| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / नेत्तिविभाविनी • Nettivibhāvinī |
१२. ओतरणहारसम्पातविभावना
12. Otaraṇahārasampātavibhāvanā
७४. येन येन पञ्ञत्तिहारसम्पातेन पञ्ञत्तिप्पभेदा निद्धारिता, सो पञ्ञत्तिहारसम्पातो परिपुण्णो, ‘‘कतमो ओतरणो हारसम्पातो’’ति पुच्छितब्बत्ता ‘‘तत्थ कतमो ओतरणो हारसम्पातो’’तिआदिमाह।
74. Yena yena paññattihārasampātena paññattippabhedā niddhāritā, so paññattihārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo otaraṇo hārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo otaraṇo hārasampāto’’tiādimāha.
‘‘तत्थ तिस्सं गाथायं कतमानि इन्द्रियानि निद्धारेत्वा कतमेहि निद्धारितेहि धम्मेहि ओतरती’’ति पुच्छितब्बत्ता ‘‘तस्मा’’तिआदि वुत्तं। या ‘‘तस्मा रक्खितचित्तस्सा’’तिआदिगाथा वुत्ता, तिस्सं गाथायं ‘‘तस्मा…पे॰… पुरेक्खारो’’ति सुत्तप्पदेसेन सम्मादिट्ठि गहिता, सम्मादिट्ठिया गहिताय पञ्चिन्द्रियानि सद्धादिपञ्चिन्द्रियानि गहितानि भवन्ति।
‘‘Tattha tissaṃ gāthāyaṃ katamāni indriyāni niddhāretvā katamehi niddhāritehi dhammehi otaratī’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. Yā ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādigāthā vuttā, tissaṃ gāthāyaṃ ‘‘tasmā…pe… purekkhāro’’ti suttappadesena sammādiṭṭhi gahitā, sammādiṭṭhiyā gahitāya pañcindriyāni saddhādipañcindriyāni gahitāni bhavanti.
तानियेव सद्धादिपञ्चिन्द्रियानि विज्जाय उपकारत्ता वा पदट्ठानत्ता वा विज्जा भवन्ति, विज्जुप्पादा तादिसाय विज्जाय उप्पादा उप्पादहेतुतो अविज्जानिरोधो सम्भवति, अविज्जानिरोधा सङ्खारनिरोधो सम्भवति…पे॰… जातिनिरोधा जरामरणनिरोधो सम्भवतीति। अयं ओतरणा पटिच्चसमुप्पादेन पञ्चिन्द्रियानं ओतरणा नाम।
Tāniyeva saddhādipañcindriyāni vijjāya upakārattā vā padaṭṭhānattā vā vijjā bhavanti, vijjuppādā tādisāya vijjāya uppādā uppādahetuto avijjānirodho sambhavati, avijjānirodhā saṅkhāranirodho sambhavati…pe… jātinirodhā jarāmaraṇanirodho sambhavatīti. Ayaṃ otaraṇā paṭiccasamuppādena pañcindriyānaṃ otaraṇā nāma.
तानियेव पञ्चिन्द्रियानि सीलक्खन्धेन समाधिक्खन्धेन पञ्ञाक्खन्धेन तीहि खन्धेहि सङ्गहितानि भवन्ति सद्धावीरियेहि सीलसम्भवतो, सतिया च पञ्ञानुवत्तकत्ता। अयं ओतरणा खन्धेहि पञ्चिन्द्रियानं ओतरणा नाम।
Tāniyeva pañcindriyāni sīlakkhandhena samādhikkhandhena paññākkhandhena tīhi khandhehi saṅgahitāni bhavanti saddhāvīriyehi sīlasambhavato, satiyā ca paññānuvattakattā. Ayaṃ otaraṇā khandhehi pañcindriyānaṃ otaraṇā nāma.
तानियेव पञ्चिन्द्रियानि सङ्खारपरियापन्नानि भवन्ति। ये सङ्खारा अनासवा भवन्ति, भवङ्गा भवहेतू नो भवन्ति, ते अनासवा सङ्खारा धम्मधातुसङ्गहिता भवन्ति धम्मधातुया अन्तोगधत्ता। अयं ओतरणा धातूहि पञ्चिन्द्रियानं ओतरणा नाम।
Tāniyeva pañcindriyāni saṅkhārapariyāpannāni bhavanti. Ye saṅkhārā anāsavā bhavanti, bhavaṅgā bhavahetū no bhavanti, te anāsavā saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā bhavanti dhammadhātuyā antogadhattā. Ayaṃ otaraṇā dhātūhi pañcindriyānaṃ otaraṇā nāma.
सा अनासवा धम्मधातु धम्मायतनपरियापन्ना भवति, यं आयतनं अनासवं भवति, भवङ्गं भवहेतु नो भवति। अयं ओतरणा आयतनेहि धम्मधातुया ओतरणा नाम।
Sā anāsavā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā bhavati, yaṃ āyatanaṃ anāsavaṃ bhavati, bhavaṅgaṃ bhavahetu no bhavati. Ayaṃ otaraṇā āyatanehi dhammadhātuyā otaraṇā nāma.
‘‘एत्तकोव ओतरणो हारसम्पातो परिपुण्णो’’ति वत्तब्बत्ता ‘‘नियुत्तो ओतरणो हारसम्पातो’’ति वुत्तं। येन येन संवण्णनाविसेसभूतेन ओतरणहारसम्पातेन सुत्तप्पदेसत्था ओतरितब्बा, सो सो संवण्णनाविसेसभूतो ओतरणो हारसम्पातो नियुत्तो यथारहं निद्धारेत्वा युज्जितब्बोति अत्थो गहेतब्बोति।
‘‘Ettakova otaraṇo hārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto otaraṇo hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena otaraṇahārasampātena suttappadesatthā otaritabbā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto otaraṇo hārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
इति ओतरणहारसम्पाते सत्तिबलानुरूपा रचिता
Iti otaraṇahārasampāte sattibalānurūpā racitā
विभावना निट्ठिता।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
पण्डितेहि पन…पे॰… गहेतब्बोति।
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
इतो पट्ठाय ‘‘तत्थ कतमो’’तिआदिअनुसन्ध्यत्थो च परियोसाने ‘‘नियुत्तो’’तिआदिअनुसन्ध्यत्थो च वुत्तनयानुसारेनेव विञ्ञातब्बो। कत्थचि कत्थचि पाठे अपाकटंयेव यथाबलं कथयिस्साम।
Ito paṭṭhāya ‘‘tattha katamo’’tiādianusandhyattho ca pariyosāne ‘‘niyutto’’tiādianusandhyattho ca vuttanayānusāreneva viññātabbo. Katthaci katthaci pāṭhe apākaṭaṃyeva yathābalaṃ kathayissāma.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / नेत्तिप्पकरणपाळि • Nettippakaraṇapāḷi / १२. ओतरणहारसम्पातो • 12. Otaraṇahārasampāto
