Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya

    ៥. បព្ពតូបមសុត្តំ

    5. Pabbatūpamasuttaṃ

    ១៣៦. សាវត្ថិនិទានំ ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ រាជានំ បសេនទិំ កោសលំ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘ហន្ទ, កុតោ នុ ត្វំ, មហារាជ, អាគច្ឆសិ ទិវា ទិវស្សា’’តិ? ‘‘យានិ តានិ, ភន្តេ, រញ្ញំ ខត្តិយានំ មុទ្ធាវសិត្តានំ ឥស្សរិយមទមត្តានំ កាមគេធបរិយុដ្ឋិតានំ ជនបទត្ថាវរិយប្បត្តានំ មហន្តំ បថវិមណ្ឌលំ អភិវិជិយ អជ្ឈាវសន្តានំ រាជករណីយានិ ភវន្តិ, តេសុ ខ្វាហំ, ឯតរហិ ឧស្សុក្កមាបន្នោ’’តិ។

    136. Sāvatthinidānaṃ . Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti? ‘‘Yāni tāni, bhante, raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ issariyamadamattānaṃ kāmagedhapariyuṭṭhitānaṃ janapadatthāvariyappattānaṃ mahantaṃ pathavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasantānaṃ rājakaraṇīyāni bhavanti, tesu khvāhaṃ, etarahi ussukkamāpanno’’ti.

    ‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, មហារាជ, ឥធ តេ បុរិសោ អាគច្ឆេយ្យ បុរត្ថិមាយ ទិសាយ សទ្ធាយិកោ បច្ចយិកោ។ សោ តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទេយ្យ – ‘យគ្ឃេ, មហារាជ, ជានេយ្យាសិ, អហំ អាគច្ឆាមិ បុរត្ថិមាយ ទិសាយ។ តត្ថទ្ទសំ មហន្តំ បព្ពតំ អព្ភសមំ សព្ពេ បាណេ និប្បោថេន្តោ អាគច្ឆតិ។ យំ តេ, មហារាជ, ករណីយំ, តំ ករោហី’តិ។ អថ ទុតិយោ បុរិសោ អាគច្ឆេយ្យ បច្ឆិមាយ ទិសាយ…បេ.… អថ តតិយោ បុរិសោ អាគច្ឆេយ្យ ឧត្តរាយ ទិសាយ…បេ.… អថ ចតុត្ថោ បុរិសោ អាគច្ឆេយ្យ ទក្ខិណាយ ទិសាយ សទ្ធាយិកោ បច្ចយិកោ។ សោ តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទេយ្យ – ‘យគ្ឃេ មហារាជ, ជានេយ្យាសិ, អហំ អាគច្ឆាមិ ទក្ខិណាយ ទិសាយ។ តត្ថទ្ទសំ មហន្តំ បព្ពតំ អព្ភសមំ សព្ពេ បាណេ និប្បោថេន្តោ អាគច្ឆតិ។ យំ តេ, មហារាជ, ករណីយំ តំ ករោហី’តិ។ ឯវរូបេ តេ, មហារាជ, មហតិ មហព្ភយេ សមុប្បន្នេ ទារុណេ មនុស្សក្ខយេ 1 ទុល្លភេ មនុស្សត្តេ កិមស្ស ករណីយ’’ន្តិ?

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha te puriso āgaccheyya puratthimāya disāya saddhāyiko paccayiko. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘yagghe, mahārāja, jāneyyāsi, ahaṃ āgacchāmi puratthimāya disāya. Tatthaddasaṃ mahantaṃ pabbataṃ abbhasamaṃ sabbe pāṇe nippothento āgacchati. Yaṃ te, mahārāja, karaṇīyaṃ, taṃ karohī’ti. Atha dutiyo puriso āgaccheyya pacchimāya disāya…pe… atha tatiyo puriso āgaccheyya uttarāya disāya…pe… atha catuttho puriso āgaccheyya dakkhiṇāya disāya saddhāyiko paccayiko. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘yagghe mahārāja, jāneyyāsi, ahaṃ āgacchāmi dakkhiṇāya disāya. Tatthaddasaṃ mahantaṃ pabbataṃ abbhasamaṃ sabbe pāṇe nippothento āgacchati. Yaṃ te, mahārāja, karaṇīyaṃ taṃ karohī’ti. Evarūpe te, mahārāja, mahati mahabbhaye samuppanne dāruṇe manussakkhaye 2 dullabhe manussatte kimassa karaṇīya’’nti?

    ‘‘ឯវរូបេ មេ, ភន្តេ, មហតិ មហព្ភយេ សមុប្បន្នេ ទារុណេ មនុស្សក្ខយេ ទុល្លភេ មនុស្សត្តេ កិមស្ស ករណីយំ អញ្ញត្រ ធម្មចរិយាយ អញ្ញត្រ សមចរិយាយ អញ្ញត្រ កុសលកិរិយាយ អញ្ញត្រ បុញ្ញកិរិយាយា’’តិ?

    ‘‘Evarūpe me, bhante, mahati mahabbhaye samuppanne dāruṇe manussakkhaye dullabhe manussatte kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya aññatra samacariyāya aññatra kusalakiriyāya aññatra puññakiriyāyā’’ti?

    ‘‘អារោចេមិ ខោ តេ, មហារាជ, បដិវេទេមិ ខោ តេ, មហារាជ, អធិវត្តតិ ខោ តំ, មហារាជ, ជរាមរណំ។ អធិវត្តមានេ ចេ តេ, មហារាជ, ជរាមរណេ កិមស្ស ករណីយ’’ន្តិ? ‘‘អធិវត្តមានេ ច មេ, ភន្តេ, ជរាមរណេ កិមស្ស ករណីយំ អញ្ញត្រ ធម្មចរិយាយ សមចរិយាយ កុសលកិរិយាយ បុញ្ញកិរិយាយ? យានិ តានិ, ភន្តេ, រញ្ញំ ខត្តិយានំ មុទ្ធាវសិត្តានំ ឥស្សរិយមទមត្តានំ កាមគេធបរិយុដ្ឋិតានំ ជនបទត្ថាវរិយប្បត្តានំ មហន្តំ បថវិមណ្ឌលំ អភិវិជិយ អជ្ឈាវសន្តានំ ហត្ថិយុទ្ធានិ ភវន្តិ; តេសម្បិ, ភន្តេ, ហត្ថិយុទ្ធានំ នត្ថិ គតិ នត្ថិ វិសយោ អធិវត្តមានេ ជរាមរណេ។ យានិបិ តានិ, ភន្តេ, រញ្ញំ ខត្តិយានំ មុទ្ធាវសិត្តានំ…បេ.… អជ្ឈាវសន្តានំ អស្សយុទ្ធានិ ភវន្តិ…បេ.… រថយុទ្ធានិ ភវន្តិ …បេ.… បត្តិយុទ្ធានិ ភវន្តិ; តេសម្បិ , ភន្តេ, បត្តិយុទ្ធានំ នត្ថិ គតិ នត្ថិ វិសយោ អធិវត្តមានេ ជរាមរណេ។ សន្តិ ខោ បន, ភន្តេ, ឥមស្មិំ រាជកុលេ មន្តិនោ មហាមត្តា, យេ បហោន្តិ 3 អាគតេ បច្ចត្ថិកេ មន្តេហិ ភេទយិតុំ។ តេសម្បិ, ភន្តេ, មន្តយុទ្ធានំ នត្ថិ គតិ នត្ថិ វិសយោ អធិវត្តមានេ ជរាមរណេ។ សំវិជ្ជតិ ខោ បន, ភន្តេ, ឥមស្មិំ រាជកុលេ បហូតំ ហិរញ្ញសុវណ្ណំ ភូមិគតញ្ចេវ វេហាសដ្ឋញ្ច, យេន មយំ បហោម អាគតេ បច្ចត្ថិកេ ធនេន ឧបលាបេតុំ។ តេសម្បិ, ភន្តេ, ធនយុទ្ធានំ នត្ថិ គតិ នត្ថិ វិសយោ អធិវត្តមានេ ជរាមរណេ។ អធិវត្តមានេ ច មេ, ភន្តេ, ជរាមរណេ កិមស្ស ករណីយំ អញ្ញត្រ ធម្មចរិយាយ សមចរិយាយ កុសលកិរិយាយ បុញ្ញកិរិយាយា’’តិ?

    ‘‘Ārocemi kho te, mahārāja, paṭivedemi kho te, mahārāja, adhivattati kho taṃ, mahārāja, jarāmaraṇaṃ. Adhivattamāne ce te, mahārāja, jarāmaraṇe kimassa karaṇīya’’nti? ‘‘Adhivattamāne ca me, bhante, jarāmaraṇe kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāya? Yāni tāni, bhante, raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ issariyamadamattānaṃ kāmagedhapariyuṭṭhitānaṃ janapadatthāvariyappattānaṃ mahantaṃ pathavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasantānaṃ hatthiyuddhāni bhavanti; tesampi, bhante, hatthiyuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Yānipi tāni, bhante, raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ…pe… ajjhāvasantānaṃ assayuddhāni bhavanti…pe… rathayuddhāni bhavanti …pe… pattiyuddhāni bhavanti; tesampi , bhante, pattiyuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Santi kho pana, bhante, imasmiṃ rājakule mantino mahāmattā, ye pahonti 4 āgate paccatthike mantehi bhedayituṃ. Tesampi, bhante, mantayuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Saṃvijjati kho pana, bhante, imasmiṃ rājakule pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ bhūmigatañceva vehāsaṭṭhañca, yena mayaṃ pahoma āgate paccatthike dhanena upalāpetuṃ. Tesampi, bhante, dhanayuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Adhivattamāne ca me, bhante, jarāmaraṇe kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā’’ti?

