| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ඔමසවාදෙති ඛුංසනගරහණවචනෙ. යස්‌මා පන තං නෙව කණ්‌ණසුඛං, න හදයසුඛං, තස්‌මා තෙන කණ්‌ණඤ්‌චෙව හදයඤ්‌ච විජ්‌ඣතීති ආහ ‘‘ඔවිජ්‌ඣනවචනෙ’’ති, ජාතිආදීහි ඝටෙත්‌වා වචනෙති වුත්‌තං හොති. තෙනාහ ‘‘ජාතිනාමා’’තිආදි. තත්‌ථ ජාති නාම බ්‍රාහ්‌මණාදි උක්‌කට්‌ඨා චෙව චණ්‌ඩාලාදි හීනා ච ජාති. නාමං නාම අවකණ්‌ණකාදි හීනඤ්‌චෙව බුද්‌ධරක්‌ඛිතාදි උක්‌කට්‌ඨඤ්‌ච නාමං. ගොත්‌තං නාම කොසියාදි හීනඤ්‌චෙව ගොතමාදි උක්‌කට්‌ඨඤ්‌ච ගොත්‌තං. කම්‌මං නාම පුප්‌ඵඡඩ්‌ඩකාදි හීනඤ්‌චෙව කසිවණිජ්‌ජාදි උක්‌කට්‌ඨඤ්‌ච කම්‌මං. සිප්‌පං නාම නළකාරාදි හීනඤ්‌චෙව මුද්‌දාගණනාදි උක්‌කට්‌ඨඤ්‌ච සිප්‌පං. ආබාධො නාම සබ්‌බොපි රොගො හීනොයෙව. අථ වා මධුමෙහො උක්‌කට්‌ඨො, සෙසො හීනොති වෙදිතබ්‌බො. ලිඞ්‌ගං නාම අතිදීඝාදි හීනඤ්‌චෙව නාතිදීඝාදි උක්‌කට්‌ඨඤ්‌ච ලිඞ්‌ගං. කිලෙසො නාම රාගාදිකො සබ්‌බොපි කිලෙසො. ආපත්‌ති නාම සොතාපත්‌තාදිකා උක්‌කට්‌ඨා චෙව පාරාජිකාදි අනුක්‌කට්‌ඨා ච ආපත්‌ති. අක්‌කොසො නාම ‘‘ඔට්‌ඨොසී’’තිආදිකො හීනො චෙව ‘‘පණ්‌ඩිතොසී’’තිආදිකො (පාචි. 15) උක්‌කට්‌ඨො ච අක්‌කොසො.
Omasavādeti khuṃsanagarahaṇavacane. Yasmā pana taṃ neva kaṇṇasukhaṃ, na hadayasukhaṃ, tasmā tena kaṇṇañceva hadayañca vijjhatīti āha ‘‘ovijjhanavacane’’ti, jātiādīhi ghaṭetvā vacaneti vuttaṃ hoti. Tenāha ‘‘jātināmā’’tiādi. Tattha jāti nāma brāhmaṇādi ukkaṭṭhā ceva caṇḍālādi hīnā ca jāti. Nāmaṃ nāma avakaṇṇakādi hīnañceva buddharakkhitādi ukkaṭṭhañca nāmaṃ. Gottaṃ nāma kosiyādi hīnañceva gotamādi ukkaṭṭhañca gottaṃ. Kammaṃ nāma pupphachaḍḍakādi hīnañceva kasivaṇijjādi ukkaṭṭhañca kammaṃ. Sippaṃ nāma naḷakārādi hīnañceva muddāgaṇanādi ukkaṭṭhañca sippaṃ. Ābādho nāma sabbopi rogo hīnoyeva. Atha vā madhumeho ukkaṭṭho, seso hīnoti veditabbo. Liṅgaṃ nāma atidīghādi hīnañceva nātidīghādi ukkaṭṭhañca liṅgaṃ. Kileso nāma rāgādiko sabbopi kileso. Āpatti nāma sotāpattādikā ukkaṭṭhā ceva pārājikādi anukkaṭṭhā ca āpatti. Akkoso nāma ‘‘oṭṭhosī’’tiādiko hīno ceva ‘‘paṇḍitosī’’tiādiko (pāci. 15) ukkaṭṭho ca akkoso.
යථා තථාති පාළිආගතානාගතපදානං යෙන කෙනචි ආකාරෙන. ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ ඨපෙත්‌වා භික්‌ඛුං භික්‌ඛුනිආදයො සබ්‌බෙ සත්‌තා අනුපසම්‌පන්‌නට්‌ඨානෙ ඨිතාති ආහ ‘‘ඉධ චා’’තිආදි. දවකම්‍යතා නාම කෙළිහසාධිප්‌පායතා. සබ්‌බත්‌ථාති උපසම්‌පන්‌නානුපසම්‌පන්‌නෙසු චෙව පාළිආගතානාගතපදෙසු චාති සබ්‌බත්‌ථ. අත්‌ථධම්‌මඅනුසාසනිපුරෙක්‌ඛාරානන්‌ති එත්‌ථ ‘‘චණ්‌ඩාලොසී’’තිආදිකාය පාළියා අත්‌ථං වණ්‌ණෙන්‌තො අත්‌ථපුරෙක්‌ඛාරො නාම. පාළිං වාචෙන්‌තො ධම්‌මපුරෙක්‌ඛාරො නාම. අනුසිට්‌ඨියං ඨත්‌වා ‘‘ඉදානිපි චණ්‌ඩාලොසි, පාපං මා අකාසි. මා තමොතමපරායණො අහොසී’’තිආදිනා (පාචි. අට්‌ඨ. 35) නයෙන කථෙන්‌තො අනුසාසනිපුරෙක්‌ඛාරො නාමාති වෙදිතබ්‌බො.
Yathātathāti pāḷiāgatānāgatapadānaṃ yena kenaci ākārena. Imasmiṃ sikkhāpade ṭhapetvā bhikkhuṃ bhikkhuniādayo sabbe sattā anupasampannaṭṭhāne ṭhitāti āha ‘‘idha cā’’tiādi. Davakamyatā nāma keḷihasādhippāyatā. Sabbatthāti upasampannānupasampannesu ceva pāḷiāgatānāgatapadesu cāti sabbattha. Atthadhammaanusāsanipurekkhārānanti ettha ‘‘caṇḍālosī’’tiādikāya pāḷiyā atthaṃ vaṇṇento atthapurekkhāro nāma. Pāḷiṃ vācento dhammapurekkhāro nāma. Anusiṭṭhiyaṃ ṭhatvā ‘‘idānipi caṇḍālosi, pāpaṃ mā akāsi. Mā tamotamaparāyaṇo ahosī’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 35) nayena kathento anusāsanipurekkhāro nāmāti veditabbo.
ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
