| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
८. पब्बजितअभिण्हसुत्तवण्णना
8. Pabbajitaabhiṇhasuttavaṇṇanā
४८. अट्ठमे पब्बजितेनाति घरावासं पहाय सासने पब्बज्जं उपगतेन। अभिण्हन्ति अभिक्खणं पुनप्पुनं, पच्चवेक्खितब्बा ओलोकेतब्बा सल्लक्खेतब्बा। वेवण्णियन्ति विवण्णभावं। तं पनेतं वेवण्णियं दुविधं होति सरीरवेवण्णियं परिक्खारवेवण्णियञ्च। तत्थ केसमस्सुओरोपनेन सरीरवेवण्णियं वेदितब्बं। पुब्बे पन नानाविरागानि सुखुमवत्थानि निवासेत्वापि नानग्गरसभोजनं सुवण्णरजतभाजनेसु भुञ्जित्वापि सिरिगब्भे वरसयनासनेसु निपज्जित्वापि निसीदित्वापि सप्पिनवनीतादीहि भेसज्जं कत्वापि पब्बजितकालतो पट्ठाय छिन्नसङ्घटितकसावरसपीतानि वत्थानि निवासेतब्बानि, अयपत्ते वा मत्तिकपत्ते वा मिस्सकोदनो भुञ्जितब्बो, रुक्खमूलादिसेनासने मुञ्जतिणसन्थरणादीसु निपज्जितब्बं , चम्मखण्डतट्टिकादीसु निसीदितब्बं, पूतिमुत्तादीहि भेसज्जं कत्तब्बं होति। एवमेत्थ परिक्खारवेवण्णियं वेदितब्बं। एवं पच्चवेक्खतो कोपो च मानो च पहीयति।
48. Aṭṭhame pabbajitenāti gharāvāsaṃ pahāya sāsane pabbajjaṃ upagatena. Abhiṇhanti abhikkhaṇaṃ punappunaṃ, paccavekkhitabbā oloketabbā sallakkhetabbā. Vevaṇṇiyanti vivaṇṇabhāvaṃ. Taṃ panetaṃ vevaṇṇiyaṃ duvidhaṃ hoti sarīravevaṇṇiyaṃ parikkhāravevaṇṇiyañca. Tattha kesamassuoropanena sarīravevaṇṇiyaṃ veditabbaṃ. Pubbe pana nānāvirāgāni sukhumavatthāni nivāsetvāpi nānaggarasabhojanaṃ suvaṇṇarajatabhājanesu bhuñjitvāpi sirigabbhe varasayanāsanesu nipajjitvāpi nisīditvāpi sappinavanītādīhi bhesajjaṃ katvāpi pabbajitakālato paṭṭhāya chinnasaṅghaṭitakasāvarasapītāni vatthāni nivāsetabbāni, ayapatte vā mattikapatte vā missakodano bhuñjitabbo, rukkhamūlādisenāsane muñjatiṇasantharaṇādīsu nipajjitabbaṃ , cammakhaṇḍataṭṭikādīsu nisīditabbaṃ, pūtimuttādīhi bhesajjaṃ kattabbaṃ hoti. Evamettha parikkhāravevaṇṇiyaṃ veditabbaṃ. Evaṃ paccavekkhato kopo ca māno ca pahīyati.
परपटिबद्धा मे जीविकाति मय्हं परेसु पटिबद्धा परायत्ता चतुपच्चयजीविकाति। एवं पच्चवेक्खतो हि आजीवो परिसुज्झति, पिण्डपातो च अपचितो होति, चतूसु पच्चयेसु अपच्चवेक्खितपरिभोगो नाम न होति। अञ्ञो मे आकप्पो करणीयोति यो गिहीनं उरं अभिनीहरित्वा गीवं पग्गहेत्वा ललितेनाकारेन अनियतपदवीतिहारेन गमनाकप्पो होति, ततो अञ्ञोव आकप्पो मया करणीयो, सन्तिन्द्रियेन सन्तमानसेन युगमत्तदस्सिना विसमट्ठाने उदकसकटेनेव मन्दमितपदवीतिहारेन हुत्वा गन्तब्बन्ति पच्चवेक्खितब्बं। एवं पच्चवेक्खतो हि इरियापथो सारुप्पो होति, तिस्सो सिक्खा परिपूरेन्ति। कच्चिनुखोति सलक्खणे निपातसमुदायो। अत्ताति चित्तं। सीलतो न उपवदतीति अपरिसुद्धं ते सीलन्ति सीलपच्चयो न उपवदति। एवं पच्चवेक्खतो हि अज्झत्तं हिरी समुट्ठाति, सा तीसु द्वारेसु संवरं साधेति, तीसु द्वारेसु संवरो चतुपारिसुद्धिसीलं होति, चतुपारिसुद्धिसीले ठितो विपस्सनं वड्ढेत्वा अरहत्तं गण्हाति। अनुविच्च विञ्ञू सब्रह्मचारीति पण्डिता सब्रह्मचारिनो अनुविचारेत्वा। एवं पच्चवेक्खतो हि बहिद्धा ओत्तप्पं सण्ठाति, तं तीसु द्वारेसु संवरं साधेतीति अनन्तरनयेनेव वेदितब्बं।
Parapaṭibaddhā me jīvikāti mayhaṃ paresu paṭibaddhā parāyattā catupaccayajīvikāti. Evaṃ paccavekkhato hi ājīvo parisujjhati, piṇḍapāto ca apacito hoti, catūsu paccayesu apaccavekkhitaparibhogo nāma na hoti. Añño me ākappo karaṇīyoti yo gihīnaṃ uraṃ abhinīharitvā gīvaṃ paggahetvā lalitenākārena aniyatapadavītihārena gamanākappo hoti, tato aññova ākappo mayā karaṇīyo, santindriyena santamānasena yugamattadassinā visamaṭṭhāne udakasakaṭeneva mandamitapadavītihārena hutvā gantabbanti paccavekkhitabbaṃ. Evaṃ paccavekkhato hi iriyāpatho sāruppo hoti, tisso sikkhā paripūrenti. Kaccinukhoti salakkhaṇe nipātasamudāyo. Attāti cittaṃ. Sīlato na upavadatīti aparisuddhaṃ te sīlanti sīlapaccayo na upavadati. Evaṃ paccavekkhato hi ajjhattaṃ hirī samuṭṭhāti, sā tīsu dvāresu saṃvaraṃ sādheti, tīsu dvāresu saṃvaro catupārisuddhisīlaṃ hoti, catupārisuddhisīle ṭhito vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhāti. Anuvicca viññū sabrahmacārīti paṇḍitā sabrahmacārino anuvicāretvā. Evaṃ paccavekkhato hi bahiddhā ottappaṃ saṇṭhāti, taṃ tīsu dvāresu saṃvaraṃ sādhetīti anantaranayeneva veditabbaṃ.
नानाभावो विनाभावोति जातिया नानाभावो, मरणेन विनाभावो। एवं पच्चवेक्खतो हि तीसु द्वारेसु असंवुताकारो नाम न होति, मरणस्सति सूपट्ठिता होति। कम्मस्सकोम्हीतिआदीसु कम्मं मय्हं सकं अत्तनो सन्तकन्ति कम्मस्सका। कम्मेन दातब्बं फलं दायं, कम्मस्स दायं कम्मदायं, तं आदीयामीति कम्मदायादो। कम्मं मय्हं योनि कारणन्ति कम्मयोनि। कम्मं मय्हं बन्धु ञातकोति कम्मबन्धु। कम्मं मय्हं पटिसरणं पतिट्ठाति कम्मपटिसरणो। तस्स दायादो भविस्सामीति तस्स कम्मस्स दायादो तेन दिन्नफलं पटिग्गाहको भविस्सामि। एवं कम्मस्सकतं पन पच्चवेक्खतो पापकरणं नाम न होति। कथंभूतस्स मे रत्तिन्दिवा वीतिवत्तन्तीति किन्नु खो मे वत्तप्पटिपत्तिं करोन्तस्स, उदाहु अकरोन्तस्स, बुद्धवचनं सज्झायन्तस्स, उदाहु असज्झायन्तस्स, योनिसोमनसिकारे कम्मं करोन्तस्स, उदाहु अकरोन्तस्साति कथंभूतस्स मे रत्तिन्दिवा वीतिवत्तन्ति, परिवत्तन्तीति अत्थो। एवं पच्चवेक्खतो हि अप्पमादो परिपूरति।
Nānābhāvo vinābhāvoti jātiyā nānābhāvo, maraṇena vinābhāvo. Evaṃ paccavekkhato hi tīsu dvāresu asaṃvutākāro nāma na hoti, maraṇassati sūpaṭṭhitā hoti. Kammassakomhītiādīsu kammaṃ mayhaṃ sakaṃ attano santakanti kammassakā. Kammena dātabbaṃ phalaṃ dāyaṃ, kammassa dāyaṃ kammadāyaṃ, taṃ ādīyāmīti kammadāyādo. Kammaṃ mayhaṃ yoni kāraṇanti kammayoni. Kammaṃ mayhaṃ bandhu ñātakoti kammabandhu. Kammaṃ mayhaṃ paṭisaraṇaṃ patiṭṭhāti kammapaṭisaraṇo. Tassa dāyādo bhavissāmīti tassa kammassa dāyādo tena dinnaphalaṃ paṭiggāhako bhavissāmi. Evaṃ kammassakataṃ pana paccavekkhato pāpakaraṇaṃ nāma na hoti. Kathaṃbhūtassa me rattindivā vītivattantīti kinnu kho me vattappaṭipattiṃ karontassa, udāhu akarontassa, buddhavacanaṃ sajjhāyantassa, udāhu asajjhāyantassa, yonisomanasikāre kammaṃ karontassa, udāhu akarontassāti kathaṃbhūtassa me rattindivā vītivattanti, parivattantīti attho. Evaṃ paccavekkhato hi appamādo paripūrati.
सुञ्ञागारे अभिरमामीति विवित्तोकासे सब्बिरियापथेसु एककोव हुत्वा कच्चि नु खो अभिरमामीति अत्थो। एवं पच्चवेक्खतो कायविवेको परिपूरति। उत्तरिमनुस्सधम्मोति उत्तरिमनुस्सानं उक्कट्ठमनुस्सभूतानं झायीनञ्चेव अरियानञ्च झानादिधम्मो, दसकुसलकम्मपथसङ्खातमनुस्सधम्मतो वा उत्तरितरो विसिट्ठतरो धम्मो मे मम सन्ताने अत्थि नु खो, सन्ति नु खोति अत्थो। अलमरियञाणदस्सनविसेसोति महग्गतलोकुत्तरपञ्ञा पजाननट्ठेन ञाणं, चक्खुना दिट्ठमिव धम्मं पच्चक्खकरणतो दस्सनट्ठेन दस्सनन्ति ञाणदस्सनं, अरियं विसुद्धं उत्तमं ञाणदस्सनन्ति अरियञाणदस्सनं, अलं परियत्तकं किलेसविद्धंसनसमत्थं अरियञाणदस्सनमेत्थ, अस्स वाति अलमरियञाणदस्सनो, झानादिभेदो उत्तरिमनुस्सधम्मो अलमरियञाणदस्सनो च सो विसेसो चाति अलमरियञाणदस्सनविसेसो। अथ वा तमेव किलेसविद्धंसनसमत्थं विसुद्धं ञाणदस्सनमेव विसेसोति अलमरियञाणदस्सनविसेसो वा। अधिगतोति पटिलद्धो मे अत्थि नु खो। सोहन्ति पटिलद्धविसेसो सो अहं। पच्छिमे कालेति मरणमञ्चे निपन्नकाले। पुट्ठोति सब्रह्मचारीहि अधिगतगुणविसेसं पुच्छितो। न मङ्कु भविस्सामीति पतितक्खन्धो नित्तेजो न हेस्सामीति। एवं पच्चवेक्खन्तस्स हि मोघकालकिरिया नाम न होति।
Suññāgāre abhiramāmīti vivittokāse sabbiriyāpathesu ekakova hutvā kacci nu kho abhiramāmīti attho. Evaṃ paccavekkhato kāyaviveko paripūrati. Uttarimanussadhammoti uttarimanussānaṃ ukkaṭṭhamanussabhūtānaṃ jhāyīnañceva ariyānañca jhānādidhammo, dasakusalakammapathasaṅkhātamanussadhammato vā uttaritaro visiṭṭhataro dhammo me mama santāne atthi nu kho, santi nu khoti attho. Alamariyañāṇadassanavisesoti mahaggatalokuttarapaññā pajānanaṭṭhena ñāṇaṃ, cakkhunā diṭṭhamiva dhammaṃ paccakkhakaraṇato dassanaṭṭhena dassananti ñāṇadassanaṃ, ariyaṃ visuddhaṃ uttamaṃ ñāṇadassananti ariyañāṇadassanaṃ, alaṃ pariyattakaṃ kilesaviddhaṃsanasamatthaṃ ariyañāṇadassanamettha, assa vāti alamariyañāṇadassano, jhānādibhedo uttarimanussadhammo alamariyañāṇadassano ca so viseso cāti alamariyañāṇadassanaviseso. Atha vā tameva kilesaviddhaṃsanasamatthaṃ visuddhaṃ ñāṇadassanameva visesoti alamariyañāṇadassanaviseso vā. Adhigatoti paṭiladdho me atthi nu kho. Sohanti paṭiladdhaviseso so ahaṃ. Pacchime kāleti maraṇamañce nipannakāle. Puṭṭhoti sabrahmacārīhi adhigataguṇavisesaṃ pucchito. Na maṅku bhavissāmīti patitakkhandho nittejo na hessāmīti. Evaṃ paccavekkhantassa hi moghakālakiriyā nāma na hoti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. पब्बजितअभिण्हसुत्तं • 8. Pabbajitaabhiṇhasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १-८. विवादसुत्तादिवण्णना • 1-8. Vivādasuttādivaṇṇanā