    ‘‘ឯវមេតំ, មហារាជ, ឯវមេតំ, មហារាជ! អធិវត្តមានេ ជរាមរណេ កិមស្ស ករណីយំ អញ្ញត្រ ធម្មចរិយាយ សមចរិយាយ កុសលកិរិយាយ បុញ្ញកិរិយាយា’’តិ? ឥទមវោច ភគវា…បេ.… សត្ថា –

    ‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Adhivattamāne jarāmaraṇe kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā’’ti? Idamavoca bhagavā…pe… satthā –

    ‘‘យថាបិ សេលា វិបុលា, នភំ អាហច្ច បព្ពតា;

    ‘‘Yathāpi selā vipulā, nabhaṃ āhacca pabbatā;

    សមន្តានុបរិយាយេយ្យុំ, និប្បោថេន្តោ ចតុទ្ទិសា។

    Samantānupariyāyeyyuṃ, nippothento catuddisā.

    ‘‘ឯវំ ជរា ច មច្ចុ ច, អធិវត្តន្តិ បាណិនេ 5;

    ‘‘Evaṃ jarā ca maccu ca, adhivattanti pāṇine 6;

    ខត្តិយេ ព្រាហ្មណេ វេស្សេ, សុទ្ទេ ចណ្ឌាលបុក្កុសេ;

    Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse;

    ន កិញ្ចិ 7 បរិវជ្ជេតិ, សព្ពមេវាភិមទ្ទតិ។

    Na kiñci 8 parivajjeti, sabbamevābhimaddati.

    ‘‘ន តត្ថ ហត្ថីនំ ភូមិ, ន រថានំ ន បត្តិយា;

    ‘‘Na tattha hatthīnaṃ bhūmi, na rathānaṃ na pattiyā;

    ន ចាបិ មន្តយុទ្ធេន, សក្កា ជេតុំ ធនេន វា។

    Na cāpi mantayuddhena, sakkā jetuṃ dhanena vā.

    ‘‘តស្មា ហិ បណ្ឌិតោ បោសោ, សម្បស្សំ អត្ថមត្តនោ;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    ពុទ្ធេ ធម្មេ ច សង្ឃេ ច, ធីរោ សទ្ធំ និវេសយេ។

    Buddhe dhamme ca saṅghe ca, dhīro saddhaṃ nivesaye.

    ‘‘យោ ធម្មំ ចរិ 9 កាយេន, វាចាយ ឧទ ចេតសា;

    ‘‘Yo dhammaṃ cari 10 kāyena, vācāya uda cetasā;

    ឥធេវ នំ បសំសន្តិ, បេច្ច សគ្គេ បមោទតី’’តិ។

    Idheva naṃ pasaṃsanti, pecca sagge pamodatī’’ti.

    តតិយោ វគ្គោ។

    Tatiyo vaggo.

    តស្សុទ្ទានំ –

    Tassuddānaṃ –

    បុគ្គលោ អយ្យិកា លោកោ, ឥស្សត្តំ 11 បព្ពតូបមា;

    Puggalo ayyikā loko, issattaṃ 12 pabbatūpamā;

    ទេសិតំ ពុទ្ធសេដ្ឋេន, ឥមំ កោសលបញ្ចកន្តិ។

    Desitaṃ buddhaseṭṭhena, imaṃ kosalapañcakanti.

    កោសលសំយុត្តំ សមត្តំ។

    Kosalasaṃyuttaṃ samattaṃ.




    Next: ៤. មារសំយុត្តំ • 4. Mārasaṃyuttaṃ




    Footnotes:
    1. មនុស្សកាយេ (ក.)
    2. manussakāye (ka.)
    3. យេសំ ហោន្តិ (ក.)
    4. yesaṃ honti (ka.)
    5. បាណិនោ (សី. ស្យា. កំ. បី.)
    6. pāṇino (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. ន កញ្ចិ (?)
    8. na kañci (?)
    9. ធម្មចារី (សី. ស្យា. កំ. បី.)
    10. dhammacārī (sī. syā. kaṃ. pī.)
    11. ឥស្សត្ថំ (សី. ស្យា. កំ.)
    12. issatthaṃ (sī. syā. kaṃ.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៥. បព្ពតូបមសុត្តវណ្ណនា • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៥. បព្ពតូបមសុត្តវណ្ណនា • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact