| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
5. පබ්‌බතූපමසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā
136. ඛත්‌තියාති අභිසෙකප්‌පත්‌තා. ඉස්‌සරියමදො කාමගෙධො. පථවිමණ්‌ඩලස්‌ස මහන්‌තතා තංනිවාසිනං අනුයන්‌තතාති සබ්‌බමිදං යථිච්‌ඡිතස්‌ස රාජකිච්‌චස්‌ස සුඛෙන සමිජ්‌ඣනස්‌ස කාරණකිත්‌තනං. යාදිසෙ රාජකිච්‌චෙ උස්‌සුක්‌කං ආපන්‌නො, තං විත්‌ථාරතො දස්‌සෙතුං ‘‘එස කිරා’’තිආදි වුත්‌තං. අන්‌තරගමනානීති තිණ්‌ණං නිරන්‌තරගමනානං අන්‌තරන්‌තරා ගමනානි. චොරා චින්‌තයිංසූති එකො අන්‌තරභොගිකො රාජාපරාධිකො පඤ්‌චසතමනුස්‌සපරිවාරො චොරියං කරොන්‌තො විචරති, තෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං.
136.Khattiyāti abhisekappattā. Issariyamado kāmagedho. Pathavimaṇḍalassa mahantatā taṃnivāsinaṃ anuyantatāti sabbamidaṃ yathicchitassa rājakiccassa sukhena samijjhanassa kāraṇakittanaṃ. Yādise rājakicce ussukkaṃ āpanno, taṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘esa kirā’’tiādi vuttaṃ. Antaragamanānīti tiṇṇaṃ nirantaragamanānaṃ antarantarā gamanāni. Corā cintayiṃsūti eko antarabhogiko rājāparādhiko pañcasatamanussaparivāro coriyaṃ karonto vicarati, te sandhāya vuttaṃ.
‘‘අයුත්‌තං තෙ කත’’න්‌ති සචාහං වක්‌ඛාමීති යොජනා. ධුරවිහාරෙති රථස්‌ස ධුරං විය නගරස්‌ස ධුරභූතෙ විහාරෙ. සන්‌ථම්‌භිතුන්‌ති විස්‌සාසභාවෙන උපට්‌ඨාතුං. සද්‌ධායිකොති සද්‌ධාය අයිතබ්‌බො, සද්‌ධෙය්‍යොති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘සද්‌ධාතබ්‌බො’’ති. පච්‌චයිකොති පත්‌තියායිතබ්‌බො. අබ්‌භසමං පුථුලභාවෙන. නිප්‌පොථෙන්‌තොති නිම්‌මද්‌දෙන්‌තො. සණ්‌හකරණීයං අතිසණ්‌හං පිසන්‌තො නිසදපොතො විය පිසන්‌තො.
‘‘Ayuttaṃ te kata’’nti sacāhaṃ vakkhāmīti yojanā. Dhuravihāreti rathassa dhuraṃ viya nagarassa dhurabhūte vihāre. Santhambhitunti vissāsabhāvena upaṭṭhātuṃ. Saddhāyikoti saddhāya ayitabbo, saddheyyoti attho. Tenāha ‘‘saddhātabbo’’ti. Paccayikoti pattiyāyitabbo. Abbhasamaṃ puthulabhāvena. Nippothentoti nimmaddento. Saṇhakaraṇīyaṃ atisaṇhaṃ pisanto nisadapoto viya pisanto.
ධම්‌මචරියාතිආදිත්‌තම්‌පි සීසං චෙලඤ්‌ච අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛිත්‌වා සම්‌මාපටිපත්‌ති එව කාතබ්‌බා තස්‌සා එව පරලොකෙ පතිට්‌ඨාභාවතො. ආචික්‌ඛාමීති කථෙමි, කථෙන්‌තො ච යථා තමත්‌ථං සම්‌මදෙව රාජා ජානාති, එවං ජානාපෙමීති . නිප්‌ඵත්‌ති යුද්‌ධෙන කාතබ්‌බඅත්‌ථසිද්‌ධි. විසිනොති බන්‌ධති යථාධිප්‌පෙතං චිත්‌තං එතෙනාති විසයො, සමත්‌ථභාවො. මන්‌තසම්‌පන්‌නාති සම්‌පන්‌නරාජමන්‌තා. මහාඅමච්‌චාති මහොසධාදිසදිසා නීතිසත්‌ථඡෙකා අමච්‌චපුරිසා. උපලාපෙතුන්‌ති පරෙසං අන්‌තරෙ විරොධත්‌ථං සඞ්‌ගණ්‌හිතුං.
Dhammacariyātiādittampi sīsaṃ celañca ajjhupekkhitvā sammāpaṭipatti eva kātabbā tassā eva paraloke patiṭṭhābhāvato. Ācikkhāmīti kathemi, kathento ca yathā tamatthaṃ sammadeva rājā jānāti, evaṃ jānāpemīti . Nipphatti yuddhena kātabbaatthasiddhi. Visinoti bandhati yathādhippetaṃ cittaṃ etenāti visayo, samatthabhāvo. Mantasampannāti sampannarājamantā. Mahāamaccāti mahosadhādisadisā nītisatthachekā amaccapurisā. Upalāpetunti paresaṃ antare virodhatthaṃ saṅgaṇhituṃ.
ද්‌වෙයෙව පබ්‌බතාති පබ්‌බතසදිසා ද්‌වෙයෙව ගහිතා. රාජොවාදෙති රාජොවාදසුත්‌තෙ. ආගතාව තත්‌තන්‌තියා අනුරූපත්‌ථං. විලුම්‌පමානාති ඉති-සද්‌දො ආදිඅත්‌ථො. විපත්‌තීති භොගපරිහානාදිවිනාසො. හත්‌ථියුද්‌ධාදීහි ජරාමරණං ජිනිතුං න සක්‌කා සත්‌තස්‌ස අවිසයභාවතො. යෙන පන ජිනිතුං සක්‌කා, තං දස්‌සෙන්‌තො භගවා ‘‘බුද්‌ධෙ…පෙ.… නිවෙසයෙ’’ති ආහ. රතනත්‌තයෙ හි සද්‌ධා නිවිට්‌ඨා මූලජාතා පතිට්‌ඨිතා එකන්‌තතො ජරාමරණවිජයාය හොති. තෙනාහ ‘‘තස්‌මා සද්‌ධ’’න්‌ති.
Dveyeva pabbatāti pabbatasadisā dveyeva gahitā. Rājovādeti rājovādasutte. Āgatāva tattantiyā anurūpatthaṃ. Vilumpamānāti iti-saddo ādiattho. Vipattīti bhogaparihānādivināso. Hatthiyuddhādīhi jarāmaraṇaṃ jinituṃ na sakkā sattassa avisayabhāvato. Yena pana jinituṃ sakkā, taṃ dassento bhagavā ‘‘buddhe…pe… nivesaye’’ti āha. Ratanattaye hi saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā ekantato jarāmaraṇavijayāya hoti. Tenāha ‘‘tasmā saddha’’nti.
පබ්‌බතූපමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pabbatūpamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
තතියවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tatiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
සාරත්‌ථප්‌පකාසිනියා සංයුත්‌තනිකාය-අට්‌ඨකථාය
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
කොසලසංයුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා සමත්‌තා.
Kosalasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 5. පබ්‌බතූපමසුත්‌තං • 5. Pabbatūpamasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. පබ්‌බතූපමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā
