| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
12. දුතියෙ කණ්‌ණකටුකතාය අමනාපං වදන්‌තා කණ්‌ණෙසු විජ්‌ඣන්‌තා විය හොන්‌තීති ආහ ‘‘ඔමසන්‌තීති ඔවිජ්‌ඣන්‌තී’’ති. පධංසෙන්‌තීති අභිභවන්‌ති.
12. Dutiye kaṇṇakaṭukatāya amanāpaṃ vadantā kaṇṇesu vijjhantā viya hontīti āha ‘‘omasantīti ovijjhantī’’ti. Padhaṃsentīti abhibhavanti.
13. බොධිසත්‌තො තෙන සමයෙන හොතීති තෙන සමයෙන බොධිසත්‌තො නන්‌දිවිසාලො නාම අහොසීති අත්‌ථො. අතීතත්‌ථෙ වත්‌තමානවචනං, කිරියාකාලවචනිච්‌ඡාය වා වත්‌තමානප්‌පයොගො සද්‌දන්‌තරසන්‌නිධානෙන භූතතාවගමො සියාති. පච්‌චෙසීති ‘‘අමනාපං ඉද’’න්‌ති අඤ්‌ඤාසි. හෙට්‌ඨාරුක්‌ඛෙ දත්‌වාති උපත්‌ථම්‌භකෙ දත්‌වා. පුබ්‌බෙ පතිට්‌ඨිතාරප්‌පදෙසං පුන අරෙ පත්‌තෙති පුබ්‌බෙ උජුකං හෙට්‌ඨාමුඛං පතිට්‌ඨිතඅරස්‌ස භූමිප්‌පදෙසං පුන තස්‌මිංයෙව අරෙ පරිවත්‌තෙත්‌වා හෙට්‌ඨාමුඛභාවෙන සම්‌පත්‌තෙ, පඨමං භූමියං පතිට්‌ඨිතනෙමිප්‌පදෙසෙ පරිවත්‌තෙත්‌වා පුන භූමියං පතිට්‌ඨිතෙති වුත්‌තං හොති. සිථිලකරණන්‌ති සිථිලකිරියා.
13.Bodhisatto tena samayena hotīti tena samayena bodhisatto nandivisālo nāma ahosīti attho. Atītatthe vattamānavacanaṃ, kiriyākālavacanicchāya vā vattamānappayogo saddantarasannidhānena bhūtatāvagamo siyāti. Paccesīti ‘‘amanāpaṃ ida’’nti aññāsi. Heṭṭhārukkhe datvāti upatthambhake datvā. Pubbe patiṭṭhitārappadesaṃ puna are patteti pubbe ujukaṃ heṭṭhāmukhaṃ patiṭṭhitaarassa bhūmippadesaṃ puna tasmiṃyeva are parivattetvā heṭṭhāmukhabhāvena sampatte, paṭhamaṃ bhūmiyaṃ patiṭṭhitanemippadese parivattetvā puna bhūmiyaṃ patiṭṭhiteti vuttaṃ hoti. Sithilakaraṇanti sithilakiriyā.
15. පුබ්‌බෙති අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියං. තච්‌ඡකකම්‌මන්‌ති වඩ්‌ඪකීකම්‌මං. කොට්‌ටකකම්‌මන්‌ති වා පාසාණකොට්‌ටකකම්‌මං . හත්‌ථමුද්‌දාගණනාති අඞ්‌ගුලිසඞ්‌කොචෙනෙව ගණනා. පාදසිකමිලක්‌ඛකාදයො විය නවන්‌තවසෙන ගණනා අච්‌ඡිද්‌දකගණනා. ආදි-සද්‌දෙන සඞ්‌කලනපටුප්‌පාදනවොක්‌ලනභාගහාරාදිවසෙන පවත්‌තා පිණ්‌ඩගණනා ගහිතා. යස්‌ස සා පගුණා හොති, සො රුක්‌ඛම්‌පි දිස්‌වා ‘‘එත්‌තකානි එත්‌ථ පණ්‌ණානී’’ති ජානාති. යභ මෙථුනෙති වචනතො ය-කාර භ-කාරෙ එකතො යොජිතෙ අසද්‌ධම්‌මවචනං හොති.
15.Pubbeti aṭṭhuppattiyaṃ. Tacchakakammanti vaḍḍhakīkammaṃ. Koṭṭakakammanti vā pāsāṇakoṭṭakakammaṃ . Hatthamuddāgaṇanāti aṅgulisaṅkoceneva gaṇanā. Pādasikamilakkhakādayo viya navantavasena gaṇanā acchiddakagaṇanā. Ādi-saddena saṅkalanapaṭuppādanavoklanabhāgahārādivasena pavattā piṇḍagaṇanā gahitā. Yassa sā paguṇā hoti, so rukkhampi disvā ‘‘ettakāni ettha paṇṇānī’’ti jānāti. Yabha methuneti vacanato ya-kāra bha-kāre ekato yojite asaddhammavacanaṃ hoti.
16-26. ආපත්‌තියා කාරෙතබ්‌බොති පාචිත්‌තියෙන කාරෙතබ්‌බො උපසග්‌ගාදිමත්‌තවිසිට්‌ඨානං අතිචණ්‌ඩාලාදිපදානං පාළියං ආගතෙසුයෙව සඞ්‌ගහිතත්‌තා. චොරොසීතිආදීනං පන කෙනචි පරියායෙන පාළියං අනාගතත්‌තා දුක්‌කටං වුත්‌තං. හසාධිප්‌පායතාති පුරිමපදස්‌ස අත්‌ථවිවරණං. පාළියං අවුත්‌තෙපි ‘‘ජාතිආදීහි අක්‌කොසවත්‌ථූහි පරම්‌මුඛා අක්‌කොසන්‌තස්‌ස වත්‌ථූනං අනඤ්‌ඤභාවතො යථා දුක්‌කටං, තථා දවකම්‍යතාය පරම්‌මුඛා වදන්‌තස්‌සපි දුබ්‌භාසිතමෙවා’’ති ආචරියා වදන්‌ති. සබ්‌බසත්‌තාති එත්‌ථ වචනත්‌ථවිජානනපකතිකා තිරච්‌ඡානගතාපි ගහෙතබ්‌බා.
16-26.Āpattiyākāretabboti pācittiyena kāretabbo upasaggādimattavisiṭṭhānaṃ aticaṇḍālādipadānaṃ pāḷiyaṃ āgatesuyeva saṅgahitattā. Corosītiādīnaṃ pana kenaci pariyāyena pāḷiyaṃ anāgatattā dukkaṭaṃ vuttaṃ. Hasādhippāyatāti purimapadassa atthavivaraṇaṃ. Pāḷiyaṃ avuttepi ‘‘jātiādīhi akkosavatthūhi parammukhā akkosantassa vatthūnaṃ anaññabhāvato yathā dukkaṭaṃ, tathā davakamyatāya parammukhā vadantassapi dubbhāsitamevā’’ti ācariyā vadanti. Sabbasattāti ettha vacanatthavijānanapakatikā tiracchānagatāpi gahetabbā.
35. අනුසාසනිපුරෙක්‌ඛාරතාය ඨත්‌වා වදන්‌තස්‌ස චිත්‌තස්‌ස ලහුපරිවත්‌තිභාවතො අන්‌තරා කොපෙ උප්‌පන්‌නෙපි අනාපත්‌ති. යං අක්‌කොසති, තස්‌ස උපසම්‌පන්‌නතා, අනඤ්‌ඤාපදෙසෙන ජාතිආදීහි අක්‌කොසනං, ‘‘මං අක්‌කොසතී’’ති ජානනා, අත්‌ථපුරෙක්‌ඛාරතාදීනං අභාවතාති ඉමානෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි.
35. Anusāsanipurekkhāratāya ṭhatvā vadantassa cittassa lahuparivattibhāvato antarā kope uppannepi anāpatti. Yaṃ akkosati, tassa upasampannatā, anaññāpadesena jātiādīhi akkosanaṃ, ‘‘maṃ akkosatī’’ti jānanā, atthapurekkhāratādīnaṃ abhāvatāti imānettha cattāri aṅgāni.
ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. ඔමසවාදසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 2. ඔමසවාද සික්‌ඛාපදං • 2. Omasavāda sikkhāpadaṃ
