Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi

    ๗. ปพฺพชฺชากถา

    7. Pabbajjākathā

    ๓๑. โปราณานุโปราณานนฺติ ปุราเณ จ อนุปุราเณ จ ภวานํฯ เอกสฎฺฐีติ เอโก จ สฎฺฐิ จ, เอเกน วา อธิกา สฎฺฐิ เอกสฎฺฐิฯ

    31.Porāṇānuporāṇānanti purāṇe ca anupurāṇe ca bhavānaṃ. Ekasaṭṭhīti eko ca saṭṭhi ca, ekena vā adhikā saṭṭhi ekasaṭṭhi.

    ตตฺราติ เตสุ เอกสฎฺฐิมนุสฺสอรหเนฺตสุฯ ปุพฺพโยโคติ ปุเพฺพ กโต อุปาโย, ปุพฺพูปนิสฺสโยติ อโตฺถฯ วคฺคพเนฺธนาติ สมูหํ กตฺวา พเนฺธนฯ เตติ ปญฺจปญฺญาส ชนาฯ ฌาเปสฺสามาติ ฑยฺหิสฺสามฯ นีหริํสูติ คามโต นีหริํสุฯ เตสูติ ปญฺจปญฺญาสชเนสุฯ ปญฺจ ชเน ฐเปตฺวาติ สมฺพโนฺธฯ เสสาติ ปญฺจหิ ชเนหิ อวเสสาฯ โสติ ยโส ทารโกฯ เตปีติ จตฺตาโรปิ ชนาฯ ตตฺถาติ สรีเรฯ เต สเพฺพปีติ ยสสฺส มาตาปิตุภริยาหิ สทฺธิํ สเพฺพปิ เต สหายกาฯ เตนาติ ปุพฺพโยเคนฯ

    Tatrāti tesu ekasaṭṭhimanussaarahantesu. Pubbayogoti pubbe kato upāyo, pubbūpanissayoti attho. Vaggabandhenāti samūhaṃ katvā bandhena. Teti pañcapaññāsa janā. Jhāpessāmāti ḍayhissāma. Nīhariṃsūti gāmato nīhariṃsu. Tesūti pañcapaññāsajanesu. Pañca jane ṭhapetvāti sambandho. Sesāti pañcahi janehi avasesā. Soti yaso dārako. Tepīti cattāropi janā. Tatthāti sarīre. Te sabbepīti yasassa mātāpitubhariyāhi saddhiṃ sabbepi te sahāyakā. Tenāti pubbayogena.

    อามเนฺตสีติ กเถสิฯ

    Āmantesīti kathesi.

    ๓๒. ทิเพฺพสุ วิสเยสุ ภวา ทิพฺพา โลภปาสาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ทิพฺพา นามา’’ติอาทิฯ โลภปาสาติ โลภสงฺขาตา พนฺธนาฯ อสวนตาติ เอตฺถ กรณเตฺถ ปจฺจตฺตวจนนฺติ อาห ‘‘อสวนตายา’’ติฯ ปริหายนฺตีติ เอตฺถ เกน ปริหายนฺตีติ อาห ‘‘วิเสสาธิคมโต’’ติฯ วิเสสาธิคมโตติ มคฺคผลสงฺขาตสฺส วิเสสสฺส อธิคมโตฯ

    32. Dibbesu visayesu bhavā dibbā lobhapāsāti dassento āha ‘‘dibbā nāmā’’tiādi. Lobhapāsāti lobhasaṅkhātā bandhanā. Asavanatāti ettha karaṇatthe paccattavacananti āha ‘‘asavanatāyā’’ti. Parihāyantīti ettha kena parihāyantīti āha ‘‘visesādhigamato’’ti. Visesādhigamatoti maggaphalasaṅkhātassa visesassa adhigamato.

    ๓๓. อนฺตํ ลามกํ กโรตีติ อนฺตโกติ วจนตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ลามกา’’ติฯ ‘‘หีนสตฺตา’’ติ อิมินา อนฺตกสฺส สรูปํ ทเสฺสติฯ อามนฺตนปทเมตํฯ นฺติ ราคปาสํฯ หีติ สจฺจํฯ โสติ มาโร ปาปิมาฯ อนฺตลิเกฺข จรนฺตานํ ปญฺจาภิญฺญานมฺปิ พนฺธนตฺตา อนฺตลิเกฺข จรติ ปวตฺตตีติ อนฺตลิกฺขจโรติ วจนเตฺถน ราคปาโส ‘‘อนฺตลิกฺขจโร’’ติ มาเรน ปาปิมตา วุโตฺตฯ

    33. Antaṃ lāmakaṃ karotīti antakoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘lāmakā’’ti. ‘‘Hīnasattā’’ti iminā antakassa sarūpaṃ dasseti. Āmantanapadametaṃ. Tanti rāgapāsaṃ. ti saccaṃ. Soti māro pāpimā. Antalikkhe carantānaṃ pañcābhiññānampi bandhanattā antalikkhe carati pavattatīti antalikkhacaroti vacanatthena rāgapāso ‘‘antalikkhacaro’’ti mārena pāpimatā vutto.

    ๓๔. นานาชนปทโตติ เอกิสฺสาปิ ทิสาย นานาชนปทโตฯ ‘‘อนุชานามิ…เป.… ปพฺพาเชถา’’ติอาทิมฺหิ วินิจฺฉโย เอวํ เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ ปพฺพาเชเนฺตน ภิกฺขุนา ปพฺพาเชตโพฺพติ สมฺพโนฺธฯ เย ปฎิกฺขิตฺตา ปุคฺคลาติ โยชนาฯ ปรโตติ ปรสฺมิํฯ ‘‘น ภิกฺขเว…เป.… ปพฺพาเชตโพฺพ’’ติ ปาฬิํ (มหาว. ๘๙) อาทิํ กตฺวาติ โยชนาฯ เตติ ปฎิกฺขิตฺตปุคฺคเลฯ โสปิ จาติ โสปิ จ ปุคฺคโลฯ อนุญฺญาโตเยว ปพฺพาเชตโพฺพติ สมฺพโนฺธฯ ตสฺส จาติ ปุคฺคลสฺส จ, อถ วา เตสญฺจ มาตาปิตูนํฯ วจนวิปลฺลาโส เหสฯ อนุชานนลกฺขณํ วณฺณยิสฺสามาติ สมฺพโนฺธฯ

    34.Nānājanapadatoti ekissāpi disāya nānājanapadato. ‘‘Anujānāmi…pe… pabbājethā’’tiādimhi vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Pabbājentena bhikkhunā pabbājetabboti sambandho. Ye paṭikkhittā puggalāti yojanā. Paratoti parasmiṃ. ‘‘Na bhikkhave…pe… pabbājetabbo’’ti pāḷiṃ (mahāva. 89) ādiṃ katvāti yojanā. Teti paṭikkhittapuggale. Sopi cāti sopi ca puggalo. Anuññātoyeva pabbājetabboti sambandho. Tassa cāti puggalassa ca, atha vā tesañca mātāpitūnaṃ. Vacanavipallāso hesa. Anujānanalakkhaṇaṃ vaṇṇayissāmāti sambandho.

    เอวนฺติ อิมินา วุตฺตนเยนฯ จสโทฺท วากฺยสมฺปิณฺฑนโตฺถฯ สเจ อจฺฉินฺนเกโส โหติ จ, สเจ เอกสีมาย อเญฺญปิ ภิกฺขู อตฺถิ จาติ อโตฺถฯ อเญฺญปีติ อตฺตนา อปเรปิฯ ภณฺฑูติ มุโณฺฑ, โสเยว กมฺมํ ภณฺฑุกมฺมํฯ ตสฺสาติ ภณฺฑุกมฺมสฺสฯ โอกาโสติ ปพฺพชฺชาย ขโณฯ ‘‘โอกาสํ น ลภตี’’ติ วตฺวา ตสฺส การณํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘สเจ’’ติอาทิฯ

    Evanti iminā vuttanayena. Casaddo vākyasampiṇḍanattho. Sace acchinnakeso hoti ca, sace ekasīmāya aññepi bhikkhū atthi cāti attho. Aññepīti attanā aparepi. Bhaṇḍūti muṇḍo, soyeva kammaṃ bhaṇḍukammaṃ. Tassāti bhaṇḍukammassa. Okāsoti pabbajjāya khaṇo. ‘‘Okāsaṃ na labhatī’’ti vatvā tassa kāraṇaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘sace’’tiādi.

    อวุโตฺตปีติ เอตฺถ ปิสโทฺท วุโตฺต ปน กา นาม กถาติ ทเสฺสติฯ อุปชฺฌายํ อุทฺทิสฺส ปพฺพาเชตีติ เอตฺถ ปพฺพชฺชา จตุพฺพิธา ตาปสปพฺพชฺชา ปริพฺพาชกปพฺพชฺชา สามเณรปพฺพชฺชา อุปสมฺปทปพฺพชฺชาติฯ ตตฺถ เกสมสฺสุหรณํ ตาปสปพฺพชฺชา นาม วกฺกลาทิคหณโต ปฐมเมว วชิตพฺพตฺตาฯ อิสิปพฺพชฺชาติปิ ตสฺสาเยว นามํฯ เกสมสฺสุหรณเมว ปริพฺพาชกปพฺพชฺชา นาม กาสายาทิคหณโต ปฐมเมว วชิตพฺพตฺตาฯ เกสมสฺสุหรณญฺจ กาสายจฺฉาทนญฺจ สามเณรปพฺพชฺชา นาม สรณคหณโต ปฐมเมว วชิตพฺพตฺตาฯ อุปสมฺปทปพฺพชฺชา ติวิธา เอหิภิกฺขุอุปสมฺปทปพฺพชฺชา สรณคหณูปสมฺปทปพฺพชฺชา ญตฺติจตุตฺถวาจิกูปสมฺปทปพฺพชฺชาติฯ ตตฺถ เอหิภิกฺขูปสมฺปทปพฺพชฺชายํ เกสมสฺสุหรณาทิ สพฺพํ เอกโตว สมฺปชฺชติ ‘‘เอหิ ภิกฺขู’’ติ ภควโต วจเนน อภินิปฺผนฺนตฺตาฯ สรณคหณูปสมฺปทปพฺพชฺชา สามเณรปพฺพชฺชสทิสาเยวฯ เกสมสฺสุหรณญฺจ กาสายจฺฉาทนญฺจ สรณคหณญฺจ ญตฺติจตุตฺถวาจิกูปสมฺปทปพฺพชฺชา นาม กมฺมวาจาคหณโต ปฐมเมว วชิตพฺพตฺตาฯ ตตฺถ สามเณรปพฺพชฺชํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘อุปชฺฌายํ อุทฺทิสฺส ปพฺพาเชตี’’ติฯ อุปชฺฌายํ อุทฺทิสฺสาติ อุปชฺฌายสฺส เวยฺยาวจฺจกรฎฺฐานนิยมํ กตฺวาฯ ปพฺพชฺชากเมฺม อตฺตโน อิสฺสริยมกตฺวาติ อโตฺถฯ ทหเรน ภิกฺขุนา เกสเจฺฉทนํ กาสายจฺฉาทนํ สรณทานนฺติ ตีณิ กิจฺจานิ กาตพฺพานิเยวฯ เกจิ ‘‘สรณานิ ปน สยํ ทาตพฺพานี’’ติ ปาฐํ อิธาเนตฺวา ทหเรน ภิกฺขุนา สรณานิ น ทาตพฺพานีติ วทนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํ ทหรสฺส ภิกฺขุตฺตา, ภิกฺขูนํ ปพฺพาเชตุํ ลภนตฺตา จฯ อุปชฺฌาโย เจ เกสเจฺฉทนญฺจ กาสายจฺฉาทนญฺจ อกตฺวา ปพฺพชฺชตฺถํ สรณานิเยว เทติ, น รุหติ ปพฺพชฺชา ปพฺพชฺชาย อกตฺตพฺพตฺตาฯ กมฺมวาจํ สาเวตฺวา อุปสมฺปาเทติ, รุหติ อุปสมฺปทา อปตฺตจีวรานํ อุปสมฺปทสิทฺธิโต, กมฺมวิปตฺติยา อภาวโต จฯ ขณฺฑสีมนฺติ อุปจารสีมฎฺฐํ พทฺธสีมํฯ ปพฺพาเชตฺวาติ เกสเจฺฉทนํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘กาสายานิ อจฺฉาเทตฺวา’’ติ กาสายจฺฉาทนสฺส วิสุํ วุตฺตตฺตาฯ สามเณรสฺส สรณทานสฺส อรุหตฺตา ‘‘สรณานิ ปน สยํ ทาตพฺพานี’’ติ วุตฺตํฯ ปุริสํ ปพฺพาเชตุนฺติ สมฺพโนฺธฯ หีติ สจฺจํฯ อาณตฺติยาติ ภิกฺขูนํ อาณตฺติยาฯ เยน เกนจีติ คหฎฺฐปพฺพชิเตสุ เยน เกนจิฯ

    Avuttopīti ettha pisaddo vutto pana kā nāma kathāti dasseti. Upajjhāyaṃ uddissa pabbājetīti ettha pabbajjā catubbidhā tāpasapabbajjā paribbājakapabbajjā sāmaṇerapabbajjā upasampadapabbajjāti. Tattha kesamassuharaṇaṃ tāpasapabbajjā nāma vakkalādigahaṇato paṭhamameva vajitabbattā. Isipabbajjātipi tassāyeva nāmaṃ. Kesamassuharaṇameva paribbājakapabbajjā nāma kāsāyādigahaṇato paṭhamameva vajitabbattā. Kesamassuharaṇañca kāsāyacchādanañca sāmaṇerapabbajjā nāma saraṇagahaṇato paṭhamameva vajitabbattā. Upasampadapabbajjā tividhā ehibhikkhuupasampadapabbajjā saraṇagahaṇūpasampadapabbajjā ñatticatutthavācikūpasampadapabbajjāti. Tattha ehibhikkhūpasampadapabbajjāyaṃ kesamassuharaṇādi sabbaṃ ekatova sampajjati ‘‘ehi bhikkhū’’ti bhagavato vacanena abhinipphannattā. Saraṇagahaṇūpasampadapabbajjā sāmaṇerapabbajjasadisāyeva. Kesamassuharaṇañca kāsāyacchādanañca saraṇagahaṇañca ñatticatutthavācikūpasampadapabbajjā nāma kammavācāgahaṇato paṭhamameva vajitabbattā. Tattha sāmaṇerapabbajjaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘upajjhāyaṃ uddissa pabbājetī’’ti. Upajjhāyaṃ uddissāti upajjhāyassa veyyāvaccakaraṭṭhānaniyamaṃ katvā. Pabbajjākamme attano issariyamakatvāti attho. Daharena bhikkhunā kesacchedanaṃ kāsāyacchādanaṃ saraṇadānanti tīṇi kiccāni kātabbāniyeva. Keci ‘‘saraṇāni pana sayaṃ dātabbānī’’ti pāṭhaṃ idhānetvā daharena bhikkhunā saraṇāni na dātabbānīti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ daharassa bhikkhuttā, bhikkhūnaṃ pabbājetuṃ labhanattā ca. Upajjhāyo ce kesacchedanañca kāsāyacchādanañca akatvā pabbajjatthaṃ saraṇāniyeva deti, na ruhati pabbajjā pabbajjāya akattabbattā. Kammavācaṃ sāvetvā upasampādeti, ruhati upasampadā apattacīvarānaṃ upasampadasiddhito, kammavipattiyā abhāvato ca. Khaṇḍasīmanti upacārasīmaṭṭhaṃ baddhasīmaṃ. Pabbājetvāti kesacchedanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘kāsāyāni acchādetvā’’ti kāsāyacchādanassa visuṃ vuttattā. Sāmaṇerassa saraṇadānassa aruhattā ‘‘saraṇāni pana sayaṃ dātabbānī’’ti vuttaṃ. Purisaṃ pabbājetunti sambandho. ti saccaṃ. Āṇattiyāti bhikkhūnaṃ āṇattiyā. Yena kenacīti gahaṭṭhapabbajitesu yena kenaci.

    ‘‘ภพฺพรูโป’’ติ วตฺวา ตสฺส อตฺถํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘สเหตุโก’’ติฯ สเหตุโกติ มคฺคผลานํ อุปนิสฺสเยหิ สห ปวโตฺตฯ ยสสฺสีติ ปริวารยเสน จ กิตฺติยเสน จ สมนฺนาคโตฯ โอกาสํ กตฺวาปีติ โอกาสํ กตฺวา เอวฯ สยเมวาติ น อโญฺญ อาณาเปตโพฺพฯ เอโตฺตเยวาติ ทสฺสนฎฺฐานโตเยวฯ อสฺสาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขสฺสฯ ขชฺชุ วาติ กณฺฑุวนํ วาฯ ‘‘กจฺฉุ วา’’ติปิ ปาโฐ, ปามํ วาติ อโตฺถฯ ปิฬกา วาติ โผฎา วาฯ เอตฺตเกนาติ เอตปมาเณน ฆํสิตฺวา นฺหาปนมเตฺตนฯ อนิวตฺติธมฺมาติ คิหิภาวํ อนิวตฺตนสภาวาฯ กตญฺญูติ กตสฺสูปการสฺส ชานนสีลาฯ กตเวทิโนติ กตญฺญูปการสฺส เวทํ ปากฎํ กโรโนฺตฯ

    ‘‘Bhabbarūpo’’ti vatvā tassa atthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘sahetuko’’ti. Sahetukoti maggaphalānaṃ upanissayehi saha pavatto. Yasassīti parivārayasena ca kittiyasena ca samannāgato. Okāsaṃ katvāpīti okāsaṃ katvā eva. Sayamevāti na añño āṇāpetabbo. Ettoyevāti dassanaṭṭhānatoyeva. Assāti pabbajjāpekkhassa. Khajju vāti kaṇḍuvanaṃ vā. ‘‘Kacchu vā’’tipi pāṭho, pāmaṃ vāti attho. Piḷakā vāti phoṭā vā. Ettakenāti etapamāṇena ghaṃsitvā nhāpanamattena. Anivattidhammāti gihibhāvaṃ anivattanasabhāvā. Kataññūti katassūpakārassa jānanasīlā. Katavedinoti kataññūpakārassa vedaṃ pākaṭaṃ karonto.

    อนิยฺยานิกกถาติ ยาวทตฺถํ สุปิตฺวา ยาวทตฺถํ ภุญฺชีตฺวา จิตฺตเกฬิํ กโรโนฺต อนุกฺกณฺฐิโต วิหราหีติอาทิกา กถาฯ นกเถตพฺพํ ทเสฺสตฺวา กเถตพฺพํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อถขฺวสฺสา’’ติฯ อสฺสาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขสฺสฯ อาจิกฺขนาการํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อาจิกฺขเนฺตน จา’’ติอาทิฯ วณฺณ…เป.… วเสนาติ วโณฺณ จ สณฺฐานญฺจ คโนฺธ จ อาสโย จ โอกาโส จ, เตสํ วเสน, อาจิกฺขิตพฺพนฺติ สมฺพโนฺธฯ หีติ ผลโชตโก, อาจิกฺขนสฺส ผลํ วกฺขามีติ อโตฺถฯ โสติ ปพฺพชฺชาเปโกฺขฯ ปุเพฺพติ ปุพฺพภเว, ปพฺพชนโต ปุเพฺพ วาฯ กณฺฎกเวธาเปโกฺข ปริปกฺกคโณฺฑ วิย ญาณํ ปวตฺตตีติ โยชนาฯ อสฺสาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขสฺสฯ อินฺทาสนีติ สกฺกสฺส วชิราวุโธฯ โส หิ อิเนฺทน อสียติ ขิปียตีติ อินฺทาสนีติ วุจฺจติฯ อินฺทาสนิ ปพฺพเต จุณฺณยมานา วิย สเพฺพ กิเลเส จุณฺณยมานํเยวาติ โยชนาฯ ขุรเคฺคเยวาติ ขุรสฺส โกฎิยเมวฯ ขุรกมฺมปริโยสาเนเยวาติ อโตฺถฯ หีติ สจฺจํฯ ตสฺมาติ ยสฺมา ปตฺตา, ตสฺมาฯ อสฺสาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขสฺสฯ

    Aniyyānikakathāti yāvadatthaṃ supitvā yāvadatthaṃ bhuñjītvā cittakeḷiṃ karonto anukkaṇṭhito viharāhītiādikā kathā. Nakathetabbaṃ dassetvā kathetabbaṃ dassento āha ‘‘athakhvassā’’ti. Assāti pabbajjāpekkhassa. Ācikkhanākāraṃ dassento āha ‘‘ācikkhantena cā’’tiādi. Vaṇṇa…pe… vasenāti vaṇṇo ca saṇṭhānañca gandho ca āsayo ca okāso ca, tesaṃ vasena, ācikkhitabbanti sambandho. ti phalajotako, ācikkhanassa phalaṃ vakkhāmīti attho. Soti pabbajjāpekkho. Pubbeti pubbabhave, pabbajanato pubbe vā. Kaṇṭakavedhāpekkho paripakkagaṇḍo viya ñāṇaṃ pavattatīti yojanā. Assāti pabbajjāpekkhassa. Indāsanīti sakkassa vajirāvudho. So hi indena asīyati khipīyatīti indāsanīti vuccati. Indāsani pabbate cuṇṇayamānā viya sabbe kilese cuṇṇayamānaṃyevāti yojanā. Khuraggeyevāti khurassa koṭiyameva. Khurakammapariyosāneyevāti attho. ti saccaṃ. Tasmāti yasmā pattā, tasmā. Assāti pabbajjāpekkhassa.

    คิหิคนฺธนฺติ เคเห ฐิตสฺส ชนสฺส คนฺธํฯ อถาปีติ ยทิปิ อจฺฉาเทตีติ สมฺพโนฺธฯ อสฺสาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขสฺสฯ อาจริโย วาติ สรณทานาจริโย วา กมฺมวาจาจริโย วา โอวาทาจริโย วาฯ ตํเยว วาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขเมว วาฯ เตน ภิกฺขุนาวาติ อาจริยุปชฺฌายภิกฺขุนา เอวฯ

    Gihigandhanti gehe ṭhitassa janassa gandhaṃ. Athāpīti yadipi acchādetīti sambandho. Assāti pabbajjāpekkhassa. Ācariyo vāti saraṇadānācariyo vā kammavācācariyo vā ovādācariyo vā. Taṃyeva vāti pabbajjāpekkhameva vā. Tena bhikkhunāvāti ācariyupajjhāyabhikkhunā eva.

    อนาณตฺติยาติ อาจริยุปชฺฌาเยหิ อนาณตฺติยาฯ อิมินา อาจริยุปชฺฌาเยหิ อนาณเตฺตน เยน เกนจิ นิวาสนาทีนิ น กาตพฺพานีติ ทเสฺสติฯ ภิกฺขุนาติ อาจริยุปชฺฌายภิกฺขุนาฯ ตเสฺสวาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขเสฺสวฯ อุปชฺฌายมูลเกติ อุปชฺฌายมูลเก นิวาสนปารุปเนฯ อยนฺติ วินิจฺฉโยฯ

    Anāṇattiyāti ācariyupajjhāyehi anāṇattiyā. Iminā ācariyupajjhāyehi anāṇattena yena kenaci nivāsanādīni na kātabbānīti dasseti. Bhikkhunāti ācariyupajjhāyabhikkhunā. Tassevāti pabbajjāpekkhasseva. Upajjhāyamūlaketi upajjhāyamūlake nivāsanapārupane. Ayanti vinicchayo.

    ตตฺถาติ ปพฺพชฺชูปสมฺปทฎฺฐาเนฯ เตสนฺติ ภิกฺขูนํฯ อถาติ วนฺทาปนโต ปจฺฉา, วนฺทาปนสฺส อนนฺตรา วาฯ ‘‘เอวํ วเทหี’’ติ ปาฬินยนิทสฺสนมุเขน ‘‘ยมหํ วทามิ, ตํ วเทหี’’ติ อฎฺฐกถานยํ นิทเสฺสติฯ อถาติ ตทนนฺตรํฯ อสฺสาติ ปพฺพชฺชาเปกฺขสฺส, ทาตพฺพานีติ สมฺพโนฺธฯ เอกปทมฺปีติ ตีสุ วากฺยปเทสุ เอกํ วากฺยปทมฺปิ, นวสุ วา วิภตฺยนฺตปเทสุ เอกปทมฺปิฯ เอกกฺขรมฺปีติ จตุวีสตกฺขเรสุ เอกกฺขรมฺปิฯ

    Tatthāti pabbajjūpasampadaṭṭhāne. Tesanti bhikkhūnaṃ. Athāti vandāpanato pacchā, vandāpanassa anantarā vā. ‘‘Evaṃ vadehī’’ti pāḷinayanidassanamukhena ‘‘yamahaṃ vadāmi, taṃ vadehī’’ti aṭṭhakathānayaṃ nidasseti. Athāti tadanantaraṃ. Assāti pabbajjāpekkhassa, dātabbānīti sambandho. Ekapadampīti tīsu vākyapadesu ekaṃ vākyapadampi, navasu vā vibhatyantapadesu ekapadampi. Ekakkharampīti catuvīsatakkharesu ekakkharampi.

    เอกโต สุทฺธิยาติ เอกเสฺสว กมฺมวาจาจริยสฺส ฐานกรณสมฺปตฺติยา สุชฺฌเนนฯ อุภโต สุทฺธิยาวาติ อุภเยสํ สรณทานาจริยสามเณรานํ สุชฺฌเนน เอวฯ ฐานกรณสมฺปทนฺติ อุรอาทิฎฺฐานานญฺจ สํวุตาทิกรณานญฺจ สมฺปทํฯ วตฺตุนฺติ ฐานกรณสมฺปทํ วตฺตุํฯ น สโกฺกตีติ วตฺตุํ น สโกฺกตีติ โยชนาฯ

    Ekatosuddhiyāti ekasseva kammavācācariyassa ṭhānakaraṇasampattiyā sujjhanena. Ubhato suddhiyāvāti ubhayesaṃ saraṇadānācariyasāmaṇerānaṃ sujjhanena eva. Ṭhānakaraṇasampadanti uraādiṭṭhānānañca saṃvutādikaraṇānañca sampadaṃ. Vattunti ṭhānakaraṇasampadaṃ vattuṃ. Na sakkotīti vattuṃ na sakkotīti yojanā.

    อิมานีติ สรณานิฯ จสโทฺท อุปนฺยาโส, ปนสโทฺท ปทาลงฺกาโรฯ เอกสมฺพนฺธานีติ เอกโต สมฺพนฺธานิฯ อนุนาสิกนฺตํ กตฺวา ทานกาเล ‘‘พุทฺธํ’’อิติ ‘‘สรณํ’’อิติ ปทานญฺจ ‘‘สรณํ’’อิติ ‘‘คจฺฉามิ’’อิติ ปทานญฺจ อนฺตรา วิเจฺฉทมกตฺวา เอกสมฺพนฺธเมว กตฺวา ทาตพฺพานีติ วุตฺตํ โหติฯ กสฺมา ติณฺณํ ปทานมนฺตรา พฺยวธานสฺส กสฺสจิ อกฺขรสฺส อภาวโตฯ วิจฺฉินฺทิตฺวาติ วิเจฺฉทํ กตฺวาฯ มการนฺตํ กตฺวา ทานกาเล ติณฺณํ ปทานมนฺตรา เอกสมฺพนฺธมกตฺวา วิจฺฉินฺทิตฺวา เอว กตฺวา ทาตพฺพานีติ วุตฺตํ โหติฯ กสฺมา? ติณฺณํ ปทานมนฺตรา พฺยวธานสฺส นิสฺสรสฺส มการสฺส อตฺถิภาวโตฯ อนฺธกฎฺฐกถายํ วุตฺตนฺติ สมฺพโนฺธฯ นฺติ วจนํ, ‘‘นตฺถี’’ติปเท กตฺตา, ‘‘น วุตฺต’’นฺติปเท กมฺมํฯ ตถาติ ‘‘อหํ ภเนฺต พุทฺธรกฺขิโต’’ติอาทินา อากาเรน, อวทนฺตสฺส สรณํ น กุปฺปติ, พุการทการาทีนํ พฺยญฺชนานํ ฐานกรณสมฺปทํ หาเปนฺตเสฺสว สรณํ กุปฺปตีติ อธิปฺปาโยฯ

    Imānīti saraṇāni. Casaddo upanyāso, panasaddo padālaṅkāro. Ekasambandhānīti ekato sambandhāni. Anunāsikantaṃ katvā dānakāle ‘‘buddhaṃ’’iti ‘‘saraṇaṃ’’iti padānañca ‘‘saraṇaṃ’’iti ‘‘gacchāmi’’iti padānañca antarā vicchedamakatvā ekasambandhameva katvā dātabbānīti vuttaṃ hoti. Kasmā tiṇṇaṃ padānamantarā byavadhānassa kassaci akkharassa abhāvato. Vicchinditvāti vicchedaṃ katvā. Makārantaṃ katvā dānakāle tiṇṇaṃ padānamantarā ekasambandhamakatvā vicchinditvā eva katvā dātabbānīti vuttaṃ hoti. Kasmā? Tiṇṇaṃ padānamantarā byavadhānassa nissarassa makārassa atthibhāvato. Andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttanti sambandho. Tanti vacanaṃ, ‘‘natthī’’tipade kattā, ‘‘na vutta’’ntipade kammaṃ. Tathāti ‘‘ahaṃ bhante buddharakkhito’’tiādinā ākārena, avadantassa saraṇaṃ na kuppati, bukāradakārādīnaṃ byañjanānaṃ ṭhānakaraṇasampadaṃ hāpentasseva saraṇaṃ kuppatīti adhippāyo.

    ‘‘ติกฺขตฺตุ’’นฺติ อิมินา สกิํ วา ทฺวิกฺขตฺตุํ วา น วฎฺฎตีติ ทีเปติฯ ติกฺขตฺตุโต อธิกํ ปน สหสฺสกฺขตฺตุมฺปิ วฎฺฎติเยวฯ ตตฺถาติ ตาสุ ปพฺพชฺชาอุปสมฺปทาสุฯ ปรโตติ ปรสฺมิํฯ สาติ อุปสมฺปทาฯ ปพฺพชฺชา ปน อนุญฺญาตา เอวาติ สมฺพโนฺธฯ ปรโตปีติ ปิสโทฺท ปุพฺพาเปโกฺขฯ สาติ ปพฺพชฺชาฯ เอตฺตาวตาติ เอตฺตเกน เกสเจฺฉทนกาสายจฺฉาทนสรณทาเนนฯ หีติ ผลโชตโกฯ

    ‘‘Tikkhattu’’nti iminā sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā na vaṭṭatīti dīpeti. Tikkhattuto adhikaṃ pana sahassakkhattumpi vaṭṭatiyeva. Tatthāti tāsu pabbajjāupasampadāsu. Paratoti parasmiṃ. ti upasampadā. Pabbajjā pana anuññātā evāti sambandho. Paratopīti pisaddo pubbāpekkho. ti pabbajjā. Ettāvatāti ettakena kesacchedanakāsāyacchādanasaraṇadānena. ti phalajotako.

    เอสาติ เอโส สามเณโรติ อโตฺถฯ ‘‘คติมา’’ติ วตฺวา ตสฺสตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปณฺฑิตชาติโก’’ติฯ อถาติ เอวํ สติฯ อสฺสาติ สามเณรสฺสฯ ตสฺมิํเยว ฐาเนติ สามเณรภูมิยํ ฐิตฎฺฐาเนเยวฯ ยถา ภควตา อุทฺทิฎฺฐานิ, ตถา อุทฺทิสิตพฺพานีติ โยชนาฯ เอตนฺติ ‘‘อนุชานามิ…เป.… ชาตรูป รชตปฎิคฺคหณา เวรมณี’’ติ วจนํฯ

    Esāti eso sāmaṇeroti attho. ‘‘Gatimā’’ti vatvā tassatthaṃ dassento āha ‘‘paṇḍitajātiko’’ti. Athāti evaṃ sati. Assāti sāmaṇerassa. Tasmiṃyeva ṭhāneti sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitaṭṭhāneyeva. Yathā bhagavatā uddiṭṭhāni, tathā uddisitabbānīti yojanā. Etanti ‘‘anujānāmi…pe… jātarūpa rajatapaṭiggahaṇā veramaṇī’’ti vacanaṃ.

    นฺติ อนฺธกฎฺฐกถายํ วุตฺตวจนํฯ ยถาปาฬิยาวาติ เอวสโทฺท สนฺนิฎฺฐานโตฺถ, เตน ยถาปาฬิยาว อุทฺทิสิตพฺพานิฯ ยถาปาฬิํ วิสเชฺชตฺวา อญฺญถา เอว อุทฺทิสิตพฺพานีติ วาทํ นิวาเรติฯ ยถาปาฬิํ วิสเชฺชตฺวา อญฺญถา ‘‘ปาณาติปาตา เวรมณิํ สิกฺขาปทํ สมาทิยามี’’ติ อุทฺทิสโนฺตปิ นิโทฺทโสเยวฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ตานีติ สิกฺขาปทานิฯ ยาวาติ ยตฺตกํ กาลํ น ชานาติ, น กุสโล โหตีติ สมฺพโนฺธฯ สนฺติกาวจโรเยวาติ อาจริยุปชฺฌายานํ สมีเป อวจาโรวฯ อสฺสาติ สามเณรสฺสฯ กปฺปิยากปฺปิยนฺติ ทสสิกฺขาปทวินิมุตฺตํ กปฺปิยํ ปรามาสาทิญฺจ อกปฺปิยํ อปรามาสาทิญฺจฯ เตนาปีติ สามเณเรนาปิฯ นาสนงฺคานีติ ลิงฺคนาสนองฺคานิฯ สาธุกํ สิกฺขิตพฺพนฺติ สาธุกํ อสิกฺขนฺตสฺส ลิงฺคนาสนญฺจ ทณฺฑกมฺมนาสนญฺจ โหตีติ อธิปฺปาโยฯ

    Tanti andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttavacanaṃ. Yathāpāḷiyāvāti evasaddo sanniṭṭhānattho, tena yathāpāḷiyāva uddisitabbāni. Yathāpāḷiṃ visajjetvā aññathā eva uddisitabbānīti vādaṃ nivāreti. Yathāpāḷiṃ visajjetvā aññathā ‘‘pāṇātipātā veramaṇiṃ sikkhāpadaṃ samādiyāmī’’ti uddisantopi niddosoyeva. ti saccaṃ, yasmā vā. Tānīti sikkhāpadāni. Yāvāti yattakaṃ kālaṃ na jānāti, na kusalo hotīti sambandho. Santikāvacaroyevāti ācariyupajjhāyānaṃ samīpe avacārova. Assāti sāmaṇerassa. Kappiyākappiyanti dasasikkhāpadavinimuttaṃ kappiyaṃ parāmāsādiñca akappiyaṃ aparāmāsādiñca. Tenāpīti sāmaṇerenāpi. Nāsanaṅgānīti liṅganāsanaaṅgāni. Sādhukaṃ sikkhitabbanti sādhukaṃ asikkhantassa liṅganāsanañca daṇḍakammanāsanañca hotīti adhippāyo.







    Related texts:



    ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
    ๗. ปพฺพชฺชากถา • 7. Pabbajjākathā
    ๘. มารกถา • 8. Mārakathā
    ๙. ปพฺพชฺชูปสมฺปทากถา • 9. Pabbajjūpasampadākathā

    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ปพฺพชฺชากถา • Pabbajjākathā

    ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ปพฺพชฺชากถาวณฺณนา • Pabbajjākathāvaṇṇanā

    ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ปพฺพชฺชากถาวณฺณนา • Pabbajjākathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact