| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
๒. โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา
2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
๑๒. ทุติเย กณฺณกฎุกตาย อมนาปํ วทนฺตา กเณฺณสุ วิชฺฌนฺตา วิย โหนฺตีติ อาห ‘‘โอมสนฺตีติ โอวิชฺฌนฺตี’’ติฯ ปธํเสนฺตีติ อภิภวนฺติฯ
12. Dutiye kaṇṇakaṭukatāya amanāpaṃ vadantā kaṇṇesu vijjhantā viya hontīti āha ‘‘omasantīti ovijjhantī’’ti. Padhaṃsentīti abhibhavanti.
๑๓. โพธิสโตฺต เตน สมเยน โหตีติ เตน สมเยน โพธิสโตฺต นนฺทิวิสาโล นาม อโหสีติ อโตฺถฯ อตีตเตฺถ วตฺตมานวจนํ, กิริยากาลวจนิจฺฉาย วา วตฺตมานปฺปโยโค สทฺทนฺตรสนฺนิธาเนน ภูตตาวคโม สิยาติฯ ปเจฺจสีติ ‘‘อมนาปํ อิท’’นฺติ อญฺญาสิฯ เหฎฺฐารุเกฺข ทตฺวาติ อุปตฺถมฺภเก ทตฺวาฯ ปุเพฺพ ปติฎฺฐิตารปฺปเทสํ ปุน อเร ปเตฺตติ ปุเพฺพ อุชุกํ เหฎฺฐามุขํ ปติฎฺฐิตอรสฺส ภูมิปฺปเทสํ ปุน ตสฺมิํเยว อเร ปริวเตฺตตฺวา เหฎฺฐามุขภาเวน สมฺปเตฺต, ปฐมํ ภูมิยํ ปติฎฺฐิตเนมิปฺปเทเส ปริวเตฺตตฺวา ปุน ภูมิยํ ปติฎฺฐิเตติ วุตฺตํ โหติฯ สิถิลกรณนฺติ สิถิลกิริยาฯ
13.Bodhisatto tena samayena hotīti tena samayena bodhisatto nandivisālo nāma ahosīti attho. Atītatthe vattamānavacanaṃ, kiriyākālavacanicchāya vā vattamānappayogo saddantarasannidhānena bhūtatāvagamo siyāti. Paccesīti ‘‘amanāpaṃ ida’’nti aññāsi. Heṭṭhārukkhe datvāti upatthambhake datvā. Pubbe patiṭṭhitārappadesaṃ puna are patteti pubbe ujukaṃ heṭṭhāmukhaṃ patiṭṭhitaarassa bhūmippadesaṃ puna tasmiṃyeva are parivattetvā heṭṭhāmukhabhāvena sampatte, paṭhamaṃ bhūmiyaṃ patiṭṭhitanemippadese parivattetvā puna bhūmiyaṃ patiṭṭhiteti vuttaṃ hoti. Sithilakaraṇanti sithilakiriyā.
๑๕. ปุเพฺพติ อฎฺฐุปฺปตฺติยํฯ ตจฺฉกกมฺมนฺติ วฑฺฒกีกมฺมํฯ โกฎฺฎกกมฺมนฺติ วา ปาสาณโกฎฺฎกกมฺมํ ฯ หตฺถมุทฺทาคณนาติ องฺคุลิสโงฺกเจเนว คณนาฯ ปาทสิกมิลกฺขกาทโย วิย นวนฺตวเสน คณนา อจฺฉิทฺทกคณนาฯ อาทิ-สเทฺทน สงฺกลนปฎุปฺปาทนโวกฺลนภาคหาราทิวเสน ปวตฺตา ปิณฺฑคณนา คหิตาฯ ยสฺส สา ปคุณา โหติ, โส รุกฺขมฺปิ ทิสฺวา ‘‘เอตฺตกานิ เอตฺถ ปณฺณานี’’ติ ชานาติฯ ยภ เมถุเนติ วจนโต ย-การ ภ-กาเร เอกโต โยชิเต อสทฺธมฺมวจนํ โหติฯ
15.Pubbeti aṭṭhuppattiyaṃ. Tacchakakammanti vaḍḍhakīkammaṃ. Koṭṭakakammanti vā pāsāṇakoṭṭakakammaṃ . Hatthamuddāgaṇanāti aṅgulisaṅkoceneva gaṇanā. Pādasikamilakkhakādayo viya navantavasena gaṇanā acchiddakagaṇanā. Ādi-saddena saṅkalanapaṭuppādanavoklanabhāgahārādivasena pavattā piṇḍagaṇanā gahitā. Yassa sā paguṇā hoti, so rukkhampi disvā ‘‘ettakāni ettha paṇṇānī’’ti jānāti. Yabha methuneti vacanato ya-kāra bha-kāre ekato yojite asaddhammavacanaṃ hoti.
๑๖-๒๖. อาปตฺติยา กาเรตโพฺพติ ปาจิตฺติเยน กาเรตโพฺพ อุปสคฺคาทิมตฺตวิสิฎฺฐานํ อติจณฺฑาลาทิปทานํ ปาฬิยํ อาคเตสุเยว สงฺคหิตตฺตาฯ โจโรสีติอาทีนํ ปน เกนจิ ปริยาเยน ปาฬิยํ อนาคตตฺตา ทุกฺกฎํ วุตฺตํฯ หสาธิปฺปายตาติ ปุริมปทสฺส อตฺถวิวรณํฯ ปาฬิยํ อวุเตฺตปิ ‘‘ชาติอาทีหิ อโกฺกสวตฺถูหิ ปรมฺมุขา อโกฺกสนฺตสฺส วตฺถูนํ อนญฺญภาวโต ยถา ทุกฺกฎํ, ตถา ทวกมฺยตาย ปรมฺมุขา วทนฺตสฺสปิ ทุพฺภาสิตเมวา’’ติ อาจริยา วทนฺติฯ สพฺพสตฺตาติ เอตฺถ วจนตฺถวิชานนปกติกา ติรจฺฉานคตาปิ คเหตพฺพาฯ
16-26.Āpattiyākāretabboti pācittiyena kāretabbo upasaggādimattavisiṭṭhānaṃ aticaṇḍālādipadānaṃ pāḷiyaṃ āgatesuyeva saṅgahitattā. Corosītiādīnaṃ pana kenaci pariyāyena pāḷiyaṃ anāgatattā dukkaṭaṃ vuttaṃ. Hasādhippāyatāti purimapadassa atthavivaraṇaṃ. Pāḷiyaṃ avuttepi ‘‘jātiādīhi akkosavatthūhi parammukhā akkosantassa vatthūnaṃ anaññabhāvato yathā dukkaṭaṃ, tathā davakamyatāya parammukhā vadantassapi dubbhāsitamevā’’ti ācariyā vadanti. Sabbasattāti ettha vacanatthavijānanapakatikā tiracchānagatāpi gahetabbā.
๓๕. อนุสาสนิปุเรกฺขารตาย ฐตฺวา วทนฺตสฺส จิตฺตสฺส ลหุปริวตฺติภาวโต อนฺตรา โกเป อุปฺปเนฺนปิ อนาปตฺติฯ ยํ อโกฺกสติ, ตสฺส อุปสมฺปนฺนตา, อนญฺญาปเทเสน ชาติอาทีหิ อโกฺกสนํ, ‘‘มํ อโกฺกสตี’’ติ ชานนา, อตฺถปุเรกฺขารตาทีนํ อภาวตาติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ
35. Anusāsanipurekkhāratāya ṭhatvā vadantassa cittassa lahuparivattibhāvato antarā kope uppannepi anāpatti. Yaṃ akkosati, tassa upasampannatā, anaññāpadesena jātiādīhi akkosanaṃ, ‘‘maṃ akkosatī’’ti jānanā, atthapurekkhāratādīnaṃ abhāvatāti imānettha cattāri aṅgāni.
โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๑. มุสาวาทวโคฺค • 1. Musāvādavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๒. โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๒. โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๒. โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๒. โอมสวาท สิกฺขาปทํ • 2. Omasavāda sikkhāpadaṃ
