| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
පබ්‌බජ්‌ජූපසම්‌පදාකථාවණ්‌ණනා
Pabbajjūpasampadākathāvaṇṇanā
34. ‘‘අනුජානාමි භික්‌ඛවෙ’’තිආදිකාය පන පාළියා යො පබ්‌බජ්‌ජූපසම්‌පදාවිනිච්‌ඡයො වත්‌තබ්‌බො, තං විත්‌ථාරතො දස්‌සෙතුං ‘‘පබ්‌බජ්‌ජාපෙක්‌ඛං කුලපුත්‌තං පබ්‌බාජෙන්‌තෙනා’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ යෙ පුග්‌ගලා පටික්‌ඛිත්‌තාති සම්‌බන්‌ධො. සයං පබ්‌බාජෙතබ්‌බොති කෙසච්‌ඡෙදනාදීනි සයං කරොන්‌තෙන පබ්‌බාජෙතබ්‌බො. කෙසච්‌ඡෙදනං කාසායච්‌ඡාදනං සරණදානන්‌ති හි ඉමානි තීණි කරොන්‌තො ‘‘පබ්‌බාජෙතී’’ති වුච්‌චති. එතෙසු එකං ද්‌වෙ වාපි කරොන්‌තො තථා වොහරීයතියෙව, තස්‌මා එතං පබ්‌බාජෙහීති කෙසච්‌ඡෙදනං කාසායච්‌ඡාදනඤ්‌ච සන්‌ධාය වුත්‌තං. උපජ්‌ඣායං උද්‌දිස්‌ස පබ්‌බාජෙතීති එත්‌ථාපි එසෙව නයො. ඛණ්‌ඩසීමං නෙත්‌වාති භණ්‌ඩුකම්‌මාරොචනපරිහරණත්‌ථං වුත්‌තං. තෙන සභික්‌ඛුකෙ විහාරෙ අඤ්‌ඤම්‌පි ‘‘එතස්‌ස කෙසෙ ඡින්‌දා’’ති වත්‌තුං න වට්‌ටති. පබ්‌බාජෙත්‌වාති කෙසච්‌ඡෙදනං සන්‌ධාය වදති. භික්‌ඛුතො අඤ්‌ඤො පබ්‌බාජෙතුං න ලභතීති සරණදානං සන්‌ධාය වුත්‌තං. තෙනෙවාහ ‘‘සාමණෙරො පනා’’තිආදි. භබ්‌බරූපොති භබ්‌බසභාවො. තමෙවත්‌ථං පරියායන්‌තරෙන විභාවෙති ‘‘සහෙතුකො’’ති. ඤාතොති පාකටො. යසස්‌සීති පරිවාරසම්‌පත්‌තියා සමන්‌නාගතො.
34. ‘‘Anujānāmi bhikkhave’’tiādikāya pana pāḷiyā yo pabbajjūpasampadāvinicchayo vattabbo, taṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘pabbajjāpekkhaṃ kulaputtaṃ pabbājentenā’’tiādimāha. Tattha ye puggalā paṭikkhittāti sambandho. Sayaṃ pabbājetabboti kesacchedanādīni sayaṃ karontena pabbājetabbo. Kesacchedanaṃ kāsāyacchādanaṃ saraṇadānanti hi imāni tīṇi karonto ‘‘pabbājetī’’ti vuccati. Etesu ekaṃ dve vāpi karonto tathā voharīyatiyeva, tasmā etaṃ pabbājehīti kesacchedanaṃ kāsāyacchādanañca sandhāya vuttaṃ. Upajjhāyaṃuddissa pabbājetīti etthāpi eseva nayo. Khaṇḍasīmaṃ netvāti bhaṇḍukammārocanapariharaṇatthaṃ vuttaṃ. Tena sabhikkhuke vihāre aññampi ‘‘etassa kese chindā’’ti vattuṃ na vaṭṭati. Pabbājetvāti kesacchedanaṃ sandhāya vadati. Bhikkhuto añño pabbājetuṃ na labhatīti saraṇadānaṃ sandhāya vuttaṃ. Tenevāha ‘‘sāmaṇero panā’’tiādi. Bhabbarūpoti bhabbasabhāvo. Tamevatthaṃ pariyāyantarena vibhāveti ‘‘sahetuko’’ti. Ñātoti pākaṭo. Yasassīti parivārasampattiyā samannāgato.
