| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๕. โอปวยฺหเตฺถรอปทานวณฺณนา
5. Opavayhattheraapadānavaṇṇanā
ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺสาติอาทิกํ อายสฺมโต โอปวยฺหเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต ปทุมุตฺตรชินาทิเจฺจ โลเก ปาตุภูเต เอกสฺมิํ วิภวสมฺปนฺนกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย มหทฺธโน มหาโภโค ฆราวาสํ วสมาโน สาสเน ปสโนฺน สตฺถริ ปสาทพหุมาโน อาชานีเยน สินฺธเวน ปูชํ อกาสิ, ปูเชตฺวา จ ปน ‘‘พุทฺธาทีนํ สมณานํ หตฺถิอสฺสาทโย น กปฺปนฺติ, กปฺปิยภณฺฑํ ทสฺสามี’’ติ จิเนฺตตฺวา ตํ อคฺฆาเปตฺวา ตทคฺฆนเกน กหาปเณน กปฺปิยํ กปฺปาสิกกมฺพลโกชวาทิกํ จีวรํ กปฺปูรตโกฺกลาทิกํ เภสชฺชปริกฺขารญฺจ อทาสิฯ โส เตน ปุญฺญกเมฺมน ยาวตายุกํ ฐตฺวา ตโต จุโต เทเวสุ จ มนุเสฺสสุ จ หตฺถิอสฺสาทิอเนกวาหนสมฺปโนฺน สุขํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต สทฺธาสมฺปโนฺน สาสเน ปพฺพชิตฺวา กมฺมฎฺฐานํ คเหตฺวา วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา มคฺคปฎิปาฎิยา อรหเตฺต ปติฎฺฐาสิ, ปุเพฺพ กตปุญฺญสมฺภารวเสน โอปวยฺหเตฺถโรติ ปากโฎ อโหสิฯ
Padumuttarabuddhassātiādikaṃ āyasmato opavayhattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarajinādicce loke pātubhūte ekasmiṃ vibhavasampannakule nibbatto vuddhimanvāya mahaddhano mahābhogo gharāvāsaṃ vasamāno sāsane pasanno satthari pasādabahumāno ājānīyena sindhavena pūjaṃ akāsi, pūjetvā ca pana ‘‘buddhādīnaṃ samaṇānaṃ hatthiassādayo na kappanti, kappiyabhaṇḍaṃ dassāmī’’ti cintetvā taṃ agghāpetvā tadagghanakena kahāpaṇena kappiyaṃ kappāsikakambalakojavādikaṃ cīvaraṃ kappūratakkolādikaṃ bhesajjaparikkhārañca adāsi. So tena puññakammena yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cuto devesu ca manussesu ca hatthiassādianekavāhanasampanno sukhaṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patto saddhāsampanno sāsane pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggapaṭipāṭiyā arahatte patiṭṭhāsi, pubbe katapuññasambhāravasena opavayhattheroti pākaṭo ahosi.
๓๓. โส ‘‘เกน นุ โข การเณน อิทํ มยา สนฺติปทํ อธิคต’’นฺติ อุปธาเรโนฺต ปุพฺพกมฺมํ ญาเณน ปจฺจกฺขโต ญตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ อุทานวเสน ปกาเสโนฺต ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺสาติอาทิมาหฯ ตํ วุตฺตตฺถเมวฯ อาชานียมทาสหนฺติ อาชานียํ อุตฺตมชาติสินฺธวํ อหํ อทาสิํ ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ
33. So ‘‘kena nu kho kāraṇena idaṃ mayā santipadaṃ adhigata’’nti upadhārento pubbakammaṃ ñāṇena paccakkhato ñatvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ udānavasena pakāsento padumuttarabuddhassātiādimāha. Taṃ vuttatthameva. Ājānīyamadāsahanti ājānīyaṃ uttamajātisindhavaṃ ahaṃ adāsiṃ pūjesinti attho.
๓๕. สปตฺตภาโรติ สสฺส อตฺตโน ปตฺตานิ อฎฺฐ ปริกฺขารานิ ภารานิ ยสฺส โส สปตฺตภาโร, อฎฺฐปริกฺขารยุโตฺตติ อโตฺถฯ
35.Sapattabhāroti sassa attano pattāni aṭṭha parikkhārāni bhārāni yassa so sapattabhāro, aṭṭhaparikkhārayuttoti attho.
๓๖. ขมนียมทาสหนฺติ ขมนียโยคฺคํ จีวราทิกปฺปิยปริกฺขารนฺติ อโตฺถฯ
36.Khamanīyamadāsahanti khamanīyayoggaṃ cīvarādikappiyaparikkhāranti attho.
๔๐. จริโมติ ปริโยสาโน โกฎิปฺปโตฺต ภโวติ อโตฺถฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
40.Carimoti pariyosāno koṭippatto bhavoti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
โอปวยฺหเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Opavayhattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๕. โอปวยฺหเตฺถรอปทานํ • 5. Opavayhattheraapadānaṃ
