Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi |
൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗോ
12. Otaraṇahāravibhaṅgo
൪൨. തത്ഥ കതമോ ഓതരണോ ഹാരോ? ‘‘യോ ച പടിച്ചുപ്പാദോ’’തി.
42. Tattha katamo otaraṇo hāro? ‘‘Yo ca paṭiccuppādo’’ti.
‘‘ഉദ്ധം അധോ സബ്ബധി വിപ്പമുത്തോ, അയം അഹസ്മീതി 1 അനാനുപസ്സീ;
‘‘Uddhaṃ adho sabbadhi vippamutto, ayaṃ ahasmīti 2 anānupassī;
ഏവം വിമുത്തോ ഉദതാരി ഓഘം, അതിണ്ണപുബ്ബം അപുനബ്ഭവായാ’’തി.
Evaṃ vimutto udatāri oghaṃ, atiṇṇapubbaṃ apunabbhavāyā’’ti.
‘‘ഉദ്ധ’’ന്തി രൂപധാതു ച അരൂപധാതു ച. ‘‘അധോ’’തി കാമധാതു. ‘‘സബ്ബധി വിപ്പമുത്തോ’’തി തേധാതുകേ അയം അസേക്ഖാവിമുത്തി. താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി, അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
‘‘Uddha’’nti rūpadhātu ca arūpadhātu ca. ‘‘Adho’’ti kāmadhātu. ‘‘Sabbadhi vippamutto’’ti tedhātuke ayaṃ asekkhāvimutti. Tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni, ayaṃ indriyehi otaraṇā.
താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി വിജ്ജാ, വിജ്ജുപ്പാദാ അവിജ്ജാനിരോധോ, അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ, സങ്ഖാരനിരോധാ വിഞ്ഞാണനിരോധോ, വിഞ്ഞാണനിരോധാ നാമരൂപനിരോധോ, നാമരൂപനിരോധാ സളായതനനിരോധോ, സളായതനനിരോധാ ഫസ്സനിരോധോ, ഫസ്സനിരോധാ വേദനാനിരോധോ, വേദനാനിരോധാ തണ്ഹാനിരോധോ, തണ്ഹാനിരോധാ ഉപാദാനനിരോധോ, ഉപാദാനനിരോധാ ഭവനിരോധോ, ഭവനിരോധാ ജാതിനിരോധോ, ജാതിനിരോധാ ജരാമരണം സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സുപായാസാ നിരുജ്ഝന്തി. ഏവമേതസ്സ കേവലസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധോ ഹോതി. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni vijjā, vijjuppādā avijjānirodho, avijjānirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി തീഹി ഖന്ധേഹി സങ്ഗഹിതാനി – സീലക്ഖന്ധേന സമാധിക്ഖന്ധേന പഞ്ഞാക്ഖന്ധേന, അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni tīhi khandhehi saṅgahitāni – sīlakkhandhena samādhikkhandhena paññākkhandhena, ayaṃ khandhehi otaraṇā.
താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി സങ്ഖാരപരിയാപന്നാനി യേ സങ്ഖാരാ അനാസവാ, നോ ച ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ. അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni saṅkhārapariyāpannāni ye saṅkhārā anāsavā, no ca bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā. Ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം അനാസവം, നോ ച ഭവങ്ഗം. അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ anāsavaṃ, no ca bhavaṅgaṃ. Ayaṃ āyatanehi otaraṇā.
‘‘അയം അഹസ്മീതി അനാനുപസ്സീ’’തി അയം സക്കായദിട്ഠിയാ സമുഗ്ഘാതോ, സാ സേക്ഖാവിമുത്തി, താനിയേവ സേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
‘‘Ayaṃ ahasmīti anānupassī’’ti ayaṃ sakkāyadiṭṭhiyā samugghāto, sā sekkhāvimutti, tāniyeva sekkhāni pañcindriyāni. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
താനിയേവ സേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി വിജ്ജാ, വിജ്ജുപ്പാദാ അവിജ്ജാനിരോധോ, അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ, ഏവം സബ്ബോ പടിച്ചസമുപ്പാദോ. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva sekkhāni pañcindriyāni vijjā, vijjuppādā avijjānirodho, avijjānirodhā saṅkhāranirodho, evaṃ sabbo paṭiccasamuppādo. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
സായേവ വിജ്ജാ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ. അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vijjā paññākkhandho. Ayaṃ khandhehi otaraṇā.
