| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
३. पच्चागमनियत्थेरअपदानवण्णना
3. Paccāgamaniyattheraapadānavaṇṇanā
सिन्धुया नदिया तीरेतिआदिकं आयस्मतो पच्चागमनियत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो विपस्सिस्स भगवतो काले सिन्धुया गङ्गाय समीपे चक्कवाकयोनियं निब्बत्तो पुब्बसम्भारयुत्तत्ता पाणिनो अखादन्तो सेवालमेव भक्खयन्तो चरति। तस्मिं समये विपस्सिभगवा सत्तानुग्गहं करोन्तो तत्थ अगमासि। तस्मिं खणे सो चक्कवाको विज्जोतमानं भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो तुण्डेन सालरुक्खतो सालपुप्फं छिन्दित्वा आगम्म पूजेसि। सो तेनेव चित्तप्पसादेन ततो चुतो देवलोके उप्पन्नो अपरापरं छकामावचरसम्पत्तिं अनुभवित्वा ततो चुतो मनुस्सलोके उप्पज्जित्वा चक्कवत्तिसम्पत्तिआदयो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो पुब्बचरितवसेन सत्थरि पसन्नो पब्बजित्वा नचिरस्सेव अरहा अहोसि, चक्कवाको हुत्वा भगवन्तं दिस्वा कत्थचि गन्त्वा पुप्फमाहरित्वा पूजितत्ता पुब्बपुञ्ञनामेन पच्चागमनियत्थेरोति पाकटो।
Sindhuyā nadiyā tīretiādikaṃ āyasmato paccāgamaniyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle sindhuyā gaṅgāya samīpe cakkavākayoniyaṃ nibbatto pubbasambhārayuttattā pāṇino akhādanto sevālameva bhakkhayanto carati. Tasmiṃ samaye vipassibhagavā sattānuggahaṃ karonto tattha agamāsi. Tasmiṃ khaṇe so cakkavāko vijjotamānaṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso tuṇḍena sālarukkhato sālapupphaṃ chinditvā āgamma pūjesi. So teneva cittappasādena tato cuto devaloke uppanno aparāparaṃ chakāmāvacarasampattiṃ anubhavitvā tato cuto manussaloke uppajjitvā cakkavattisampattiādayo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patto pubbacaritavasena satthari pasanno pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi, cakkavāko hutvā bhagavantaṃ disvā katthaci gantvā pupphamāharitvā pūjitattā pubbapuññanāmena paccāgamaniyattheroti pākaṭo.
१३. अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो सिन्धुया नदिया तीरेतिआदिमाह। सीति सद्दं कुरुमाना धुनाति कम्पतीति सिन्धु, नदति सद्दं करोन्तो गच्छतीति नदि। चक्कवाको अहं तदाति चक्कं सीघं गच्छन्तं इव उदके वा थले वा आकासे वा सीघं वाति गच्छतीति चक्कवाको। तदा विपस्सिं भगवन्तं दस्सनकाले अहं चक्कवाको अहोसिन्ति अत्थो। सुद्धसेवालभक्खोहन्ति अञ्ञगोचरअमिस्सत्ता सुद्धसेवालमेव खादन्तो अहं वसामि। पापेसु च सुसञ्ञतोति पुब्बवासनावसेन पापकरणे सुट्ठु सञ्ञतो तीहि द्वारेहि सञ्ञतो सुसिक्खितो।
13. Attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento sindhuyā nadiyā tīretiādimāha. Sīti saddaṃ kurumānā dhunāti kampatīti sindhu, nadati saddaṃ karonto gacchatīti nadi. Cakkavāko ahaṃ tadāti cakkaṃ sīghaṃ gacchantaṃ iva udake vā thale vā ākāse vā sīghaṃ vāti gacchatīti cakkavāko. Tadā vipassiṃ bhagavantaṃ dassanakāle ahaṃ cakkavāko ahosinti attho. Suddhasevālabhakkhohanti aññagocaraamissattā suddhasevālameva khādanto ahaṃ vasāmi. Pāpesu ca susaññatoti pubbavāsanāvasena pāpakaraṇe suṭṭhu saññato tīhi dvārehi saññato susikkhito.
१४. अद्दसं विरजं बुद्धन्ति रागदोसमोहविरहितत्ता विरजं निक्किलेसं बुद्धं अद्दसं अद्दक्खिं। गच्छन्तं अनिलञ्जसेति अनिलञ्जसे आकासपथे गच्छन्तं बुद्धं। तुण्डेन मय्हं मुखतुण्डेन तालं सालपुप्फं पग्गय्ह पग्गहेत्वा विपस्सिस्साभिरोपयिं विपस्सिस्स भगवतो पूजेसिन्ति अत्थो। सेसं सुविञ्ञेय्यमेवाति।
14.Addasaṃvirajaṃ buddhanti rāgadosamohavirahitattā virajaṃ nikkilesaṃ buddhaṃ addasaṃ addakkhiṃ. Gacchantaṃ anilañjaseti anilañjase ākāsapathe gacchantaṃ buddhaṃ. Tuṇḍena mayhaṃ mukhatuṇḍena tālaṃ sālapupphaṃ paggayha paggahetvā vipassissābhiropayiṃ vipassissa bhagavato pūjesinti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
पच्चागमनियत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Paccāgamaniyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ३. पच्चागमनियत्थेरअपदानं • 3. Paccāgamaniyattheraapadānaṃ
