathā dukkaṭaṃ, tathā davakamyatāya parammukhā vadantassapi dubbhāsitamevā’’ti ācariyā vadanti. Sabbasattāti ettha vacanatthavijānanapakatikā tiracchānagatāpi gahetabbā.
३५. अनुसासनिपुरेक्खारताय ठत्वा वदन्तस्स चित्तस्स लहुपरिवत्तिभावतो अन्तरा कोपे उप्पन्नेपि अनापत्ति। यं अक्कोसति, तस्स उपसम्पन्नता, अनञ्ञापदेसेन जातिआदीहि अक्कोसनं, ‘‘मं अक्कोसती’’ति जानना, अत्थपुरेक्खारतादीनं अभावताति इमानेत्थ चत्तारि अङ्गानि।
35. Anusāsanipurekkhāratāya ṭhatvā vadantassa cittassa lahuparivattibhāvato antarā kope uppannepi anāpatti. Yaṃ akkosati, tassa upasampannatā, anaññāpadesena jātiādīhi akkosanaṃ, ‘‘maṃ akkosatī’’ti jānanā, atthapurekkhāratādīnaṃ abhāvatāti imānettha cattāri aṅgāni.
ओमसवादसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / १. मुसावादवग्गो • 1. Musāvādavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. ओमसवादसिक्खापदवण्णना • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / २. ओमसवादसिक्खापदवण्णना • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / २. ओमसवादसिक्खापदवण्णना • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / २. ओमसवाद सिक्खापदं • 2. Omasavāda sikkhāpadaṃ