സായേവ വിജ്ജാ സങ്ഖാരപരിയാപന്നാ, യേ സങ്ഖാരാ അനാസവാ, നോ ച ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ, അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vijjā saṅkhārapariyāpannā, ye saṅkhārā anāsavā, no ca bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā, ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം അനാസവം, നോ ച ഭവങ്ഗം, അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ anāsavaṃ, no ca bhavaṅgaṃ, ayaṃ āyatanehi otaraṇā.
സേക്ഖായ ച വിമുത്തിയാ അസേക്ഖായ ച വിമുത്തിയാ വിമുത്തോ ഉദതാരി ഓഘം അതിണ്ണപുബ്ബം അപുനബ്ഭവായ. തേനാഹ ഭഗവാ ‘‘ഉദ്ധം അധോ’’തി.
Sekkhāya ca vimuttiyā asekkhāya ca vimuttiyā vimutto udatāri oghaṃ atiṇṇapubbaṃ apunabbhavāya. Tenāha bhagavā ‘‘uddhaṃ adho’’ti.
൪൩. ‘‘നിസ്സിതസ്സ 3 ചലിതം, അനിസ്സിതസ്സ ചലിതം നത്ഥി, ചലിതേ അസതി പസ്സദ്ധി, പസ്സദ്ധിയാ സതി നതി ന ഹോതി, നതിയാ അസതി ആഗതിഗതി ന ഹോതി, ആഗതിഗതിയാ അസതി ചുതൂപപാതോ ന ഹോതി, ചുതൂപപാതേ അസതി നേവിധ ന ഹുരം ന ഉഭയമന്തരേന ഏസേവന്തോ ദുക്ഖസ്സാ’’തി.
43. ‘‘Nissitassa 4 calitaṃ, anissitassa calitaṃ natthi, calite asati passaddhi, passaddhiyā sati nati na hoti, natiyā asati āgatigati na hoti, āgatigatiyā asati cutūpapāto na hoti, cutūpapāte asati nevidha na huraṃ na ubhayamantarena esevanto dukkhassā’’ti.
‘‘നിസ്സിതസ്സ ചലിത’’ന്തി നിസ്സയോ നാമ ദുവിധോ തണ്ഹാനിസ്സയോ ച ദിട്ഠിനിസ്സയോ ച. തത്ഥ യാ രത്തസ്സ ചേതനാ, അയം തണ്ഹാനിസ്സയോ; യാ മൂള്ഹസ്സ ചേതനാ, അയം ദിട്ഠിനിസ്സയോ. ചേതനാ പന സങ്ഖാരാ, സങ്ഖാരപച്ചയാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണപച്ചയാ നാമരൂപം, ഏവം സബ്ബോ പടിച്ചസമുപ്പാദോ. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
‘‘Nissitassa calita’’nti nissayo nāma duvidho taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca. Tattha yā rattassa cetanā, ayaṃ taṇhānissayo; yā mūḷhassa cetanā, ayaṃ diṭṭhinissayo. Cetanā pana saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, evaṃ sabbo paṭiccasamuppādo. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
തത്ഥ യാ രത്തസ്സ വേദനാ, അയം സുഖാ വേദനാ. യാ സമ്മൂള്ഹസ്സ വേദനാ, അയം അദുക്ഖമസുഖാ വേദനാ, ഇമാ ദ്വേ വേദനാ വേദനാക്ഖന്ധോ. അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
Tattha yā rattassa vedanā, ayaṃ sukhā vedanā. Yā sammūḷhassa vedanā, ayaṃ adukkhamasukhā vedanā, imā dve vedanā vedanākkhandho. Ayaṃ khandhehi otaraṇā.
തത്ഥ സുഖാ വേദനാ ദ്വേ ഇന്ദ്രിയാനി സുഖിന്ദ്രിയം സോമനസ്സിന്ദ്രിയഞ്ച, അദുക്ഖമസുഖാ വേദനാ ഉപേക്ഖിന്ദ്രിയം. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
Tattha sukhā vedanā dve indriyāni sukhindriyaṃ somanassindriyañca, adukkhamasukhā vedanā upekkhindriyaṃ. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
താനിയേവ ഇന്ദ്രിയാനി സങ്ഖാരപരിയാപന്നാനി, യേ സങ്ഖാരാ സാസവാ ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ. അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva indriyāni saṅkhārapariyāpannāni, ye saṅkhārā sāsavā bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā. Ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം സാസവം ഭവങ്ഗം, അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ sāsavaṃ bhavaṅgaṃ, ayaṃ āyatanehi otaraṇā.
‘‘അനിസ്സിതസ്സ ചലിതം നത്ഥീ’’തി സമഥവസേന വാ തണ്ഹായ അനിസ്സിതോ വിപസ്സനാവസേ വാ ദിട്ഠിയാ അനിസ്സിതോ. യാ വിപസ്സനാ അയം വിജ്ജാ, വിജ്ജുപ്പാദാ അവിജ്ജാനിരോധോ, അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ, സങ്ഖാരനിരോധാ വിഞ്ഞാണനിരോധോ, ഏവം സബ്ബോ പടിച്ചസമുപ്പാദോ. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
‘‘Anissitassa calitaṃ natthī’’ti samathavasena vā taṇhāya anissito vipassanāvase vā diṭṭhiyā anissito. Yā vipassanā ayaṃ vijjā, vijjuppādā avijjānirodho, avijjānirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, evaṃ sabbo paṭiccasamuppādo. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
സായേവ വിപസ്സനാ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ. അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vipassanā paññākkhandho. Ayaṃ khandhehi otaraṇā.
സായേവ വിപസ്സനാ ദ്വേ ഇന്ദ്രിയാനി – വീരിയിന്ദ്രിയഞ്ച പഞ്ഞിന്ദ്രിയഞ്ച. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vipassanā dve indriyāni – vīriyindriyañca paññindriyañca. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
സായേവ വിപസ്സനാ സങ്ഖാരപരിയാപന്നാ, യേ സങ്ഖാരാ അനാസവാ, നോ ച ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ. അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vipassanā saṅkhārapariyāpannā, ye saṅkhārā anāsavā, no ca bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā. Ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം അനാസവം, നോ ച ഭവങ്ഗം. അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ anāsavaṃ, no ca bhavaṅgaṃ. Ayaṃ āyatanehi otaraṇā.
‘‘പസ്സദ്ധിയാ സതീ’’തി ദുവിധാ പസ്സദ്ധി കായികാ ച ചേതസികാ ച. യം കായികം സുഖം, അയം കായപസ്സദ്ധി. യം ചേതസികം സുഖം, അയം ചേതസികാ പസ്സദ്ധി. പസ്സദ്ധകായോ സുഖം വേദിയതി 5, സുഖിനോ ചിത്തം സമാധിയതി, സമാഹിതോ യഥാഭൂതം പജാനാതി, യഥാഭൂതം പജാനന്തോ നിബ്ബിന്ദതി, നിബ്ബിന്ദന്തോ വിരജ്ജതി, വിരാഗാ വിമുച്ചതി, വിമുത്തസ്മിം ‘‘വിമുത്ത’’മിതി 6 ഞാണം ഹോതി, ‘‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’’തി പജാനാതി. സോ ന നമതി രൂപേസു, ന സദ്ദേസു, ന ഗന്ധേസു, ന രസേസു, ന ഫോട്ഠബ്ബേസു, ന ധമ്മേസു ഖയാ രാഗസ്സ ഖയാ ദോസസ്സ ഖയാ മോഹസ്സ യേന രൂപേന തഥാഗതം തിട്ഠന്തം ചരന്തം പഞ്ഞാപയമാനോ പഞ്ഞാപേയ്യ, തസ്സ രൂപസ്സ ഖയാ വിരാഗാ നിരോധാ ചാഗാ പടിനിസ്സഗ്ഗാ രൂപസങ്ഖയേ വിമുത്തോ, തഥാഗതോ അത്ഥീതിപി ന ഉപേതി, നത്ഥീതിപി ന ഉപേതി, അത്ഥി നത്ഥീതിപി ന ഉപേതി, നേവത്ഥി നോ നത്ഥീതിപി ന ഉപേതി. അഥ ഖോ ഗമ്ഭീരോ അപ്പമേയ്യോ അസങ്ഖേയ്യോ നിബ്ബുതോതിയേവ സങ്ഖം ഗച്ഛതി ഖയാ രാഗസ്സ, ഖയാ ദോസസ്സ, ഖയാ മോഹസ്സ.
