| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੫. ਪਬ੍ਬਤੂਪਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā
੧੩੬. ਪਞ੍ਚਮੇ ਮੁਦ੍ਧਾવਸਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੇਨ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅવਸਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਤਾਭਿਸੇਕਾਨਂ। ਕਾਮਗੇਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਗੇਧੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਅਭਿਭੂਤਾਨਂ। ਜਨਪਦਤ੍ਥਾવਰਿਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਜਨਪਦੇ ਥਿਰਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ। ਰਾਜਕਰਣੀਯਾਨੀਤਿ ਰਾਜਕਮ੍ਮਾਨਿ ਰਾਜੂਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ। ਤੇਸੁ ਖ੍વਾਹਨ੍ਤਿ ਤੇਸੁ ਅਹਂ। ਉਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਆਪਨ੍ਨੋ। ਏਸ ਕਿਰ ਰਾਜਾ ਦਿવਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭਗવਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਗਮਨਾਨਿ ਬਹੂਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਤੋ ਬਲਕਾਯੋ ਮਹਾਪਿ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪੋਪਿ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਅવੇਲਾਯ ਅਪ੍ਪੇਨ ਬਲੇਨ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਤੇ ਅਨ੍ਧવਨੇ ਨਿਲੀਯਿਂਸੁ। ਰਾਜਾਨੋ ਚ ਨਾਮ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਤੇਸਂਯੇવ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਤੋ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਰਾਜਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਬਲਕਾਯਂ ਆਦਾਯ ਅਨ੍ਧવਨਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਧવਨਤੋ ਯਾવ ਨਗਰਦ੍વਾਰਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਆਸਨ੍ਨਾਨਿ ਸੂਲਾਨਿ ਰੋਪਾਪੇਤ੍વਾ ਸੂਲੇਸੁ ਉਤ੍ਤਾਸੇਸਿ। ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏવਮਾਹ।
136. Pañcame muddhāvasittānanti khattiyābhisekena muddhani avasittānaṃ katābhisekānaṃ. Kāmagedhapariyuṭṭhitānanti kāmesu gedhena pariyuṭṭhitānaṃ abhibhūtānaṃ. Janapadatthāvariyappattānanti janapade thirabhāvappattānaṃ. Rājakaraṇīyānīti rājakammāni rājūhi kattabbakiccāni. Tesu khvāhanti tesu ahaṃ. Usukkamāpannoti byāpāraṃ āpanno. Esa kira rājā divasassa tikkhattuṃ bhagavato upaṭṭhānaṃ gacchati, antarāgamanāni bahūnipi honti. Tassa nibaddhaṃ gacchato balakāyo mahāpi hoti appopi. Athekadivasaṃ pañcasatā corā cintayiṃsu – ‘‘ayaṃ rājā avelāya appena balena samaṇassa gotamassa upaṭṭhānaṃ gacchati, antarāmagge naṃ gahetvā rajjaṃ gaṇhissāmā’’ti. Te andhavane nilīyiṃsu. Rājāno ca nāma mahāpuññā honti. Atha tesaṃyeva abbhantarato eko puriso nikkhamitvā rañño ārocesi. Rājā mahantaṃ balakāyaṃ ādāya andhavanaṃ parivāretvā te sabbe gahetvā andhavanato yāva nagaradvārā maggassa ubhosu passesu yathā aññamaññaṃ cakkhunā cakkhuṃ upanibandhitvā olokenti, evaṃ āsannāni sūlāni ropāpetvā sūlesu uttāsesi. Idaṃ sandhāya evamāha.
ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਾਹਂ વਕ੍ਖਾਮਿ, ‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਦਿਸੇ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਧੁਰવਿਹਾਰੇ વਸਨ੍ਤੇ ਤਯਾ ਏવਰੂਪਂ ਦਾਰੁਣਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ, ਅਥਾਯਂ ਰਾਜਾ ਮਙ੍ਕੁ ਹੁਤ੍વਾ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਮੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਰਭਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸੀਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਯਿਕੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਤਬ੍ਬੋ, ਯਸ੍ਸ ਤ੍વਂ વਚਨਂ ਸਦ੍ਦਹਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਚ੍ਚਯਿਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ, ਯਸ੍ਸ વਚਨਂ ਪਤ੍ਤਿਯਾਯਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਬ੍ਭਸਮਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸਸਮਂ। ਨਿਪ੍ਪੋਥੇਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਥવਿਤਲਤੋ ਯਾવ ਅਕਨਿਟ੍ਠਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸਣ੍ਹਕਰਣੀਯਂ ਤਿਣਚੁਣ੍ਣਂ વਿਯ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਿਸਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ।
Atha satthā cintesi – ‘‘sacāhaṃ vakkhāmi, ‘mahārāja, mādise nāma sammāsambuddhe dhuravihāre vasante tayā evarūpaṃ dāruṇaṃ kammaṃ kataṃ, ayuttaṃ te kata’nti, athāyaṃ rājā maṅku hutvā santhambhituṃ na sakkuṇeyya, pariyāyena dhammaṃ kathentasseva me sallakkhessatī’’ti dhammadesanaṃ ārabhanto taṃ kiṃ maññasītiādimāha. Tattha saddhāyikoti saddhātabbo, yassa tvaṃ vacanaṃ saddahasīti attho. Paccayikoti tasseva vevacanaṃ, yassa vacanaṃ pattiyāyasīti attho. Abbhasamanti ākāsasamaṃ. Nippothento āgacchatīti pathavitalato yāva akaniṭṭhabrahmalokā sabbe satte saṇhakaraṇīyaṃ tiṇacuṇṇaṃ viya karonto pisanto āgacchati.
ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਸਙ੍ਖਾਤਾ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ – ਸਮਚਰਿਯਾਦੀਨਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਾਨਿ। ਆਰੋਚੇਮੀਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ। ਪਟਿવੇਦਯਾਮੀਤਿ ਜਾਨਾਪੇਮਿ। ਅਧਿવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ। ਹਤ੍ਥਿਯੁਦ੍ਧਾਨੀਤਿ ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿਸਦਿਸੇ ਹੇਮਕਪ੍ਪਨੇ ਨਾਗੇ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਯੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਯੁਦ੍ਧਾਨਿ। ਗਤੀਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ। વਿਸਯੋਤਿ ਓਕਾਸੋ, ਸਮਤ੍ਥਭਾવੋ વਾ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਤੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ । ਮਨ੍ਤਿਨੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤਾਤਿ ਮਨ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਹੋਸਧવਿਧੁਰਪਣ੍ਡਿਤਾਦਿਸਦਿਸਾ ਮਹਾਅਮਚ੍ਚਾ। ਭੂਮਿਗਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪਿਤਂ। વੇਹਾਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਮਪਸਿਬ੍ਬਕੇ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਤੁਲਾਸਙ੍ਘਾਟਾਦੀਸੁ ਲਗ੍ਗੇਤ੍વਾ ਚੇવ ਨਿਯ੍ਯੁਹਾਦੀਸੁ ਚ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਂ। ਉਪਲਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤੁਂ। ਯਥਾ ਦ੍વੇ ਜਨਾ ਏਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਾਤੁਂ।
Aññatra dhammacariyāyāti ṭhapetvā dhammacariyaṃ aññaṃ kātabbaṃ natthi, dasakusalakammapathasaṅkhātā dhammacariyāva kattabbā, bhanteti – samacariyādīni tasseva vevacanāni. Ārocemīti ācikkhāmi. Paṭivedayāmīti jānāpemi. Adhivattatīti ajjhottharati. Hatthiyuddhānīti nāḷāgirisadise hemakappane nāge abhiruyha yujjhitabbayuddhāni. Gatīti nipphatti. Visayoti okāso, samatthabhāvo vā. Na hi sakkā tehi jarāmaraṇaṃ paṭibāhituṃ . Mantino mahāmattāti mantasampannā mahosadhavidhurapaṇḍitādisadisā mahāamaccā. Bhūmigatanti mahālohakumbhiyo pūretvā bhūmiyaṃ ṭhapitaṃ. Vehāsaṭṭhanti cammapasibbake pūretvā tulāsaṅghāṭādīsu laggetvā ceva niyyuhādīsu ca pūretvā ṭhapitaṃ. Upalāpetunti aññamaññaṃ bhindituṃ. Yathā dve janā ekena maggena na gacchanti evaṃ kātuṃ.
ਨਭਂ ਆਹਚ੍ਚਾਤਿ ਆਕਾਸਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ। ਏવਂ ਜਰਾ ਚ ਮਚ੍ਚੁ ਚਾਤਿ ਇਧ ਦ੍વੇਯੇવ ਪਬ੍ਬਤਾ ਗਹਿਤਾ, ਰਾਜੋવਾਦੇ ਪਨ ‘‘ਜਰਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਸਬ੍ਬਯੋਬ੍ਬਨਂ વਿਲੁਮ੍ਪਮਾਨਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਜਰਾ ਮਰਣਂ ਬ੍ਯਾਧਿ વਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪੇਤੇ ਆਗਤਾવ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਹਤ੍ਥਿਯੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਜਿਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ। ਸਦ੍ਧਂ ਨਿવੇਸਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧਂ ਨਿવੇਸੇਯ੍ਯ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ।
Nabhaṃ āhaccāti ākāsaṃ pūretvā. Evaṃ jarā ca maccu cāti idha dveyeva pabbatā gahitā, rājovāde pana ‘‘jarā āgacchati sabbayobbanaṃ vilumpamānā’’ti evaṃ jarā maraṇaṃ byādhi vipattīti cattāropete āgatāva. Tasmāti yasmā hatthiyuddhādīhi jarāmaraṇaṃ jinituṃ na sakkā, tasmā. Saddhaṃ nivesayeti saddhaṃ niveseyya, patiṭṭhāpeyyāti. Pañcamaṃ.
ਤਤਿਯੋ વਗ੍ਗੋ।
Tatiyo vaggo.
ਇਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ
Iti sāratthappakāsiniyā
ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ਕੋਸਲਸਂਯੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kosalasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੫. ਪਬ੍ਬਤੂਪਮਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Pabbatūpamasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੫. ਪਬ੍ਬਤੂਪਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Pabbatūpamasuttavaṇṇanā
