| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੩. ਓવਾਦવਗ੍ਗੋ
3. Ovādavaggo
੧. ਓવਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
1. Ovādasikkhāpadavaṇṇanā
ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਸੀਲવਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ (ਪਾਚਿ॰ ੧੪੭) ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ। ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ । ‘‘વਸ੍ਸਸਤੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ વਕ੍ਖਮਾਨਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਦਾਨਬੀਜਨਪਾਨੀਯਾਪੁਚ੍ਛਨਾਦਿਕਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ વਤ੍ਤਂ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ –
Aṭṭhaṅgasamannāgatassāti ‘‘sīlavā hotī’’tiādīhi (pāci. 147) aṭṭhahi aṅgehi samannāgatassa. Anuññātāti imassa sikkhāpadassa nidāne anuññātā . ‘‘Vassasatūpasampannāyā’’tiādi vakkhamānaaṭṭhagarudhammadassanaṃ. Tattha sāmīcikammanti maggasampadānabījanapānīyāpucchanādikaṃ anucchavikaṃ vattaṃ. Ādisaddena –
‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਆવਾਸੇ વਸ੍ਸਂ વਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨ੍વਦ੍ਧਮਾਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਤੋ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਿਤਬ੍ਬਾ ਉਪੋਸਥਪੁਚ੍ਛਕਞ੍ਚ ਓવਾਦੂਪਸਙ੍ਕਮਨਞ੍ਚ, વਸ੍ਸਂવੁਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪવਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਦਿਟ੍ਠੇਨ વਾ ਸੁਤੇਨ વਾ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਯ વਾ, ਗਰੁਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਦ੍વੇ વਸ੍ਸਾਨਿ ਛਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰਿਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਓવਟੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ વਚਨਪਥੋ, ਅਨੋવਟੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ વਚਨਪਥੋ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੪੦੩; ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੫੧) –
‘‘Na bhikkhuniyā abhikkhuke āvāse vassaṃ vasitabbaṃ, anvaddhamāsaṃ bhikkhuniyā bhikkhusaṅghato dve dhammā paccāsīsitabbā uposathapucchakañca ovādūpasaṅkamanañca, vassaṃvuṭṭhāya bhikkhuniyā ubhatosaṅghe tīhi ṭhānehi pavāretabbaṃ diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, garudhammaṃ ajjhāpannāya bhikkhuniyā ubhatosaṅghe pakkhamānattaṃ caritabbaṃ, dve vassāni chasu dhammesu sikkhitasikkhāya sikkhamānāya ubhatosaṅghe upasampadā pariyesitabbā, na bhikkhuniyā kenaci pariyāyena bhikkhu akkositabbo paribhāsitabbo, ajjatagge ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapatho, anovaṭo bhikkhūnaṃ bhikkhunīsu vacanapatho’’ti (cūḷava. 403; a. ni. 8.51) –
ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਗਰੁਧਮ੍ਮੇਤਿ ਗਰੁਕੇ ਧਮ੍ਮੇ। ਤੇ ਹਿ ਗਾਰવਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਗਰੁਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ।
Ime satta dhamme saṅgaṇhāti. Garudhammeti garuke dhamme. Te hi gāravaṃ katvā bhikkhunīhi sampaṭicchitabbattā ‘‘garudhammā’’ti vuccanti.
ਅਞ੍ਞੇਨ વਾ ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਧਮ੍ਮੇਨ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਂ વਾ ਓવਦਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਂ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇਨ ਓવਦਤੋ વਾ। ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਯਥਾવਤ੍ਥੁਕਮੇવ। ‘‘ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਂ ‘‘ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। વਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਓવਦਤੋ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ વਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਓવਦਤੋ વਗ੍ਗਸਞ੍ਞਿવੇਮਤਿਕਸਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞੀਨਂ વਸੇਨ ਤੀਣਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ। ਤਥਾ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਚ વਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਓવਦਤੋ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਸ ਨਯੋ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਨੋ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ। ਯਥਾ ਚ વਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਓવਦਤੋ ਨવ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ, ਏવਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਮਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਓવਦਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘੇ વਗ੍ਗਸਞ੍ਞਿવੇਮਤਿਕਸਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞੀਨਂ વਸੇਨ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਥਾ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਨੋ ਚਾਤਿ ਨવ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮਗ੍ਗੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਨવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਪਨ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਨੋ વਗ੍ਗਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਂ ਓવਦਤੋ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਥਾ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਨੋ ਚਾਤਿ ਨવ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ। ਸਮਗ੍ਗਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਂ ਓવਦਤੋ ਅਟ੍ਠਾਤਿ ਸਤ੍ਤਰਸ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਞ੍ਞਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ વਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ વਾ। ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾਮ੍ਹਾਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વਚਨੇਨ ਹਿ ਓવਾਦਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਓવਾਦਂ ਅਞ੍ਞਂ ਧਮ੍ਮਂ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਓવਾਦਞ੍ਚ ਅਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਏਸੋ ਭਗਿਨਿ ਓવਾਦੋ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ। ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਦੇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾਯੇવ ਪਗੁਣਾਯ ਗਰੁਧਮ੍ਮਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਂ ਭਣਤਿ। ਓਸਾਰੇਹੀਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਹਿ, ਕਥੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਓਸਾਰੇਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਪਾਲ਼ਿਂ વਦਤਿ। ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਗਰੁਧਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਿਤਂ વਾ ਖਨ੍ਧਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਂ વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪੁਟ੍ਠੋ।
Aññena vā dhammenāti ṭhapetvā aṭṭha garudhamme aññena yena kenaci dhammena. Bhikkhunīsu upasampannamattaṃ vā ovadatoti bhikkhunīsu upasampannamattaṃ garudhammena ovadato vā. Bhikkhūnaṃ santike upasampannāya yathāvatthukameva. ‘‘Adhammakamme’’tiādīsu bhikkhunovādasammutikammaṃ ‘‘kamma’’nti veditabbanti āha ‘‘sammatassāpī’’tiādi. Vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyanti vagge bhikkhunisaṅghe ovadato vaggasaññivematikasamaggasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Tathā vematikassa cāti adhammakamme vematikassa ca vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyanti attho. Esa nayo dhammakammasaññino cāti etthāpi. Yathā ca vagge bhikkhunisaṅghe ovadato nava pācittiyāni, evaṃ adhammakamme adhammakammasaññino samagge bhikkhunisaṅghe ovadato tasmiṃ saṅghe vaggasaññivematikasamaggasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ, tathā vematikassa ca dhammakammasaññino cāti nava pācittiyāni. Tenāha ‘‘samaggepi bhikkhunisaṅghe navā’’tiādi. Dhammakamme pana adhammakammasaññino vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ ovadato tikadukkaṭaṃ, tathā vematikassa, dhammakammasaññino cāti nava dukkaṭāni. Samaggaṃ pana bhikkhunisaṅghaṃ ovadato aṭṭhāti sattarasa dukkaṭāni. Tenāha ‘‘sace panā’’tiādi. Aññaṃ dhammanti aññaṃ suttantaṃ vā abhidhammaṃ vā. ‘‘Samaggāmhāyyā’’ti vacanena hi ovādaṃ paccāsīsanti. Tasmā ṭhapetvā ovādaṃ aññaṃ dhammaṃ bhaṇantassa dukkaṭaṃ. Ovādañca aniyyātetvāti ‘‘eso bhagini ovādo’’ti avatvā. Paripucchaṃ detīti tassāyeva paguṇāya garudhammapāḷiyā atthaṃ bhaṇati. Osārehīti uccārehi, kathehīti attho. Osāretīti aṭṭhagarudhammapāḷiṃ vadati. Pañhaṃ puṭṭhoti garudhammanissitaṃ vā khandhādinissitaṃ vā pañhaṃ bhikkhuniyā puṭṭho.
ਓવਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ovādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
