Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya

    5. පබ්‌බතූපමසුත්‌තං

    5. Pabbatūpamasuttaṃ

    136. සාවත්‌ථිනිදානං . එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො රාජානං පසෙනදිං කොසලං භගවා එතදවොච – ‘‘හන්‌ද, කුතො නු ත්‌වං, මහාරාජ, ආගච්‌ඡසි දිවා දිවස්‌සා’’ති? ‘‘යානි තානි, භන්‌තෙ, රඤ්‌ඤං ඛත්‌තියානං මුද්‌ධාවසිත්‌තානං ඉස්‌සරියමදමත්‌තානං කාමගෙධපරියුට්‌ඨිතානං ජනපදත්‌ථාවරියප්‌පත්‌තානං මහන්‌තං පථවිමණ්‌ඩලං අභිවිජිය අජ්‌ඣාවසන්‌තානං රාජකරණීයානි භවන්‌ති, තෙසු ඛ්‌වාහං, එතරහි උස්‌සුක්‌කමාපන්‌නො’’ති.

    136. Sāvatthinidānaṃ . Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti? ‘‘Yāni tāni, bhante, raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ issariyamadamattānaṃ kāmagedhapariyuṭṭhitānaṃ janapadatthāvariyappattānaṃ mahantaṃ pathavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasantānaṃ rājakaraṇīyāni bhavanti, tesu khvāhaṃ, etarahi ussukkamāpanno’’ti.

    ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මහාරාජ, ඉධ තෙ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය පුරත්‌ථිමාය දිසාය සද්‌ධායිකො පච්‌චයිකො. සො තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘යග්‌ඝෙ, මහාරාජ, ජානෙය්‍යාසි, අහං ආගච්‌ඡාමි පුරත්‌ථිමාය දිසාය. තත්‌ථද්‌දසං මහන්‌තං පබ්‌බතං අබ්‌භසමං සබ්‌බෙ පාණෙ නිප්‌පොථෙන්‌තො ආගච්‌ඡති. යං තෙ, මහාරාජ, කරණීයං, තං කරොහී’ති. අථ දුතියො පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය පච්‌ඡිමාය දිසාය…පෙ.… අථ තතියො පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය උත්‌තරාය දිසාය…පෙ.… අථ චතුත්‌ථො පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය දක්‌ඛිණාය දිසාය සද්‌ධායිකො පච්‌චයිකො. සො තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘යග්‌ඝෙ මහාරාජ, ජානෙය්‍යාසි, අහං ආගච්‌ඡාමි දක්‌ඛිණාය දිසාය. තත්‌ථද්‌දසං මහන්‌තං පබ්‌බතං අබ්‌භසමං සබ්‌බෙ පාණෙ නිප්‌පොථෙන්‌තො ආගච්‌ඡති. යං තෙ, මහාරාජ, කරණීයං තං කරොහී’ති. එවරූපෙ තෙ, මහාරාජ, මහති මහබ්‌භයෙ සමුප්‌පන්‌නෙ දාරුණෙ මනුස්‌සක්‌ඛයෙ 1 දුල්‌ලභෙ මනුස්‌සත්‌තෙ කිමස්‌ස කරණීය’’න්‌ති?

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha te puriso āgaccheyya puratthimāya disāya saddhāyiko paccayiko. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘yagghe, mahārāja, jāneyyāsi, ahaṃ āgacchāmi puratthimāya disāya. Tatthaddasaṃ mahantaṃ pabbataṃ abbhasamaṃ sabbe pāṇe nippothento āgacchati. Yaṃ te, mahārāja, karaṇīyaṃ, taṃ karohī’ti. Atha dutiyo puriso āgaccheyya pacchimāya disāya…pe… atha tatiyo puriso āgaccheyya uttarāya disāya…pe… atha catuttho puriso āgaccheyya dakkhiṇāya disāya saddhāyiko paccayiko. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘yagghe mahārāja, jāneyyāsi, ahaṃ āgacchāmi dakkhiṇāya disāya. Tatthaddasaṃ mahantaṃ pabbataṃ abbhasamaṃ sabbe pāṇe nippothento āgacchati. Yaṃ te, mahārāja, karaṇīyaṃ taṃ karohī’ti. Evarūpe te, mahārāja, mahati mahabbhaye samuppanne dāruṇe manussakkhaye 2 dullabhe manussatte kimassa karaṇīya’’nti?

    ‘‘එවරූපෙ මෙ, භන්‌තෙ, මහති මහබ්‌භයෙ සමුප්‌පන්‌නෙ දාරුණෙ මනුස්‌සක්‌ඛයෙ දුල්‌ලභෙ මනුස්‌සත්‌තෙ කිමස්‌ස කරණීයං අඤ්‌ඤත්‍ර ධම්‌මචරියාය අඤ්‌ඤත්‍ර සමචරියාය අඤ්‌ඤත්‍ර කුසලකිරියාය අඤ්‌ඤත්‍ර පුඤ්‌ඤකිරියායා’’ති?

    ‘‘Evarūpe me, bhante, mahati mahabbhaye samuppanne dāruṇe manussakkhaye dullabhe manussatte kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya aññatra samacariyāya aññatra kusalakiriyāya aññatra puññakiriyāyā’’ti?

    ‘‘ආරොචෙමි ඛො තෙ, මහාරාජ, පටිවෙදෙමි ඛො තෙ, මහාරාජ, අධිවත්‌තති ඛො තං, මහාරාජ, ජරාමරණං. අධිවත්‌තමානෙ චෙ තෙ, මහාරාජ, ජරාමරණෙ කිමස්‌ස කරණීය’’න්‌ති? ‘‘අධිවත්‌තමානෙ ච මෙ, භන්‌තෙ, ජරාමරණෙ කිමස්‌ස කරණීයං අඤ්‌ඤත්‍ර ධම්‌මචරියාය සමචරියාය කුසලකිරියාය පුඤ්‌ඤකිරියාය? යානි තානි, භන්‌තෙ, රඤ්‌ඤං ඛත්‌තියානං මුද්‌ධාවසිත්‌තානං ඉස්‌සරියමදමත්‌තානං කාමගෙධපරියුට්‌ඨිතානං ජනපදත්‌ථාවරියප්‌පත්‌තානං මහන්‌තං පථවිමණ්‌ඩලං අභිවිජිය අජ්‌ඣාවසන්‌තානං හත්‌ථියුද්‌ධානි භවන්‌ති; තෙසම්‌පි, භන්‌තෙ, හත්‌ථියුද්‌ධානං නත්‌ථි ගති නත්‌ථි විසයො අධිවත්‌තමානෙ ජරාමරණෙ. යානිපි තානි, භන්‌තෙ, රඤ්‌ඤං ඛත්‌තියානං මුද්‌ධාවසිත්‌තානං…පෙ.… අජ්‌ඣාවසන්‌තානං අස්‌සයුද්‌ධානි භවන්‌ති…පෙ.… රථයුද්‌ධානි භවන්‌ති …පෙ.… පත්‌තියුද්‌ධානි භවන්‌ති; තෙසම්‌පි , භන්‌තෙ, පත්‌තියුද්‌ධානං නත්‌ථි ගති නත්‌ථි විසයො අධිවත්‌තමානෙ ජරාමරණෙ. සන්‌ති ඛො පන, භන්‌තෙ, ඉමස්‌මිං රාජකුලෙ මන්‌තිනො මහාමත්‌තා, යෙ පහොන්‌ති 3 ආගතෙ පච්‌චත්‌ථිකෙ මන්‌තෙහි භෙදයිතුං. තෙසම්‌පි, භන්‌තෙ, මන්‌තයුද්‌ධානං නත්‌ථි ගති නත්‌ථි විසයො අධිවත්‌තමානෙ ජරාමරණෙ. සංවිජ්‌ජති ඛො පන, භන්‌තෙ, ඉමස්‌මිං රාජකුලෙ පහූතං හිරඤ්‌ඤසුවණ්‌ණං භූමිගතඤ්‌චෙව වෙහාසට්‌ඨඤ්‌ච, යෙන මයං පහොම ආගතෙ පච්‌චත්‌ථිකෙ ධනෙන උපලාපෙතුං. තෙසම්‌පි, භන්‌තෙ, ධනයුද්‌ධානං නත්‌ථි ගති නත්‌ථි විසයො අධිවත්‌තමානෙ ජරාමරණෙ. අධිවත්‌තමානෙ ච මෙ, භන්‌තෙ, ජරාමරණෙ කිමස්‌ස කරණීයං අඤ්‌ඤත්‍ර ධම්‌මචරියාය සමචරියාය කුසලකිරියාය පුඤ්‌ඤකිරියායා’’ති?

    ‘‘Ārocemi kho te, mahārāja, paṭivedemi kho te, mahārāja, adhivattati kho taṃ, mahārāja, jarāmaraṇaṃ. Adhivattamāne ce te, mahārāja, jarāmaraṇe kimassa karaṇīya’’nti? ‘‘Adhivattamāne ca me, bhante, jarāmaraṇe kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāya? Yāni tāni, bhante, raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ issariyamadamattānaṃ kāmagedhapariyuṭṭhitānaṃ janapadatthāvariyappattānaṃ mahantaṃ pathavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasantānaṃ hatthiyuddhāni bhavanti; tesampi, bhante, hatthiyuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Yānipi tāni, bhante, raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ…pe… ajjhāvasantānaṃ assayuddhāni bhavanti…pe… rathayuddhāni bhavanti …pe… pattiyuddhāni bhavanti; tesampi , bhante, pattiyuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Santi kho pana, bhante, imasmiṃ rājakule mantino mahāmattā, ye pahonti 4 āgate paccatthike mantehi bhedayituṃ. Tesampi, bhante, mantayuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Saṃvijjati kho pana, bhante, imasmiṃ rājakule pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ bhūmigatañceva vehāsaṭṭhañca, yena mayaṃ pahoma āgate paccatthike dhanena upalāpetuṃ. Tesampi, bhante, dhanayuddhānaṃ natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe. Adhivattamāne ca me, bhante, jarāmaraṇe kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā’’ti?

    ‘‘එවමෙතං, මහාරාජ, එවමෙතං, මහාරාජ! අධිවත්‌තමානෙ ජරාමරණෙ කිමස්‌ස කරණීයං අඤ්‌ඤත්‍ර ධම්‌මචරියාය සමචරියාය කුසලකිරියාය පුඤ්‌ඤකිරියායා’’ති? ඉදමවොච භගවා…පෙ.… සත්‌ථා –

    ‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Adhivattamāne jarāmaraṇe kimassa karaṇīyaṃ aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā’’ti? Idamavoca bhagavā…pe… satthā –

    ‘‘යථාපි සෙලා විපුලා, නභං ආහච්‌ච පබ්‌බතා;

    ‘‘Yathāpi selā vipulā, nabhaṃ āhacca pabbatā;

    සමන්‌තානුපරියායෙය්‍යුං, නිප්‌පොථෙන්‌තො චතුද්‌දිසා.

    Samantānupariyāyeyyuṃ, nippothento catuddisā.

    ‘‘එවං ජරා ච මච්‌චු ච, අධිවත්‌තන්‌ති පාණිනෙ 5;

    ‘‘Evaṃ jarā ca maccu ca, adhivattanti pāṇine 6;

    ඛත්‌තියෙ බ්‍රාහ්‌මණෙ වෙස්‌සෙ, සුද්‌දෙ චණ්‌ඩාලපුක්‌කුසෙ;

    Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse;

    න කිඤ්‌චි 7 පරිවජ්‌ජෙති, සබ්‌බමෙවාභිමද්‌දති.

    Na kiñci 8 parivajjeti, sabbamevābhimaddati.

    ‘‘න තත්‌ථ හත්‌ථීනං භූමි, න රථානං න පත්‌තියා;

    ‘‘Na tattha hatthīnaṃ bhūmi, na rathānaṃ na pattiyā;

    න චාපි මන්‌තයුද්‌ධෙන, සක්‌කා ජෙතුං ධනෙන වා.

    Na cāpi mantayuddhena, sakkā jetuṃ dhanena vā.

    ‘‘තස්‌මා හි පණ්‌ඩිතො පොසො, සම්‌පස්‌සං අත්‌ථමත්‌තනො;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    බුද්‌ධෙ ධම්‌මෙ ච සඞ්‌ඝෙ ච, ධීරො සද්‌ධං නිවෙසයෙ.

    Buddhe dhamme ca saṅghe ca, dhīro saddhaṃ nivesaye.

    ‘‘යො ධම්‌මං චරි 9 කායෙන, වාචාය උද චෙතසා;

    ‘‘Yo dhammaṃ cari 10 kāyena, vācāya uda cetasā;

    ඉධෙව නං පසංසන්‌ති, පෙච්‌ච සග්‌ගෙ පමොදතී’’ති.

    Idheva naṃ pasaṃsanti, pecca sagge pamodatī’’ti.

    තතියො වග්‌ගො.

    Tatiyo vaggo.

    තස්‌සුද්‌දානං –

    Tassuddānaṃ –

    පුග්‌ගලො අය්‍යිකා ලොකො, ඉස්‌සත්‌තං 11 පබ්‌බතූපමා;

    Puggalo ayyikā loko, issattaṃ 12 pabbatūpamā;

    දෙසිතං බුද්‌ධසෙට්‌ඨෙන, ඉමං කොසලපඤ්‌චකන්‌ති.

    Desitaṃ buddhaseṭṭhena, imaṃ kosalapañcakanti.

    කොසලසංයුත්‌තං සමත්‌තං.

    Kosalasaṃyuttaṃ samattaṃ.







    Footnotes:
    1. මනුස්‌සකායෙ (ක.)
    2. manussakāye (ka.)
    3. යෙසං හොන්‌ති (ක.)
    4. yesaṃ honti (ka.)
    5. පාණිනො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    6. pāṇino (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. න කඤ්‌චි (?)
    8. na kañci (?)
    9. ධම්‌මචාරී (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    10. dhammacārī (sī. syā. kaṃ. pī.)
    11. ඉස්‌සත්‌ථං (සී. ස්‍යා. කං.)
    12. issatthaṃ (sī. syā. kaṃ.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. පබ්‌බතූපමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 5. පබ්‌බතූපමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact