Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
༥. པབྦཏཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ
5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā
༡༣༦. ཁཏྟིཡཱཏི ཨབྷིསེཀཔྤཏྟཱ། ཨིསྶརིཡམདོ ཀཱམགེདྷོ། པཐཝིམཎྜལསྶ མཧནྟཏཱ ཏཾནིཝཱསིནཾ ཨནུཡནྟཏཱཏི སབྦམིདཾ ཡཐིཙྪིཏསྶ རཱཛཀིཙྩསྶ སུཁེན སམིཛ྄ཛྷནསྶ ཀཱརཎཀིཏྟནཾ། ཡཱདིསེ རཱཛཀིཙྩེ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨེས ཀིརཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཨནྟརགམནཱནཱིཏི ཏིཎྞཾ ནིརནྟརགམནཱནཾ ཨནྟརནྟརཱ གམནཱནི། ཙོརཱ ཙིནྟཡིཾསཱུཏི ཨེཀོ ཨནྟརབྷོགིཀོ རཱཛཱཔརཱདྷིཀོ པཉྩསཏམནུསྶཔརིཝཱརོ ཙོརིཡཾ ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, ཏེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ།
136.Khattiyāti abhisekappattā. Issariyamado kāmagedho. Pathavimaṇḍalassa mahantatā taṃnivāsinaṃ anuyantatāti sabbamidaṃ yathicchitassa rājakiccassa sukhena samijjhanassa kāraṇakittanaṃ. Yādise rājakicce ussukkaṃ āpanno, taṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘esa kirā’’tiādi vuttaṃ. Antaragamanānīti tiṇṇaṃ nirantaragamanānaṃ antarantarā gamanāni. Corā cintayiṃsūti eko antarabhogiko rājāparādhiko pañcasatamanussaparivāro coriyaṃ karonto vicarati, te sandhāya vuttaṃ.
‘‘ཨཡུཏྟཾ ཏེ ཀཏ’’ནྟི སཙཱཧཾ ཝཀྑཱམཱིཏི ཡོཛནཱ། དྷུརཝིཧཱརེཏི རཐསྶ དྷུརཾ ཝིཡ ནགརསྶ དྷུརབྷཱུཏེ ཝིཧཱརེ། སནྠམྦྷིཏུནྟི ཝིསྶཱསབྷཱཝེན ཨུཔཊྛཱཏུཾ། སདྡྷཱཡིཀོཏི སདྡྷཱཡ ཨཡིཏབྦོ, སདྡྷེཡྻོཏི ཨཏྠོ། ཏེནཱཧ ‘‘སདྡྷཱཏབྦོ’’ཏི། པཙྩཡིཀོཏི པཏྟིཡཱཡིཏབྦོ། ཨབྦྷསམཾ པུཐུལབྷཱཝེན། ནིཔྤོཐེནྟོཏི ནིམྨདྡེནྟོ། སཎྷཀརཎཱིཡཾ ཨཏིསཎྷཾ པིསནྟོ ནིསདཔོཏོ ཝིཡ པིསནྟོ།
‘‘Ayuttaṃ te kata’’nti sacāhaṃ vakkhāmīti yojanā. Dhuravihāreti rathassa dhuraṃ viya nagarassa dhurabhūte vihāre. Santhambhitunti vissāsabhāvena upaṭṭhātuṃ. Saddhāyikoti saddhāya ayitabbo, saddheyyoti attho. Tenāha ‘‘saddhātabbo’’ti. Paccayikoti pattiyāyitabbo. Abbhasamaṃ puthulabhāvena. Nippothentoti nimmaddento. Saṇhakaraṇīyaṃ atisaṇhaṃ pisanto nisadapoto viya pisanto.
དྷམྨཙརིཡཱཏིཨཱདིཏྟམྤི སཱིསཾ ཙེལཉྩ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏྭཱ སམྨཱཔཊིཔཏྟི ཨེཝ ཀཱཏབྦཱ ཏསྶཱ ཨེཝ པརལོཀེ པཏིཊྛཱབྷཱཝཏོ། ཨཱཙིཀྑཱམཱིཏི ཀཐེམི, ཀཐེནྟོ ཙ ཡཐཱ ཏམཏྠཾ སམྨདེཝ རཱཛཱ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཛཱནཱཔེམཱིཏི ། ནིཔྥཏྟི ཡུདྡྷེན ཀཱཏབྦཨཏྠསིདྡྷི། ཝིསིནོཏི བནྡྷཏི ཡཐཱདྷིཔྤེཏཾ ཙིཏྟཾ ཨེཏེནཱཏི ཝིསཡོ, སམཏྠབྷཱཝོ། མནྟསམྤནྣཱཏི སམྤནྣརཱཛམནྟཱ། མཧཱཨམཙྩཱཏི མཧོསདྷཱདིསདིསཱ ནཱིཏིསཏྠཚེཀཱ ཨམཙྩཔུརིསཱ། ཨུཔལཱཔེཏུནྟི པརེསཾ ཨནྟརེ ཝིརོདྷཏྠཾ སངྒཎྷིཏུཾ།
Dhammacariyātiādittampi sīsaṃ celañca ajjhupekkhitvā sammāpaṭipatti eva kātabbā tassā eva paraloke patiṭṭhābhāvato. Ācikkhāmīti kathemi, kathento ca yathā tamatthaṃ sammadeva rājā jānāti, evaṃ jānāpemīti . Nipphatti yuddhena kātabbaatthasiddhi. Visinoti bandhati yathādhippetaṃ cittaṃ etenāti visayo, samatthabhāvo. Mantasampannāti sampannarājamantā. Mahāamaccāti mahosadhādisadisā nītisatthachekā amaccapurisā. Upalāpetunti paresaṃ antare virodhatthaṃ saṅgaṇhituṃ.
དྭེཡེཝ པབྦཏཱཏི པབྦཏསདིསཱ དྭེཡེཝ གཧིཏཱ། རཱཛོཝཱདེཏི རཱཛོཝཱདསུཏྟེ། ཨཱགཏཱཝ ཏཏྟནྟིཡཱ ཨནུརཱུཔཏྠཾ། ཝིལུམྤམཱནཱཏི ཨིཏི-སདྡོ ཨཱདིཨཏྠོ། ཝིཔཏྟཱིཏི བྷོགཔརིཧཱནཱདིཝིནཱསོ། ཧཏྠིཡུདྡྷཱདཱིཧི ཛརཱམརཎཾ ཛིནིཏུཾ ན སཀྐཱ སཏྟསྶ ཨཝིསཡབྷཱཝཏོ། ཡེན པན ཛིནིཏུཾ སཀྐཱ, ཏཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘བུདྡྷེ…པེ॰… ནིཝེསཡེ’’ཏི ཨཱཧ། རཏནཏྟཡེ ཧི སདྡྷཱ ནིཝིཊྛཱ མཱུལཛཱཏཱ པཏིཊྛིཏཱ ཨེཀནྟཏོ ཛརཱམརཎཝིཛཡཱཡ ཧོཏི། ཏེནཱཧ ‘‘ཏསྨཱ སདྡྷ’’ནྟི།
Dveyeva pabbatāti pabbatasadisā dveyeva gahitā. Rājovādeti rājovādasutte. Āgatāva tattantiyā anurūpatthaṃ. Vilumpamānāti iti-saddo ādiattho. Vipattīti bhogaparihānādivināso. Hatthiyuddhādīhi jarāmaraṇaṃ jinituṃ na sakkā sattassa avisayabhāvato. Yena pana jinituṃ sakkā, taṃ dassento bhagavā ‘‘buddhe…pe… nivesaye’’ti āha. Ratanattaye hi saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā ekantato jarāmaraṇavijayāya hoti. Tenāha ‘‘tasmā saddha’’nti.
པབྦཏཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Pabbatūpamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Tatiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
སཱརཏྠཔྤཀཱསིནིཡཱ སཾཡུཏྟནིཀཱཡ-ཨཊྛཀཐཱཡ
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ཀོསལསཾཡུཏྟཝཎྞནཱཡ ལཱིནཏྠཔྤཀཱསནཱ སམཏྟཱ།
Kosalasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ • Saṃyuttanikāya / ༥. པབྦཏཱུཔམསུཏྟཾ • 5. Pabbatūpamasuttaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ༥. པབྦཏཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā