Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၇. ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ
7. Pabbajjākathā
၂၅. တေန ခော ပန သမယေန ဗာရာဏသိယံ ယသော နာမ ကုလပုတ္တော သေဋ္ဌိပုတ္တော သုခုမာလော ဟောတိ။ တသ္သ တယော ပာသာဒာ ဟောန္တိ – ဧကော ဟေမန္တိကော, ဧကော ဂိမ္ဟိကော, ဧကော ဝသ္သိကော။ သော ဝသ္သိကေ ပာသာဒေ စတ္တာရော မာသေ 1 နိပ္ပုရိသေဟိ တူရိယေဟိ ပရိစာရယမာနော န ဟေဋ္ဌာပာသာဒံ ဩရောဟတိ။ အထ ခော ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတသ္သ သမင္ဂီဘူတသ္သ ပရိစာရယမာနသ္သ ပဋိကစ္စေဝ 2 နိဒ္ဒာ ဩက္ကမိ, ပရိဇနသ္သပိ နိဒ္ဒာ ဩက္ကမိ, သဗ္ဗရတ္တိယော စ တေလပဒီပော ဈာယတိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော ပဋိကစ္စေဝ ပဗုဇ္ဈိတ္ဝာ အဒ္ဒသ သကံ ပရိဇနံ သုပန္တံ – အညိသ္သာ ကစ္ဆေ ဝီဏံ, အညိသ္သာ ကဏ္ဌေ မုဒိင္ဂံ, အညိသ္သာ ကစ္ဆေ အာဠမ္ဗရံ, အညံ ဝိကေသိကံ, အညံ ဝိက္ခေဠိကံ, အညာ ဝိပ္ပလပန္တိယော, ဟတ္ထပ္ပတ္တံ သုသာနံ မညေ။ ဒိသ္ဝာနသ္သ အာဒီနဝော ပာတုရဟောသိ, နိဗ္ဗိဒာယ စိတ္တံ သဏ္ဌာသိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ – ‘‘ဥပဒ္ဒုတံ ဝတ ဘော, ဥပသ္သဋ္ဌံ ဝတ ဘော’’တိ။
25. Tena kho pana samayena bārāṇasiyaṃ yaso nāma kulaputto seṭṭhiputto sukhumālo hoti. Tassa tayo pāsādā honti – eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassiko. So vassike pāsāde cattāro māse 3 nippurisehi tūriyehi paricārayamāno na heṭṭhāpāsādaṃ orohati. Atha kho yasassa kulaputtassa pañcahi kāmaguṇehi samappitassa samaṅgībhūtassa paricārayamānassa paṭikacceva 4 niddā okkami, parijanassapi niddā okkami, sabbarattiyo ca telapadīpo jhāyati. Atha kho yaso kulaputto paṭikacceva pabujjhitvā addasa sakaṃ parijanaṃ supantaṃ – aññissā kacche vīṇaṃ, aññissā kaṇṭhe mudiṅgaṃ, aññissā kacche āḷambaraṃ, aññaṃ vikesikaṃ, aññaṃ vikkheḷikaṃ, aññā vippalapantiyo, hatthappattaṃ susānaṃ maññe. Disvānassa ādīnavo pāturahosi, nibbidāya cittaṃ saṇṭhāsi. Atha kho yaso kulaputto udānaṃ udānesi – ‘‘upaddutaṃ vata bho, upassaṭṭhaṃ vata bho’’ti.
အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော သုဝဏ္ဏပာဒုကာယော အာရောဟိတ္ဝာ ယေန နိဝေသနဒ္ဝာရံ တေနုပသင္ကမိ။ အမနုသ္သာ ဒ္ဝာရံ ဝိဝရိံသု – မာ ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ကောစိ အန္တရာယမကာသိ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော ယေန နဂရဒ္ဝာရံ တေနုပသင္ကမိ။ အမနုသ္သာ ဒ္ဝာရံ ဝိဝရိံသု – မာ ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ကောစိ အန္တရာယမကာသိ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော ယေန ဣသိပတနံ မိဂဒာယော တေနုပသင္ကမိ။
Atha kho yaso kulaputto suvaṇṇapādukāyo ārohitvā yena nivesanadvāraṃ tenupasaṅkami. Amanussā dvāraṃ vivariṃsu – mā yasassa kulaputtassa koci antarāyamakāsi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyāti . Atha kho yaso kulaputto yena nagaradvāraṃ tenupasaṅkami. Amanussā dvāraṃ vivariṃsu – mā yasassa kulaputtassa koci antarāyamakāsi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyāti. Atha kho yaso kulaputto yena isipatanaṃ migadāyo tenupasaṅkami.
၂၆. တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ အဇ္ဈောကာသေ စင္ကမတိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဘဂဝာ ယသံ ကုလပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသ္ဝာန စင္ကမာ ဩရောဟိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ – ‘‘ဥပဒ္ဒုတံ ဝတ ဘော, ဥပသ္သဋ္ဌံ ဝတ ဘော’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ယသံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဒံ ခော, ယသ, အနုပဒ္ဒုတံ, ဣဒံ အနုပသ္သဋ္ဌံ။ ဧဟိ ယသ, နိသီဒ, ဓမ္မံ တေ ဒေသေသ္သာမီ’’တိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော – ဣဒံ ကိရ အနုပဒ္ဒုတံ , ဣဒံ အနုပသ္သဋ္ဌန္တိ ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂော သုဝဏ္ဏပာဒုကာဟိ ဩရောဟိတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နသ္သ ခော ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒာ ဘဂဝာ အညာသိ ယသံ ကုလပုတ္တံ ကလ္လစိတ္တံ, မုဒုစိတ္တံ, ဝိနီဝရဏစိတ္တံ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ, ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ, ဧဝမေဝ ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။
26. Tena kho pana samayena bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya ajjhokāse caṅkamati. Addasā kho bhagavā yasaṃ kulaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna caṅkamā orohitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho yaso kulaputto bhagavato avidūre udānaṃ udānesi – ‘‘upaddutaṃ vata bho, upassaṭṭhaṃ vata bho’’ti. Atha kho bhagavā yasaṃ kulaputtaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ kho, yasa, anupaddutaṃ, idaṃ anupassaṭṭhaṃ. Ehi yasa, nisīda, dhammaṃ te desessāmī’’ti. Atha kho yaso kulaputto – idaṃ kira anupaddutaṃ , idaṃ anupassaṭṭhanti haṭṭho udaggo suvaṇṇapādukāhi orohitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho yasassa kulaputtassa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi yasaṃ kulaputtaṃ kallacittaṃ, muducittaṃ, vinīvaraṇacittaṃ, udaggacittaṃ, pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva yasassa kulaputtassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti.