වණ්‌ණසණ්‌ඨානගන්‌ධාසයොකාසවසෙන අසුචිජෙගුච්‌ඡපටිකූලභාවං පාකටං කරොන්‌තෙනාති සම්‌බන්‌ධො. තත්‌ථ කෙසා නාමෙතෙ වණ්‌ණතොපි පටිකූලා, සණ්‌ඨානතොපි ගන්‌ධතොපි ආසයතොපි ඔකාසතොපි පටිකූලා. මනුඤ්‌ඤෙපි (විසුද්‌ධි. 1.183; විභ. අට්‌ඨ. 356; සාරත්‌ථ. ටී. පාරාජිකකණ්‌ඩ 2.162) හි යාගුපත්‌තෙ වා භත්‌තපත්‌තෙ වා කෙසවණ්‌ණං කිඤ්‌චි දිස්‌වා ‘‘කෙසමිස්‌සකමිදං, හරථ න’’න්‌ති ජිගුච්‌ඡන්‌ති, එවං කෙසා වණ්‌ණතො පටිකූලා. රත්‌තිං භුඤ්‌ජන්‌තාපි කෙසසණ්‌ඨානං අක්‌කවාකං වා මකචිවාකං වා ඡුපිත්‌වා තථෙව ජිගුච්‌ඡන්‌ති, එවං සණ්‌ඨානතො පටිකූලා. තෙලමක්‌ඛනපුප්‌ඵධූමාදිසඞ්‌ඛාරවිරහිතානඤ්‌ච කෙසානං ගන්‌ධො පරමජෙගුච්‌ඡො හොති, තතො ජෙගුච්‌ඡතරො අග්‌ගිම්‌හි පක්‌ඛිත්‌තානං. කෙසා හි වණ්‌ණසණ්‌ඨානතො අප්‌පටිකූලාපි සියුං, ගන්‌ධෙන පන පටිකූලායෙව. යථා හි දහරස්‌ස කුමාරකස්‌ස වච්‌චං වණ්‌ණතො හලිද්‌දිවණ්‌ණං, සණ්‌ඨානතොපි හලිද්‌දිපිණ්‌ඩිසණ්‌ඨානං. සඞ්‌කාරට්‌ඨානෙ ඡඩ්‌ඩිතඤ්‌ච උද්‌ධුමාතකකාළසුනඛසරීරං වණ්‌ණතො තාලපක්‌කවණ්‌ණං, සණ්‌ඨානතො වට්‌ටෙත්‌වා විස්‌සට්‌ඨමුදිඞ්‌ගසණ්‌ඨානං, දාඨාපිස්‌ස සුමනමකුළසදිසා, තං උභයම්‌පි වණ්‌ණසණ්‌ඨානතො සියා අප්‌පටිකූලං, ගන්‌ධෙන පන පටිකූලමෙව, එවං කෙසාපි සියුං වණ්‌ණසණ්‌ඨානතො අප්‌පටිකූලා, ගන්‌ධෙන පන පටිකූලායෙවාති. යථා පන අසුචිට්‌ඨානෙ ගාමනිස්‌සන්‌දෙන ජාතානි සූපෙය්‍යපණ්‌ණානි නාගරිකමනුස්‌සානං ජෙගුච්‌ඡානි හොන්‌ති අපරිභොගානි, එවං කෙසාපි පුබ්‌බලොහිතමුත්‌තකරීසපිත්‌තසෙම්‌හාදිනිස්‌සන්‌දෙන ජාතත්‌තා පරමජෙගුච්‌ඡාති එවං ආසයතො පටිකූලා. ඉමෙ ච කෙසා නාම ගූථරාසිම්‌හි උට්‌ඨිතකණ්‌ණකං විය එකතිංසකොට්‌ඨාසරාසිම්‌හි ජාතා, තෙ සුසානසඞ්‌කාරට්‌ඨානාදීසු ජාතසාකං විය පරිඛාදීසු ජාතකමලකුවලයාදිපුප්‌ඵං විය ච අසුචිට්‌ඨානෙ ජාතත්‌තා පරමජෙගුච්‌ඡාති එවං ඔකාසතො පටිකූලාතිආදිනා නයෙන තචපඤ්‌චකස්‌ස වණ්‌ණාදිවසෙන පටිකූලභාවං පකාසෙන්‌තෙනාති අත්‌ථො.
Vaṇṇasaṇṭhānagandhāsayokāsavasena asucijegucchapaṭikūlabhāvaṃ pākaṭaṃ karontenāti sambandho. Tattha kesā nāmete vaṇṇatopi paṭikūlā, saṇṭhānatopi gandhatopi āsayatopi okāsatopi paṭikūlā. Manuññepi (visuddhi. 1.183; vibha. aṭṭha. 356; sārattha. ṭī. pārājikakaṇḍa 2.162) hi yāgupatte vā bhattapatte vā kesavaṇṇaṃ kiñci disvā ‘‘kesamissakamidaṃ, haratha na’’nti jigucchanti, evaṃ kesā vaṇṇato paṭikūlā. Rattiṃ bhuñjantāpi kesasaṇṭhānaṃ akkavākaṃ vā makacivākaṃ vā chupitvā tatheva jigucchanti, evaṃ saṇṭhānato paṭikūlā. Telamakkhanapupphadhūmādisaṅkhāravirahitānañca kesānaṃ gandho paramajeguccho hoti, tato jegucchataro aggimhi pakkhittānaṃ. Kesā hi vaṇṇasaṇṭhānato appaṭikūlāpi siyuṃ, gandhena pana paṭikūlāyeva. Yathā hi daharassa kumārakassa vaccaṃ vaṇṇato haliddivaṇṇaṃ, saṇṭhānatopi haliddipiṇḍisaṇṭhānaṃ. Saṅkāraṭṭhāne chaḍḍitañca uddhumātakakāḷasunakhasarīraṃ vaṇṇato tālapakkavaṇṇaṃ, saṇṭhānato vaṭṭetvā vissaṭṭhamudiṅgasaṇṭhānaṃ, dāṭhāpissa sumanamakuḷasadisā, taṃ ubhayampi vaṇṇasaṇṭhānato siyā appaṭikūlaṃ, gandhena pana paṭikūlameva, evaṃ kesāpi siyuṃ vaṇṇasaṇṭhānato appaṭikūlā, gandhena pana paṭikūlāyevāti. Yathā pana asuciṭṭhāne gāmanissandena jātāni sūpeyyapaṇṇāni nāgarikamanussānaṃ jegucchāni honti aparibhogāni, evaṃ kesāpi pubbalohitamuttakarīsapittasemhādinissandena jātattā paramajegucchāti evaṃ āsayato paṭikūlā. Ime ca kesā nāma gūtharāsimhi uṭṭhitakaṇṇakaṃ viya ekatiṃsakoṭṭhāsarāsimhi jātā, te susānasaṅkāraṭṭhānādīsu jātasākaṃ viya parikhādīsu jātakamalakuvalayādipupphaṃ viya ca asuciṭṭhāne jātattā paramajegucchāti evaṃ okāsato paṭikūlātiādinā nayena tacapañcakassa vaṇṇādivasena paṭikūlabhāvaṃ pakāsentenāti attho.
නිජ්‌ජීවනිස්‌සත්‌තභාවං වා පාකටං කරොන්‌තෙනාති ඉමෙ කෙසා නාම සීසකටාහපලිවෙඨනචම්‌මෙ ජාතා. තත්‌ථ යථා වම්‌මිකමත්‌ථකෙ ජාතෙසු කුන්‌ථතිණෙසු න වම්‌මිකමත්‌ථකො ජානාති ‘‘මයි කුන්‌ථතිණානි ජාතානී’’ති, නාපි කුන්‌ථතිණානි ජානන්‌ති ‘‘මයං වම්‌මිකමත්‌ථකෙ ජාතානී’’ති, එවමෙව න සීසකටාහපලිවෙඨනචම්‌මං ජානාති ‘‘මයි කෙසා ජාතා’’ති, නාපි කෙසා ජානන්‌ති ‘‘මයං සීසකටාහපලිවෙඨනචම්‌මෙ ජාතා’’ති. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං ආභොගපච්‌චවෙක්‌ඛණරහිතා එතෙ ධම්‌මා. ඉති කෙසා නාම ඉමස්‌මිං සරීරෙ පාටියෙක්‌කො කොට්‌ඨාසො අචෙතනො අබ්‍යාකතො සුඤ්‌ඤො නිස්‌සත්‌තො ථද්‌ධො පථවීධාතූතිආදිනා නයෙන නිජ්‌ජීවනිස්‌සත්‌තභාවං පකාසෙන්‌තෙන. පුබ්‌බෙති පුරිමබුද්‌ධානං සන්‌තිකෙ. මද්‌දිතසඞ්‌ඛාරොති නාමරූපවවත්‌ථානෙන චෙව පච්‌චයපරිග්‌ගහවසෙන ච ඤාණෙන පරිමද්‌දිතසඞ්‌ඛාරො. භාවිතභාවනොති කලාපසම්‌මසනාදිනා සබ්‌බසො කුසලභාවනාය පූරණෙන භාවිතභාවනො.
Nijjīvanissattabhāvaṃ vā pākaṭaṃ karontenāti ime kesā nāma sīsakaṭāhapaliveṭhanacamme jātā. Tattha yathā vammikamatthake jātesu kunthatiṇesu na vammikamatthako jānāti ‘‘mayi kunthatiṇāni jātānī’’ti, nāpi kunthatiṇāni jānanti ‘‘mayaṃ vammikamatthake jātānī’’ti, evameva na sīsakaṭāhapaliveṭhanacammaṃ jānāti ‘‘mayi kesā jātā’’ti, nāpi kesā jānanti ‘‘mayaṃ sīsakaṭāhapaliveṭhanacamme jātā’’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kesā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūtiādinā nayena nijjīvanissattabhāvaṃ pakāsentena. Pubbeti purimabuddhānaṃ santike. Madditasaṅkhāroti nāmarūpavavatthānena ceva paccayapariggahavasena ca ñāṇena parimadditasaṅkhāro. Bhāvitabhāvanoti kalāpasammasanādinā sabbaso kusalabhāvanāya pūraṇena bhāvitabhāvano.
අදින්‌නං න වට්‌ටතීති එත්‌ථ පබ්‌බජ්‌ජා න රුහතීති වදන්‌ති. අනුඤ්‌ඤාතඋපසම්‌පදාති ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මෙන අනුඤ්‌ඤාතඋපසම්‌පදා. ඨානකරණසම්‌පදන්‌ති එත්‌ථ උරාදීනි ඨානානි, සංවුතාදීනි කරණානීති වෙදිතබ්‌බානි. අනුනාසිකන්‌තං කත්‌වා දානකාලෙ අන්‌තරා විච්‌ඡෙදං අකත්‌වා දාතබ්‌බානීති දස්‌සෙතුං ‘‘එකසම්‌බන්‌ධානී’’ති වුත්‌තං. විච්‌ඡින්‌දිත්‌වාති ම-කාරන්‌තං කත්‌වා දානසමයෙ විච්‌ඡෙදං කත්‌වා. සබ්‌බමස්‌ස කප්‌පියාකප්‌පියං ආචික්‌ඛිතබ්‌බන්‌ති දසසික්‌ඛාපදවිනිමුත්‌තං පරාමාසාපරාමාසාදිභෙදං කප්‌පියාකප්‌පියං ආචික්‌ඛිතබ්‌බං. ආභිසමාචාරිකෙසු විනෙතබ්‌බොති ඉමිනා සෙඛියඋපජ්‌ඣායවත්‌තාදිආභිසමාචාරිකසීලමනෙන පූරෙතබ්‌බං, තත්‌ථ ච කත්‌තබ්‌බස්‌ස අකරණෙ අකත්‌තබ්‌බස්‌ස ච කරණෙ දණ්‌ඩකම්‌මාරහො හොතීති දීපෙති.
Adinnaṃna vaṭṭatīti ettha pabbajjā na ruhatīti vadanti. Anuññātaupasampadāti ñatticatutthakammena anuññātaupasampadā. Ṭhānakaraṇasampadanti ettha urādīni ṭhānāni, saṃvutādīni karaṇānīti veditabbāni. Anunāsikantaṃ katvā dānakāle antarā vicchedaṃ akatvā dātabbānīti dassetuṃ ‘‘ekasambandhānī’’ti vuttaṃ. Vicchinditvāti ma-kārantaṃ katvā dānasamaye vicchedaṃ katvā. Sabbamassa kappiyākappiyaṃ ācikkhitabbanti dasasikkhāpadavinimuttaṃ parāmāsāparāmāsādibhedaṃ kappiyākappiyaṃ ācikkhitabbaṃ. Ābhisamācārikesu vinetabboti iminā sekhiyaupajjhāyavattādiābhisamācārikasīlamanena pūretabbaṃ, tattha ca kattabbassa akaraṇe akattabbassa ca karaṇe daṇḍakammāraho hotīti dīpeti.
පබ්‌බජ්‌ජූපසම්‌පදාකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pabbajjūpasampadākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 9. පබ්‌බජ්‌ජූපසම්‌පදාකථා • 9. Pabbajjūpasampadākathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පබ්‌බජ්‌ජාකථා • Pabbajjākathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පබ්‌බජ්‌ජාකථාවණ්‌ණනා • Pabbajjākathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පබ්‌බජ්‌ජාකථාවණ්‌ණනා • Pabbajjākathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 7. පබ්‌බජ්‌ජාකථා • 7. Pabbajjākathā
