| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៨. បចលាយមានសុត្តវណ្ណនា
8. Pacalāyamānasuttavaṇṇanā
៦១. អដ្ឋមេ បចលាយមានោតិ តំ គាមំ ឧបនិស្សាយ ឯកស្មិំ វនសណ្ឌេ សមណធម្មំ ករោន្តោ សត្តាហំ ចង្កមនវីរិយេន និម្មថិតត្តា កិលន្តគត្តោ ចង្កមនកោដិយំ បចលាយមានោ និសិន្នោ ហោតិ។ បចលាយសិ នោតិ និទ្ទាយសិ នុ។ អនុមជ្ជិត្វាតិ បរិមជ្ជិត្វា។ អាលោកសញ្ញន្តិ មិទ្ធវិនោទនអាលោកសញ្ញំ។ ទិវាសញ្ញន្តិ ទិវាតិសញ្ញំ។ យថា ទិវា តថា រត្តិន្តិ យថា ទិវា អាលោកសញ្ញា អធិដ្ឋិតា, តថា នំ រត្តិម្បិ អធិដ្ឋហេយ្យាសិ។ យថា រត្តិំ តថា ទិវាតិ យថា ច តេ រត្តិំ អាលោកសញ្ញា អធិដ្ឋិតា, តថា នំ ទិវាបិ អធិដ្ឋហេយ្យាសិ។ សប្បភាសន្តិ ទិព្ពចក្ខុញាណត្ថាយ សហោភាសំ។ បច្ឆាបុរេសញ្ញីតិ បុរតោ ច បច្ឆតោ ច អភិហរណសញ្ញាយ សញ្ញាវា។ អន្តោគតេហិ ឥន្ទ្រិយេហីតិ ពហិ អវិក្ខិត្តេហិ អន្តោ អនុបវិដ្ឋេហេវ បញ្ចហិ ឥន្ទ្រិយេហិ។ មិទ្ធសុខន្តិ និទ្ទាសុខំ។ ឯត្តកេន ឋានេន ភគវា ថេរស្ស មិទ្ធវិនោទនកម្មដ្ឋានំ កថេសិ។ សោណ្ឌន្តិ មានសោណ្ឌំ។ កិច្ចករណីយានីតិ ឯត្ថ អវស្សំ កត្តព្ពានិ កិច្ចានិ, ឥតរានិ ករណីយានិ។ មង្កុភាវោតិ និត្តេជតា ទោមនស្សតា។ ឯត្តកេន ឋានេន សត្ថារា ថេរស្ស ភិក្ខាចារវត្តំ កថិតំ។
61. Aṭṭhame pacalāyamānoti taṃ gāmaṃ upanissāya ekasmiṃ vanasaṇḍe samaṇadhammaṃ karonto sattāhaṃ caṅkamanavīriyena nimmathitattā kilantagatto caṅkamanakoṭiyaṃ pacalāyamāno nisinno hoti. Pacalāyasi noti niddāyasi nu. Anumajjitvāti parimajjitvā. Ālokasaññanti middhavinodanaālokasaññaṃ. Divāsaññanti divātisaññaṃ. Yathā divā tathā rattinti yathā divā ālokasaññā adhiṭṭhitā, tathā naṃ rattimpi adhiṭṭhaheyyāsi. Yathā rattiṃ tathā divāti yathā ca te rattiṃ ālokasaññā adhiṭṭhitā, tathā naṃ divāpi adhiṭṭhaheyyāsi. Sappabhāsanti dibbacakkhuñāṇatthāya sahobhāsaṃ. Pacchāpuresaññīti purato ca pacchato ca abhiharaṇasaññāya saññāvā. Antogatehi indriyehīti bahi avikkhittehi anto anupaviṭṭheheva pañcahi indriyehi. Middhasukhanti niddāsukhaṃ. Ettakena ṭhānena bhagavā therassa middhavinodanakammaṭṭhānaṃ kathesi. Soṇḍanti mānasoṇḍaṃ. Kiccakaraṇīyānīti ettha avassaṃ kattabbāni kiccāni, itarāni karaṇīyāni. Maṅkubhāvoti nittejatā domanassatā. Ettakena ṭhānena satthārā therassa bhikkhācāravattaṃ kathitaṃ.
ឥទានិ ភស្សេ បរិយន្តការិតាយ សមាទបេតុំ តស្មាតិហាតិអាទិមាហ។ តត្ថ វិគ្គាហិកកថន្តិ ‘‘ន ត្វំ ឥមំ ធម្មវិនយំ អាជានាសី’’តិអាទិនយប្បវត្តា វិគ្គាហិកកថា។ នាហំ មោគ្គល្លានាតិអាទិ បាបមិត្តសំសគ្គវិវជ្ជនត្ថំ វុត្តំ។ កិត្តាវតា នុ ខោតិ កិត្តកេន នុ ខោ។ តណ្ហាសង្ខយវិមុត្តោ ហោតីតិ តណ្ហាសង្ខយេ និព្ពានេ តំ អារម្មណំ កត្វា វិមុត្តចិត្តតាយ តណ្ហាសង្ខយវិមុត្តោ នាម សំខិត្តេន កិត្តាវតា ហោតិ។ យាយ បដិបត្តិយា តណ្ហាសង្ខយវិមុត្តោ ហោតិ, តមេវ ខីណាសវស្ស ភិក្ខុនោ បុព្ពភាគបដិបទំ សំខិត្តេន ទេសេថាតិ បុច្ឆតិ។ អច្ចន្តនិដ្ឋោតិ ខយវយសង្ខាតំ អន្តំ អតីតាតិ អច្ចន្តា, អច្ចន្តា និដ្ឋា អស្សាតិ អច្ចន្តនិដ្ឋោ, ឯកន្តនិដ្ឋោ សតតនិដ្ឋោតិ អត្ថោ។ អច្ចន្តយោគក្ខេមីតិ អច្ចន្តំ យោគក្ខេមី, និច្ចយោគក្ខេមីតិ អត្ថោ។ អច្ចន្តព្រហ្មចារីតិ អច្ចន្តំ ព្រហ្មចារី, និច្ចព្រហ្មចារីតិ អត្ថោ។ អច្ចន្តំ បរិយោសានមស្សាតិ បុរិមនយេនេវ អច្ចន្តបរិយោសានោ។ សេដ្ឋោ ទេវមនុស្សានន្តិ ទេវានញ្ច មនុស្សានញ្ច សេដ្ឋោ ឧត្តមោ។ ឯវរូបោ ភិក្ខុ កិត្តាវតា ហោតិ, សង្ខេបេនេវ តស្ស បដិបត្តិំ កថេថាតិ យាចតិ។
Idāni bhasse pariyantakāritāya samādapetuṃ tasmātihātiādimāha. Tattha viggāhikakathanti ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādinayappavattā viggāhikakathā. Nāhaṃ moggallānātiādi pāpamittasaṃsaggavivajjanatthaṃ vuttaṃ. Kittāvatā nu khoti kittakena nu kho. Taṇhāsaṅkhayavimutto hotīti taṇhāsaṅkhaye nibbāne taṃ ārammaṇaṃ katvā vimuttacittatāya taṇhāsaṅkhayavimutto nāma saṃkhittena kittāvatā hoti. Yāya paṭipattiyā taṇhāsaṅkhayavimutto hoti, tameva khīṇāsavassa bhikkhuno pubbabhāgapaṭipadaṃ saṃkhittena desethāti pucchati. Accantaniṭṭhoti khayavayasaṅkhātaṃ antaṃ atītāti accantā, accantā niṭṭhā assāti accantaniṭṭho, ekantaniṭṭho satataniṭṭhoti attho. Accantayogakkhemīti accantaṃ yogakkhemī, niccayogakkhemīti attho. Accantabrahmacārīti accantaṃ brahmacārī, niccabrahmacārīti attho. Accantaṃ pariyosānamassāti purimanayeneva accantapariyosāno. Seṭṭho devamanussānanti devānañca manussānañca seṭṭho uttamo. Evarūpo bhikkhu kittāvatā hoti, saṅkhepeneva tassa paṭipattiṃ kathethāti yācati.
សព្ពេ ធម្មា នាលំ អភិនិវេសាយាតិ ឯត្ថ សព្ពេ ធម្មា នាម បញ្ចក្ខន្ធា ទ្វាទសាយតនានិ អដ្ឋារស ធាតុយោ, តេ សព្ពេបិ តណ្ហាទិដ្ឋិវសេន អភិនិវេសាយ នាលំ ន បរិយត្តា ន សមត្តា ន យុត្តា។ កស្មា? គហិតាការេន អតិដ្ឋនតោ។ តេ ហិ និច្ចា សុខា អត្តាតិ គហិតាបិ អនិច្ចា ទុក្ខា អនត្តាវ សម្បជ្ជន្តិ។ តស្មា នាលំ អភិនិវេសាយ។ អភិជានាតីតិ អនិច្ចំ ទុក្ខំ អនត្តាតិ ញាតបរិញ្ញាយ អភិជានាតិ។ បរិជានាតីតិ តថេវ តីរណបរិញ្ញាយ បរិជានាតិ។ យំកិញ្ចិ វេទនន្តិ អន្តមសោ បញ្ចវិញ្ញាណសម្បយុត្តំ យំកិញ្ចិ អប្បមត្តកម្បិ វេទនំ អនុភវតិ។ ឥមិនា ភគវា ថេរស្ស វេទនាវសេន ច វិនិវដ្ដេត្វា អរូបបរិគ្គហំ ទស្សេសិ។
Sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyāti ettha sabbe dhammā nāma pañcakkhandhā dvādasāyatanāni aṭṭhārasa dhātuyo, te sabbepi taṇhādiṭṭhivasena abhinivesāya nālaṃ na pariyattā na samattā na yuttā. Kasmā? Gahitākārena atiṭṭhanato. Te hi niccā sukhā attāti gahitāpi aniccā dukkhā anattāva sampajjanti. Tasmā nālaṃ abhinivesāya. Abhijānātīti aniccaṃ dukkhaṃ anattāti ñātapariññāya abhijānāti. Parijānātīti tatheva tīraṇapariññāya parijānāti. Yaṃkiñci vedananti antamaso pañcaviññāṇasampayuttaṃ yaṃkiñci appamattakampi vedanaṃ anubhavati. Iminā bhagavā therassa vedanāvasena ca vinivaṭṭetvā arūpapariggahaṃ dassesi.
អនិច្ចានុបស្សីតិ អនិច្ចតោ អនុបស្សន្តោ។ វិរាគានុបស្សីតិ ឯត្ថ ទ្វេ វិរាគា ខយវិរាគោ ច អច្ចន្តវិរាគោ ច។ តត្ថ សង្ខារានំ ខយំ ខយតោ បស្សនា វិបស្សនាបិ, អច្ចន្តវិរាគំ និព្ពានំ វិរាគតោ ទស្សនមគ្គញាណម្បិ វិរាគានុបស្សនា។ តទុភយសមង្គិបុគ្គលោ វិរាគានុបស្សី នាម។ តំ សន្ធាយ វុត្តំ – ‘‘វិរាគានុបស្សី’’តិ, វិរាគតោ អនុបស្សន្តោតិ អត្ថោ។ និរោធានុបស្សិម្ហិបិ ឯសេវ នយោ។ និរោធោបិ ហិ ខយនិរោធោ អច្ចន្តនិរោធោតិ ទុវិធោយេវ។ បដិនិស្សគ្គានុបស្សីតិ ឯត្ថ បដិនិស្សគ្គោ វុច្ចតិ វោស្សគ្គោ។ សោ ច បរិច្ចាគវោស្សគ្គោ បក្ខន្ទនវោស្សគ្គោតិ ទុវិធោ ហោតិ។ តត្ថ បរិច្ចាគវោស្សគ្គោតិ វិបស្សនា។ សា ហិ តទង្គវសេន កិលេសេ ច ខន្ធេ ច វោស្សជតិ។ បក្ខន្ទនវោស្សគ្គោតិ មគ្គោ។ សោ ហិ និព្ពានំ អារម្មណតោ បក្ខន្ទតិ។ ទ្វីហិបិ វា ការណេហិ សោ វោស្សគ្គោយេវ, សមុច្ឆេទវសេន ខន្ធានំ កិលេសានញ្ច វោស្សជនតោ និព្ពានេ ច បក្ខន្ទនតោ។ តស្មា កិលេសេ ច ខន្ធេ ច បរិច្ចជតីតិ បរិច្ចាគវោស្សគ្គោ។ និរោធាយ និព្ពានធាតុយា ចិត្តំ បក្ខន្ទតីតិ បក្ខន្ទនវោស្សគ្គោតិ ឧភយម្បេតំ មគ្គេ សមេតិ។ តទុភយសមង្គី បុគ្គលោ ឥមាយ បដិនិស្សគ្គានុបស្សនាយ សមន្នាគតត្តា បដិនិស្សគ្គានុបស្សី នាម ហោតិ។ តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ ន កិញ្ចិ លោកេ ឧបាទិយតីតិ កិញ្ចិ ឯកម្បិ សង្ខារគតំ តណ្ហាវសេន ន ឧបាទិយតិ ន គណ្ហាតិ ន បរាមសតិ។ អនុបាទិយំ ន បរិតស្សតីតិ អគ្គណ្ហន្តោ តណ្ហាបរិតស្សនាយ ន បរិតស្សតិ។ បច្ចត្តំយេវ បរិនិព្ពាយតីតិ សយមេវ កិលេសបរិនិព្ពានេន បរិនិព្ពាយតិ។ ខីណា ជាតីតិអាទិនា បនស្ស បច្ចវេក្ខណា ទស្សិតា។ ឥតិ ភគវា សំខិត្តេន ខីណាសវស្ស បុព្ពភាគប្បដិបទំ បុច្ឆិតោ សំខិត្តេនេវ កថេសិ។ ឥទំ បន សុត្តំ ថេរស្ស ឱវាទោបិ អហោសិ វិបស្សនាបិ។ សោ ឥមស្មិំយេវ សុត្តេ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា អរហត្តំ បត្តោតិ។
Aniccānupassīti aniccato anupassanto. Virāgānupassīti ettha dve virāgā khayavirāgo ca accantavirāgo ca. Tattha saṅkhārānaṃ khayaṃ khayato passanā vipassanāpi, accantavirāgaṃ nibbānaṃ virāgato dassanamaggañāṇampi virāgānupassanā. Tadubhayasamaṅgipuggalo virāgānupassī nāma. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘virāgānupassī’’ti, virāgato anupassantoti attho. Nirodhānupassimhipi eseva nayo. Nirodhopi hi khayanirodho accantanirodhoti duvidhoyeva. Paṭinissaggānupassīti ettha paṭinissaggo vuccati vossaggo. So ca pariccāgavossaggo pakkhandanavossaggoti duvidho hoti. Tattha pariccāgavossaggoti vipassanā. Sā hi tadaṅgavasena kilese ca khandhe ca vossajati. Pakkhandanavossaggoti maggo. So hi nibbānaṃ ārammaṇato pakkhandati. Dvīhipi vā kāraṇehi so vossaggoyeva, samucchedavasena khandhānaṃ kilesānañca vossajanato nibbāne ca pakkhandanato. Tasmā kilese ca khandhe ca pariccajatīti pariccāgavossaggo. Nirodhāya nibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti pakkhandanavossaggoti ubhayampetaṃ magge sameti. Tadubhayasamaṅgī puggalo imāya paṭinissaggānupassanāya samannāgatattā paṭinissaggānupassī nāma hoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Na kiñci loke upādiyatīti kiñci ekampi saṅkhāragataṃ taṇhāvasena na upādiyati na gaṇhāti na parāmasati. Anupādiyaṃ na paritassatīti aggaṇhanto taṇhāparitassanāya na paritassati. Paccattaṃyeva parinibbāyatīti sayameva kilesaparinibbānena parinibbāyati. Khīṇā jātītiādinā panassa paccavekkhaṇā dassitā. Iti bhagavā saṃkhittena khīṇāsavassa pubbabhāgappaṭipadaṃ pucchito saṃkhitteneva kathesi. Idaṃ pana suttaṃ therassa ovādopi ahosi vipassanāpi. So imasmiṃyeva sutte vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pattoti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៨. បចលាយមានសុត្តំ • 8. Pacalāyamānasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៨. បចលាយមានសុត្តវណ្ណនា • 8. Pacalāyamānasuttavaṇṇanā