၂၇. အထ ခော ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ မာတာ ပာသာဒံ အဘိရုဟိတ္ဝာ ယသံ ကုလပုတ္တံ အပသ္သန္တီ ယေန သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပုတ္တော တေ, ဂဟပတိ, ယသော န ဒိသ္သတီ’’တိ။ အထ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ စတုဒ္ဒိသာ အသ္သဒူတေ ဥယ္ယောဇေတ္ဝာ သာမံယေဝ ယေန ဣသိပတနံ မိဂဒာယော တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ သုဝဏ္ဏပာဒုကာနံ နိက္ခေပံ, ဒိသ္ဝာန တံယေဝ အနုဂမာသိ 5။ အဒ္ဒသာ ခော ဘဂဝာ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသ္ဝာန ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ တထာရူပံ ဣဒ္ဓာဘိသင္ခာရံ အဘိသင္ခရေယ္ယံ ယထာ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဣဓ နိသိန္နော ဣဓ နိသိန္နံ ယသံ ကုလပုတ္တံ န ပသ္သေယ္ယာ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တထာရူပံ ဣဒ္ဓာဘိသင္ခာရံ အဘိသင္ခရေသိ။ အထ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ယသံ ကုလပုတ္တံ ပသ္သေယ္ယာ’’တိ? တေန ဟိ, ဂဟပတိ, နိသီဒ, အပ္ပေဝ နာမ ဣဓ နိသိန္နော ဣဓ နိသိန္နံ ယသံ ကုလပုတ္တံ ပသ္သေယ္ယာသီတိ။ အထ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ – ဣဓေဝ ကိရာဟံ နိသိန္နော ဣဓ နိသိန္နံ ယသံ ကုလပုတ္တံ ပသ္သိသ္သာမီတိ ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂော ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နသ္သ ခော သေဋ္ဌိသ္သ ဂဟပတိသ္သ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒာ ဘဂဝာ အညာသိ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ကလ္လစိတ္တံ, မုဒုစိတ္တံ, ဝိနီဝရဏစိတ္တံ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ, ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ ဧဝမေဝ သေဋ္ဌိသ္သ ဂဟပတိသ္သ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ အထ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂာဠ္ဟဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ 6 ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ – စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ ဥပာသကံ မံ ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ ။ သောဝ လောကေ ပဌမံ ဥပာသကော အဟောသိ တေဝာစိကော ။
27. Atha kho yasassa kulaputtassa mātā pāsādaṃ abhiruhitvā yasaṃ kulaputtaṃ apassantī yena seṭṭhi gahapati tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā seṭṭhiṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘putto te, gahapati, yaso na dissatī’’ti. Atha kho seṭṭhi gahapati catuddisā assadūte uyyojetvā sāmaṃyeva yena isipatanaṃ migadāyo tenupasaṅkami. Addasā kho seṭṭhi gahapati suvaṇṇapādukānaṃ nikkhepaṃ, disvāna taṃyeva anugamāsi 7. Addasā kho bhagavā seṭṭhiṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhareyyaṃ yathā seṭṭhi gahapati idha nisinno idha nisinnaṃ yasaṃ kulaputtaṃ na passeyyā’’ti. Atha kho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharesi. Atha kho seṭṭhi gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘api, bhante, bhagavā yasaṃ kulaputtaṃ passeyyā’’ti? Tena hi, gahapati, nisīda, appeva nāma idha nisinno idha nisinnaṃ yasaṃ kulaputtaṃ passeyyāsīti. Atha kho seṭṭhi gahapati – idheva kirāhaṃ nisinno idha nisinnaṃ yasaṃ kulaputtaṃ passissāmīti haṭṭho udaggo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho seṭṭhissa gahapatissa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi seṭṭhiṃ gahapatiṃ kallacittaṃ, muducittaṃ, vinīvaraṇacittaṃ, udaggacittaṃ, pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya evameva seṭṭhissa gahapatissa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Atha kho seṭṭhi gahapati diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante, seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ 8 vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti . Sova loke paṭhamaṃ upāsako ahosi tevāciko .
၂၈. အထ ခော ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ပိတုနော ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ။ အထ ခော ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယသသ္သ ခော ကုလပုတ္တသ္သ ပိတုနော ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ အဘဗ္ဗော ခော ယသော ကုလပုတ္တော ဟီနာယာဝတ္တိတ္ဝာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, သေယ္ယထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂာရိကဘူတော; ယံနူနာဟံ တံ ဣဒ္ဓာဘိသင္ခာရံ ပဋိပ္ပသ္သမ္ဘေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ဣဒ္ဓာဘိသင္ခာရံ ပဋိပ္ပသ္သမ္ဘေသိ။ အဒ္ဒသာ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ယသံ ကုလပုတ္တံ နိသိန္နံ, ဒိသ္ဝာန ယသံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာတာ တေ တာတ, ယသ, ပရိဒေဝ 9 သောကသမာပန္နာ, ဒေဟိ မာတုယာ ဇီဝိတ’’န္တိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဥလ္လောကေသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ယသ္သ သေက္ခေန ဉာဏေန သေက္ခေန ဒသ္သနေန ဓမ္မော ဒိဋ္ဌော ဝိဒိတော သေယ္ယထာပိ တယာ? တသ္သ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ ဘဗ္ဗော နု ခော သော, ဂဟပတိ, ဟီနာယာဝတ္တိတ္ဝာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယ္ယထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂာရိကဘူတော’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသသ္သ ခော, ဂဟပတိ, ကုလပုတ္တသ္သ သေက္ခေန ဉာဏေန သေက္ခေန ဒသ္သနေန ဓမ္မော ဒိဋ္ဌော ဝိဒိတော သေယ္ယထာပိ တယာ။ တသ္သ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ အဘဗ္ဗော ခော, ဂဟပတိ, ယသော ကုလပုတ္တော ဟီနာယာဝတ္တိတ္ဝာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယ္ယထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂာရိကဘူတော’’တိ။ ‘‘လာဘာ, ဘန္တေ, ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ, သုလဒ္ဓံ, ဘန္တေ, ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ, ယထာ ယသသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ အဓိဝာသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ အဇ္ဇတနာယ ဘတ္တံ ယသေန ကုလပုတ္တေန ပစ္ဆာသမဏေနာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။ အထ ခော သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဘဂဝတော အဓိဝာသနံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ အထ ခော ယသော ကုလပုတ္တော အစိရပက္ကန္တေ သေဋ္ဌိမ္ဟိ ဂဟပတိမ္ဟိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘လဘေယ္ယာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘သ္ဝာက္ခာတော ဓမ္မော, စရ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တသ္သ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒာ အဟောသိ။ တေန ခော ပန သမယေန သတ္တ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
28. Atha kho yasassa kulaputtassa pituno dhamme desiyamāne yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yasassa kho kulaputtassa pituno dhamme desiyamāne yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ. Abhabbo kho yaso kulaputto hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjituṃ, seyyathāpi pubbe agārikabhūto; yaṃnūnāhaṃ taṃ iddhābhisaṅkhāraṃ paṭippassambheyya’’nti. Atha kho bhagavā taṃ iddhābhisaṅkhāraṃ paṭippassambhesi. Addasā kho seṭṭhi gahapati yasaṃ kulaputtaṃ nisinnaṃ, disvāna yasaṃ kulaputtaṃ etadavoca – ‘‘mātā te tāta, yasa, parideva 10 sokasamāpannā, dehi mātuyā jīvita’’nti. Atha kho yaso kulaputto bhagavantaṃ ullokesi. Atha kho bhagavā seṭṭhiṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, gahapati, yassa sekkhena ñāṇena sekkhena dassanena dhammo diṭṭho vidito seyyathāpi tayā? Tassa yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ. Bhabbo nu kho so, gahapati, hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe agārikabhūto’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasassa kho, gahapati, kulaputtassa sekkhena ñāṇena sekkhena dassanena dhammo diṭṭho vidito seyyathāpi tayā. Tassa yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ. Abhabbo kho, gahapati, yaso kulaputto hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe agārikabhūto’’ti. ‘‘Lābhā, bhante, yasassa kulaputtassa, suladdhaṃ, bhante, yasassa kulaputtassa, yathā yasassa kulaputtassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ. Adhivāsetu me, bhante, bhagavā ajjatanāya bhattaṃ yasena kulaputtena pacchāsamaṇenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho seṭṭhi gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho yaso kulaputto acirapakkante seṭṭhimhi gahapatimhi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Ehi bhikkhū’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tassa āyasmato upasampadā ahosi. Tena kho pana samayena satta loke arahanto honti.
ယသသ္သ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နိဋ္ဌိတာ။
Yasassa pabbajjā niṭṭhitā.
၂၉. အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ အာယသ္မတာ ယသေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန သေဋ္ဌိသ္သ ဂဟပတိသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခော အာယသ္မတော ယသသ္သ မာတာ စ ပုရာဏဒုတိယိကာ စ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တာသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒာ တာ ဘဂဝာ အညာသိ ကလ္လစိတ္တာ, မုဒုစိတ္တာ, ဝိနီဝရဏစိတ္တာ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တာ, ပသန္နစိတ္တာ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ ။ သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ, ဧဝမေဝ တာသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ တာ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂာဠ္ဟဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဧတာ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ ဥပာသိကာယော နော ဘဂဝာ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတာ သရဏံ ဂတာ’’တိ။ တာ စ လောကေ ပဌမံ ဥပာသိကာ အဟေသုံ တေဝာစိကာ။
29. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā yasena pacchāsamaṇena yena seṭṭhissa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho āyasmato yasassa mātā ca purāṇadutiyikā ca yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tāsaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā tā bhagavā aññāsi kallacittā, muducittā, vinīvaraṇacittā, udaggacittā, pasannacittā, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ . Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tāsaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Tā diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… etā mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsikāyo no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetā saraṇaṃ gatā’’ti. Tā ca loke paṭhamaṃ upāsikā ahesuṃ tevācikā.
အထ ခော အာယသ္မတော ယသသ္သ မာတာ စ ပိတာ စ ပုရာဏဒုတိယိကာ စ ဘဂဝန္တဉ္စ အာယသ္မန္တဉ္စ ယသံ ပဏီတေန ခာဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတ္ဝာ သမ္ပဝာရေတ္ဝာ, ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပာဏိံ, ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မတော ယသသ္သ မာတရဉ္စ ပိတရဉ္စ ပုရာဏဒုတိယိကဉ္စ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
Atha kho āyasmato yasassa mātā ca pitā ca purāṇadutiyikā ca bhagavantañca āyasmantañca yasaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā, bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ, ekamantaṃ nisīdiṃsu. Atha kho bhagavā āyasmato yasassa mātarañca pitarañca purāṇadutiyikañca dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
၃၀. အသ္သောသုံ ခော အာယသ္မတော ယသသ္သ စတ္တာရော ဂိဟိသဟာယကာ ဗာရာဏသိယံ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ – ဝိမလော, သုဗာဟု , ပုဏ္ဏဇိ, ဂဝမ္ပတိ – ယသော ကိရ ကုလပုတ္တော ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတောတိ။ သုတ္ဝာန နေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ဟိ နူန သော ဩရကော ဓမ္မဝိနယော, န သာ ဩရကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ယတ္ထ ယသော ကုလပုတ္တော ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ တေ 11 ယေနာယသ္မာ ယသော တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ယသံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ အထ ခော အာယသ္မာ ယသော တေ စတ္တာရော ဂိဟိသဟာယကေ အာဒာယ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ ယသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣမေ မေ, ဘန္တေ, စတ္တာရော ဂိဟိသဟာယကာ ဗာရာဏသိယံ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ – ဝိမလော, သုဗာဟု, ပုဏ္ဏဇိ, ဂဝမ္ပတိ။ ဣမေ 12 ဘဂဝာ ဩဝဒတု အနုသာသတူ’’တိ ။ တေသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ, ယဒာ တေ ဘဂဝာ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ, သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ, ဧဝမေဝ တေသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂာဠ္ဟဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘လဘေယ္ယာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘သ္ဝာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒာ အဟောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ တေသံ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တေန ခော ပန သမယေန ဧကာဒသ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
30. Assosuṃ kho āyasmato yasassa cattāro gihisahāyakā bārāṇasiyaṃ seṭṭhānuseṭṭhīnaṃ kulānaṃ puttā – vimalo, subāhu , puṇṇaji, gavampati – yaso kira kulaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitoti. Sutvāna nesaṃ etadahosi – ‘‘na hi nūna so orako dhammavinayo, na sā orakā pabbajjā, yattha yaso kulaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito’’ti. Te 13 yenāyasmā yaso tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ yasaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Atha kho āyasmā yaso te cattāro gihisahāyake ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ime me, bhante, cattāro gihisahāyakā bārāṇasiyaṃ seṭṭhānuseṭṭhīnaṃ kulānaṃ puttā – vimalo, subāhu, puṇṇaji, gavampati. Ime 14 bhagavā ovadatu anusāsatū’’ti . Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi, yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ, seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi. Atha kho bhagavā te bhikkhū dhammiyā kathāya ovadi anusāsi. Tesaṃ bhagavatā dhammiyā kathāya ovadiyamānānaṃ anusāsiyamānānaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu. Tena kho pana samayena ekādasa loke arahanto honti.
စတုဂိဟိသဟာယကပဗ္ဗဇ္ဇာ နိဋ္ဌိတာ။
Catugihisahāyakapabbajjā niṭṭhitā.
၃၁. အသ္သောသုံ ခော အာယသ္မတော ယသသ္သ ပညာသမတ္တာ ဂိဟိသဟာယကာ ဇာနပဒာ ပုဗ္ဗာနုပုဗ္ဗကာနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ – ယသော ကိရ ကုလပုတ္တော ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတောတိ။ သုတ္ဝာန နေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ဟိ နူန သော ဩရကော ဓမ္မဝိနယော, န သာ ဩရကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ယတ္ထ ယသော ကုလပုတ္တော ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ တေ ယေနာယသ္မာ ယသော တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ယသံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ အထ ခော အာယသ္မာ ယသော တေ ပညာသမတ္တေ ဂိဟိသဟာယကေ အာဒာယ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ ယသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣမေ မေ, ဘန္တေ, ပညာသမတ္တာ ဂိဟိသဟာယကာ ဇာနပဒာ ပုဗ္ဗာနုပုဗ္ဗကာနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ။ ဣမေ ဘဂဝာ ဩဝဒတု အနုသာသတူ’’တိ။ တေသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒာ တေ ဘဂဝာ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ, သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ, ဧဝမေဝ တေသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂာဠ္ဟဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘လဘေယ္ယာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘သ္ဝာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒာ အဟောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ တေသံ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တေန ခော ပန သမယေန ဧကသဋ္ဌိ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
31. Assosuṃ kho āyasmato yasassa paññāsamattā gihisahāyakā jānapadā pubbānupubbakānaṃ kulānaṃ puttā – yaso kira kulaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitoti. Sutvāna nesaṃ etadahosi – ‘‘na hi nūna so orako dhammavinayo, na sā orakā pabbajjā, yattha yaso kulaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito’’ti. Te yenāyasmā yaso tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ yasaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Atha kho āyasmā yaso te paññāsamatte gihisahāyake ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ime me, bhante, paññāsamattā gihisahāyakā jānapadā pubbānupubbakānaṃ kulānaṃ puttā. Ime bhagavā ovadatu anusāsatū’’ti. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ, seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi. Atha kho bhagavā te bhikkhū dhammiyā kathāya ovadi anusāsi. Tesaṃ bhagavatā dhammiyā kathāya ovadiyamānānaṃ anusāsiyamānānaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu. Tena kho pana samayena ekasaṭṭhi loke arahanto honti.
ပညာသဂိဟိသဟာယကပဗ္ဗဇ္ဇာ နိဋ္ဌိတာ။
Paññāsagihisahāyakapabbajjā niṭṭhitā.
နိဋ္ဌိတာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ။
Niṭṭhitā ca pabbajjākathā.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ • Pabbajjākathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ယသသ္သ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Yasassa pabbajjākathāvaṇṇanā
စတုဂိဟိသဟာယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Catugihisahāyapabbajjākathāvaṇṇanā
ပညာသဂိဟိသဟာယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Paññāsagihisahāyapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Pabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Pabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၇. ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ • 7. Pabbajjākathā