‘‘Passaddhiyā satī’’ti duvidhā passaddhi kāyikā ca cetasikā ca. Yaṃ kāyikaṃ sukhaṃ, ayaṃ kāyapassaddhi. Yaṃ cetasikaṃ sukhaṃ, ayaṃ cetasikā passaddhi. Passaddhakāyo sukhaṃ vediyati 7, sukhino cittaṃ samādhiyati, samāhito yathābhūtaṃ pajānāti, yathābhūtaṃ pajānanto nibbindati, nibbindanto virajjati, virāgā vimuccati, vimuttasmiṃ ‘‘vimutta’’miti 8 ñāṇaṃ hoti, ‘‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti pajānāti. So na namati rūpesu, na saddesu, na gandhesu, na rasesu, na phoṭṭhabbesu, na dhammesu khayā rāgassa khayā dosassa khayā mohassa yena rūpena tathāgataṃ tiṭṭhantaṃ carantaṃ paññāpayamāno paññāpeyya, tassa rūpassa khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā rūpasaṅkhaye vimutto, tathāgato atthītipi na upeti, natthītipi na upeti, atthi natthītipi na upeti, nevatthi no natthītipi na upeti. Atha kho gambhīro appameyyo asaṅkheyyo nibbutotiyeva saṅkhaṃ gacchati khayā rāgassa, khayā dosassa, khayā mohassa.
യായ വേദനായ…പേ॰… യായ സഞ്ഞായ. യേഹി സങ്ഖാരേഹി. യേന വിഞ്ഞാണേന തഥാഗതം തിട്ഠന്തം ചരന്തം പഞ്ഞാപയമാനോ പഞ്ഞാപേയ്യ, തസ്സ വിഞ്ഞാണസ്സ ഖയാ വിരാഗാ നിരോധാ ചാഗാ പടിനിസ്സഗ്ഗാ വിഞ്ഞാണസങ്ഖയേ വിമുത്തോ, തഥാഗതോ അത്ഥീതിപി ന ഉപേതി, നത്ഥീതിപി ന ഉപേതി, അത്ഥി നത്ഥീതിപി ന ഉപേതി, നേവത്ഥി നോ നത്ഥീതിപി ന ഉപേതി. അഥ ഖോ ഗമ്ഭീരോ അപ്പമേയ്യോ അസങ്ഖേയ്യോ നിബ്ബുതോതിയേവ സങ്ഖം ഗച്ഛതി ഖയാ രാഗസ്സ, ഖയാ ദോസസ്സ, ഖയാ മോഹസ്സ. ‘‘ആഗതീ’’തി ഇധാഗതി. ‘‘ഗതീ’’തി പേച്ചഭവോ. ആഗതിഗതീപി ന ഭവന്തി, ‘‘നേവിധാ’’തി ഛസു അജ്ഝത്തികേസു ആയതനേസു. ‘‘ന ഹുര’’ന്തി ഛസു ബാഹിരേസു ആയതനേസു. ‘‘ന ഉഭയമന്തരേനാ’’തി ഫസ്സസമുദിതേസു ധമ്മേസു അത്താനം ന പസ്സതി. ‘‘ഏസേവന്തോ ദുക്ഖസ്സാ’’തി പടിച്ചസമുപ്പാദോ. സോ ദുവിധോ ലോകിയോ ച ലോകുത്തരോ ച. തത്ഥ ലോകിയോ അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ, യാവ ജരാമരണാ. ലോകുത്തരോ സീലവതോ അവിപ്പടിസാരോ ജായതി, യാവ നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാതി. തേനാഹ ഭഗവാ ‘‘നിസ്സിതസ്സ ചലിതം അനിസ്സിതസ്സ ചലിതം നത്ഥി…പേ॰… ഏസേവന്തോ ദുക്ഖസ്സാ’’തി.
Yāya vedanāya…pe… yāya saññāya. Yehi saṅkhārehi. Yena viññāṇena tathāgataṃ tiṭṭhantaṃ carantaṃ paññāpayamāno paññāpeyya, tassa viññāṇassa khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā viññāṇasaṅkhaye vimutto, tathāgato atthītipi na upeti, natthītipi na upeti, atthi natthītipi na upeti, nevatthi no natthītipi na upeti. Atha kho gambhīro appameyyo asaṅkheyyo nibbutotiyeva saṅkhaṃ gacchati khayā rāgassa, khayā dosassa, khayā mohassa. ‘‘Āgatī’’ti idhāgati. ‘‘Gatī’’ti peccabhavo. Āgatigatīpi na bhavanti, ‘‘nevidhā’’ti chasu ajjhattikesu āyatanesu. ‘‘Na hura’’nti chasu bāhiresu āyatanesu. ‘‘Na ubhayamantarenā’’ti phassasamuditesu dhammesu attānaṃ na passati. ‘‘Esevanto dukkhassā’’ti paṭiccasamuppādo. So duvidho lokiyo ca lokuttaro ca. Tattha lokiyo avijjāpaccayā saṅkhārā, yāva jarāmaraṇā. Lokuttaro sīlavato avippaṭisāro jāyati, yāva nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. Tenāha bhagavā ‘‘nissitassa calitaṃ anissitassa calitaṃ natthi…pe… esevanto dukkhassā’’ti.
൪൪.
44.
‘‘യേ കേചി സോകാ പരിദേവിതാ വാ, ദുക്ഖാ 9 ച ലോകസ്മിമനേകരൂപാ.
‘‘Ye keci sokā paridevitā vā, dukkhā 10 ca lokasmimanekarūpā.
പിയം പടിച്ചപ്പഭവന്തി ഏതേ, പിയേ അസന്തേ ന ഭവന്തി ഏതേ.
Piyaṃ paṭiccappabhavanti ete, piye asante na bhavanti ete.
തസ്മാ ഹി തേ സുഖിനോ വീതസോകാ, യേസം പിയം നത്ഥി കുഹിഞ്ചി ലോകേ;
Tasmā hi te sukhino vītasokā, yesaṃ piyaṃ natthi kuhiñci loke;
തസ്മാ അസോകം വിരജം പത്ഥയാനോ, പിയം ന കയിരാഥ കുഹിഞ്ചി ലോകേ’’തി.
Tasmā asokaṃ virajaṃ patthayāno, piyaṃ na kayirātha kuhiñci loke’’ti.
‘‘യേ കേചി സോകാ പരിദേവിതാ വാ, ദുക്ഖാ ച ലോകസ്മിമനേകരൂപാ പിയം പടിച്ചപ്പഭവന്തി ഏതേ’’തി – അയം ദുക്ഖാ വേദനാ. ‘‘പിയേ അസന്തേ ന ഭവന്തി ഏതേ’’തി – അയം സുഖാ വേദനാ. വേദനാ വേദനാക്ഖന്ധോ. അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
‘‘Ye keci sokā paridevitā vā, dukkhā ca lokasmimanekarūpā piyaṃ paṭiccappabhavanti ete’’ti – ayaṃ dukkhā vedanā. ‘‘Piye asante na bhavanti ete’’ti – ayaṃ sukhā vedanā. Vedanā vedanākkhandho. Ayaṃ khandhehi otaraṇā.
വേദനാപച്ചയാ തണ്ഹാ, തണ്ഹാപച്ചയാ ഉപാദാനം, ഉപാദാനപച്ചയാ ഭവോ, ഭവപച്ചയാ ജാതി, ജാതിപച്ചയാ ജരാമരണം, ഏവം സബ്ബം. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
Vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, evaṃ sabbaṃ. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
തത്ഥ സുഖാ വേദനാ ദ്വേ ഇന്ദ്രിയാനി – സുഖിന്ദ്രിയം സോമനസ്സിന്ദ്രിയഞ്ച. ദുക്ഖാ വേദനാ ദ്വേ ഇന്ദ്രിയാനി – ദുക്ഖിന്ദ്രിയം ദോമനസ്സിന്ദ്രിയഞ്ച. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
Tattha sukhā vedanā dve indriyāni – sukhindriyaṃ somanassindriyañca. Dukkhā vedanā dve indriyāni – dukkhindriyaṃ domanassindriyañca. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
താനിയേവ ഇന്ദ്രിയാനി സങ്ഖാരപരിയാപന്നാനി, യേ സങ്ഖാരാ സാസവാ ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ. അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva indriyāni saṅkhārapariyāpannāni, ye saṅkhārā sāsavā bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā. Ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം സാസവം ഭവങ്ഗം. അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ sāsavaṃ bhavaṅgaṃ. Ayaṃ āyatanehi otaraṇā.
തസ്മാ ഹി തേ സുഖിനോ വീതസോകാ, യേസം പിയം നത്ഥി കുഹിഞ്ചി ലോകേ;
Tasmā hi te sukhino vītasokā, yesaṃ piyaṃ natthi kuhiñci loke;
തസ്മാ അസോകം വിരജം പത്ഥയാനോ, പിയം ന കയിരാഥ കുഹിഞ്ചി ലോകേതി.
Tasmā asokaṃ virajaṃ patthayāno, piyaṃ na kayirātha kuhiñci loketi.
ഇദം തണ്ഹാപഹാനം. തണ്ഹാനിരോധാ ഉപാദാനനിരോധോ, ഉപാദാനനിരോധാ ഭവനിരോധോ, ഏവം സബ്ബം. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
Idaṃ taṇhāpahānaṃ. Taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, evaṃ sabbaṃ. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
തംയേവ തണ്ഹാപഹാനം സമഥോ. സോ സമഥോ ദ്വേ ഇന്ദ്രിയാനി സതിന്ദ്രിയം സമാധിന്ദ്രിയഞ്ച. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
Taṃyeva taṇhāpahānaṃ samatho. So samatho dve indriyāni satindriyaṃ samādhindriyañca. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
സോയേവ സമഥോ സമാധിക്ഖന്ധോ. അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
Soyeva samatho samādhikkhandho. Ayaṃ khandhehi otaraṇā.
സോയേവ സമഥോ സങ്ഖാരപരിയാപന്നോ, യേ സങ്ഖാരാ അനാസവാ, നോ ച ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ. അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Soyeva samatho saṅkhārapariyāpanno, ye saṅkhārā anāsavā, no ca bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā. Ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം അനാസവം, നോ ച ഭവങ്ഗം. അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ. തേനാഹ ഭഗവാ ‘‘യേ കേചി സോകാ’’തി.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ anāsavaṃ, no ca bhavaṅgaṃ. Ayaṃ āyatanehi otaraṇā. Tenāha bhagavā ‘‘ye keci sokā’’ti.
കാമം കാമയമാനസ്സ, തസ്സ ചേ തം സമിജ്ഝതി;
Kāmaṃ kāmayamānassa, tassa ce taṃ samijjhati;
അദ്ധാ പീതിമനോ ഹോതി, ലദ്ധാ മച്ചോ യദിച്ഛതി.
Addhā pītimano hoti, laddhā macco yadicchati.
തസ്സ ചേ കാമയാനസ്സ, ഛന്ദജാതസ്സ ജന്തുനോ;
Tassa ce kāmayānassa, chandajātassa jantuno;
തേ കാമാ പരിഹായന്തി, സല്ലവിദ്ധോവ രുപ്പതി.
Te kāmā parihāyanti, sallaviddhova ruppati.
സോമം വിസത്തികം ലോകേ, സതോ സമതിവത്തതീതി.
Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattatīti.
തത്ഥ യാ പീതിമനതാ, അയം അനുനയോ. യദാഹ സല്ലവിദ്ധോവ രുപ്പതീതി, ഇദം പടിഘം. അനുനയം പടിഘഞ്ച പന തണ്ഹാപക്ഖോ, തണ്ഹായ ച പന ദസരൂപീനി ആയതനാനി പദട്ഠാനം. അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ.
Tattha yā pītimanatā, ayaṃ anunayo. Yadāha sallaviddhova ruppatīti, idaṃ paṭighaṃ. Anunayaṃ paṭighañca pana taṇhāpakkho, taṇhāya ca pana dasarūpīni āyatanāni padaṭṭhānaṃ. Ayaṃ āyatanehi otaraṇā.
താനിയേവ ദസ രൂപീനി രൂപകായോ നാമസമ്പയുത്തോ, തദുഭയം നാമരൂപം, നാമരൂപപച്ചയാ സളായതനം, സളായതനപച്ചയാ ഫസ്സോ, ഫസ്സപച്ചയാ വേദനാ, വേദനാപച്ചയാ തണ്ഹാ, ഏവം സബ്ബം. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
Tāniyeva dasa rūpīni rūpakāyo nāmasampayutto, tadubhayaṃ nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, evaṃ sabbaṃ. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
തദേവ നാമരൂപം പഞ്ചക്ഖന്ധോ; അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ;
Tadeva nāmarūpaṃ pañcakkhandho; Ayaṃ khandhehi otaraṇā;
തദേവ നാമരൂപം അട്ഠാരസ ധാതുയോ; അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ;
Tadeva nāmarūpaṃ aṭṭhārasa dhātuyo; Ayaṃ dhātūhi otaraṇā;
തത്ഥ യോ രൂപകായോ ഇമാനി പഞ്ച രൂപീനി ഇന്ദ്രിയാനി, യോ നാമകായോ ഇമാനി പഞ്ച അരൂപീനി ഇന്ദ്രിയാനി, ഇമാനി ദസ ഇന്ദ്രിയാനി. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
Tattha yo rūpakāyo imāni pañca rūpīni indriyāni, yo nāmakāyo imāni pañca arūpīni indriyāni, imāni dasa indriyāni. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
തത്ഥ യദാഹ –
Tattha yadāha –
‘‘യോ കാമേ പരിവജ്ജേതി, സപ്പസ്സേവ പദാ സിരോ;
‘‘Yo kāme parivajjeti, sappasseva padā siro;
സോമം വിസത്തികം ലോകേ, സതോ സമതിവത്തതീ’’തി.
Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattatī’’ti.
അയം സഉപാദിസേസാ നിബ്ബാനധാതു, അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Ayaṃ saupādisesā nibbānadhātu, ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സായേവ സഉപാദിസേസാ നിബ്ബാനധാതു വിജ്ജാ, വിജ്ജുപ്പാദാ അവിജ്ജാനിരോധോ, അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ, ഏവം സബ്ബം. അയം പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ.
Sāyeva saupādisesā nibbānadhātu vijjā, vijjuppādā avijjānirodho, avijjānirodhā saṅkhāranirodho, evaṃ sabbaṃ. Ayaṃ paṭiccasamuppādehi otaraṇā.
സായേവ വിജ്ജാ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ. അയം ഖന്ധേഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vijjā paññākkhandho. Ayaṃ khandhehi otaraṇā.
സായേവ വിജ്ജാ ദ്വേ ഇന്ദ്രിയാനി – വീരിയിന്ദ്രിയം പഞ്ഞിന്ദ്രിയഞ്ച. അയം ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vijjā dve indriyāni – vīriyindriyaṃ paññindriyañca. Ayaṃ indriyehi otaraṇā.
സായേവ വിജ്ജാ സങ്ഖാരപരിയാപന്നാ, യേ സങ്ഖാരാ അനാസവാ, നോ ച ഭവങ്ഗാ, തേ സങ്ഖാരാ ധമ്മധാതുസങ്ഗഹിതാ. അയം ധാതൂഹി ഓതരണാ.
Sāyeva vijjā saṅkhārapariyāpannā, ye saṅkhārā anāsavā, no ca bhavaṅgā, te saṅkhārā dhammadhātusaṅgahitā. Ayaṃ dhātūhi otaraṇā.
സാ ധമ്മധാതു ധമ്മായതനപരിയാപന്നാ, യം ആയതനം അനാസവം, നോ ച ഭവങ്ഗം. അയം ആയതനേഹി ഓതരണാ. തേനാഹ ഭഗവാ ‘‘കാമം കാമയമാനസ്സാ’’തി.
Sā dhammadhātu dhammāyatanapariyāpannā, yaṃ āyatanaṃ anāsavaṃ, no ca bhavaṅgaṃ. Ayaṃ āyatanehi otaraṇā. Tenāha bhagavā ‘‘kāmaṃ kāmayamānassā’’ti.
ഏത്താവതാ പടിച്ച ഇന്ദ്രിയഖന്ധധാതുആയതനാനി സമോസരണോതരണാനി ഭവന്തി. ഏവം പടിച്ച ഇന്ദ്രിയഖന്ധധാതുആയതനാനി ഓതാരേതബ്ബാനി. തേനാഹ ആയസ്മാ മഹാകച്ചായനോ ‘‘യോ ച പടിച്ചുപ്പാദോ’’തി.
Ettāvatā paṭicca indriyakhandhadhātuāyatanāni samosaraṇotaraṇāni bhavanti. Evaṃ paṭicca indriyakhandhadhātuāyatanāni otāretabbāni. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘yo ca paṭiccuppādo’’ti.
നിയുത്തോ ഓതരണോ ഹാരോ.
Niyutto otaraṇo hāro.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗവിഭാവനാ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavibhāvanā