| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
೧೨. ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ
12. Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā
೪೨. ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಓತರಣೋ ಹಾರೋತಿ ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ। ತತ್ಥ ಅಸೇಕ್ಖಾ ವಿಮುತ್ತೀತಿ ಅಯಂ ತೇಧಾತುಕೇ ವೀತರಾಗತಾ ಅಸೇಕ್ಖಾ ಫಲವಿಮುತ್ತಿ। ತಾನಿಯೇವಾತಿ ತಾನಿ ಅಸೇಕ್ಖಾಯಂ ವಿಮುತ್ತಿಯಂ ಸದ್ಧಾದೀನಿ । ಅಯಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಓತರಣಾತಿ ಅಸೇಕ್ಖಾಯ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ನಿದ್ಧಾರಿತೇಹಿ ಸದ್ಧಾದೀಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಸಂವಣ್ಣನಾಯ ಓತರಣಾ।
42.Tattha katamo otaraṇo hāroti otaraṇahāravibhaṅgo. Tattha asekkhā vimuttīti ayaṃ tedhātuke vītarāgatā asekkhā phalavimutti. Tāniyevāti tāni asekkhāyaṃ vimuttiyaṃ saddhādīni . Ayaṃ indriyehi otaraṇāti asekkhāya vimuttiyā niddhāritehi saddhādīhi indriyehi saṃvaṇṇanāya otaraṇā.
ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ವಿಯ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪಕಾರಕತ್ತಾ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇ ಸದ್ಧಾದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವಿಜ್ಜಾಯ ಉಪಕಾರಕತ್ತಾ ಸಙ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ಸಙ್ಖಾರಪರಿಯಾಪನ್ನಾನೀತಿ ಪಞ್ಚಸು ಖನ್ಧೇಸು ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೇ ಅನ್ತೋಗಧಾನಿ। ಯೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಾಸವಾತಿ ತಂ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಸೇಸೇತಿ, ಅಗ್ಗಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ತತೋ ಏವ ಚ ನೋ ಭವಙ್ಗಾ। ಧಮ್ಮಧಾತುಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಧಾತೂಸು ಧಮ್ಮಧಾತುಸಙ್ಗಹಿತಾ। ಯದಿಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ವೀತರಾಗತಾ ಅಸೇಕ್ಖಾ ವಿಮುತ್ತಿ ದಸ್ಸಿತಾ, ತಸ್ಸಾ ಪನ ಪಟಿಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಅಯಂ ಅಹಮಸ್ಮೀತಿ ಅನಾನುಪಸ್ಸೀ’’ತಿ ದಸ್ಸನಮಗ್ಗೋ ಇಧ ವುತ್ತೋತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಯಂ ಅಹಮಸ್ಮೀತಿ ಅನಾನುಪಸ್ಸೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
Pañcindriyāni vijjāti sammāsaṅkappo viya sammādiṭṭhiyā upakārakattā paññākkhandhe saddhādīni cattāri indriyāni vijjāya upakārakattā saṅgaṇhanavasena vuttāni. Saṅkhārapariyāpannānīti pañcasu khandhesu saṅkhārakkhandhe antogadhāni. Ye saṅkhārā anāsavāti taṃ saṅkhārakkhandhaṃ viseseti, aggaphalassa adhippetattā. Tato eva ca no bhavaṅgā. Dhammadhātusaṅgahitāti aṭṭhārasadhātūsu dhammadhātusaṅgahitā. Yadipi pubbe vītarāgatā asekkhā vimutti dassitā, tassā pana paṭipattidassanatthaṃ ‘‘ayaṃ ahamasmīti anānupassī’’ti dassanamaggo idha vuttoti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘ayaṃ ahamasmīti anānupassī’’tiādi vuttaṃ. Sabbaṃ vuttanayameva.
೪೩. ನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸ ಚಲಿತನ್ತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಕಮ್ಮಂ ಅನವಟ್ಠಾನಂ। ಚುತೂಪಪಾತೋತಿ ಅಪರಾಪರಂ ಚವನಂ ಉಪಪತನಞ್ಚ। ನಿಸ್ಸಿತಪದೇ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ನಿಸ್ಸಯನಂ ಉದ್ಧರನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ನಿಸ್ಸಯೋ ನಾಮಾ’’ತಿ। ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋತಿ ತಣ್ಹಾಭಿನಿವೇಸೋ। ಸೋ ಹಿ ತಣ್ಹಾಚರಿತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವೇನ ತಥಾ ವುತ್ತೋ। ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ರತ್ತಸ್ಸ ಚೇತನಾತಿ ಚೇತನಾಪಧಾನತ್ತಾ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮಾನಂ ಚೇತನಾಸೀಸೇನ ತಣ್ಹಂ ಏವ ವದತಿ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಅಯಂ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ವಿಪರೀತಾಭಿನಿವೇಸೋ ಮೋಹಸ್ಸ ಬಲವಭಾವೇ ಏವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಯಾ ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಚೇತನಾ, ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
43.Nissitassa calitanti taṇhādiṭṭhivasena kammaṃ anavaṭṭhānaṃ. Cutūpapātoti aparāparaṃ cavanaṃ upapatanañca. Nissitapade labbhamānaṃ nissayanaṃ uddharanto āha – ‘‘nissayo nāmā’’ti. Taṇhānissayoti taṇhābhiniveso. So hi taṇhācaritassa patiṭṭhābhāvena tathā vutto. Evaṃ diṭṭhinissayopi daṭṭhabbo. Rattassa cetanāti cetanāpadhānattā saṅkhārakkhandhadhammānaṃ cetanāsīsena taṇhaṃ eva vadati. Tenevāha – ‘‘ayaṃ taṇhānissayo’’ti. Yasmā pana viparītābhiniveso mohassa balavabhāve eva hoti, tasmā ‘‘yā mūḷhassa cetanā, ayaṃ diṭṭhinissayo’’ti vuttaṃ.
ಏವಂ ಚೇತನಾಸೀಸೇನ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಯೋ ವತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತತ್ಥ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ಚೇತನಂಯೇವ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ‘‘ಚೇತನಾ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ ಆಹ। ಯಾ ರತ್ತಸ್ಸ ವೇದನಾ, ಅಯಂ ಸುಖಾ ವೇದನಾತಿ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ರಾಗೋ ಅನುಸೇತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತಥಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾ ಅನುಸೇತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಯಾ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವೇದನಾ, ಅಯಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ’’ತಿ। ಇಧ ವೇದನಾಸೀಸೇನ ಚೇತನಾ ವುತ್ತಾ। ತಣ್ಹಾಯಾತಿ ತಣ್ಹಂ। ದಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಂ। ಯಥಾ ವಾ ಸೇಸಧಮ್ಮಾನಂ ತಣ್ಹಾಯ ನಿಸ್ಸಯಭಾವೇ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಣ್ಹಾಯ ನಿಸ್ಸಿತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ತಣ್ಹಾಯ ಸೇಸಧಮ್ಮಾನಂ ಪಚ್ಚಯಭಾವೇ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಣ್ಹಾಯ ನಿಸ್ಸಿತೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ತಣ್ಹಾಯ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ’’ತಿ।
Evaṃ cetanāsīsena taṇhādiṭṭhiyo vatvā idāni tattha nippariyāyena cetanaṃyeva gaṇhanto ‘‘cetanā pana saṅkhārā’’ti āha. Yā rattassa vedanā, ayaṃ sukhā vedanāti sukhāya vedanāya rāgo anusetīti katvā vuttaṃ. Tathā adukkhamasukhāya vedanāya avijjā anusetīti āha – ‘‘yā sammūḷhassa vedanā, ayaṃ adukkhamasukhā vedanā’’ti. Idha vedanāsīsena cetanā vuttā. Taṇhāyāti taṇhaṃ. Diṭṭhiyāti diṭṭhiṃ. Yathā vā sesadhammānaṃ taṇhāya nissayabhāve puggalo taṇhāya nissitoti vuccati. Evaṃ taṇhāya sesadhammānaṃ paccayabhāve puggalo taṇhāya nissitoti vuccatīti āha – ‘‘taṇhāya anissito’’ti.
ಪಸ್ಸದ್ಧೀತಿ ದರಥಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನಾ। ಕಾಯಿಕಾತಿ ಕರಜಕಾಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಾ। ಚೇತಸಿಕಾತಿ ಚಿತ್ತಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾ ದರಥಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಸುಖೇ ಸತಿ ಪಾಕಟಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಯಂ ಕಾಯಿಕಂ ಸುಖ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಫಲೂಪಚಾರೇನ ವುತ್ತಾಯ ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ನತಿಅಭಾವಸ್ಸ ಕಾರಣಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಸ್ಸದ್ಧಕಾಯೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸೋತಿ ಏವಂ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಖೀಣಾಸವೋ। ರೂಪಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋತಿ ರೂಪಾನಂ ಸಙ್ಖಯಸಙ್ಖಾತೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ವಿಮುತ್ತೋ। ಅತ್ಥೀತಿಪಿ ನ ಉಪೇತೀತಿ ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾತಿಪಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಉಪಯೇನ ನ ಉಪೇತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ನತ್ಥೀತಿ ಅಸಸ್ಸತೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ನತ್ಥೀತಿ ಏಕಚ್ಚಂ ಸಸ್ಸತಂ ಏಕಚ್ಚಂ ಅಸಸ್ಸತನ್ತಿ। ನೇವತ್ಥಿ ನೋ ನತ್ಥೀತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ। ಗಮ್ಭೀರೋತಿ ಉತ್ತಾನಭಾವಹೇತೂನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಗಮ್ಭೀರೋ। ನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಅತ್ಥೀತಿಆದಿನಾ ಉಪಗಮನಕಿಲೇಸಾನಂ ವೂಪಸಮೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಸೀತಿಭೂತೋ।
Passaddhīti darathapaṭippassambhanā. Kāyikāti karajakāyasannissitā. Cetasikāti cittasannissitā. Yasmā pana sā darathapaṭippassaddhi kāyacittānaṃ sukhe sati pākaṭā hoti, tasmā ‘‘yaṃ kāyikaṃ sukha’’ntiādinā phalūpacārena vuttāya passaddhiyā natiabhāvassa kāraṇabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘passaddhakāyo’’tiādi vuttaṃ. Soti evaṃ vimuttacitto khīṇāsavo. Rūpasaṅkhaye vimuttoti rūpānaṃ saṅkhayasaṅkhāte nibbāne vimutto. Atthītipi na upetīti sassato attā ca loko cātipi taṇhādiṭṭhiupayena na upeti na gaṇhāti. Natthīti asassatoti. Atthi natthīti ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassatanti. Nevatthi no natthīti amarāvikkhepavasena. Gambhīroti uttānabhāvahetūnaṃ kilesānaṃ abhāvena gambhīro. Nibbutoti atthītiādinā upagamanakilesānaṃ vūpasamena parinibbuto sītibhūto.
ಇಧಾಗತೀತಿ ಪರಲೋಕತೋ ಇಧ ಆಗತಿ। ಗತೀತಿ ಇಧಲೋಕತೋ ಪರಲೋಕಗಮನಂ। ತಂ ಪನ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪೇಚ್ಚಭವೋ’’ತಿ। ಇಧ ಹುರನ್ತಿ ದ್ವಾರಾರಮ್ಮಣಧಮ್ಮಾ ದಸ್ಸಿತಾತಿ ‘‘ಉಭಯಮನ್ತರೇನಾ’’ತಿ ಪದೇನ ದ್ವಾರಪ್ಪವತ್ತಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಫಸ್ಸಸಮುದಿತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂ’’ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಫಸ್ಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಫಸ್ಸೇನ ಕಾರಣಭೂತೇನ ಚ ಸಮುದಿತೇಸು ಸಮ್ಭೂತೇಸು ವಿಞ್ಞಾಣವೇದನಾಸಞ್ಞಾಚೇತನಾವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾದಿಧಮ್ಮೇಸು। ಅತ್ತಾನಂ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನತ್ತಭಾವೇನೇವ ತತ್ಥ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ। ವಿರಜ್ಜತಿ ವಿರಾಗಾ ವಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ಪದೇಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತದತ್ಥತಾಯ ಸೀಲಾದೀನಮ್ಪಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ತಬ್ಭಾವಮಾಹ ‘‘ಲೋಕುತ್ತರೋ’’ತಿಆದಿನಾ।
Idhāgatīti paralokato idha āgati. Gatīti idhalokato paralokagamanaṃ. Taṃ pana punabbhavoti āha ‘‘peccabhavo’’ti. Idha huranti dvārārammaṇadhammā dassitāti ‘‘ubhayamantarenā’’ti padena dvārappavattadhamme dassento ‘‘phassasamuditesu dhammesū’’ti āha. Tassattho – phassena saddhiṃ phassena kāraṇabhūtena ca samuditesu sambhūtesu viññāṇavedanāsaññācetanāvitakkavicārādidhammesu. Attānaṃ na passatīti tesaṃ dhammānaṃ anattabhāveneva tattha attānaṃ na passati. Virajjati virāgā vimuccatīti padehi lokuttaradhammānaṃ paṭiccasamuppādabhāvaṃ dassento tadatthatāya sīlādīnampi pariyāyena tabbhāvamāha ‘‘lokuttaro’’tiādinā.
೪೪. ನಾಮಸಮ್ಪಯುತ್ತೋತಿ ನಾಮೇನ ಮಿಸ್ಸಿತೋ। ಸಉಪಾದಿಸೇಸಾ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತೂತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಪಧಾನನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಸಉಪಾದಿಸೇಸಾ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತು ವಿಜ್ಜಾತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
44.Nāmasampayuttoti nāmena missito. Saupādisesā nibbānadhātūti arahattaphalaṃ adhippetaṃ. Tañca paññāpadhānanti āha – ‘‘saupādisesā nibbānadhātu vijjāti. Sesaṃ sabbaṃ uttānameva.
ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೧೨. ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ೧೨. ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī / ೧೨. ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗವಿಭಾವನಾ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavibhāvanā
